Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Μεγάλη Βρετανία αν και αποτέλεσε έκπληξη πρώτου μεγέθους αφού ενάντια στην προπαγάνδα του φόβου οι Βρετανοί στάθηκαν όρθιοι και επέλεξαν ΒRΕΧΙΤ, δεν πρέπει να μας ξενίζει γιατί στην πραγματικότητα δεν ήταν η πρώτη φορά που το πειραματόζωο (Μεγάλη Βρετανία) προσπάθησε να δραπετεύσει από το σφαγείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχει και το 1992 .
Το 1992 λοιπόν η Μεγάλη Βρετανία δραπέτευσε από τον Μηχανισμό ΕΒΜ, τον μηχανισμό δηλαδή που οδηγούσε τις χώρες στο ενιαίο νόμισμα δηλαδή στο Ευρώ.
Το 1992 και ο μηχανισμός ΕRΜ
Ο ΕRΜ (Exchange Rate Mechanism) ήταν ουσιαστικά ο προθάλαμος του ευρώ και δημιουργήθηκε προκειμένου:
- να μειώσει τις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών μεταξύ των μελών του, έτσι ώστε να παρέχει νομισματική σταθερότητα που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για ανάπτυξη και ευημερία, ώστε για παράδειγμα οι εξαγωγείς αγαθών μέσα στην Ε.Ε. να εντείνουν το εμπόριο, αφού δεν θα κινδυνεύουν να χάσουν χρήματα από απότομες διακυμάνσεις μεταξύ των νομισμάτων.
- να κρατήσει τον πληθωρισμό χαμηλά.
- να προσφέρει γενικότερα ένα κατάλληλο οικονομικό – νομισματικό, περιβάλλον όπου άνθρωποι και επιχειρήσεις θα μπορέσουν να αναπτυχθούν.
- να δουν και άλλες χώρες όλα αυτά τα θετικά και να θελήσουν και αυτές να συμμετάσχουν στην Ε.Ε και στο Ευρώ που θα ακολουθούσε.
Όταν ένα νόμισμα ξεπερνούσε είτε το άνω όριο είτε το κάτω όριο της ζώνης δηλαδή είχε ανατιμηθεί ή υποτιμηθεί πέρα από τα επιτρεπόμενα όρια τότε οι κεντρικές τράπεζες έπρεπε να παρέμβουν είτε πουλώντας είτε αγοράζοντας το νόμισμα έτσι ώστε να το επαναφέρουν στην καθορισμένη ζώνη διαπραγμάτευσης. (Σ.Σ.: Παρακαλώ να το θυμάστε αυτό θα είναι χρήσιμο για τη συνέχεια.)
Η Μεγάλη Βρετανία λοιπόν, εισήχθη στον ΕRΜ τον Οκτώβριο του 1990. (Αργότερα το 1992, μετά δηλαδή την κατάρρευση της Λίρας κάποιοι οικονομολόγοι είπαν ότι ήταν «λάθος χρονική στιγμή» η ένταξή της στον μηχανισμό. Δεν ξέρω αν σας θυμίζει κάτι!!!)
Η Μεγάλη Βρετανία λοιπόν εισήχθη στον ΕRΜ με ισοτιμία DM 2.95 (γερμανικά μάρκα). (Αργότερα το 1992, μετά δηλαδή την κατάρρευση της Λίρας κάποιοι άλλοι οικονομολόγοι είπαν ότι έγινε με «λάθος ισοτιμία» η ένταξη της στον μηχανισμό. Δεν ξέρω. Ούτε αυτό σας θυμίζει κάτι;)
Από την στιγμή της ένταξής της και ενώ της είχαν υποσχεθεί τον παράδεισο, η κόλαση ήταν η καθημερινότητα της. Και ολοένα η Μεγάλη Βρετανία οδεύει προς την κρίση. Ο υψηλός πληθωρισμός σε συνδυασμό με άσχημες οικονομικές επιδόσεις έκανε τη Λίρα να είναι λιγότερο επιθυμητή με αποτέλεσμα η Λίρα να διολισθαίνει στο κάτω όριο του ΕRΜ, πιστεύω να θυμάστε ότι όταν ένα νόμισμα έφτανε ή ξεπερνούσε τα όρια του μηχανισμού μέτρα έπρεπε να παρθούν.
Η κυβέρνηση λοιπόν προκειμένου να επαναφέρει και να προστατέψει την αξία του νομίσματος είχε μόνο δύο επιλογές:
Να αυξήσει τα επιτόκια ή να χρησιμοποιεί τα συναλλαγματικά της αποθέματα και να αγοράζει λίρες ή και τα δύο.
Το να προσπαθείς όμως να προστατέψεις την αξία ενός νομίσματος όταν μάλιστα αυτό έχει εισαχθεί σε ένα μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών σε λάθος χρονική στιγμή και με λάθος ισοτιμία (σας θυμίζει κάτι;), αυξάνοντας τα επιτόκια (1η επιλογή) σε μια οικονομία που ήδη βρίσκεται σε κρίση, είναι απλά τραγικό.
Διότι απλά θα εντείνεις την κρίση. Πάρτε για παράδειγμα την κτηματαγορά. Πολλοί άνθρωποι είχαν πάρει δάνεια με χαμηλά επιτόκια τώρα που τα επιτόκια είχαν φτάσει στο 10% δεν μπορούσαν να πληρώνουν τις δόσεις τους με αποτέλεσμα να χάνουν τα σπίτια τους. Το ίδιο συμβαίνει και στους επιχειρηματίες δεν μπορούσαν πλέον να αποπληρώνουν τα δάνειά τους. Έτσι επιχειρήσεις έκλεισαν, νέες επενδύσεις με τόσο υψηλά επιτόκια δεν γίνονταν με αποτέλεσμα η ανεργία από το 6% να φτάσει πολύ γρήγορα στο 10%, η κτηματαγορά απλά κατέρρευσε και η Μεγάλη Βρετανία μπήκε βαθιά στην κρίση.
Έπρεπε όμως πάση θυσία (σας θυμίζει κάτι;) να μείνουν στον μηχανισμό ΕRΜ. Άλλωστε είναι γνωστή η δήλωση του τότε πρωθυπουργού John Major ότι αν η Μεγάλη Βρετανία εγκαταλείψει τον μηχανισμό ΕRΜ θα είναι σαν να προδίδουμε το μέλλον μας… «a betrayal of our future…», είχε πει. Ναι, δυστυχώς τις ίδιες κουβέντες που λένε και σε μας, τώρα…
Έτσι λοιπόν ήταν όχι μόνο προσωπικό αλλά και θέμα τιμής για τον Πρωθυπουργό και τον Chancellor of the Excheqer Norman Lamond να κρατήσουν με κάθε κόστος τη Μεγάλη Βρετανία στον ΕRΜ και κάπως έτσι φτάνουμε στις 16 Σεπτεμβρίου του 1992 που έμεινε γνωστή ως «Black Wednesday» και την κατάρρευση της Λίρας και την έξοδό της από τον μηχανισμό ΕRΜ, γεγονός που τελικά όπως θα δούμε ήταν η απαρχή για τη σωτηρία της Μεγάλης Βρετανίας.
16 Σεπτεμβρίου 1992:«Black Wednesday»
Οι αγορές ανοίγουν, η Λίρα με το ξεκίνημα δέχεται μεγάλες πιέσεις και παρόλο που τα επιτόκια βρίσκονται σε δυσθεώρητα ύψη δεν καταφέρνουν να ανακόψουν τον κατήφορο της.
Ο ΕRΜ απαιτεί να γίνουν παρεμβάσεις για να ξαναβρεθεί η Λίρα εντός πλαισίου διαπραγμάτευσης και έτσι ο Πρωθυπουργός αποφασίζει να καταφύγει και στη 2η λύση και να χρησιμοποιήσει τα συναλλαγματικά αποθέματα της Χώρας, οι κερδοσκόποι μικροί και μεγάλοι έχουν ήδη κυκλώσει το City με πρώτο και καλύτερο τον Σόρος και οι πωλήσεις της Λίρας, («short selling» το λέμε στη γλώσσα μας) είναι τόσο έντονες που αναγκάζουν την κεντρική τράπεζα της Μεγάλης Βρετανίας να αγοράζει Λίρες με ρυθμό 2 δισεκατομμύρια την ώρα…
Ο Μύθος των Συναλλαγματικών Αποθεμάτων
Είναι 11 το πρωί, ή Λίρα συνεχίζει να πέφτει και αποφασίζουν να αυξήσουν τα επιτόκια στο 12% γιατί η θεωρία και τα βιβλία λένε ότι κάτι τέτοιο θα σώσει την κατάσταση.
Τελικά έχω πειστεί ότι τα καλύτερα βιβλία θεωρίας τα γράφουν, άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα να κάνουν, για ανθρώπους που δεν ξέρουν να κάνουν τίποτα, τα γράφουν άνθρωποι που δεν έχουν ούτε μια ώρα έστω πρακτικής άσκησης ή εργασίας σε πραγματικές συνθήκες, σε συνθήκες αγοράς.
Τα επιτόκια στο 12%, η Λίρα συνεχίζει να κατρακυλά, ο ΕRΜ απαιτεί και νέα παρέμβαση και Το Ιππικό δηλαδή η Γερμανία που θα σώσει την κατάσταση ως όφειλε, άφαντο.
Και λέω ως όφειλε, γιατί ο κανονισμός λέει ότι οι χώρες που συμμετέχουν στον ΕRΜ με τα δυνατότερα νομίσματα οφείλουν να πωλούν τα δικά τους και να αγοράζουν τα πιο αδύναμα έτσι ώστε να υπάρχει σταθερότητα και αλληλεγγύη, λέξεις άγνωστες για τη Γερμανία. Τη στιγμή εκείνη το δυνατότερο νόμισμα ήταν το Μάρκο και το πιο αδύναμο η Λίρα άρα η Γερμανία μέσω της Βundesbank έπρεπε να παρέμβει πουλώντας Μάρκα και αγοράζοντας Λίρες. Μάταια περίμεναν οι Βρετανοί βοήθεια ενώ ο Chancellor of the Excheqer Norman Lamond βασικός υπέρμαχος του ΕRΜ είπε ότι πρέπει να σταματήσουν εδώ μιας και τα συναλλαγματικά αποθέματα τελειώνουν αλλά επειδή και οι ζημίες είναι μεγάλες για τους φορολογουμένους, αλλά ο John Major διαφώνησε και σε μια απέλπιδα προσπάθεια πρόσταξε να αυξηθούν και άλλο τα επιτόκια φτάνοντας στο 15%. Η αγορά όχι μόνο δεν φοβήθηκε το ύψος των επιτοκίων αλλά είχε βρει και μια πηγή εύκολου κέρδους έτσι ο Σορος έκανε την κίνηση ματ και «σκότωσε την Λίρα» δηλώνοντας αργότερα ότι «έβγαλα 1 δις λίρες κέρδος πουλώντας λίρες που δεν κατείχα».
Ο John Major αναγκάστηκε να βγάλει τη Μεγάλη Βρετανία από τον μηχανισμό ΕRΜ και οι φορολογούμενοι να πληρώσουν ζημιά 3.4 δις λίρες Αγγλίας…
Άσκοπη και ηλίθια λοιπόν και η συζήτηση αλλά και η ρήση που ακούγεται και στην Ελλάδα «μα δεν έχουμε τα συναλλαγματικά αποθέματα για να πάμε σε δικό μας νόμισμα» και η απάντηση μου: Φυσικά και δεν τα έχουμε και όσα και αν έχουμε ποτέ δεν θα είναι αρκετά, για να αντιπαρατεθείς στα τρισεκατομμύρια των αγορών, μα στην πραγματικότητα κανένα κράτος δεν τα έχει. Και όποιος τολμήσει να χρησιμοποιήσει τα συναλλαγματικά αποθέματα μιας χώρας για να στηρίξει απλά το νόμισμα είτε ηλίθιος είναι, είτε προδότης ή και τα δύο.
Πάρτε για παράδειγμα την Αμερική. Ακόμα και όλο της το ετήσιο ΑΕΠ που φτάνει περίπου τα 17 τρις να μπορούσε να χρησιμοποιήσει (υποθετικά ως συναλλαγματικό απόθεμα), όταν στις Αγορές Συναλλάγματος ο όγκος συναλλαγών είναι περίπου 5 τρις δολάρια την ημέρα θα άντεχε μόνο μερικές μέρες μια συντονισμένη επίθεση. Είναι μάταιο να προσπαθείς να στηρίξεις την αξία ενός νομίσματος ερχόμενος σε αντιπαράθεση με τις αγορές. Η μόνη στήριξη και η μόνη αξία που μπορεί να βρει ένα νόμισμα είναι η αξία της οικονομίας και η αξίας της παραγωγής ενός κράτους.
Ο Μύθος της Υποτίμησης και ο Μύθος της Κατάρρευσης της Οικονομίας
Το πειραματόζωο λοιπόν το είχε σκάσει από τον ΕRΜ, δηλαδή το σφαγείο της ΕΕ έστω και αν το πλήρωσε ακριβό, και όλοι τώρα περίμεναν περαιτέρω κατάρρευση της Οικονομίας γιατί η Λίρα συνέχισε την πτώση της και τις επόμενες μέρες και έφτασε να χάνει το 25% της αξίας της ως προς το Δολάριο και 15% περίπου ως προς το Μάρκο, τελικά έγινε το ακριβές αντίθετο. Η οικονομία άρχισε να ανακάμπτει με γοργούς ρυθμούς.
Μύθος λοιπόν ότι όταν υποτιμηθεί το νόμισμα θα έχουμε ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού!!!
Μύθος λοιπόν ότι όταν υποτιμηθεί το νόμισμα θα καταρρεύσει και η οικονομία!!!!
Εξαιτίας αυτής της περίφημης σχεδόν χρυσής 15ετίας αργότερα πολύ οικονομολόγοι βάφτισαν την «Black Wednesday» (Μαύρη Τετάρτη) σε «Golden Wednesday » (Χρυσή Τετάρτη) ή «White Wednesday» (Λευκή Τετάρτη).
Οι Βρετανοί λοιπόν σήμερα κοίταξαν γύρω τους και είδαν στο δικό μας παρόν, στις θάλασσες που γεμίζουν πτώματα μικρών παιδιών, στη στεριά που μετατρέπεται σε ένα απέραντο Hot Spot με σύγχρονους δούλους που θα είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμοι ως φτηνό εργατικό δυναμικό, για τις φάμπρικες της Γερμανίας με το κόστος σίτισης, φύλαξης και περίθαλψης να βαραίνει εμάς …
Είδαν στο παρόν της Ισπανίας, Πορτογαλίας οι φτωχοί να γίνονται φτωχότεροι, η μεσαία τάξη να εξαφανίζεται και τα κοράκια των Funds να βρίσκουν πεδίο δόξης λαμπρό…
Είδαν στο παρόν της Ιταλίας και της Γαλλίας δυνατά κράτη να καταπίνονται σιγά-σιγά σαν να βρίσκονται σε κινούμενη άμμο από την αδηφάγο Γερμανία. Στο παρόν όλων αυτών των χωρών λοιπόν είδαν το δικό τους μέλλον και το θέαμα δεν τους άρεσε καθόλου, για αυτό ψήφισαν ΒRΕΧΙΤ.
Το παιχνίδι πλέον είναι ξεκάθαρο. Η Αμερική θέλει μια αποδυναμωμένη Ευρώπη χωρίς φωνή και χωρίς αντιστάσεις μια νέα σύγχρονη αποικία με μόνο ένα δεσμοφύλακα τη Γερμανία ώστε να μπορεί να επιβάλλει τις νεοφιλελεύθερες πρακτικές της σε όλους τους τομείς από το περιβάλλον και την ενέργεια έως την διατροφή μας, προς όφελος των πολυεθνικών τους.
Η Γερμανία από την άλλη πλευρά ότι δεν κατάφερε με δύο παγκόσμιους πολέμους φαίνεται να το καταφέρνει με τον μερκαντιλισμό και τον αθόρυβο αλλά πολύ αποτελεσματικό οικονομικό πόλεμο προς τους εταίρους της.
Η Μεγάλη Βρετανία δεν έχει πλέον όφελος να βρίσκεται σε μια ένωση που αποτελεί το 17% της παγκόσμιας Οικονομίας, ενώ όταν η Μεγάλη Βρετανία μπήκε στην ένωση το 1973 τα κράτη που αποτελούσαν την ένωση λογίζονταν ως το 36% της παγκόσμιας Οικονομίας. Η Μεγάλη Βρετανία είναι ένα από τα δύο κράτη που πωλούν περισσότερα στον υπόλοιπο κόσμο από όσα πωλούν στην Ε.Ε. Ταυτόχρονα η Ε.Ε. αγοράζει ολοένα και λιγότερα αγαθά από την Μεγάλη Βρετανία για παράδειγμα το 2006 αγόραζε το 55% των εξαγωγών ενώ πλέον αγοράζει το 45%.
Τα οφέλη
Επειδή η Μεγάλη Βρετανία οφείλει να υπακούει σε ευρωπαϊκούς νόμους, οδηγίες και θεσμούς δεν έχει ως τώρα συνάψει εμπορικές συμφωνίες με δύο ταχέως αναπτυσσόμενες χώρες Κίνα και Ινδία αλλά και με άλλες πλούσιες χώρες πχ Αυστραλία, επειδή ακριβώς η Ε.Ε. δεν έχει με τις χώρες αυτές τέτοιου είδους συμφωνίες.
Φανταστείτε λοιπόν το όφελος που θα έχει η Μεγάλη Βρετανία όταν θα μπορεί να συνάπτει εμπορικές συμφωνίες με όποιον θέλει και ειδικά όταν θα ανοιχτεί σε τόσο μεγάλες οικονομικά και πληθυσμιακά αγορές.
Όταν η Νορβηγία με 5 εκατομμύρια κατοίκους και η Ελβετία με 8 εκατομμύρια κατοίκους έχουν κρατήσει το νόμισμα τους, την ανεξαρτησία τους αποδεχόμενες λίγες ευρωπαϊκές νόρμες (ειδικά στην περίπτωση της Ελβετίας ελάχιστες), συμβάλλουν ελάχιστα στον προϋπολογισμό της Ε.Ε., κάνοντας ελεύθερο εμπόριο με την Ε.Ε. έχοντας υπογράψει ειδικές συμφωνίες, είμαι απόλυτα σίγουρος ότι η Μεγάλη Βρετανία των 65 εκατομμυρίων κατοίκων που σημειωτέον θα είναι όταν φύγει από την Ε.Ε. ταυτόχρονα και ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ευρωπαϊκών προϊόντων θα καταφέρει να υπογράψει πολύ καλύτερες εμπορικές συμφωνίες με την Ε.Ε. και θα υιοθετήσει ένα μοντέλο πολύ καλύτερο από το Νορβηγικό ή το Ελβετικό.
Η αυτοδιάθεση
Μα το σημαντικότερο από όλα είναι ότι οι Βρετανοί θα έχουν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, το δικαίωμα να αποφασίζουν οι ίδιοι για τους νόμους κάτω από τους οποίους θα ζουν, το δικαίωμα να ψηφίζουν αλλά και να ελέγχουν αυτούς που θα έχουν την εξουσία ώστε να τους αλλάζουν οπότε χρειαστεί.
Το πειραματόζωο δραπέτευσε και αυτή τη φορά μάλλον οριστικά.
Το σίγουρο είναι ότι και άλλα κράτη θα ακολουθήσουν και το σαθρό οικοδόμημα του Ευρώ θα καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος
Αν και το δημοψήφισμα δεν είναι δεσμευτικό για το Βρετανικό Κοινοβούλιο πρέπει να γίνει σεβαστή η ετυμηγορία του Βρετανικού Λαού.
Εσύ τι λες Αλέξη;
*0 Δημήτρης Καρούσος είναι Οικονομολόγος
Πηγή
Σχόλια