25 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ ο εφιάλτης δεν έχει τέλος

Γράφει η Άννα Μπαλλή

«Προτείνεται η δημιουργία μιας μεγάλης οικονομικής ζώνης εντός της οποίας η οικονομία θα αναπτύσσεται με ελάχιστη επιρροή από το κράτος. Μιας οικονομικής κοινότητας σε πανευρωπαϊκή κλίμακα. Με κοινό νόμισμα,… ή τουλάχιστον σταθερές ισοτιμίες, κατάργηση δασμών και συνόρων, συλλογικές εμπορικές συνθήκες με άλλες ηπείρους και κράτη, μια κεντρική Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.»

Hermann Goering (Ηγετικό στέλεχος του 3ου Ράιχ) – 1940

Πληθώρα άρθρων έχουν γραφτεί και πολλά έχουν ακουστεί για την οικονομική κρίση που εξαπλώνεται στις χώρες της Ε.Ε., αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται από τις Βρυξέλλες, όπου τον κύριο ρόλο έχει το Βερολίνο. Δεν λείπουν και οι φωνές, τελευταία και από επίσημα χείλη, που προειδοποιούν ότι δεν πρέπει να θεωρείται απίθανη η διάλυση της Ε.Ε. Πρόσφατα και ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, παραδέχθηκε ότι «η γερμανική εμμονή στη λιτότητα έχει διαιρέσει περισσότερο από ποτέ, την Ευρώπη.«Το ενδεχόμενο διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι πλέον απίθανο» υποστήριξε ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας, σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό Spiegel. (1)

Η προσπάθεια να ανιχνεύσει κάποιος τα αίτια αυτής της κρίσης οδηγεί, χωρίς αμφιβολία, στο σαθρό οικοδόμημα στο οποίο στηρίχτηκε η Ε.Ε. το οποίο δεν είναι άλλο από την συνθήκη του Μάαστριχτ – η οποία κυοφορήθηκε στην περιβόητη λέσχη Μπίλντερμπεργκ για να υπογραφεί, πριν 25 χρόνια, από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών της τότε Ε.Ο.Κ.

Στις 9 Δεκεμβρίου, 1991, με φόντο τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, την πτώση των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και την επανένωση της Γερμανίας, σε μια άγνωστη στους περισσότερους ως τότε μικρή κωμόπολη της Ολλανδίας, το Μάαστριχτ, οι αρχηγοί των δώδεκα κρατών–μελών (2) της τότε Ευρωπαϊκής Κοινότητας, είχαν μία σημαντική συνάντηση. Στο πλαίσιο αυτής της συνάντησης θα ολοκλήρωναν τις μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις που δημιούργησαν τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, το νομικό θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία υπογράφτηκε στις 7 Φεβρουαρίου του 1992 και τέθηκε σε ισχύ την 1 Νοεμβρίου 1993. Η συνθήκη του Μάαστριχτ θεωρείται η σημαντικότερη συνθήκη της Ε.Ε., και η δεύτερη ομοίως, σε παγκόσμια κλίμακα μετά από εκείνης της ίδρυσης του Ο.Η.Ε. Ποτέ άλλοτε στην παγκόσμια ιστορία, δεν υπήρξε παρόμοια συνθήκη με τόσο ποικίλο οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό περιεχόμενο, με τον ισχυρισμό ότι διατηρούσε ταυτόχρονα και το “ισότιμον” των συμμετεχόντων κρατών. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ χαρακτηρίζεται ως το θεμέλιο της Ε.Ε. και ως η Συνθήκη των Συνθηκών. Απ’ αυτήν απορρέουν όλες οι πολιτικές της Ε.Ε. – όπως εξειδικεύονται και συμπληρώνονται στην πορεία από τις Συνόδους Κορυφής, τα Συμβούλια Υπουργών, την Κομισιόν – και εφαρμόζονται υποχρεωτικά από τις κυβερνήσεις των κρατών – μελών.

Μεταξύ άλλων, με την συνθήκη του Μάαστριχτ μετεξελίσσεται η Ε.Ο.Κ. σε Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), καθιερώνεται και αρχίζει να εφαρμόζεται η ενιαία πράξη του 1986 (3) με την οποία θεσμοθετούνται οι αναγκαίες ρυθμίσεις για την εγκαθίδρυση της ενιαίας αγοράς. Πρόκειται, ουσιαστικά, για την καθιέρωση των «τεσσάρων ελευθεριών»: α) Ελευθερία στην κίνηση των κεφαλαίων, β) Ελευθερία στην κίνηση των εμπορευμάτων, γ) Ελευθερία στην κίνηση των υπηρεσιών και δ) Ελευθερία στην κίνηση του εργατικού δυναμικού.

Επίσης, η συνθήκη του Μάαστριχτ αποτέλεσε τη βάση του μεγαλύτερου σχεδίου της Ένωσης για τα επόμενα χρόνια: την Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ), με την καθιέρωση ενιαίου νομίσματος για όλα τα κράτη–μέλη της, και με απώτερο στόχο την πολιτική ενοποίηση της Ε.Ε. με μια μορφή Ομοσπονδίας, όπου όλα τα κράτη θα είχαν κοινό νόμισμα. ( σ.σ η Συνθήκη ανέφερε επιπλέον μια κοινή μεταναστευτική πολιτική, κοινή αστυνομία και άμυνα –θέματα τα οποία επίσης προκαλούν σήμερα σημαντικά προβλήματα στην Ε.Ε.).

Η Λέσχη Μπίλντερμπεργκ και το Ευρώ

Το ενιαίο νόμισμα της Ένωσης αντικατέστησε για πρώτη φορά τα εθνικά νομίσματα έντεκα κρατών – μελών, σε λογιστική μορφή το 1999, διαμορφώνοντας τη λεγόμενη Ευρωζώνη, ενώ το 2002 κυκλοφόρησε και σε φυσική μορφή.

Αυτό που δεν αναφέρεται στα επίσημα έγγραφα της Ε.Ε. είναι ότι ο Βέλγος Ετιέν Νταβινιόν,  πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος και σημαίνων αρχιτέκτονας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με συμμετοχές σε πολλά συνέδρια της λέσχης Μπίλντερμπεργκ, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής και για κάποια χρόνια πρόεδρος του ετησίου συνεδρίου της λέσχης, δήλωσε σε συνέντευξή του το 2009 ότι η λέσχη Μπίλντερμπεργκ είχε «συμβάλει στη δημιουργία του ευρώ στη δεκαετία του 1990». (4) Κάποιοι προσπάθησαν τότε να αμφισβητήσουν αυτή την δήλωση αποδίδοντάς την σε σενάρια συνομωσίας. Γρήγορα, όμως, την ίδια χρονιά, το 2009, έγινε γνωστό ότι η διαδικασία προς ένα ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, σε μια ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, που σε βάθος χρόνου θα ενοποιείτο και πολιτικά, είχε συζητηθεί στην κλειστή πολιτικο–οικονομική λέσχη Μπίλντερμπεργκ πολύ πριν από τη δεκαετία του 1990. Συγκεκριμένα, υπήρξαν έγγραφα που διαβάστηκαν από το BBC και που αργότερα ελευθερώθηκαν από το Wikileaks, μεταξύ των οποίων και ένα έγγραφο το οποίο ήταν η αναφορά της συνάντησης από το συνέδριο της Μπίλντερμπεργκ το 1955, το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Γκάρμις-Παρτενκίρχεν στη Δυτική Γερμανία. Το έγγραφο δείχνει ότι η ιδέα της δημιουργίας του ευρώ συζητιόταν μέσα στους κύκλους της Δυτικής ελίτ ήδη από το 1955. Με λίγα λόγια περίπου τέσσερις δεκαετίες πριν την υπογραφή της συνθήκης του Μάαστριχτ και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, η λέσχη Μπίλντερμπεργκ συζητούσε για τηδημιουργία ενός ευρωπαϊκού σχηματισμού με ενιαίο νόμισμα, καθώς και την ανάγκη πλήρους ενοποίησης του χώρου αυτού, δηλαδή την πολιτική ενοποίηση του. Το γεγονός άλλωστε ότι με τη συνθήκη του Μάαστριχτ η Ε.Ο.Κ. μετονομάστηκε σε Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) εκφράζει τη βούληση των κρατών που υπέγραψαν τη συνθήκη να επεκτείνουν τις κοινοτικές αρμοδιότητες σε μη οικονομικούς τομείς.Σύμφωνα με το έγγραφο που διέρρευσε από την συνεδρίαση του 1955(υπό την προεδρία του Πρίγκιπα Bernhard της Ολλανδίας) οι συμμετέχοντες μιλούν για την «επιτακτική ανάγκη να φέρουν τον γερμανικό λαό μαζί με τους άλλους λαούς της Ευρώπης, και εκφράζεται η επιθυμία να «φθάσουν στο συντομότερο δυνατό χρόνο στο υψηλότερο βαθμό ολοκλήρωσης, αρχίζοντας με μια κοινή ευρωπαϊκή αγορά.» (5)

Προφανώς η εθνική κυριαρχία των κρατών μελών έπρεπε να θυσιαστεί στο βωμό του ευρύτερου οράματος των εμπνευστών αυτών των σχεδιασμών που πρόβλεπαν στη συνέχεια τη συγχώνευση της Ε.Ε. με άλλους συνασπισμούς. Επιχειρηματίες και πολιτικοί, όπως ο Φρεντ Ρ. Χάρρις, Δημοκρατικός Γερουσιαστής των Η.Π.Α. στην Οκλαχόμα, είχαν κατηχηθεί από τους ελιτιστές της Μπίλντερμπεργκ ότι η εθνική κυριαρχία πρέπει να σταματήσει και να αντικατασταθεί από ένα σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης. Τα παραπάνω προκύπτουν από έγγραφα που δημοσιοποίησε το Infowars και τα οποία έφεραν την ένδειξη “προσωπικά και αυστηρά εμπιστευτικά,” και “όχι για δημοσίευση, είτε εν όλο είτε εν μέρει” και αποκαλύπτουν την ατζέντα της Λέσχης Μπίλντερμπεργκ για τη συζήτηση που έγινε το 1966 καθώς και χειρόγραφες σημειώσεις του Γερουσιαστή ο οποίος παρευρέθηκε στην διάσκεψη της εν λόγω Λέσχης. Μεταξύ άλλων, από ένα έγγραφο- ντοκουμέντο του Wikileaks!, αποκαλύπτεται η ατζέντα της διάσκεψης για την εγκαθίδρυση μίας παγκόσμιας κυβέρνησης . (6)

Τα κριτήρια του Μάαστριχτ (Σύμφωνο Σταθερότητας) ή ΚΑΚΗΣ ΑΠ΄ ΑΡΧΗΣ ΓΙΓΝΕΤΑΙ ΤΕΛΟΣ ΚΑΚΟΝ (ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ):

Κατά την διάρκεια των συζητήσεων για τη δημιουργία του ενιαίου νομίσματος ήταν φανερό ότι κάτι τέτοιο συνεπάγονταν οπωσδήποτε τη δημιουργία μιας κεντρικής πολιτικής εξουσίας.

Όμως, αυτό δεν μπορούσε να επιτευχθεί εύκολα, καθώς υπήρχαν ισχυρές αντιστάσεις εντός της Ε.Ε. από χώρες οι οποίες δεν ήταν διατεθειμένες να αποδεχτούν σχέδια που απαιτούσαν να παραχωρήσουν την εθνική τους κυριαρχία. Λόγου χάριν η Βρετανία η οποία έλαβε ειδικό καθεστώς εντός της Ε.Ε., δεν μετείχε ποτέ στα σχέδια για τη δημιουργία ενιαίου νομίσματος και φυσικά δεν αποτελεί μέλος της ζώνης του ευρώ.

Έτσι ακολουθήθηκε η συμβουλή ενός από τους ιδρυτές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης του Ζαν Μονέ (7) ο οποίος πρότεινε την κίνηση προς τα εμπρός, βήμα προς βήμα, με τεχνοκρατικά μέτρα οικονομικής ολοκλήρωσης, με την ελπίδα ότι αυτά θα γίνουν καταλύτης της πολιτικής ενοποίησης. Στο Μάαστριχτ, λοιπόν, δόθηκε προτεραιότητα στη δημιουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) και τα ζητήματα της δημοσιονομικής και Πολιτικής Ένωσης παραπέμφθηκαν για αντιμετώπιση στο μέλλον. (Κάποια βήματα έγιναν στο θέμα της εξωτερικής πολιτικής, η εφαρμογή της οποίας έφερε τραγικά αποτελέσματα στη Γιουγκοσλαβική κρίση).

«Η συνθήκη σίγουρα δεν ήταν τέλεια. Ήταν το αποτέλεσμα μιας συμφωνίας μεταξύ 12 χωρών μελών, στον πιο μικρό κοινό παρονομαστή στον οποίο κατάφεραν να συμφωνήσουν», θυμάται ο Τζούλιαν Ράπολντ ειδικός του γερμανικού ινστιτούτου ερευνών DGAP.

Τα προβλήματα τα οποία ήταν φανερό ότι θα εμφανίζονταν από την έλλειψη δημοσιονομικής πολιτικής αποφασίστηκε να αντιμετωπισθούν με το αποκαλούμενο Σύμφωνο Σταθερότητας, γεγονός που σήμαινε ότι όλα τα κράτη-μέλη θα έπρεπε να αποδεχτούν την απαρέγκλιτη τήρηση κάποιων κριτηρίων αναφορικά με τα δημόσια ελλείμματα και το δημόσιο χρέος. Είναι τα αποκαλούμενα«κριτήρια σύγκλισης», τα οποία τίθονταν ως προϋπόθεση στις κυβερνήσεις των κρατών–μελών της νομισματικής ένωσης, κατά την άσκηση της οικονομικής πολιτικής τους, δηλαδή να συγκλίνουν προςσυγκεκριμένους οικονομικούς δείκτες, οι οποίοι ονομάστηκαν και«κριτήρια του Μάαστριχτ». Το «πρόγραμμα σύγκλισης» όριζε ότι, όλα τα κράτη πρέπει: α) Να περιορίσουν το ρυθμό πληθωρισμού στο 4 – 5%., β) Να μειώσουν τα ελλείμματα του Δημοσίου, ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο 3%., γ) Να περιορίσουν το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 60%., δ) Να συμπιέσουν τα επιτόκια των δανείων, ώστε να μην υπερβαίνουν τις 2 ποσοστιαίες μονάδες, σε σχέση με τα χαμηλότερα επιτόκια των χωρών–μελών της Ε.Ε..

Ερήμην των λαών

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ ήταν μία «συμφωνία αυτοκτονίας» σύμφωνα με τον Στηβ Κην καθηγητής οικονομικών του Πανεπιστημίου του Σίδνεϋ της Αυστραλίας.

Από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστή η Συνθήκη του Μάαστριχτ υπήρξαν φωνές που τόνιζαν το παράλογο της Συνθήκης. Το ευρώ, έλεγαν, προϋποθέτει καταρχήν να έχει το εν λόγω νόμισμα την ίδια αξία σε όλα τα κράτη – μέλη αφού έχουν όλα την ίδια παραγωγική αξία. Όμως αυτό δεν στέκει, σε καμία περίπτωση. Δεν έχουν όλα τα κράτη μέλη την ίδια παραγωγική αξία. Άρα πώς γίνεται να έχουν το ίδιο νόμισμα; «Με μια παράφραση του Gabriel García Márquez, η ιστορία της νομισματικής ένωσης της Ευρώπης θα μπορούσε να ονομαστεί ως «Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας κρίσης», όπως έγραψε ο Timothy Garton Ash στο Foreign Affairs. Και πρόσθετε:«Μέχρι τη στιγμή που τα 11 ιδρυτικά κράτη μέλη της Ευρωζώνης ετοιμάζονταν να καθιερώσουν το κοινό νόμισμα την 1η Ιανουαρίου 1999, τα περισσότερα από τα προβλήματα που θα αντιμετώπιζε το ευρώ μια δεκαετία αργότερα είχαν ήδη προβλεφθεί. Οι επικριτές εκείνης της εποχής αναρωτιόνταν το πώς το κοινό νόμισμα θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς ένα κοινό ταμείο, το πώς ένα μοναδικό επιτόκιο θα μπορούσε να είναι δίκαιο για μια τόσο διαφορετική ομάδα οικονομιών και πώς η Ευρωζώνη θα μπορούσε να αντιμετωπίσει οικονομικούς κλυδωνισμούς που διαφοροποιούνταν από περιοχή σε περιοχή –αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «ασύμμετρα σοκ» (8)

Η συνθήκη του Μάαστριχτ επικυρώθηκε στις περισσότερες χώρες της ΕΕ από τα κοινοβούλια των κρατών. Στο ελληνικό Κοινοβούλιο την ψήφισαν τον Ιούλη του 1992, με εξαίρεση του ΚΚΕ που την καταψήφισε, όλα τα άλλα τότε κόμματα, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ, ΠΟΛ. ΑΝ. χωρίς μάλιστα οι βουλευτές τους να γνωρίζουν το περιεχόμενο της, αφού δεν τους δόθηκε το κείμενο και κανένα κρατικό όργανο δεν την έδωσε στη δημοσιότητα. Εξαίρεση αποτέλεσαν η Ιρλανδία, η Γαλλία και η Δανία, στις οποίες η συνθήκη τέθηκε σε δημοψήφισμα.Στη Γαλλία η συνθήκη επικυρώθηκε με ποσοστό μόλις 51% έναντι 49% που τάχτηκε κατά. Στη Δανία η συνθήκη απορρίφθηκε και χρειάστηκε ένα νέο δημοψήφισμα για να επικυρωθεί, αφού πρώτα η Δανία εξαιρέθηκε από τέσσερα σημεία της συνθήκης του Μάαστριχτ με την συμφωνία του Εδιμβούργου. Τα παραπάνω αποτέλεσαν ένα πρώτο δείγμα ότι τα σχέδια που προωθούνταν μέσω Μάαστριχτ δεν τύχαιναν θερμής υποδοχής από τους λαούς, όταν αυτοί είχαν την ευκαιρία να εκφραστούν.

Η πρώτη απόδειξη ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας ήταν προβληματικό αποκαλύφθηκε όταν δύο ισχυρές οικονομικά χώρες η Γερμανία, μαζί με τη Γαλλία, παραβίασαν το όριο του ελλείμματος του 3% του ΑΕΠ την περίοδο 2003–4. Οι κυρώσεις που προβλέπονται στο σύμφωνο δεν εφαρμόστηκαν καν αποκαλύπτοντας, επίσης, πόσο υποκριτικό ήταν εκείνο το “ισότιμον” των συμμετεχόντων κρατών όταν επρόκειτο για τα ισχυρά κράτη τα οποία αποτελούσαν τον πυρήνα της ΕΕ.

Στην συνέχεια, όταν το σχέδιο αντιμετώπιζε προβλήματα – κάτι που συνέβαινε συχνά – η αντίδραση των Βρυξελών ήταν να αναζητήσουν κάποια περίπλοκη όσο και προσωρινή λύση και σχεδόν πάντα χωρίς την έγκριση των λαών. Οι Βρυξέλλες απέφευγαν τα δημοψηφίσματα -ιδιαίτερα μετά τα τραυματικά, όπως τα αντιλαμβανόντουσαν, δημοψηφίσματα που έγιναν για την συνθήκη του Μάαστριχτ και το αποκαλούμενο «Ευρωσύνταγμα» (9). Δεν έκριναν, λοιπόν, αναγκαίο να ρωτούν τους Ευρωπαίους αν συμφωνούν για όσα αποφασίζονταν γι’ αυτούς χωρίς αυτούς στα όργανα της Ε.Ε. Εν γένει, με τα χρόνια κατάφεραν να δημιουργήσουν έναν μύθο σχετικά με το πόσο σημαντική είναι η Ε.Ε. ώστε δεν μπορεί η πορεία της να εξαρτάται από τις μάζες (δηλ. τους λαούς) οι οποίες δεν μπορούν να αντιληφθούν όσα διακυβεύονται, γι’ αυτό και είναι καλύτερα να διαχειρίζεται τα θέματα μια «πεφωτισμένη ελίτ» και ένας στενός κύκλος τεχνοκρατών. Αρκεί να σταθεί κανείς στους χαρακτηρισμούς που ακούστηκαν για την πλειοψηφίας των Βρετανών οι οποίοι ψήφισαν υπέρ της εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε., ως αμόρφωτων, ηλιθίων και ρατσιστών που δεν μπορούν να καταλάβουν και παρασύρονται από λαϊκιστές. Αλλά και επί σειρά ετών, όποιος εκφράζει αντιρρήσεις έναντι του «ευρωπαϊκού μέλλοντος» που σχεδιάζουν για μας χωρίς εμάς, χαρακτηρίζεται συντηρητικός, εθνικιστής και ξενοφοβικός.

Έτσι, όχι άδικα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δικαίως χαρακτηριστεί ως έργο μιας ελίτ, και αυτή τη γνώμη είναι φανερό πλέον ότι συμμερίζεται η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών λαών, η οποία στρέφεται όλο και περισσότερο σε κόμματα που εναντιώνονται στις πολιτικές των Βρυξελλών .

Εν συντομία, παρά τα μεγάλα λόγια περί δημοκρατίας, η Ε.Ε. δημιούργημα της Συνθήκης του Μάαστριχτ όχι μόνο είναι ασύμβατη με τη δημοκρατία, αλλά την θεωρεί, και δικαιολογημένα, απειλή, δικαιώνοντας την πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας, Μάργκαρετ Θάτσερ, η οποία – πρόβλεψε για το σχεδιαζόμενο –τότε– κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, ότι θα πλήξει τη δημοκρατία παραδίδοντας άνευ όρων τη διακυβέρνηση των χωρών σε μη δημοκρατικά εκλεγμένους τεχνοκράτες των Βρυξελλών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Τόνιζε, επίσης, ότι «το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα είναι καταδικασμένο να αποτύχει: τόσο πολιτικά, όσο και… με οικονομικούς όρους. Ενώ σίγουρα θα αποτύχει κοινωνικά, σε επίπεδο λαών». Η ίδια είχε απαντήσει “Όχι, όχι, όχι!” στο ερώτημα αν θα πρέπει η Βρετανία να αφήσει τη στερλίνα και να υιοθετήσει το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα. Περιγράφοντας τότε τα προβλήματα που θα δημιουργούσε κατά την άποψη της το ευρώ, είχε προειδοποιήσει ότι το κοινό νόμισμα «θα αποβεί θανατηφόρο για τις μικρότερες και φτωχότερες χώρες». Όπως τόνισε προς τον ευρωπαϊστή διάδοχό της Τζον Μέιτζορ «το κοινό νόμισμα δεν θα μπορούσε να φιλοξενήσει βιομηχανικές υπερδυνάμεις όπως η Γερμανία και ασθενέστερες χώρες όπως η Ελλάδα». Προειδοποιούσε ότι «στη Γερμανία θα δημιουργούσε τριβές η αναπόφευκτη ανάγκη για μεγαλύτερο πληθωρισμό, ενώ τα φτωχότερα κράτη θα κατέληγαν να είναι μη-ανταγωνιστικά και θα χρειάζονταν διασώσεις δύσκολα επιτεύξιμες». Ανεξάρτητα με το αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με την πολιτική της, πρέπει να της αναγνωρίσουμε ότι η σημερινή πραγματικότητα αποδεικνύει πόσο δίκιο είχε στο θέμα αυτό. (10)

Ενώπιον της κρίσης

Για σχεδόν μια δεκαετία, κατά την οποία το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα φαινόταν να είναι ισχυρό, και επικρατούσε μια αισιοδοξία και μια πλαστή όπως αποδείχτηκε ευημερία, μας έλεγαν ότι αυτό οφειλόταν στα πλεονεκτήματα της ένταξής μας στη ζώνη του ευρώ. Στην πραγματικότητα, όμως, όσο καθυστερούσαν να εμφανιστούν τα προβλήματα τόσο αυτά συσσωρεύονταν και έμοιαζαν με δυναμίτη στα θεμέλια της Ένωσης. Τη φλόγα στο φυτίλι του δυναμίτη έβαλε η οικονομική κρίση η οποία μπορεί να προήλθε από την αγορά ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου των Η.Π.Α., αλλά ανέδειξε τα τρομερά προβλήματα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Με την κρίση αποκαλύφθηκαν οι τεράστιες ανισορροπίες που είχαν δημιουργηθεί μεταξύ του πυρήνα της Ε.Ε., βασικά τις χώρες της βόρειας Ευρώπης (και κυρίως την Γερμανία) και τις χώρες της νότιας Ευρώπης (κυρίως την Ελλάδα, την Ιρλανδία, Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία). Και αυτό οφείλετε καθαρά στα όσα επέβαλε η Συνθήκη του Μάαστριχτ, η οποία ανεξάρτητα από τις ανέξοδες διακηρύξεις που υπήρχαν στην εισαγωγή της, δεν έγινε φυσικά για την ευημερία των λαών. Οι εμπνευστές της την σχεδίασαν με τρόπο ώστε να εξυπηρετούνται οι μεγάλες τράπεζες και οι πολυεθνικές επιχειρήσεις, δηλαδή το μεγάλο κεφάλαιο, εξασφαλίζοντας με τις γνωστές τέσσερις ελευθερίες την απόλυτη κυριαρχία των δυνάμεων της  αγοράς.

Έτσι, η ελευθερία κίνησης κεφαλαίων η οποία καταργούσε κάθε εμπόδιο και έλεγχο από τις εθνικές αρχές των κρατών μελών, βάζοντας τις βάσεις για την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, έδινε σε τράπεζες και πολυεθνικές επιχειρήσεις απεριόριστη δύναμη. Μπορούσαν πλέον να διακινούν πανεύκολα τεράστια ποσά ανά τον πλανήτη κερδοσκοπώντας, διαφθείροντας, και αποκτώντας επιρροή στις χρηματιστηριακές αξίες και στις αποφάσεις κυβερνήσεων των οποίων οι οικονομία της χώρας τους εξαρτιόταν από τα παιχνίδια τους. Η κρίση δεν θα μπορούσε να δημιουργηθεί, και κυρίως δεν θα μπορούσε να μεταδοθεί τόσο εύκολα χωρίς την επιβληθείσα ελευθερία της κίνησης κεφαλαίων

Με την ελευθερία κίνησης εμπορευμάτων τα κράτη στερήθηκαν σημαντικά έσοδα από την είσπραξη των δασμών, ενώ δεν είχαν πλέον την δυνατότητα να προστατεύσουν την εγχώρια παραγωγή η οποία δοκιμαζόταν στο νέο περιβάλλον το οποίο ευνοεί τις ισχυρές πολυεθνικές επιχειρήσεις. Το αποτέλεσμα σε πολλές χώρες – μέλη ήταν η καταστροφή της ντόπιας βιομηχανίας, βιοτεχνίας και της πρωτογενούς οικονομίας.

Τέλος, με βάση τις δύο άλλες ελευθερίες, την ελευθερία κίνησης εργατικού δυναμικού και υπηρεσιών, έγιναν οι ρυθμίσεις του αντεργατικού τερατουργήματος το οποίο αποκαλείται «Λευκή Βίβλος» οι οποίες αφαίρεσαν εργατικά δικαιώματα που είχαν κατακτηθεί με αγώνες, διευκόλυναν τις απολύσεις και μετέτρεψαν τον εργαζόμενο σε απασχολήσιμο, ενοικιαζόμενο και μετανάστη.

Με αυτές τις τέσσερις ελευθερίες και τα τέσσερα κριτήρια που τέθηκαν από την συνθήκη του Μάαστριχτ (πληθωρισμός, επιτόκια, δημόσιο χρέος και έλλειμμα), όχι μόνο ήταν αδύνατον να επιτευχθεί σύγκλιση των οικονομιών, αλλά ήταν φανερό ότι θα μεγάλωνε το χάσμα ανάμεσα στα κράτη – μέλη, με κάποια να γιγαντώνονται και να επιβάλλονται στα ασθενέστερα τόσο στην οικονομία όσο και στην πολιτική.

«Η Γερμανία ωφελήθηκε περισσότερο από κάθε άλλη χώρα, από την ευρωπαϊκή κοινότητα, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά»υποστήριξε ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό Spiegel. (11)

Πράγματι, η Γερμανία ήταν η πλέον ωφελημένη καθώς η αντικατάσταση του σκληρού μάρκου με το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, το ευρώ, επέτρεψε στους Γερμανούς εξαγωγείς να τιμολογήσουν τα προϊόντα τους πιο ανταγωνιστικά στις αγορές. Όπως σημειώνει ο πρώην πρόεδρος της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας Μπεν Μπερνάνκι: «Η Γερμανία έχει επωφεληθεί από το να έχει ένα νόμισμα, το ευρώ, με διεθνή τιμή η οποία είναι σημαντικά χαμηλότερη από ό, τι θα ήταν ένα υποθετικό γερμανικό μόνο νόμισμα. Η ένταξη της Γερμανίας στη ζώνη του ευρώ έχει έτσι αποδειχθεί μια σημαντική ώθηση στις γερμανικές εξαγωγές, σε σχέση με ό, τι θα ήταν με ένα ανεξάρτητο νόμισμα». (12)

Αντίθετα οι ασθενέστερες οικονομικά χώρες της Ευρωζώνης οι οποίες δεν διέθεταν πλέον, όπως στο παρελθόν τη δυνατότητα υποτίμησης ενός εθνικού νομίσματος, αδυνατούσαν να ανταγωνιστούν την Γερμανία. Ταυτόχρονα οι ευρωπαίοι γίνονταν καταναλωτές των γερμανικών προϊόντων, ενώ σημαντικές γερμανικές εξαγωγές στις χώρες της Ευρωζώνης γίνονταν κάποιες φορές με ανορθόδοξους τρόπους (βλ. Ζήμενς). Κάπως έτσι έφθασε, όπως σημείωνε ο οικονομολόγος Μάρτιν Φελντστάιν στις σελίδες του Foreign Affairs, το 2011, το γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα των 200 δισεκατομμυρίων αμερικανικών δολαρίων να ισοφαρίζει σχεδόν το συνδυασμένο έλλειμμα των εμπορικών ισοζυγίων της υπόλοιπης Ευρωζώνης. (13)

Ταυτόχρονα, η ηγετική θέση της Γερμανίας και η πολιτική λιτότητας, που επιβάλει στα μέλη της Ευρωζώνης, ξυπνά μνήμες του παρελθόντος και γεννά φόβους.

Το ευρώ ως όργανο αφαίρεσης εξουσίας των εθνικών κυβερνήσεων

Όλο και περισσότερες φωνές ακούγονται πλέον που χαρακτηρίζουν το ευρώ αποτυχημένο νόμισμα. Όμως, όπως λέει ο Αμερικανός συγγραφέα Γκρέκ Παλάστ, «Η ιδέα ότι το ευρώ έχει “αποτύχει” είναι επικίνδυνα αφελής. Το ευρώ κάνει ακριβώς ό, τι ο δημιουργός του (και οι πλούσιοι του 1% οι οποίοι το εξέδωσαν) το προέβλεψαν και το προγραμμάτισαν να κάνει. Όπως μου εξήγησε ο πατέρας του ευρώ, Ρόμπερτ Μαντέλ, το ευρώ θα κάνει πραγματικά την εργασία του, όταν χτυπήσει η κρίση. Αφαιρώντας τον έλεγχο του νομίσματος από τις κυβερνήσεις, οι αντιπαθείς, ασήμαντοι, εκλεγμένοι αξιωματούχοι δεν θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν κεϊνσιανές νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές για να βγάλουν μια χώρα από την ύφεση.Το ευρώ είναι το όργανο που αφαιρεί από τις κυβερνήσεις κάθε εξουσία πάνω στη νομισματική πολιτική. Η παρενοχλητική Δημοκρατία εκτοπίζεται από το οικονομικό σύστημα και ο μόνος τρόπος που μια χώρα μπορεί να διατηρήσει τις θέσεις εργασίας είναι να απολύσει ανθρώπους, να περικόψει τα επιδόματα, και, κυρίως, να μειώσει τους κανόνες και τους κανονισμούς που περιορίζουν τις επιχειρήσεις. Όταν προκύπτουν κρίσεις, τα οικονομικά αφοπλισμένα έθνη δεν μπορούν παρά να σβήσουν τους κυβερνητικούς κανονισμούς, να ιδιωτικοποιήσουν τις κρατικές βιομηχανίες μαζικά, να κόψουν φόρους και να στείλουν το ευρωπαϊκό κράτος πρόνοιας στον υπόνομο. Η καταστροφή, η μαζική ανεργία, το ξεπούλημα των εθνικών περιουσιακών στοιχείων, θα φέρει αυτό που ο Φρίντμαν ονομάζει «αναγέννηση» της Ελλάδας και, σε τελική ανάλυση, του συνόλου της Ευρωζώνης. Πέρα από την αποτυχία, το ευρώ, το μωρό του Μαντέλ, έχει επιτύχει μακράν των πιο τρελών ονείρων των δημιουργών του» (14). Να θυμίσουμε ότι και ο Ζαν Μονέ, εκ των ιδρυτών της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όταν πρότεινε την κίνηση προς τα εμπρός, βήμα προς βήμα, με τεχνοκρατικά μέτρα οικονομικής ολοκλήρωσης, με την ελπίδα ότι αυτά θα γίνουν καταλύτης της πολιτικής ενοποίησης δεν εξαιρούσε καθόλου από αυτή την πορεία τις στιγμές κρίσης. «Οι κρίσεις είναι ο μεγάλος ενοποιητής!» εξήγησε κάποτε. Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα εξαιτίας της κρίσης και των αδιεξόδων που προβάλλουν κάποιοι προτείνουν ακόμη περισσότερη Ευρώπη προβάλλοντας ως λύση το όραμα που εκκολάφθηκε από την αμερικανική CIA και τη λέσχη Μπίλντερμπεργκ και το οποίο έχει τις ρίζες του σε ακόμα πιο μακρινές εποχές και σκοτεινούς διαδρόμους (15).

Άννα Μπαλλή

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Γκάμπριελ: Δεν είναι απίθανη η διάλυση της Ε.Ε., Ναυτεμπορική 7 Ιανουαρίου 2017 http://www.naftemporiki.gr/story/1190954/gkampriel-den-einai-apithani-i-dialusi-tis-ee
2. (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βρετανία, Ιρλανδία, Δανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα)
3. Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη υπογράφηκε στο Λουξεμβούργο στις 17 Φεβρουαρίου 1986 και είναι η πρώτη μεγάλης σημασίας τροποποίηση της συνθήκης της Ρώμης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ). http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=URISERV%3Axy0027
4. Bilderberg-chairman: ‘Bilderberg helped create the Euro’,Jurriaan Maessen,Prison Planet.com, April 2, 2009 http://www.prisonplanet.com/bilderberg-chairman-%E2%80%98bilderberg-helped-create-the-euro%E2%80%99.html
5. Bilderberg meeting report Garmisch-Patenkirchen, 1955, 8 Μαϊου 2009 https://wikileaks.org/wiki/Bilderberg_meeting_report_Garmisch-Patenkirchen,_1955
6. Leaked Bilderberg Documents: “Nationalism Is Dangerous” Paul Joseph Watson Infowars.com, 6 Ιουνίου 2012 http://www.infowars.com/leaked-bilderberg-documents-nationalism-is-dangerous/
7. Γάλλος οικονομολόγος και διπλωμάτης. Θεωρείται ως ο αρχιτέκτονας της ευρωπαϊκής ενοποίησης και ο πατέρας της Ε.Ε. ως ο πρώτος προεδρεύων σε ευρωπαϊκό εκτελεστικό οργανισμό, την Ανώτατη Αρχή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα. Η Μαρί – Φρανς Γκαρό μια Γκωλική σύμβουλος του Γάλλου προέδρου Ζωρζ Πομπιντού και αργότερα και του Ζακ Σιράκ κατηγόρησε τον Μονέ για την καταστροφή της εθνικής κυριαρχίας των εθνών καθώς και για την ιδέα της ομοσπονδιακής Ευρώπης. Θεωρεί πως ήταν μέρος της Αμερικανικής πολιτικής για επιρροή στην Ευρώπη και τον κατηγόρησε πως ήταν Αμερικανός πράκτορας επί πληρωμή https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%96%CE%B1%CE%BD_%CE%9C%CE%BF%CE%BD%CE%AD
8. Η κρίση της Ευρώπης. Πώς δημιουργήθηκε η Ένωση και γιατί δείχνει τώρα να διαλύεται By Timothy Garton AshForeignAffairs. 16/11/2012 .http://foreignaffairs.gr/articles/69049/timothy-garton-ash/i-krisi-tis-eyropis?page=show
9. Ευρωσύνταγμα: δημοψήφισμα, δηλαδή λαϊκή έκφραση, έκαναν μόνο Λουξεμβούργο, Ισπανία, Ολλανδία και Γαλλία από τις οποίες το αποδέχθηκαν μόνο οι πρώτες δύο, ενώ οι άλλες το απέρριψαν. Επτά χώρες το πάγωσαν… για το μέλλον (Δανία, Βρετανία, Ιρλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σουηδία, Τσεχία) και το «αποδέχθηκαν» μέσω κοινοβουλευτικής επικύρωσής του και με άγνωστη τη λαϊκή θέληση οι υπόλοιπες 14 δηλαδή Βέλγιο, Ελλάδα, Φινλανδία, Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία και οι μόλις εισελθόντες ως επίδειξη καλής διαγωγής και ικανοποίηση αιτημάτων: Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Κύπρος, Ουγγαρία, Σλοβενία και Σλοβακία. Μετά την αποτυχία της επικύρωσης της Συνταγματικής Συνθήκης από εννέα εκ των είκοσι επτά κρατών–μελών υπογράφτηκε από τους αρχηγούς των κρατών μελών η Συνθήκη της Λισαβόνας που περιέχει μερικούς από τους στόχους της Συνταγματικής Συνθήκης με τη μέθοδο της αναθεώρησης των ισχυουσών συνθηκών, αποφεύγοντας τις συνταγματικού χαρακτήρα ρυθμίσεις.
10. «The Downing Street Years», Μάργκαρετ Θάτσερ (1993) και «The Path To Power» Μάργκαρετ Θάτσερ (1995) καιhttp://www.logiosermis.net/2014/06/1990.html#.WHjv0rmZlRQ
11. http://www.naftemporiki.gr/story/1190954/gkampriel-den-einai-apithani-i-dialusi-tis-ee
12. http://www.businessinsider.com/bernanke-on-trade-imbalances-in-the-euro-zone-2015-7#ixzz3gAKN1GHE)
13. Η κρίση της Ευρώπης. Πώς δημιουργήθηκε η Ένωση και γιατί δείχνει τώρα να διαλύεται By Timothy Garton AshForeignAffairs. 16/11/2012 .http://foreignaffairs.gr/articles/69049/timothy-garton-ash/i-krisi-tis-eyropis?page=show
14. Robert Mundell, evil genius of the euro 26 Ιουνίου 2012https://www.theguardian.com/commentisfree/2012/jun/26/robert-mundell-evil-genius-euro
15. Βλέπε Προσκυνητές ( η λέσχη- προστάτης της «ειδικής σχέσης» ΗΠΑ- Βρετανίας, Άννα Μπαλλή, HELLENICNEXUS, τευχ.112, Νοέμβριος 2016

ΠΗΓΗ