του Δημήτρη Σκουτέρη –
Εξοργίζομαι, θυμώνω, ενοχλούμαι αφόρητα, με προσβάλει ως πολίτη η πολιτική-ιδεολογική αλλά ακόμα και η διαχειριστική ανεπάρκεια ορισμένων κυβερνητικών στελεχών. Εκτός από τα τρία μνημόνια σύντομα θα κληθούμε να πληρώνουμε και πρόστιμο εξ αιτίας της μη έγκαιρης ενσωμάτωσης στο εσωτερικό μας δίκαιο της Ευρωπαϊκής οδηγίας 2014/89 για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ). Συνέχεια εδώ
Και όχι μόνον δεν ενσωμάτωσε στο εσωτερικό δίκαιο την οδηγία -όπως και η Βουλγαρία και εν μέρει η Φινλανδία- αλλά και δεν ενημέρωσε την Κομισιόν σχετικά με την προετοιμασία ενσωμάτωσης στο εσωτερικό δίκαιο. Ούτε καν για την διαβούλευση, που είχε κάνει το αρμόδιο(;) Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η οποία είχε ολοκληρωθεί στις 28 Νοεμβρίου 2016.
Ουδέποτε προωθήθηκε προς συζήτηση και ψήφιση το σχέδιο νόμου στη Βουλή, εξ ου και η απειλή προστίμου ως 31.416 ευρώ ανά ημέρα στην Ελλάδα, από την ημέρα έκδοσης της απόφασης του Δικαστηρίου της ΕΕ, έως ότου η εν λόγω οδηγία μεταφερθεί πλήρως και τεθεί σε ισχύ και στο εθνικό δίκαιο (δείτε το σχετικό δελτίο τύπου της Κομισιόν).
«Γεύση του μέλλοντος»
Πέραν του τυπικού της ενσωμάτωσης μιας κοινοτικής οδηγία στο εσωτερικό δίκαιο, ίσως θα πρέπει να αντιληφθούμε την αξία του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού. Δανείζομαι, λοιπόν, την άποψη της καθηγήτριας του Παντείου κας Στέλλας Κυβέλου-Χιωτίνη: «Η Ελλάδα χώρα, άρρηκτα συνδεδεμένη με την θάλασσα, με μήκος ακτών 16.000 χλμ., …με το 80% του πληθυσμού της να κατοικεί στην παράκτια ζώνη των 10 χλμ. και με σημαντικό παράκτιο τουρισμό θα έπρεπε να ήταν πρωτοπόρος στην υιοθέτηση ολοκληρωμένης πολιτικής θαλάσσιου χωρικού σχεδιασμού με εθνικούς στόχους και επιδιώξεις. H θάλασσα θα έπρεπε να έχει τη «γεύση του μέλλοντος» για τους Έλληνες».
Προφανώς στην Ελλάδα συλλήβδην οι πολιτικές δυνάμεις (με κύρια την ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης) αδυνατούν να αντιληφθούν την αξία διαμόρφωσης θαλάσσιας πολιτικής. Την αξία της «γαλάζιας οικονομίας». Τις δυνατότητες, που η θάλασσα προσφέρει για να αφήσουμε πίσω μας τις οδυνηρές συνέπειες της κρίσης. Τουλάχιστον ας αξιολογήσουν τη διαχρονική σχέση του Έλληνα με τη θάλασσα.
Ας παραδειγματιστούν από την επί αιώνες πορεία γεμάτη από επιτυχίες των Ελλήνων πλοιοκτητών, των Ελλήνων ναυτικών. Σήμερα, που βρισκόμαστε στην καρδιά μεταβατικής περιόδου, στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, στην επικράτηση των ρομπότ, της τεχνητής νοημοσύνης, της ψηφιακής εποχής, των νέων τεχνολογιών, είμαστε υποχρεωμένοι να αξιοποιήσουμε στο έπακρο το συγκριτικό μας πλεονέκτημα, τη θάλασσα και τη σχέση μας μαζί της.
Αντί, λοιπόν, να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία που μας δίνεται να διαμορφώσουμε θαλάσσια στρατηγική και να επανασχεδιάσουμε τις δραστηριότητες στο θαλάσσιο χώρο, ούτε καν διαχειριστικά δεν κινούμεθα, έστω με την ενσωμάτωση της συγκεκριμένης οδηγίας στο εσωτερικό δίκαιο. Να υπενθυμίσουμε ότι ο ΘΧΣ αναφέρεται στο σχεδιασμό του χρόνου και του τόπου άσκησης ανθρώπινων δραστηριοτήτων στη θάλασσα, προκειμένου να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα και η βιωσιμότητά τους στον μέγιστο δυνατό βαθμό.
Στοχεύει στη ρύθμιση με κανόνες του σημερινού άναρχου οικονομικού ανταγωνισμού, που επικρατεί στον παράκτιο και ιδίως θαλάσσιο χώρο. Καλύπτει μεγάλο εύρος και οικονομικών δραστηριοτήτων, από αλιεία-υδατοκαλλιέργειες, εν γένει τουριστικές δραστηριότητες μέχρι εξόρυξη πρώτων υλών, διέλευση αγωγών, καλωδίων ακόμα και θαλάσσιες αιολικές εγκαταστάσεις. Και όλα αυτά με την κοινή δέσμευση της ταυτόχρονης προστασίας της μοναδικότητας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων του.
Ανάγκη για διϋπουργικό όργανο
Από όλα τα προαναφερόμενα προκύπτει ότι ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός έχει κατεξοχήν ιδεολογική, πολιτική, οικονομική, περιβαλλοντική, αναπτυξιακή, κοινωνική και αναδιανεμητική διάσταση. Δεν αφορά, λοιπόν, ένας τέτοιος σχεδιασμός την Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στην οποία και ανετέθη με τα προλεχθέντα αποτελέσματα.
Αν υπάρχει η αναγκαία πολιτική βούληση θα πρέπει με ευθύνη του Τσίπρα ή έστω του Δραγασάκη (Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης γαρ) να διαμορφωθεί η απαιτούμενη Εθνική Στρατηγική. Με δεδομένη την γεωπολιτική διάσταση, αλλά και ζητήματα ασφάλειας, εθνικής άμυνας, εφαρμογής του Δικαίου της Θάλασσας (προσδιορισμός χωρικών υδάτων, ΑΟΖ κλπ), που σχετίζονται με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, φρόνιμο θα ήταν να συσταθεί ένα διϋπουργικό όργανο, το οποίο θα εποπτεύεται ή από τον πρωθυπουργό, ή από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης.
Η σύσταση ειδικού Οργανισμού με δυνατότητα παραγωγής και υλοποίησης θαλάσσιου στρατηγικού σχεδιασμού είναι προαπαιτούμενο. Ένα τέτοιο όργανο θα πρέπει να έχει την ευελιξία κινητοποίησης των μηχανισμών του κράτους, των περιφερειών και των Δήμων, προκειμένου να διασφαλίζει μέσω της διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες τη συμμετοχή τους. Αυτό μπορεί να γίνει σε μια bottom up/από κάτω προς τα πάνω διαδικασία, όπως άλλωστε επιβάλλεται από την κοινοτική οδηγία.
Επιπλέον, να κινητοποιεί ακόμα και ιδιώτες επενδυτές με δεδομένο ότι το επενδυτικό περιβάλλον σε θαλάσσιες παραγωγικές δραστηριότητες θα είναι πλέον προσδιορισμένο και ελκυστικό. Όλα τα παραπάνω, ίσως, για πολλούς να ακούγονται εξωπραγματικά, αλλά δεν είναι. Απαιτείται η απαραίτητη πολιτική βούληση. Υπάρχει;
Σχόλια