Η νέα ΚΑΠ θα αφανίσει τον αγροτικό πληθυσμό

του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη*

Η ανένδοτη στάση των αγροτών στο ασφαλιστικό-φορολογικό που τους αφορά και η επίσης μαζική αντίσταση των ελεύθερων επαγγελματιών στο ασφαλιστικό-φορολογικό, συνιστούν τούτες τις ημέρες το κύριο πολιτικό πρόβλημα στη χώρα. Αναφέρομαι στα «μπλόκα των αγροτών» και στο «κίνημα της γραβάτας» (1). 

η ελληνική αγροτική οικονομία

Με τούτη την προδιάθεση, το παρόν κείμενο εστιάζει αποκλειστικώς στη Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2014-2020, για την οποία ουδείς δημοσίως ομιλεί, αν και τα ζητήματα είναι φλέγοντα και καθοριστικά. Αφορούν δε όχι μόνο το παρόν αλλά και το μέλλον της αγροτικής οικονομίας, αλλά προφανώς αφορούν το παρόν και το μέλλον συνολικώς της ελληνικής οικονομίας. Και τούτο γιατί πέραν του ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες στηρίζουν με τη δραστηριότητά τους θέσεις εργασίας και διαμορφώνουν φορολογητέα ύλη (άρα συμβάλουν στα δημόσια οικονομικά και στο ασφαλιστικό σύστημα), η αγροτική οικονομία καθεαυτή πέραν και της δικής της συμβολής στα δημόσια οικονομικά και στο ασφαλιστικό σύστημα, αφορά ειδικότερα και στην διατροφική επάρκεια της χώρας.

Η ΚΑΠ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την καθιέρωση κατ’ ουσίαν της ενιαίας αγοράς, αντί να αναδείξει σε πλεονεκτική θέση την αγροτική οικονομία της Ελλάδας, αντιθέτως, με ιστορική αναφορά στην καθιέρωση της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης και μετέπειτα, περιόρισε την αγροτική οικονομία από εξαγωγική σε κατ’ ουσίαν εισαγωγική. 

 

Ο μέσος όρος του ετήσιου ελλείμματος της τάξης των 3 δις ευρώ περίπου που αφορά στο αγροτικό εμπορικό ισοζύγιο, αποδεικνύει τη συρρίκνωση της ελληνικής αγροτικής παραγωγής και την έλλειψη ανταγωνιστικότητάς της, έναντι άλλων καπιταλιστικά οργανωμένων αγροτικών οικονομιών ή άλλως έναντι τρίτων χωρών ευθέως ανταγωνιστικών στην ελληνική αγροτική οικονομία, όπως είναι η Τουρκία, το Μαρόκο, η Τυνησία, αλλά και χώρες πέραν του Ατλαντικού όπως π.χ. ο Καναδάς, ή χώρες της Νότιας Αμερικής.

Η ελληνική αγροτική οικονομία στο πλαίσιο της ΚΑΠ πιέζεται και από πολλούς παράγοντες όπως είναι η εισαγωγή πρώτων υλών, και ειδικότερα από παράγοντες που αφορούν στην εισαγωγή αγροτικών προϊόντων όπως είναι το γάλα, το κρέας, το τυρί, το μαλακό σιτάρι, η ζάχαρη, αλλαντικά κ.ά. Η κατάσταση αυτή λαμβάνει χώρα παρά το γεγονός ότι τα προϊόντα αυτά μπορούν να παραχθούν στη χώρα, λόγω εδαφικών και κλιματολογικών συνθηκών –αντικειμενικών προϋποθέσεων. Αξιοσημείωτο είναι δε ότι τα προϊόντα αυτά μέχρι το 1981 κατά το μάλλον και μάλλον αφορούσαν εσωτερική παραγωγή, η οποία ωστόσο μειώθηκε δραστικά για τρεις λόγους: α) λόγω του εσωτερικού ανταγωνισμού που αφορά σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και σε τρίτες χώρες, β) λόγω των μη ουσιωδών επιδοτήσεων, αλλά και γ) λόγω κυρίως των αναγκαίων ποσοστόσεων –περιορισμών.

Υπ όψιν δε ότι η μείωση της παραγωγής ήταν καθοριστική στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς, και της αντίστοιχης ελεύθερης κίνησης των εμπορευμάτων, όπου σε συνδυασμό με την άρση των τελωνειακών επιβαρύνσεων στις εισαγωγές, οι ανταγωνίστριες χώρες κατέλαβαν προνομιακή θέση.

• η νέα ΚΑΠ

Η νέα ΚΑΠ 2014-2020 εισάγει σοβαρές μεταρρυθμίσεις στην όλη οικονομία. Ελάχιστοι όμως ομιλούν για το «τι» επέρχεται. Η έλλειψη δε μακράς δημόσιας συζήτησης και η σε βάθος έλλειψη επιμέρους πολιτικών του συγκεκριμένου χώρου, καθιστούν πλημμελή την ενημέρωση του κοινού. Τολμώ δε να υποστηρίξω ακόμη και των αγροτών, πλην ορισμένων ειδικών -σε αυτούς δεν εξαιρώ τους συνδικαλιστές του χώρου!

 

Ασφαλώς όμως, παρά την πλημμελή ενημέρωση, ο αγροτικός κόσμος πρέπει να έχει πληροφορηθεί ότι εξακολουθούν να υφίστανται οι ενισχύσεις αν και επ’ αυτού παρατηρούνται ήδη εσωτερικές ανισότητες!... Ασφαλώς η χρηματοδότηση της ΚΑΠ λαμβάνει χώρα από τον Κοινοτικό ήδη Ενωσιακό Προϋπολογισμό. Υπ’ όψιν δε ότι το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020 που αφορά στη γεωργία, διαμορφώθηκε κατ’ αρχήν από την Επιτροπή (Commission) στο ύψος των 386,9 δις ευρώ, προβλέποντας για τον πρώτο πυλώνα που αφορά στις άμεσες ενισχύσεις 281,8 δις ευρώ και για το δεύτερο πυλώνα που αφορά στην ανάπτυξη της υπαίθρου 89,9 δις ευρώ, ενώ για την ασφάλεια των τροφίμων το προβλεφθέν ποσό αφορά στα 2,2 δις ευρώ. Επίσης για τη διαχείριση κρίσεων το ποσό ορίστηκε στα 3,5 δις ευρώ.

• οι πυλώνες και η ανάπτυξη

Η αγροτική πολιτική διαμορφώνεται κυρίως σε δύο πυλώνες χρηματοδότησης. Ο πρώτος πυλώνας αφορά στις άμεσες ενισχύσεις και στις δαπάνες αγοράς και ο δεύτερος πυλώνας αφορά στην αγροτική ανάπτυξη.

Οι προβλέψεις κατατείνουν στο ότι για τον πρώτο πυλώνα που αφορά στις άμεσες ενισχύσεις αλλά και στις δαπάνες αγοράς, τα κονδύλια είναι σαφώς αυξημένα έναντι του δεύτερου πυλώνα, ενώ το κράτος-μέλος έχει τη διακριτική ευχέρεια, αναλόγως των αναγκών του να μεταφέρει ποσό που δίδεται για τον πρώτο πυλώνα έως και 10% στο δεύτερο πυλώνα.

Ωστόσο, αξιοσημείωτες είναι και άλλες πολιτικές, όπως για παράδειγμα η επωφελής επίδραση της βιολογικής γεωργίας στο περιβάλλον. Αναφέρομαι ενδεικτικώς σε Κανονισμούς όπως π.χ. ο Κανονισμός (ΕΚ) 834/2007 του Συμβουλίου της 28^ης Ιουνίου 2007 για τη βιολογική παραγωγή. 

 

Στο πλαίσιο της Επιτροπής (Commission) υπάρχουν «σχεδιασμένες» πολιτικές. Κύριος στόχος είναι η ανταγωνιστικότητα του γεωργικού τομέα και η βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων στο πλαίσιο της ισόρροπης εδαφικής ανάπτυξης των περιοχών της υπαίθρου. Η κατεύθυνση ασφαλώς προϋποθέτει σοβαρή προετοιμασία πρώτων υλών, βιομηχανική στήριξη και επιμελή καλλιέργεια, με μελέτη βεβαίως των προοπτικών αντοχής στον ανταγωνισμό, όχι μόνο στο πλαίσιο της ενιαίας εσωτερικής αγοράς, αλλά και έναντι των τρίτων χωρών.

Το πολύπλευρο, πολυεπίπεδο και πολυκλαδικό της αγροτικής οικονομίας θα πρέπει στο πλαίσιο της ΚΑΠ να στηρίζεται σ’ ένα κοινό στρατηγικό πλαίσιο. Προς την κατεύθυνση αυτή το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ταμείο Αλιείας, θα πρέπει να έχουν κοινό στρατηγικό σχέδιο, πράγμα όμως που περιπλέκεται λόγω της ιδιαιτερότητας της παραγωγής από κράτος-μέλος σε κράτος-μέλος και από περιοχή σε περιοχή εντός της επικράτειας των κρατών-μελών. Προς την κατεύθυνση αυτή υπάρχει και το συγκεκριμένο κρίσιμο ζήτημα που αφορά στις περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα, όπως π.χ. είναι οι ορεινές περιοχές. Επίσης:

Στο πλαίσιο της ανάπτυξης της αγροτικής οικονομίας μέγιστο ζήτημα αφορά η διαχείριση των κινδύνων που η αγροτική οικονομία αντιμετωπίζει, τόσο λόγω των απρόβλεπτων καιρικών συνθηκών, όσο και λόγω των απρόβλεπτων ασθενειών που αφορούν στη χλωρίδα, αλλά και προκειμένου για την κτηνοτροφία και στην πανίδα. Έτσι η διαχείριση των κινδύνων ασφάλισης της γεωργικής και κατ’ επέκταση κτηνοτροφικής παραγωγής είναι μέγα ζητούμενο. Προς την κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να υπάρχουν μελέτες εκτάκτων συνθηκών και καταστάσεων και κατά τη γνώμη του γράφοντος, να υπάρχει διαρκής διαπραγμάτευση, καθόσον η Κοινή Αγροτική Πολιτική δεν πρέπει να περιορισθεί σε αμετάκλητες θέσεις (όπως το «πάγωμα» που αφορά στον Προϋπολογισμό για την Κοινή Αγροτική Πολιτική).

Το «αγροτικό ζήτημα» αφορά πάντοτε καίριο πρόβλημα ζωτικής σημασίας και ως εκ τούτου πρέπει να μιμηθούμε την πολιτική τη Γαλλίας που εφάρμοσε την πολιτική της «κενής καρέκλας» απέχοντας κατ’ ουσίαν τύποις από την τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, πολιτική που κατέληξε στο Συμβιβασμό του Λουξεμβούργου. 

 

Μη μας διαφεύγει συνεπώς ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής αφορά διαπραγμάτευση και συμβιβασμούς. Κυρίως όμως αφορά διαπραγμάτευση!...

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ

1. Yπ’ όψιν σε όσους πεισματικά αρνούνται τη γραβάτα ως «αριστερή θέση» ότι τόσο ο Λένιν όσο και ο Τρότσκι δεν είχαν απλώς καθιερώσει για τους εαυτούς τους τη γραβάτα, αλλά την επέβαλαν κιόλας!... Επ’ αυτού μ’ έχει ενημερώσει ο ειδήμων αλλά και έγκριτος δημοσιογράφος Πέτρος Παπακωνσταντίνου.

---------------------------------------------

*Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Χώρας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC - EU).

Δημοσιεύθηκε στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ που κυκλοφορούν
Πηγή