Η παγίδα

Συντάκτης: 

Τάσος Παππάς

Τα σκληρά μέτρα που είναι υποχρεωμένη να πάρει η κυβέρνηση λόγω Μνημονίου, οι προβλέψεις πολλών ειδικών ότι το πρόγραμμα ως έχει δεν βγαίνει ό,τι κι αν σκαρφιστούν οι «θεολόγοι» του Βερολίνου και των Βρυξελλών.

Oι εκτιμήσεις ότι η φοροδοτική ικανότητα των πολιτών έχει εξαντληθεί και τα αποτελέσματα από την εφαρμογή της συγκεκριμένης συνταγής θα είναι τα ακριβώς αντίθετα από τα επιδιωκόμενα, οι αναμενόμενες αντιδράσεις των κοινωνικών ομάδων που θίγονται, η αγωνία του Ευρωπαίου κεντρικού τραπεζίτη για την κατάσταση των τραπεζών και οι προσπάθειές του να αποσυνδεθεί η αξιολόγηση από την ανακεφαλαιοποίησή τους, καθώς και κάποιες μελέτες που κάνουν λόγο για το ισχυρό ενδεχόμενο να επιστρέψει η ύφεση στην Ευρώπη σε συνδυασμό με τη στανική παρουσία των αρνητικών οικονομικών μεγεθών σε Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία (έλλειμμα, χρέος) και το φρενάρισμα της ανάπτυξης σε Γερμανία, Γαλλία, επαναφέρουν στο προσκήνιο με δραματικό τρόπο και το ελληνικό πρόβλημα και τη συζήτηση για το μέλλον της ευρωζώνης.

• Οταν σοβαροί οικονομολόγοι (κεϊνσιανοί) και αριστεροί πολιτικοί (όχι κομμουνιστές και αριστεριστές) τόνιζαν ότι η γραμμή που προωθείται είναι ταξικά μεροληπτική και οδηγεί σε μια ευρωζώνη τουλάχιστον δύο ταχυτήτων, με λίγους κερδισμένους και πολλούς χαμένους, οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών, οι ντουντούκες τους στα διεθνή συστημικά ΜΜΕ και οι νεοφιλελεύθεροι αποκαλούσαν τους πρώτους παλιομοδίτες που υπερασπίζονται παρωχημένα και αποτυχημένα οικονομικά μοντέλα και τους δεύτερους γραφικούς και ονειροπόλους που νομίζουν ότι υπάρχει εναλλακτικός δρόμος.

Προ ημερών δόθηκε στη δημοσιότητα τμήμα της τριμηνιαίας έκθεσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τον πλούτο των ευρωπαϊκών νοικοκυριών.

• Τα ευρήματά της είναι αποστομωτικά για τον συρφετό των νεοφιλελεύθερων που κάνει κουμάντο στην Ευρώπη.
• Μεταξύ 2009 και 2013 ο κατά κεφαλήν πλούτος των Ελλήνων συρρικνώθηκε κατά 16.900 ευρώ, των Ιρλανδών κατά 18.474 ευρώ και των Ισπανών κατά 12.780.

Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι αυτό συνέβη γιατί οι συγκεκριμένες χώρες-παρίες, που ζούσαν μέσα στην τρυφηλότητα και πάνω από τις δυνάμεις τους, έφτασαν λίγο πριν από την κατάρρευση και σώθηκαν χάρη στην παρέμβαση των άλλων χωρών της ευρωζώνης, οι οποίες στο όνομα της αλληλεγγύης βοήθησαν και υπέστησαν κι αυτές ζημιές.

• Ελα όμως που τα νούμερα είναι πεισματάρικα και δίνουν άλλη εικόνα.
• Την ίδια περίοδο ο κατά κεφαλήν πλούτος στην Ολλανδία, στο Βέλγιο και στη Γερμανία αυξανόταν κατά 33.621, 24.005 και 19.277 ευρώ αντίστοιχα.
• Είναι τυχαίο ότι οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών (συντηρητικές και σοσιαλδημοκρατικές) ήταν και εξακολουθούν να είναι οι πιο αυστηρές στην υλοποίηση των πολιτικών λιτότητας; Οχι, φυσικά.

Επέμεναν και επιμένουν στην αδιαλλαξία τους, που τη βαφτίζουν σύνεση και ρεαλισμό, γιατί αυτές κερδίζουν εις βάρος των πιο αδύναμων.

• Αυτές οι κυβερνήσεις υποτίθεται ότι πολεμούν τον εθνικισμό, αλλά η στάση τους κάθε άλλο παρά το λεγόμενο συλλογικό συμφέρον υπηρετεί.
• Αυτή είναι η πραγματικότητα, και οι μόνοι που κάνουν ότι δεν την αντιλαμβάνονται είναι οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ. 

Την αντιλαμβάνονται όμως πολύ καλά οι πολίτες της Ευρώπης.
Σύμφωνα με πανευρωπαϊκή δημοσκόπηση του γερμανικού ιδρύματος Bertelsmann, επτά στους δέκα πολίτες στην Ευρώπη θεωρούν ότι η ευρωπαϊκή πολιτική κινείται σε λάθος κατεύθυνση. Το 72% του συνόλου των ερωτηθέντων δεν εγκρίνει την πολιτική που ακολουθεί η Ε.Ε.
Το αντίστοιχο ποσοστό ανεβαίνει ακόμη περισσότερο (77%) μεταξύ των ερωτηθέντων πολιτών από χώρες της ευρωζώνης. Παράλληλα, το 68% τηρεί απορριπτική στάση και έναντι της πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση της χώρας τους.
Η δημοσκόπηση διενεργήθηκε τον Ιούλιο, δηλαδή στην κορύφωση της διαμάχης για το ελληνικό πρόβλημα, και συμμετείχαν 12.000 πολίτες.
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί πως, παρά το γεγονός ότι εκφράζονται σοβαρές διαφωνίες για την τρέχουσα πολιτική, το 71% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι σε περίπτωση δημοψηφίσματος για το μέλλον της χώρας τους στην Ε.Ε. θα τάσσονταν υπέρ της παραμονής.
Παράδοξο; Από πρώτη ματιά, ναι. Υπάρχει όμως μια εξήγηση.
Ο γνωστός Γερμανός στοχαστής Κλάους Οφε μιλάει για την παγιδευμένη Ευρώπη:  

• «Η παγίδα είναι μια μεταφορά που υπονοεί τρία πράγματα: Δεν μπορείς να κάνεις πίσω, η κατάσταση είναι αφόρητη και ο δρόμος μπροστά σου είναι κλειστός. Και τα τρία αυτά χαρακτηριστικά ταιριάζουν στην Ε.Ε και, ιδιαιτέρως, στα κράτη-μέλη της ευρωζώνης»

  («Η Εφημερίδα των Συντακτών» 5-10-2015).
Με μία λέξη δηλαδή: αδιέξοδο.
Σε τέτοιες συνθήκες μπορεί να διεκδικήσουν ζωτικό χώρο διάφορες στρατηγικές: άλλες συντηρητικές σαν κι αυτές που δεσπόζουν σήμερα (υπομονή μέχρι να έρθουν καλύτερες μέρες και συμβιβασμοί για να μην απειληθεί η κανονικότητα), άλλες προοδευτικές και ριζοσπαστικές (σύγκρουση με στόχο την αλλαγή του υπάρχοντος παραδείγματος) και άλλες φοβικές και αμυντικές (επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση του έθνους-κράτους).
Η έκβαση της αναμέτρησης είναι ανοιχτή. Πηγή