Απ’ τον Κάιζερ (1917) στον Σόιμπλε (2017)

Αριστείδης Καλάργαλης*
Τα χρόνια κι οι αιώνες κυλάνε γρηγορότερα απ' ό,τι γράφουν τα καλαντάρια. Ο χρόνος, εκτός από βάλσαμο-γιατρός, είναι ταυτοχρόνως και βάσανο. Τι πίκρα φέρνει στην ψυχή μας κάθε δύσμοιρη επανάληψη! Και σε τούτον τον αιώνα μιλάμε για ελευθερία, ανθρωπιά κι αγάπη ανάμεσα σε ανθρώπους και σε πολιτείες.

Τελευταίες μέρες του Δεκέμβρη· μαζί με τα Χριστούγεννα και τον νέο χρόνο ευχόμαστε και περιμένουμε για άλλη μια φορά το «καλό». Ποιος θα το βρει και θα μας το φέρει; Μήπως το ίδιο δεν καρτερούσαν χρόνους και χρόνους οι πρόγονοί μας; Ευτυχώς που στα διηγήματα ερχόταν ο ξενιτεμένος, το γράμμα και το έμβασμα από την Αμερική, ο ναυτικός.
Εδώ, στην άκρη της θάλασσας, στα νησιά του Αιγαίου οι άνθρωποι καρτεράνε. Ντόπιοι και κατατρεγμένοι, εκτός από τους χολεριασμένους στην καρδιά, αντέχουν τη σκληρότητα των περιστάσεων.
Σαν να είναι χωριστό κομμάτι γης, αυτόνομες πολιτείες, τα νησιά μας δέχτηκαν απλούς ανθρώπους και αρχοντάδες. Σε όλους άνοιξαν τις πόρτες τους. Εσείς εκεί στην Αθήνα μάς είδατε σαν τόπους για ειδικές αποστολές, σαν περιοχές προς εξερεύνηση, σαν «Νέες Χώρες», όπως μας είπαν μετά την απελευθέρωση του 1912.
Πριν από εκατό χρόνους, όπως και στις μέρες μας, στέλνονταν δημοσιογράφοι για να γνωρίσουν τα νησιά της Ανατολής. Τον Δεκέμβρη του 1917 αθηναϊκή εφημερίδα έστειλε συντάκτη της για να «μελετήσει παν ό,τι αφορά αυτάς»!
Στο προλόγισμα ο συντάκτης αναφέρει τη γενική άγνοια των Αθηναίων για τα νησιά:
Κανείς δεν αρνείται ότι ώς τώρα δεν κατορθώσαμε ακόμη να γνωρίσομεν καλά τας Νέας μας Χώρας, και προ πάντων τας Νέας μας Νήσους.
Ακόμη στη σκέψη πολλών Παλαιοελλαδιτών η Χίος, η Σάμος και η Μυτιλήνη θεωρούνται Εξωτερικόν, αφού μάλιστα και το κράτος λαμβάνει εις τας εκ των νήσων τούτων προελεύσεις τα ίδια μέτρα που λαμβάνει εις τας εκ του εξωτερικού προελεύσεις.
Γι’ αυτό και η εφημερίς ημών απεφάσισε να γνωρίσει εις τους αναγνώστας της τας Νήσους του Αιγαίου και προς τον σκοπόν τούτον απέστειλεν ιδιαίτερον συντάκτην της με εντολήν να μελετήσει και να περιγράψει τας νήσους ταύτας όσον αφορά την κοινωνικήν, οικονομικήν και πολιτικήν αυτών ζωήν
Την ίδια μέρα, 29 Δεκεμβρίου 1917, η εφημερίδα «Σάλπιγξ» της Μυτιλήνης κάνει πολιτική ανάλυση στο κύριο άρθρο της για την πολιτική κατάσταση στον κόσμο και την ηγεμονική θέση της Γερμανίας. Κατά τον αρθρογράφο, πρέπει να επικρατήσει το δόγμα: «Ελευθερία, ανεξαρτησία δι’ όλους τους λαούς οι οποίοι δεν είναι υπεύθυνοι διά τας καταχρήσεις και τα κακουργήματα των ηγεμόνων, των αντιπροσώπων της απολυταρχίας.
Ολοι οι λαοί έχουν το δικαίωμα να ζήσουν ανεξάρτητοι, κύριοι της υπάρξεώς των, ελεύθεροι παντός δεσμού εκ κυριαρχίας ατόμων, τα οποία η τυφλή τύχη ή αι περιστάσεις κατέστησαν ανώτερα δεσποτικά υποκείμενα».
Το άρθρο σαν να γράφτηκε σήμερα διαχωρίζει τους πολίτες της Γερμανίας από τους ηγέτες της: «Και αληθώς δεν θα υπήρχε μεγαλυτέρα ευχαρίστησις και ικανοποίησις του να ιδεί τις τους Γερμανούς αποκηρύττοντας την ηγεμονίαν του Κάιζερ και συναδελφούμενους με Γάλλους και Αγγλους, […] με το αίσθημα της αλληλεγγύης και αγάπης απέναντι των γειτόνων και των άλλων στοιχείων του Κράτους».
  • Οταν αναφέρεται στον Κάιζερ νομίζουμε ότι γράφει σήμερα για τον Σόιμπλε! «Αμφιβάλλομεν πολύ αν οι Γερμανοί έχουν τόσην συνείδησιν της ατομικής ελευθερίας των ώστε να αποκηρύξουν τον Κάιζερ και τους συνενόχους του».
  • Εκφράζει την απορία–διαπίστωση και την άποψή του για το πώς οι Γερμανοί θα συμβάλουν ώστε η Ευρώπη να πορευτεί προς μια δικαιότερη κοινωνία. «Οι ποτισμένοι μέχρι οστέων από τα δόγματα της γερμανικής κουλτούρ, οι αγωνιζόμενοι ακόμη υπέρ της επικρατήσεως της γερμανικής ηγεμονίας εν τω κόσμω, πιστεύετε ότι τόσον εύκολα, χωρίς να συντριβώσι και το αισθανθώσι, θα γίνουν οπαδοί της γενικωτέρας ελευθερίας και της διεθνούς συναδελφώσεως;».
  • Εκατό χρόνια κατόπιν η Ευρώπη, οι κάτοικοί της κι οι ηγέτες των νότιων χωρών περιμένουν, για τρίτη φορά, να αλλάξει δόγμα η γερμανική πολιτική «κουλτούρ».
* συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας
Πηγή

Σχόλια