Του Παναγιώτη Ήφαιστου
Η ενέργεια ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι σημαντικός παράγοντας ισχύος. Η κατοχή, ο έλεγχος και η ροή των ενεργειακών πόρων έχουν και θα συνεχίσουν να μεγάλη σημασία για την στρατηγική μικρών και μεγάλων κρατών. Τα μικρά προσπαθούν να αξιοποιήσουν πλήρως τους ενεργειακούς πόρους για την ευημερία τους συνάμα και να διασφαλιστούν κατά όσων μεθοδεύουν να αρπάξουν όσους πόρους έτυχε να κατέχουν. Να διασφαλίσουν συμφέροντες όρους εμπορίου, επίσης, και όχι εξευτελιστικές τιμές.
Η κατά βαρέλι τιμή του πετρελαίου από την δεκαετία του 1910 μέχρι το 1973, για παράδειγμα, ήταν γύρω στο 1.5 δολάριο ενώ η τιμή της αγοράς με όρους εμπορίου δεκάδες φορές πιο πάνω. Κάποιοι Σάχηδες και άλλοι καβαλάρηδες της εξουσίας σε κράτη της πρώτης μετά-αποικιακής εποχής διασφάλιζαν τέτοιους εξευτελιστικούς όρους για τους ηγεμονικούς πάτρωνές τους.
Οι ενεργειακοί πόροι ή άλλοι πλουτοπαραγωγικοί πόροι ενός λιγότερο ισχυρού κράτους καταμαρτυρούμενα συχνά μπορεί να είναι ευλογία ή κατάρα που ελκύει τα ηγεμονικά αρπακτικά ή πιο ισχυρά γειτνιάζοντα κράτη.
Τα ισχυρά κράτη για να επιτύχουν μέγιστη ωφέλεια μεριμνούν τόσο για προϋποθέσεις φτηνών προμηθειών όσο και για πολιτικό έλεγχο των κατόχων των πόρων και των περιοχών από τις οποίες μεταφέρονται με αγωγούς ή πλωτά μέσα (ενίοτε και με ολοκληρωτική στρατιωτική καταστολή).
Η πολιτικοπνευματική διάσταση δεν είναι αμελητέα και συχνά είναι και καθοριστική. Συχνά για τα λιγότερο ισχυρά κράτη και κυρίως εκείνα των οποίων οι κοινωνίες με εσχατολογικά δόγματα -παγκόσμια κοινωνία, αταξική κοινωνία, επεμβάσεις για δημοκρατία παγκόσμια, παγκοσμιοποίηση και όλες οι άλλες εκδοχές ή αποχρώσεις οικομενικισμού- κυριεύονται προκαταρτικά με μαλακή ισχύ (softpower), η κατοχή ενεργειακών πόρων μπορεί κάλλιστα να εξελιχθεί σε ιστορική κατάρα.
Είναι εκείνα τα κράτη των οποίων οι κοινωνίες και το πολιτικό προσωπικό δεν γνωρίζουν ότι από την πρώτη στιγμή που διακριβωθεί ύπαρξη πόρων (συνήθως άλλοι πιο τεχνολογικά εξελιγμένοι το μαθαίνουν πολύ πριν το μάθουν οι νομίμως κατέχοντες και αυτό φαίνεται να ισχύει πλήρως στο «τρίγωνο της ανισορροπίας» Ελλάδας-Τουρκίας-Κύπρου) τοποθετούνται πάνω στην κλίνη του Προκρούστη των στρατηγικών παιγνίων.
Η κλίνη του Προκρούστη των στρατηγικών παιγνίων ήταν και θα συνεχίσει να είναι ανελέητη. Όταν η πολιτικοπνευματική βλάβηκρατών και μελών των κοινωνιών είναι ανίατη εκεί πάνω στην κλίνη την ίδια στιγμή που τους κατακρεουργούν, τα θύματα παραμιλούν μπερδεμένα και «πασανάκατα». Μεταξύ πολλών άλλων ακούγονται πολλά και τόσο ηλίθια που είναι ανίκητα:
∙ Για «παγκοσμιοποιήσεις». Έτσι ξαφνικά επιτυγχάνεται η ένωση του πλανήτη που στο παρελθόν δεν κατορθώθηκε μεμαγικά ραβδιά ψευδαισθήσεων και ευσεβών πόθων ή εμποδίστηκε από κακούςανθρώπους οι οποίοι άμα εντοπιστούν και παραμεριστούν όσοι ταξιδεύουν ή πουλούν και αγοράζουν διάφορα πράγματα ή κερδοσκοπούν ωφελιμιστικά και ηδονιστικά θα επιτύχουν μια πολιτικοανθρωπολογικά αδιάφορη εξίσωση και εξομοίωση του πλανήτη Γη. Τόσο απλά.
∙ Για «λαούς προοδευτικούς παγκοσμίως που δεν έχουν καμιά διαφορά μεταξύ τους!». Όλοι όταν φιλιούνται και αγκαλιάζονται θα σταματήσει αυτή η Οδύσσεια των ανθρώπων πάνω στον πλανήτη Γη. Βέβαια, δεν αποδείχθηκε ακόμη στην πράξη στην βάση ποιανού εσχατολογικού δόγματος θα επιτευχθεί αυτός ο πλανητικός τριανταφυλλένιος-χλοερός τρόπος και μέχρι τότε όποτε δοκιμαστεί προκαλούνται εκατόμβες και τεράστια ιστορικά νεκροταφεία κρατών και ανθρώπων που σε τίποτα δεν έφταιξαν παρά μόνο παραμυθιάστηκαν και σύρθηκαν για κατακρεούργηση στις πάντα στημένες κλίνες του Προκρούστη.
∙ Για μοιραία ανάγκη υποταγής στους πιο ισχυρούς. Μια ιδιαίτερη περίπτωση εκλογικεύσεων ή ηττημένων μυαλών για την οποία μπορούμε να φωτίσουμε πλήρως παραθέτοντας μια φράση από το βιβλίο «από τον 20 στον 21 αιώνα του Παναγιώτη Κονδύλη: «(για όσους από τον τα αριστερά παραληρήματα πέρασαν ευθέως στον νεοφιλελευθερισμό καταλήγοντας έτσι, αντί να καταγγέλλουν τον ιμπεριαλισμό να κεραυνοβολούν «κάθε εθνικισμό» και ενστερνιζόμενοι τον οικουμενισμό μέσω της ενιαίας παγκόσμιας αγοράς και των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων») «Δεν αναρωτιούνται ούτε ποιος θα τα ερμηνεύσει δεσμευτικά κάθε φορά τι σημαίνουν αυτά τα «δικαιώματα» στον συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, ούτε αν και πόσο δικαιολογείται ο «εθνικισμός» όποτε ένας μικρός θέλει να αντισταθεί στις αδηφάγες διαθέσεις ενός μεγάλου. Με τον τρόπο αυτό, ενώ ηθικολογούν αδιάκοπα, στην πραγματικότητα συμπαρατάσσονται με το δίκαιο του ισχυρότερου. Αλλά αν ο ηττημένος αποδεχόμενος όψιμα την ιδεολογία του νικητή γίνεται συχνάο γελοιωδέστερος και γλοιωδέστερος φορέας της, δεν είναι βέβαια ο πρωταρχικός εμπνευστής και θεμελιωτής της. Η «αριστερά» έχοντας μετατραπεί σε ουραγό ή σφογγοκωλάριο του αμερικανισμού, δεν αντλεί πλέον από ό,τι ζωντανότερο είχε η μαρξιστική παράδοση, δηλαδή την ανελέητη απομυθοποίηση των φιλελεύθερων ιδεολογημάτων, αλλά τρέφεται από μια κοινωνική θεωρία που εν μέρει αντικατοπτρίζει και εν μέρει συγκαλύπτει εξιδανικευτικά τις πραγματικές σχέσεις ισχύος μέσα στην δυτική μαζική δημοκρατία». (έμφαση δική μου)». Βέβαια αύριο μπορεί να μην είναι του αμερικανισμού αλλά κάποιας άλλης ηγεμονικής εκλογίκευσης μιας άλλης μεγάλης δύναμης.
Τέλος, όσον αφορά το τρίγωνο Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος τα γεγονότα τρέχουν (ήδη από το 1990 το έβλεπαν όσων η θέαση των πασίδηλων επερχόμενων μεταψυχροπολεμικών γεγονότων δεν ήταν θολή). Μεταξύ άλλων κριτηρίων και παραγόντων δύο είναι κύρια και πρωτεύοντα.
Πρώτον, καλή γνώση της πραγματικής κατάστασης όσον αφορά τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της περιφέρειας μας, τα νομικά και πολιτικά ζητήματα που τα συνοδεύουν και της ισχύος και των στρατηγικών επιλογών των εμπλεκομένων.
Δεύτερον, οι ραγδαίες εάν όχι καταιγιστικές στρατηγικές ανακατατάξεις των οποίων τα κριτήρια και οι παράγοντες που μόλις αναφέρθηκαν είναι εξαρτημένες ή συσχετισμένες μεταβλητές της νέας φάσης της ηγεμονικής διαπάλης πολλών πλέον μεγάλων δυνάμεων που στήνουν, κατεδαφίζουν και ξαναστήνουν πολλές συγκρουσιακές Συμπληγάδες, κυρίως σε περιφέρειες γεωπολιτικά σημαντικές και με πλουτοπαραγωγικούς πόρους στο υπέδαφος ή υποθαλάσσια.
Τα δεύτερα τα παρακολουθούμε διαρκώς και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Τα πρώτα απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή από ειδικούς της ενέργειας, νομικούς (όχι νομικιστές) και άξια πολιτικά πρόσωπα που γνωρίζουν ότι στην διεθνή πολιτική είναι ένα πράγμα οι ελιγμοί και άλλο να κρύβεται κανείς πίσω από το δάκτυλό του ή να μπήγει το ράμφος τους στο μαλακό υπέδαφός του.
Οι τελευταίοι σπανίζουν και αυτό είναι το μέγα πρόβλημα των νεοελλήνων. Παραθέτω σύνδεσμο με ανάλυση κάποιων ενεργειακών δεδομένων: Υδρίτες Μεθανίου: Το καύσιμο του μέλλοντος και το γεωπολιτικό του αποτύπωμα στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη http://wp.me/p3OlPy-Kh.
Επισημαίνεται, βέβαια, ότι το ζήτημα αυτό είναι ανεξάντλητο και ότι πρέπει αφενός να τυγχάνει διαρκούς στάθμισης και εκτίμησης και ότι θα πρέπει να εντάσσεται σε αυτό το δυσεύρετο πράγμα που ονομάζεται «Εθνική Στρατηγική» και ιεραρχία εθνικών συμφερόντων με πρώτιστο και μέγιστο το έσχατο συμφέρον της αυτοσυντήρησης/επιβίωσης του κράτους στην ανελέητα ανταγωνιστική διεθνή πολιτική.
Αναρτημένο στην διεύθυνση Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/ και http://wp.me/p3OlPy-MM
Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestosedu.gr – www.ifestos.edu.gr
Στρατηγική Θεωρία-Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Διεθνής πολιτική 21ος αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος-Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης- https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης-Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος-Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
Η ενέργεια ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι σημαντικός παράγοντας ισχύος. Η κατοχή, ο έλεγχος και η ροή των ενεργειακών πόρων έχουν και θα συνεχίσουν να μεγάλη σημασία για την στρατηγική μικρών και μεγάλων κρατών. Τα μικρά προσπαθούν να αξιοποιήσουν πλήρως τους ενεργειακούς πόρους για την ευημερία τους συνάμα και να διασφαλιστούν κατά όσων μεθοδεύουν να αρπάξουν όσους πόρους έτυχε να κατέχουν. Να διασφαλίσουν συμφέροντες όρους εμπορίου, επίσης, και όχι εξευτελιστικές τιμές.Η κατά βαρέλι τιμή του πετρελαίου από την δεκαετία του 1910 μέχρι το 1973, για παράδειγμα, ήταν γύρω στο 1.5 δολάριο ενώ η τιμή της αγοράς με όρους εμπορίου δεκάδες φορές πιο πάνω. Κάποιοι Σάχηδες και άλλοι καβαλάρηδες της εξουσίας σε κράτη της πρώτης μετά-αποικιακής εποχής διασφάλιζαν τέτοιους εξευτελιστικούς όρους για τους ηγεμονικούς πάτρωνές τους.
Οι ενεργειακοί πόροι ή άλλοι πλουτοπαραγωγικοί πόροι ενός λιγότερο ισχυρού κράτους καταμαρτυρούμενα συχνά μπορεί να είναι ευλογία ή κατάρα που ελκύει τα ηγεμονικά αρπακτικά ή πιο ισχυρά γειτνιάζοντα κράτη.
Τα ισχυρά κράτη για να επιτύχουν μέγιστη ωφέλεια μεριμνούν τόσο για προϋποθέσεις φτηνών προμηθειών όσο και για πολιτικό έλεγχο των κατόχων των πόρων και των περιοχών από τις οποίες μεταφέρονται με αγωγούς ή πλωτά μέσα (ενίοτε και με ολοκληρωτική στρατιωτική καταστολή).
Η πολιτικοπνευματική διάσταση δεν είναι αμελητέα και συχνά είναι και καθοριστική. Συχνά για τα λιγότερο ισχυρά κράτη και κυρίως εκείνα των οποίων οι κοινωνίες με εσχατολογικά δόγματα -παγκόσμια κοινωνία, αταξική κοινωνία, επεμβάσεις για δημοκρατία παγκόσμια, παγκοσμιοποίηση και όλες οι άλλες εκδοχές ή αποχρώσεις οικομενικισμού- κυριεύονται προκαταρτικά με μαλακή ισχύ (softpower), η κατοχή ενεργειακών πόρων μπορεί κάλλιστα να εξελιχθεί σε ιστορική κατάρα.
Είναι εκείνα τα κράτη των οποίων οι κοινωνίες και το πολιτικό προσωπικό δεν γνωρίζουν ότι από την πρώτη στιγμή που διακριβωθεί ύπαρξη πόρων (συνήθως άλλοι πιο τεχνολογικά εξελιγμένοι το μαθαίνουν πολύ πριν το μάθουν οι νομίμως κατέχοντες και αυτό φαίνεται να ισχύει πλήρως στο «τρίγωνο της ανισορροπίας» Ελλάδας-Τουρκίας-Κύπρου) τοποθετούνται πάνω στην κλίνη του Προκρούστη των στρατηγικών παιγνίων.
Η κλίνη του Προκρούστη των στρατηγικών παιγνίων ήταν και θα συνεχίσει να είναι ανελέητη. Όταν η πολιτικοπνευματική βλάβηκρατών και μελών των κοινωνιών είναι ανίατη εκεί πάνω στην κλίνη την ίδια στιγμή που τους κατακρεουργούν, τα θύματα παραμιλούν μπερδεμένα και «πασανάκατα». Μεταξύ πολλών άλλων ακούγονται πολλά και τόσο ηλίθια που είναι ανίκητα:
∙ Για «παγκοσμιοποιήσεις». Έτσι ξαφνικά επιτυγχάνεται η ένωση του πλανήτη που στο παρελθόν δεν κατορθώθηκε μεμαγικά ραβδιά ψευδαισθήσεων και ευσεβών πόθων ή εμποδίστηκε από κακούςανθρώπους οι οποίοι άμα εντοπιστούν και παραμεριστούν όσοι ταξιδεύουν ή πουλούν και αγοράζουν διάφορα πράγματα ή κερδοσκοπούν ωφελιμιστικά και ηδονιστικά θα επιτύχουν μια πολιτικοανθρωπολογικά αδιάφορη εξίσωση και εξομοίωση του πλανήτη Γη. Τόσο απλά.
∙ Για «λαούς προοδευτικούς παγκοσμίως που δεν έχουν καμιά διαφορά μεταξύ τους!». Όλοι όταν φιλιούνται και αγκαλιάζονται θα σταματήσει αυτή η Οδύσσεια των ανθρώπων πάνω στον πλανήτη Γη. Βέβαια, δεν αποδείχθηκε ακόμη στην πράξη στην βάση ποιανού εσχατολογικού δόγματος θα επιτευχθεί αυτός ο πλανητικός τριανταφυλλένιος-χλοερός τρόπος και μέχρι τότε όποτε δοκιμαστεί προκαλούνται εκατόμβες και τεράστια ιστορικά νεκροταφεία κρατών και ανθρώπων που σε τίποτα δεν έφταιξαν παρά μόνο παραμυθιάστηκαν και σύρθηκαν για κατακρεούργηση στις πάντα στημένες κλίνες του Προκρούστη.
∙ Για μοιραία ανάγκη υποταγής στους πιο ισχυρούς. Μια ιδιαίτερη περίπτωση εκλογικεύσεων ή ηττημένων μυαλών για την οποία μπορούμε να φωτίσουμε πλήρως παραθέτοντας μια φράση από το βιβλίο «από τον 20 στον 21 αιώνα του Παναγιώτη Κονδύλη: «(για όσους από τον τα αριστερά παραληρήματα πέρασαν ευθέως στον νεοφιλελευθερισμό καταλήγοντας έτσι, αντί να καταγγέλλουν τον ιμπεριαλισμό να κεραυνοβολούν «κάθε εθνικισμό» και ενστερνιζόμενοι τον οικουμενισμό μέσω της ενιαίας παγκόσμιας αγοράς και των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων») «Δεν αναρωτιούνται ούτε ποιος θα τα ερμηνεύσει δεσμευτικά κάθε φορά τι σημαίνουν αυτά τα «δικαιώματα» στον συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, ούτε αν και πόσο δικαιολογείται ο «εθνικισμός» όποτε ένας μικρός θέλει να αντισταθεί στις αδηφάγες διαθέσεις ενός μεγάλου. Με τον τρόπο αυτό, ενώ ηθικολογούν αδιάκοπα, στην πραγματικότητα συμπαρατάσσονται με το δίκαιο του ισχυρότερου. Αλλά αν ο ηττημένος αποδεχόμενος όψιμα την ιδεολογία του νικητή γίνεται συχνάο γελοιωδέστερος και γλοιωδέστερος φορέας της, δεν είναι βέβαια ο πρωταρχικός εμπνευστής και θεμελιωτής της. Η «αριστερά» έχοντας μετατραπεί σε ουραγό ή σφογγοκωλάριο του αμερικανισμού, δεν αντλεί πλέον από ό,τι ζωντανότερο είχε η μαρξιστική παράδοση, δηλαδή την ανελέητη απομυθοποίηση των φιλελεύθερων ιδεολογημάτων, αλλά τρέφεται από μια κοινωνική θεωρία που εν μέρει αντικατοπτρίζει και εν μέρει συγκαλύπτει εξιδανικευτικά τις πραγματικές σχέσεις ισχύος μέσα στην δυτική μαζική δημοκρατία». (έμφαση δική μου)». Βέβαια αύριο μπορεί να μην είναι του αμερικανισμού αλλά κάποιας άλλης ηγεμονικής εκλογίκευσης μιας άλλης μεγάλης δύναμης.
Τέλος, όσον αφορά το τρίγωνο Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος τα γεγονότα τρέχουν (ήδη από το 1990 το έβλεπαν όσων η θέαση των πασίδηλων επερχόμενων μεταψυχροπολεμικών γεγονότων δεν ήταν θολή). Μεταξύ άλλων κριτηρίων και παραγόντων δύο είναι κύρια και πρωτεύοντα.
Πρώτον, καλή γνώση της πραγματικής κατάστασης όσον αφορά τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της περιφέρειας μας, τα νομικά και πολιτικά ζητήματα που τα συνοδεύουν και της ισχύος και των στρατηγικών επιλογών των εμπλεκομένων.
Δεύτερον, οι ραγδαίες εάν όχι καταιγιστικές στρατηγικές ανακατατάξεις των οποίων τα κριτήρια και οι παράγοντες που μόλις αναφέρθηκαν είναι εξαρτημένες ή συσχετισμένες μεταβλητές της νέας φάσης της ηγεμονικής διαπάλης πολλών πλέον μεγάλων δυνάμεων που στήνουν, κατεδαφίζουν και ξαναστήνουν πολλές συγκρουσιακές Συμπληγάδες, κυρίως σε περιφέρειες γεωπολιτικά σημαντικές και με πλουτοπαραγωγικούς πόρους στο υπέδαφος ή υποθαλάσσια.
Τα δεύτερα τα παρακολουθούμε διαρκώς και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Τα πρώτα απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή από ειδικούς της ενέργειας, νομικούς (όχι νομικιστές) και άξια πολιτικά πρόσωπα που γνωρίζουν ότι στην διεθνή πολιτική είναι ένα πράγμα οι ελιγμοί και άλλο να κρύβεται κανείς πίσω από το δάκτυλό του ή να μπήγει το ράμφος τους στο μαλακό υπέδαφός του.
Οι τελευταίοι σπανίζουν και αυτό είναι το μέγα πρόβλημα των νεοελλήνων. Παραθέτω σύνδεσμο με ανάλυση κάποιων ενεργειακών δεδομένων: Υδρίτες Μεθανίου: Το καύσιμο του μέλλοντος και το γεωπολιτικό του αποτύπωμα στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη http://wp.me/p3OlPy-Kh.
Επισημαίνεται, βέβαια, ότι το ζήτημα αυτό είναι ανεξάντλητο και ότι πρέπει αφενός να τυγχάνει διαρκούς στάθμισης και εκτίμησης και ότι θα πρέπει να εντάσσεται σε αυτό το δυσεύρετο πράγμα που ονομάζεται «Εθνική Στρατηγική» και ιεραρχία εθνικών συμφερόντων με πρώτιστο και μέγιστο το έσχατο συμφέρον της αυτοσυντήρησης/επιβίωσης του κράτους στην ανελέητα ανταγωνιστική διεθνή πολιτική.
Αναρτημένο στην διεύθυνση Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/ και http://wp.me/p3OlPy-MM
Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestosedu.gr – www.ifestos.edu.gr
Στρατηγική Θεωρία-Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Διεθνής πολιτική 21ος αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος-Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης- https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης-Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος-Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
Σχόλια