Ο πετρελαϊκός πόλεμος των Σαούντ εναντίον της Ρωσίας και του Ιράν και οι ΗΠΑ
του Πέπε Εσκομπάρ
Μετάφραση: Αριάδνη ΑλαβάνουΟ αντιπρόεδρος της Rosneft Μιχαήλ Λεόντιεφ είπε: “Οι τιμές μπορούν να χειραγωγηθούν … Η Σαουδική Αραβία άρχισε να κάνει μεγάλες εκπτώσεις στο πετρέλαιο. Πρόκειται για πολιτική χειραγώγηση και η Σαουδική Αραβία χειραγωγείται, πράγμα το οποίο θα μπορούσε να έχει κακό τέλος”.
Απαιτείται μια διόρθωση. Οι Σαουδάραβες δεν χειραγωγούνται. Αυτό που εξαπολύει ο οίκος των Σαούντ είναι “Tomahawks παραπλάνησης“ επιμένοντας ότι συμφωνεί με τα 90 δολάρια το βαρέλι, ως τιμή του πετρελαίου, επίσης με τα 80 δολάρια τα επόμενα 2 χρόνια ακόμη και με 50 ή 60 για τους Ασιάτες και Βορειοαμερικανούς πελάτες.
- Το γεγονός είναι ότι το αργό Brent έχει ήδη πέσει κάτω από τα 90 δολάρια, επειδή η Κίνα –και η Ασία ως σύνολο– ήδη σημειώνουν κάποια οικονομική επιβράδυνση, αν και και σε πολύ μικρότερο βαθμό συγκρινόμενες με τη Δύση. Παρ’ όλα αυτά, η παραγωγή διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδα –ιδίως από τη Σαουδική Αραβία και το Κουβέιτ–, ενώ στην αγορά φτάνει ελάχιστο λιβυκό και συριακό πετρέλαιο και το Ιράν έχει εξαναγκαστεί να μειώσει τις εξαγωγές του κατά 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα, λόγω του οικονομικού πολέμου που του κάνουν οι ΗΠΑ, δηλαδή των κυρώσεων.
- Οι Σαούντ ακολουθούν μια άκρως αρπακτική στρατηγική τιμολόγησης που στοχεύει στο να μειώσει το μερίδιο αγοράς των ανταγωνιστών τους μεσο-μακροπρόθεσμα. Θεωρητικά τουλάχιστον, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλες δυσκολίες σε πολλές χώρες – από τις ΗΠΑ (η ενεργειακή ανάπτυξη με υδραυλική θραύση και τις γεωτρήσεις σε βαθιές θάλασσες καθίσταται μη κερδοφόρα) μέχρι χώρες που παράγουν βαρύ, υπερθειωμένο, αργό πετρέλαιο όπως το Ιράν και η Βενεζουέλα. Ωστόσο, βασικός στόχος, και εδώ δεν πρέπει κανείς να ξεγελαστεί, είναι η Ρωσία.
Μια στρατηγική που πλήττει ταυτοχρόνως το Ιράν, το Ιράκ, τη Βενεζουέλα, το Εκουαδόρ και τη Ρωσία δεν μπορεί παρά να βάζει κάποιον στον πειρασμό να σκεφθεί ότι πρόκειται για ένα παιχνίδι ισχύος της “αυτοκρατορίας του χάους”, καθώς η Ουάσιγκτον διαπραγματεύεται μια συμφωνία με το Ριάντ. Μια συμφωνία που θα είχε ως αναγκαία συνέπεια οι βομβαρδισμοί εναντίον του επικεφαλής του ISIS/ISIL/Daesh χαλίφη Ιμπραήμ να αποτελούν απλώς το πρελούδιο των βομβαρδισμών κατά του στρατού του Μπασάρ-αλ-Άσαντ. Ως αντάλλαγμα, οι Σαουδάραβες συμπιέζουν τις τιμές του πετρελαίου για να πλήξουν τους εχθρούς της “αυτοκρατορίας του χάους”.
Ωστόσο, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα.
Απόδοση ευθυνών στην Ουάσιγκτον
Ο κρατικός προϋπολογισμός της Ρωσίας για το 2015 απαιτεί να κυμανθεί η τιμή του πετρελαίου στα 100 δολάρια το βαρέλι, τουλάχιστον. Ωστόσο, το Κρεμλίνο δεν πρόκειται να δανειστεί, το 2015, πάνω από 7 δισ. δολάρια από τους συνήθεις “ξένους επενδυτές” , ενώ θα αντλήσει 27,2 δισ. από εσωτερικό δανεισμό. Δύσκολα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αυτό οικονομικός σεισμός.
Συνάμα, το ρούβλι έχει ήδη πέσει πάνω από 14% έναντι του αμερικανικού δολαρίου από τον περασμένο Ιούλιο. Παρεμπιπτόντως, και τα νομίσματα άλλων βασικών χωρών της ομάδας των BRICS έχουν επίσης υποτιμηθεί. Κατά 7,8% το βραζιλιάνικο ρεάλ, κατά 1,6% η ινδική ρουπία. Και η Ρωσία, σε αντίθεση με την εποχή Γιέλτσιν, δεν είναι απένταρη. Έχει τουλάχιστον 455 δισ. δολάρια αποθεματικά.
Ο στόχος των Σαούντ να παρακάμψουν τη Ρωσία ως κορυφαίο προμηθευτή πετρελαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι παρά ένα όνειρο θερινής νυκτός. Τα διυλιστήρια της ΕΕ θα έπρεπε να αναδιαμορφωθούν για να επεξεργαστούν το ελαφρύ, αργό σαουδαραβικό πετρέλαιο και αυτό θα κόστιζε μια περιουσία.
Από γεωπολιτική άποψη, το θέμα γίνεται πιο ενδιαφέρον όταν το δούμε υπό το πρίσμα ότι αυτή η κεντρική για τους Σαούντ στρατηγική αποσκοπεί να φορτώσει στην Ουάσιγκτον την μη εκπλήρωση της υπόσχεσής της “να φύγει ο Άσαντ”, όπως και την εμμονή των νεοσυντηρητικών για βομβαρδισμό του Ιράν. Για τους Σαούντ, τα πράγματα δεν πάνε καλά , επειδή η Ουάσιγκτον, προς το παρόν, φαίνεται να συγκεντρώνει την προσοχή περισσότερο στην ανατροπή του χαλίφη [του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους] Ιμπραήμ από ό,τι στην ανατροπή του Άσαντ και ίσως βρίσκεται στο κατώφλι της υπογραφής μιας συμφωνίας για τα πυρηνικά με την Τεχεράνη, ως μέρος ενός πακέτου που θα διαπραγματευτεί το Ιράν με τους P5+1 [Κίνα, Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ], στις 24 Νοεμβρίου.
Στο μέτωπο της ενέργειας, ο μεγαλύτερος εφιάλτης των Σαούντ θα ήταν το να μπορέσουν σύντομα το Ιράκ και το Ιράν να καταλάβουν τη θέση της Σαουδικής Αραβίας ως βασικοί ολιγοπωλιακοί παραγωγοί πετρελαίου στον κόσμο [να ελέγχουν μεγάλα αποθέματα και να κατέχουν μεγάλο μέρος της παραγωγικής ικανότητας]. Εξ ου και η επιθετική στάση των Σαούντ που αποσκοπεί στο να στερήσει και τις δύο χώρες από έσοδα πετρελαίου που τα έχουν μεγάλη ανάγκη. Μπορεί να το πετύχουν – όπως έγινε με τις κυρώσεις που έπληξαν την Τεχεράνη πολύ πιο σκληρά. Όμως, το Ιράν μπορεί να αντισταθμίσει τις απώλειες, πουλώντας περισσότερο φυσικό αέριο στην Ασία.
Ιδού λοιπόν η ουσία του ζητήματος. Μπλοκαρισμένοι καθώς αισθάνονται οι Σαούντ πιστεύουν ότι ίσως αναγκάσουν τη Μόσχα να εγκαταλείψει τη Δαμασκό και την Ουάσιγκτον να ματαιώσει μια συμφωνία με την Τεχεράνη. Όλα αυτά με το να πωλούν πετρέλαιο κάτω από την τρέχουσα μέση τιμή της αγοράς. Αυτό αποπνέει απελπισία. Επιπροσθέτως, η στάση τους μπορεί να ερμηνευθεί ως ταλάντευση ή ακόμη και σαμποτάρισμα του συνασπισμού των δειλών/αδαών στην εκστρατεία τους κατά των μπράβων του χαλίφη Ιμπραήμ.
Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο μελαγχολικά, εφόσον η ΕΕ πιθανώς θα βρεθεί σε σύγχυση αυτό το χειμώνα – με δεδομένα και τα προβλήματα προμήθειας φυσικού αερίου από τη Ρωσία λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία. Όμως, ακόμη και οι χαμηλές τιμές του σαουδαραβικού πετρελαίου δεν πρόκειται να αποτρέψουν την τέταρτη ύφεση μέσα σε 6 χρόνια που περιμένει την ΕΕ στη γωνία.
Στρέψου στην Ανατολή, νέε Ρώσε
Εν τω μεταξύ, η Ρωσία αργά αλλά σταθερά κοιτά προς την Ανατολή. Ο αντιπρόεδρος της κινεζικής κυβέρνησης Γουάνγκ Γιανγκ το συνόψισε με εύστοχο τρόπο: “Η Κίνα είναι πρόθυμη να εξάγει στη Ρωσία ανταγωνιστικά προϊόντα όπως αγροτικά, εξοπλισμό για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, και είναι έτοιμη να εισάγει ρωσικά μηχανολογικά προϊόντα”. Συνδυάστε το με τις αυξημένες εισαγωγές τροφίμων από τη Λατινική Αμερική και θα διαπιστώσετε ότι η Μόσχα δεν μοιάζει να είναι σε δύσκολη θέση.
Μια μεγάλη αντιπροσωπία με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Λι Κεκιάνγκ μόλις υπέγραψε ένα πακέτο συμφωνιών στη Μόσχα που περιλαμβάνουν συνεργασία σε τομείς από την ενέργεια μέχρι τη χρηματοοικονομία και από τη δορυφορική πλοήγηση μέχρι τα τρένα υψηλής ταχύτητας. Για την Κίνα, η οποία ξεπέρασε τη Γερμανία ως κορυφαίο εμπορικό εταίρο της Ρωσίας το 2011, αυτή είναι μια κατάσταση καθαρού αμοιβαίου οφέλους.
Οι κεντρικές τράπεζες της Κίνας και της Ρωσίας μόλις υπέγραψαν επίσης μια κρίσιμη συμφωνία 3ετούς διάρκειας, ύψους 150 δισ. γουάν για διμερή ανταλλαγή τοπικών νομισμάτων. Και η συμφωνία πρόκειται να επεκταθεί. Το Σίτι του Λονδίνου διαμαρτύρεται οργισμένα – αλλά αυτό κάνει συνήθως.
Αυτή η νέα συμφωνία παρακάμπτει το δολάριο. Και δεν απορεί κανείς που αποτελεί πλέον μια βασική συνιστώσα του ότι δεν υπάρχει πλέον λαβή για τον σημαδεμένο, μέσω αντιπροσώπων, οικονομικό πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Ασίας. Η Μόσχα δεν μπορεί παρά να την χαιρετίσει ως μια συμφωνία που βάζει στην άκρη πολλές από τις παρενέργειες της στρατηγικής των Σαούντ.
Η στρατηγική συνεργασία Ρωσίας-Κίνας επεκτείνεται όλο και περισσότερο ύστερα από την “ιστορική” (σύμφωνα με τον Πούτιν) “συμφωνία φυσικού αερίου του αιώνα”, διάρκειας 30 ετών και ύψους 400 δισ. δολαρίων που συνήφθη τον περασμένο Μάιο. Και ο οικονομικός απόηχός της δεν πρόκειται να σταματήσει.
Είναι αναπόδραστο να υπάρξει σύνδεση των νέων κινέζικων Δρόμων του Μεταξιού με έναν ανακαινισμένο υπερσιβηρικό σιδηρόδρομο. Τον προηγούμενο μήνα, στη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) στην Ντουσανμπέ, ο πρόεδρος Πούτιν επαίνεσε τη “μεγάλη δυναμική” του αναπτυσσόμενου “κοινού συστήματος μεταφορών του SCO” που συνδέει τον “υπερσιβηρικό της Ρωσίας και την κεντρική γραμμή Βαϊκάλης-Αμούρ” με τους κινέζικους Δρόμους του Μεταξιού, “ωφελώντας όλες τις χώρες της Ευρασίας”.
Η Μόσχα σταδιακά αίρει τους περιορισμούς και προσφέρει στο Πεκίνο ένα πλούτο δυνητικών επενδύσεων. Το Πεκίνο σταδιακά αποκτά πρόσβαση όχι μόνο στις άκρως αναγκαίες ρωσικές πρώτες ύλες , αλλά και σε εξελιγμένη τεχνολογία και σε ανεπτυγμένα οπλικά συστήματα.
Το Πεκίνο θα αγοράσει συστήματα πυραύλων S-400 και μαχητικά τζετ Su-35 στο άμεσο διάστημα — στο πρώτο τρίμηνο του 2015. Αμέσως μετά θα έλθει το ολοκαίνουργιο ρωσικό υποβρύχιο, Amur 1650, όπως και εξαρτήματα για δορυφόρους που κινούνται με πυρηνική ενέργεια.
Ο δρόμος είναι στρωμένος με γουάν
Οι πρόεδροι Πούτιν και Ξι, που έχουν συναντηθεί εννιά φορές από τότε που ανήλθε στην εξουσία ο Ξι το περασμένο έτος, τρομάζουν την κόλαση της “αυτοκρατορίας του χάους”. Αναμενόμενο, εφόσον ο πρώτιστος κοινός στόχος τους είναι να κάμψουν την ηγεμονία του αμερικανικού δολαρίου –ιδίως του πετροδολαρίου– στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Το γουάν ανταλλάσσεται στο χρηματιστήριο της Μόσχας – το πρώτο εκτός Κίνας που προσφέρει ρυθμισμένες ανταλλαγές σε γουάν. Ακόμη οι συναλλαγές βρίσκονται στο 1,1 δισ. δολάρια (στοιχεία Σεπτεμβρίου). Οι Ρώσοι εισαγωγείς πληρώνουν με γουάν αντί με δολάρια το 8% όλων των κινεζικών προϊόντων , αλλά αυτό το ποσό αυξάνεται με ταχύτητα. Και θα αυξηθεί εκθετικά όταν η Μόσχα αποφασίσει τελικά να δεχθεί γουάν υπό τη “συμφωνία φυσικού αερίου του αιώνα “ των 400 δισ. δολαρίων της Gazprom.
Μ’ αυτό τον τρόπο πορεύεται ο πολυπολικός κόσμος.
Αναπτύσσουν οι Σαούντ το όπλο των πετροδολαρίων;
Η απάντηση είναι αυξημένες εμπορικές ανταλλαγές με καλάθι νομισμάτων.
Επιπροσθέτως, η Μόσχα στέλνει μήνυμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία χάνει μεγάλο μέρος του εμπορίου της με τη Ρωσία λόγω των κυρώσεων που φέρνουν τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα και επιταχύνουν την επόμενη ύφεση της ΕΕ.
Ο οικονομικός πόλεμος λειτουργεί αμφίπλευρα.
Οι Σαούντ πιστεύουν ότι μπορούν να πνίξουν την αγορά με ένα τσουνάμι πετρελαίου και να το στηρίξουν με ένα τσουνάμι παραπληροφόρησης– δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι ελέγχουν τις τιμές του πετρελαίου. Δεν μπορούν. Και όσο αυτή η στρατηγική θα αποτυγχάνει, το Πεκίνο θα δείχνει τη διέξοδο: εμπορευόμενο με άλλα νομίσματα θα σταθεροποιεί τις τιμές. Οι μόνοι χαμένοι , στο τέλος, θα είναι εκείνοι που μένουν προσκολλημένοι στο εμπόριο με αμερικανικά δολάρια.
Πηγή: http://rt.com/op-edge/196148-saudiarabia-oil-russia-economic-confrontation/ Ο Π. Εσκομπάρ είναι δημοσιογράφος των “Asia Times”, αναλυτής του Russia Today και του Tomdispatch και συγγραφέας.
Σχόλια