Το νέο έτος 2016 θα επαναφέρει λόγω της κρατούσας λιτότητας στον Ευρωπαϊκό χώρο και κυρίως στο Νότο το ζήτημα της υπερχρέωσης της ευρωζώνης και της ρευστότητας –της ποσοτικής ή όχι χαλάρωσης. Μέσω όμως αυτού τίθενται ερωτήματα για για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Συμπολιτείας. Ας μου επιτραπεί δε να επικεντρωθώ στα παρακάτω:
Από την ίδρυση της πάλαι ποτέ ΕΟΚ που μετασχηματίστηκε σε Ευρωπαϊκή Κοινότητα και σήμερα σε Ευρωπαϊκή Ένωση, διαμορφώθηκαν διάφορες Σχολές ή Ρεύματα Σκέψης.
Αναφέρομαι κυρίως στο εκκρεμές μεταξύ των φεντεραλιστών και ευρωσκεπτικιστών.
- Αξιοσημείωτο όμως είναι ότι και στα δύο αυτά άκρα του εκκρεμούς, κοινή παραδοχή και κοινός τόπος είναι η ύπαρξη του «δημοκρατικού ελλείμματος».
Για τους σοβαρούς παρατηρητές ως προς καθιερωθέν «κοινοτικό κεκτημένο» (acquis communautaire), εγείρεται ήδη αμφισβήτηση, καθόσον υποχωρεί όλο και περισσότερο λόγω της διεύρυνσης του δημοκρατικού ελλείμματος, εξ αιτίας πρωτίστως της επιβαλλόμενης νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Παρατηρείται δε, ότι η νομισματική και δημοσιονομική πολιτική όλο και απομακρύνεται από τις ανάγκες των Λαών και από τις βασικές θεσμικές αξιώσεις, ακόμη και της Συνθήκης της Λισαβόνας που αφορούν: «την ευημερία των λαών», «την κοινωνική και εδαφική συνοχή», «την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών» και «το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας» (βλ. κυρίως άρθρα 2 και 3 ΣΕΕ).
Τούτου δοθέντων εγείρεται ζήτημα λειτουργιών στο πλαίσιο των Αρχών της Δημοκρατίας.
Η Δημοκρατική Αρχή προϋποθέτει ένα γενικό κανόνα που διέπει τη συγκρότηση και τη λειτουργία μιας δεδομένης έννομης τάξης. Εν προκειμένω της ευρωπαϊκής ενωσιακής έννομης τάξης.
Η Δημοκρατική Αρχή όμως επιβάλει ως υπέρτατη θέληση πρωταρχικώς αλλά και σε τελευταίο βαθμό, τη θέληση του Λαού. Με άλλες λέξεις στο Λαό ανήκει η κυριαρχία, καθώς και η πρωταρχική αρμοδιότητα να καθορίζει την αρμοδιότητά του, αλλά και τις αρμοδιότητες των άλλων κρατικών οργάνων.
Οι προαναφερόμενες Αρχές, που αφορούν «την ευημερία των λαών», «την κοινωνική και εδαφική συνοχή», «την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών» και «το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας», αντί να επαναβεβαιώνονται, με την εισαγωγή μάλιστα ομοσπονδιακών στοιχείων στην Ένωση, εν τούτοις υποχωρούν, καθόσον λαμβάνει χώρα «μετατόπιση» των Θεσμών, σε μηχανισμούς άτυπης διαβούλευσης των ισχυρών του κεντρικού πυρήνα. Αυτή η μετατόπιση είναι και μέρος της κρίσης.
ο σκληρός πυρήνας
Η δημιουργία του σκληρού πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του ευρωσυστήματος, αν και αφορά (ως προεκτίθεται) εισαγωγή σημαντικού στοιχείου ομοσπονδοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εν τούτοις διευρύνει το χάσμα του δημοκρατικού ελλείμματος.
Η θεσμική διαδικασία παροχής της ρευστότητας στην οικονομία στο πλαίσιο του όλου ευρωπαϊκού οικοδομήματος, έχει αφεθεί στην ανεξάρτητη βούληση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Παρά δε που η ΕΚΤ με τη Συνθήκη της Λισαβόνας (βλ. άρ. 13 ΣΕΕ) αφορά πλέον Θεσμό του όλου οικοδομήματος, εν τούτοις θεσμικά δεν ελέγχεται και δεν λογοδοτεί για τις «πολιτικές» της, αν και υπάρχουν πρόνοιες να εναχθούν τα Όργανά της ενώπιον των δικαιοδοτικών Οργάνων του Λουξεμβούργου, ακόμη και για αποζημιώσεις.
- Το όλο οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταργεί παραδοχές του «κεϋνσιανού» μοντέλου και αποβάλει όλο και περισσότερο την οποιαδήποτε έννοια του παρεμβατικού κράτους.
- Εγκαθιδρύει δε ως κυρίαρχη ιδεολογία το νεοφιλελευθερισμό. Έτσι η νομισματική πολιτική αφορά πλέον σύνολο μέτρων με τα οποία η κυρίαρχη νομισματική αρχή επιδιώκει την επίτευξη των προσδιορισμένων στόχων και σκοπών της, μέσω του ελέγχου της προσφοράς χρήματος, υπό το κράτος όμως της κρατούσας ιδεολογίας. Δηλαδή του μη παρεμβατικού κράτους και της στενότητας της κυκλοφορίας του χρήματος, ως νομίσματος.
Η εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση αφορούσε τη δημιουργία αμετάκλητων νομισματικών ισοτιμιών χάριν των εξαγωγικών χωρών. Προσδοκούσε όμως και στη δημιουργία βέλτιστης οικονομικής ζώνης. Απέτυχε όμως παταγωδώς ως προς τις χώρες του νότου!
Έτσι πέραν της αντίφασης, όπου το ενιαίο νόμισμα εγκαθιδρύθηκε σε ανισόμερη ανάπτυξη των οικονομιών των κρατών-μελών, αλλά και με έλλειψη πολιτικής ενοποίησης, εν τούτοις ως γενικό ισοδύναμο για την ανταλλαγή προϊόντων, δεν επιβεβαιώθηκε στο σύνολο της αποστολής του. Και τούτο γιατί επιβεβαιώθηκε μόνο ως προς την αποστολή του που αφορούσε στην εξυπηρέτηση των εξαγωγικών χωρών. Αντιθέτως το ενιαίο νόμισμα δεν επιβεβαιώθηκε ως προς την αποστολή του για τη δημιουργία βέλτιστης οικονομικής ζώνης. Και τούτο γιατί μόνο από τις αποκλείσεις που αφορούν στο κατά κεφαλήν εισόδημα μεταξύ των κρατών-μελών και ειδικότερα των κρατών-μελών της ευρωζώνης καταμαρτυρείται η αποτυχία του εγχειρήματος κατά το μέρος αυτό.
- Όσο δε η οικονομική ελίτ στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποσυνδέει τη ρευστότητα από την ανάγκη εξυπηρέτησης κοινωνικών δικαιωμάτων, αλλά και την ανάπτυξη, όλο και θα επιδεινώνονται οι αντιθέσεις εντός μιας οικονομικής ζώνης με αμφίβολα αποτελέσματα ακόμη και ως προς τους στόχους που η ίδια η ελίτ επιδιώκει.
- Η δογματική αυτή αντίληψη αποδίδει με τον πιο αυθεντικό τρόπο την κυριαρχία του χρήματος ως νομίσματος την οποία η εκάστοτε άρχουσα τάξη χρησιμοποιεί κατά το δοκούν.
Έτσι, διαμορφώνονται όλες οι προϋποθέσεις για μια ευρύτερη κρίση στην Ευρώπη, με απρόβλεπτες συνέπειες όχι μόνο για το μέλλον, αλλά και για το παρόν… Και το νέος έτος 2016 προφανώς θα είναι κρίσιμο!..
-----------------------------------
*Ο Πέτρος Ι. Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (E.C.H.R. και GC-EU).
Πηγή
Σχόλια