του Δημήτρη Σκούτερη –
Είναι αυτό που ζούμε την τελευταία βδομάδα Νησιωτική Πολιτική; Ανακοινώθηκαν με τυμπανοκρουσίες (σύμφωνα και με δελτίο τύπου του υπουργείου της 20/12/2017) από τον υφυπουργό Νησιωτικής πολιτικής τα εξής μέτρα: ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Δεύτερον, παροχή έκτακτου κοινωνικού αντισταθμίσματος «Στα υπόλοιπα 27 νησιά, της τελευταίας δηλαδή ομάδας που είχε διατηρήσει μέχρι 31/12/2017 τους ειδικούς συντελεστές ΦΠΑ, θα δοθεί ένα έκτακτο κοινωνικό αντιστάθμισμα με σκοπό να αντιμετωπίσουν τα νησιωτικά αυτά νοικοκυριά την αύξηση του κόστους που θα προκύψει από την αλλαγή στο ΦΠΑ. Το αντιστάθμισμα αυτό θα δοθεί μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και θα υπολογιστεί βάσει κοινωνικών και οικονομικών κριτηρίων, όπου μεσοσταθμικά θα φτάνει και τα 1.000 ευρώ και θα καλύπτει το 75% περίπου όλων των νοικοκυριών αυτών των νησιών».
Τρίτον, εφαρμογή μεταφορικού ισοδύναμου για νησιά. «Εμείς, με την εφαρμογή του μέτρου του μεταφορικού ισοδύναμου, επεμβαίνουμε στην πηγή του υψηλού κόστους μεταφοράς που έχουν να αντιμετωπίσουν οι νησιώτες και εναρμονίζουμε το κόστος εισιτηρίου για τη μεταφορά των επιβατών και το κόστος που χρειάζεται η μεταφορά των εμπορευμάτων, από και προς τα νησιά, παίρνοντας ως βάση το κόστος των χερσαίων μεταφορών. Πάνω σε αυτή τη διαφορά θα δοθεί μια επιδότηση πρώτον στο εισιτήριο του νησιώτη και δεύτερον στο κόστος που δαπανάται για τη μεταφορά των προϊόντων». «Δεν πρόκειται να είναι ένα εφάπαξ μέτρο, αλλά θα δίνεται κάθε χρόνο. Θα επιδοτείται σταθερά από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ενώ αναφορικά με το κομμάτι των εμπορικών μεταφορών, προσπαθούμε να βρούμε και επιπρόσθετη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Η εκτίμησή μας είναι πως το Κράτος, σε ετήσια βάση, για την εφαρμογή αυτού του μέτρου, θα δίνει 100 εκατομμύρια. Το μεταφορικό ισοδύναμο θα εφαρμοστεί για όλη τη νησιωτική Ελλάδα, από 1/7/2018. Εδώ και καιρό έχω αναθέσει στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου σχετική μελέτη που θα αναδείξει διάφορους τρόπους εφαρμογής του. Σε συνεννόηση με τις τοπικές κοινωνίες θα επιλέξουμε το καλύτερο σενάριο και στη συνέχεια θα νομοθετήσουμε τις σχετικές ρυθμίσεις που χρειάζεται για να λειτουργήσει το δεύτερο εξάμηνο του 2018».
Τέταρτον, δημιουργείται παρατηρητήριο τιμών. «Ιδιαίτερα σημαντικό, έτσι ώστε να είμαστε βέβαιοι ότι το μέτρο θα λειτουργήσει, θα είναι η δημιουργία Παρατηρητηρίου Τιμών στα νησιά».
Η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού
Είναι προφανές ότι το αθηνοκεντρικό πολιτικό προσωπικό δεν διαθέτει όραμα, αλλά και στρατηγικό σχεδιασμό σχετικά με οποιασδήποτε μορφής νησιωτική πολιτική. Αυτό δεν αφορά μόνον την κυβέρνηση, αλλά και τις λοιπές πολιτικές δυνάμεις. Η κυβέρνηση δίνει εφάπαξ βοήθημα στους κατοίκους νησιών, όπου αυξάνεται ο ΦΠΑ, αλλά οι φόροι και η αύξηση του κόστους ζωής θα είναι μόνιμα παρόντες.Πάλι, δηλαδή επιδοματική και στην ουσία αντιαναπτυξιακή πολιτική. Η αντιπολίτευση (η ΝΔ συγκεκριμένα) καταθέτει πρόταση για παράταση ενός έτους των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ. Δηλαδή, ας τη βγάλουμε και φέτος και για του χρόνου βλέπουμε… Οποίος καιροσκοπισμός!
Και για τους επιλήσμονες, υπενθυμίζουμε ότι όταν επί Καραμανλή υπογράψαμε την ένταξή μας στην τότε ΕΟΚ (σήμερα ΕΕ), δεν φρόντισαν οι φωστήρες της ΝΔ να κερδίσουν ειδικό καθεστώς για τα νησιά μας. Τέτοιο ειδικό καθεστώς έχουν εξασφαλίσει για τα υπερπόντια νησιά τους η Γαλλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Ας σταματήσουν, λοιπόν, τα κροκοδείλια δάκρυα και ας διαβάσουν στο theportugalnews.com την έγκριση χρηματοδότησης της ΕΕ έως το ποσό των 5.000.000 ευρώ κατ’ έτος για τις νησιωτικές μεταφορές των Αζορών (Πορτογαλία) την περίοδο 2007-2013. Στην Ελλάδα ακόμα ψαχνόμαστε…
Σε άρθρο μου στις 7 Δεκεμβρίου είχα αναφέρει: «Πού είναι ο στρατηγικός τους σχεδιασμός για τη νησιωτική πολιτική; Τι έκαναν για να αποτρέψουν την αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά; Τι έκαναν πέραν της καθημερινής διαχείρισης για να ενεργοποιήσουν το άρθρο 174 της Συνθήκης της Λισαβόνας….(και επίσης) Για ποια συνοχή (οικονομική, κοινωνική και εδαφικής) μπορούν να ομιλούν; Πού είναι η πολυδιαφημισμένη ρήτρα νησιωτικότητας; Πού είναι οι αρχές της ΕΕ περί επικουρικότητας και αναλογικότητας; Πού είναι οι πρωτοβουλίες (ανύπαρκτες μέχρι τώρα) ένταξης και των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών (που αντικειμενικά θα μείωναν το ακτοπλοϊκό κόστος)…(αλλά και) Πού είναι ο σχεδιασμός για τις συνδυασμένες μεταφορές (πλοίο-αεροπλάνο-υδροπλάνο και λοιπά συγκοινωνιακά μέσα), που θα μειώσει και το κόστος και το χρόνο διακίνησης ανθρώπων και αγαθών από και προς τα νησιά;»
Το μεταφορικό ισοδύναμο
Ιδού λοιπόν ο σχεδιασμός του υφυπουργού Νησιωτικής Πολιτικής για το καίριο, το φλέγον, το ουσιαστικό ζήτημα του μεταφορικού ισοδύναμου:Πρώτον: «…θα δοθεί μια επιδότηση πρώτον στο εισιτήριο του νησιώτη και δεύτερον στο κόστος που δαπανάται για τη μεταφορά των προϊόντων». Πολύ καλά γνωρίζει ο Υφυπουργός ότι η EE δεν αποδέχεται επιδότηση εισιτηρίου, ίσως δε γι’ αυτό δηλώνει: «…Η εκτίμησή μας είναι πως το Κράτος, σε ετήσια βάση, για την εφαρμογή αυτού του μέτρου, θα δίνει 100 εκατομμύρια».
Τι μας λέει δηλαδή, ότι θα δαπανώνται 100.000.000 για επιδότηση εισιτηρίου συν 80.000.000, που σήμερα δαπανώνται για τις άγονες γραμμές (γραμμές δημοσίου συμφέροντος), σύνολον 180.000.000 κατ΄ έτος. Και γιατί δεν ναυπηγείς ή δεν αγοράζεις δύο με τρία καράβια με αυτά τα ποσά; Πλοία σύγχρονα, χαμηλών ρύπων, που και επιδοτούνται μέσω κονδυλίων της ΕΕ. Σε 5-8 χρόνια θα έχουμε ανανεώσει τον στόλο της ακτοπλοΐας έτσι.
Δεύτερον: «...αναφορικά με το κομμάτι των εμπορικών μεταφορών, προσπαθούμε να βρούμε και επιπρόσθετη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση...». Μένουμε έκθαμβοι με το σχεδιασμό του ανδρός, του υπουργείου, της κυβέρνησης. Ανακοινώνει μέτρα χωρίς να έχει διασφαλίσει χρηματοδότηση; Τι έκανε τόσο καιρό; Ας ρωτήσει τους Πορτογάλους πως ναυπήγησαν δύο Ro-Ro για τις εμπορικές μεταφορές στις Αζόρες.
Τρίτον: «…Το μεταφορικό ισοδύναμο θα εφαρμοστεί για όλη τη νησιωτική Ελλάδα, από 1/7/2018… έχω αναθέσει στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου σχετική μελέτη που θα αναδείξει διάφορους τρόπους εφαρμογής του… θα νομοθετήσουμε τις σχετικές ρυθμίσεις που χρειάζεται για να λειτουργήσει το δεύτερο εξάμηνο του 2018». Από ότι αντιλαμβανόμαστε όλα είναι στον αέρα. Μελέτη δεν έχει παραδοθεί. Δεν έχουν καταλήξει στη διαδικασία εφαρμογής του Μεταφορικού Ισοδυνάμου.
Γιατί τότε το ανακοινώνει ο υφυπουργός; Ή για να το θέσουμε από άλλη οπτική: Αν η κυβέρνηση έχει λάβει την απόφαση για εφαρμογή του μεταφορικού ισοδυνάμου, ας προχωρήσει άμεσα στην θεσμοθέτησή του. Όπως το υπουργείο Οικονομικών εξέδωσε την απόφαση της οικονομικής ενίσχυσης των νησιωτών, που πλήττονται από την αύξηση του ΦΠΑ, θα μπορούσαν με μια απλή τροπολογία στο δεύτερο άρθρο του ν. 2932/2001 να θεσμοθετήσουν και κατοχυρώσουν το μεταφορικό ισοδύναμο.
Και για να μη χαθούν στη μετάφραση παραθέτουμε την από παλιά επεξεργασμένη νομοτεχνικά σχετική διατύπωση: «Ως ανωτάτη τιμή του ναύλου μεταφοράς δια θαλάσσης , στις περιπτώσεις καθορισμού τέτοιας, λαμβάνεται το αντίστοιχο κόστος ίδιας σε απόσταση διαδρομής στην ξηρά δια του σιδηροδρόμου ( αρχή του μεταφορικού ισοδύναμου), ήτοι του ευρώ ανά ναυτικό μίλι. Στην περίπτωση καθορισμού ανωτάτης τιμής ναύλου δεν υπάρχουν επί αυτού κρατήσεις υπέρ τρίτων» και επίσης «με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Οικονομικών, Ναυτιλίας και Νησιωτικής πολιτικής καθώς Υποδομών και Μεταφορών ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες και κάθε είδους θέματα εφαρμογής των παραπάνω διατάξεων, οι κανόνες ελέγχου της πραγματικής διάθεσης του αριθμού θέσεων επιβατών της οικονομικής θέσης, που διαθέτει το κάθε πλοίο, και οι επιβαλλόμενες ποινές και διοικητικές κυρώσεις σε περίπτωση διαπίστωσης μη διάθεσης των θέσεων αυτών. Με ίδια απόφαση ορίζεται η έναρξη εφαρμογής της αρχής του μεταφορικού ισοδύναμου».
Να κλείσουμε με το αυτονόητο: η άσκηση πολιτικής δεν είναι δημόσιες σχέσεις, συνεντεύξεις, κορδέλες. Απαιτεί ρήξεις, όραμα, σχεδιασμό.
Σχόλια