Με αυξανόμενη αυτοπεποίθηση στον ΣΥΡΙΖΑ διαλαλούν ότι πρόκειται να γίνει σύντομα κυβέρνηση. Στις επόμενες εκλογές. Διόλου απίθανο. Άλλωστε τα κόμματα της συγκυβέρνησης και η ίδια η κυβέρνηση, κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να συμβεί αυτό.
Ο τελευταίος χειρισμός τους, η μη μετάδοση από την κρατική τηλεόραση των ομιλιών του προέδρου Αλ. Τσίπρα στη Θεσσαλονίκη, δεν δείχνει μόνο πανικό – αν υποθέσουμε ότι αυτός ήταν ο λόγος της απόφασης τους – αλλά και μικρόνοια. Πόσο νομίζουνε ότι θα κέρδιζε ο κ. Τσίπρας από την ομιλία και τη συνέντευξη τύπου αν την κάλυπτε η δημόσια τηλεόραση (η ΝΕΡΙΤ); Περισσότερα από όσα θα κερδίσει από την κάλυψη τους από άλλους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς; Μάλλον όχι. Γιατί με το θόρυβο που έγινε όλο και κάποιοι θα φροντίσουν να τις δούν/ ακούσουν. Άλλωστε η τηλεοπτική μετάδοση της συνέντευξης θα έδινε τη δυνατότητα στους δικούς τους δημοσιογράφους να του υποβάλλουν «σκληρές» ερωτήσεις. Να αναδείξουν έτσι τις αδυναμίες του προγράμματος του, των μέτρων που υποσχέθηκε ότι θα πάρει.
Το θέμα μας όμως δεν είναι η μικρόνοια των συγκυβερνόντων και των συμβούλων τους. Καθένας έχει το δικαίωμα να είναι ηλίθιος. Δεν μπορούμε ούτε να του το απαγορεύσουμε ούτε και να το αποτρέψουμε. Και όσον αφορά τους εξουσιαστές δεν χολοσκάμε.
Εμάς μας απασχολεί το τι συμβαίνει στη δική «μας» πλευρά. Στο δικό «μας» ιδεολογικο-πολιτικό «στρατόπεδο». Γιατί από τη δική του κατάσταση, ωριμότητα και ετοιμότητα, εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό η έκβαση του αγώνα. Και να αυτό-καμαρώνουμε, να δείχνουμε ότι κι εμείς δεν καταλαβαίνουμε που βρισκόμαστε και που πατάμε, δεν είναι καλά σημάδια.
Το κύριο άρθρο της ΑΥΓΗΣ – Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2014 – με τίτλο «Μια ειλικρινής υπόσχεση για τη χώρα» από την σκοπιά αυτή είναι πολύ ανησυχητικό. Ξεκινάει έτσι:
«Είναι η τρίτη χρονιά φέτος που ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε στη ΔΕΘ ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η παρουσία του επιβεβαιώνει την ετοιμότητα και την αποφασιστικότητα του ΣΥΡΙΖΑ να συμβάλει στη δημοκρατική ανατροπή. Αυτή τη φορά ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει το πλεονέκτημα της πρωτιάς στις ευρωεκλογές».
Μα είμαστε καλά; Η παρουσία ενός αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην ΔΕΘ, για τρίτη ή τέταρτη ή νιοστή φορά επιβεβαιώνει την ετοιμότητα του ίδιου και του κόμματος του για να συμβάλει στη «δημοκρατική ανατροπή»; Η παρουσία ανέκαθεν των αρχηγών τόσο της συμπολίτευσης όσο και της αντιπολίτευσης στην ΔΕΘ τους δίνει την ευκαιρία να μιλήσουν για το «έργο» τους (η κυβέρνηση) και για το πρόγραμμα τους (η αντιπολίτευση ). Άλλωστε πάντοτε στην Έκθεση έδωσαν το παρόν και οι αρχηγοί ή γενικοί γραμματείς και των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης. Κι αυτοί έδωσαν συνεντεύξεις τύπου, συνάντησαν φορείς της πόλης κλπ κλπ. Ελάχιστοι από όλους αυτούς ανέλαβαν τη διακυβέρνηση του τόπου.
Αλλά τι σημαίνει «αποφασιστικότητα του ΣΥΡΙΖΑ να συμβάλει στη δημοκρατική ανατροπή»; Τι θα ανατραπεί δημοκρατικά; Που σημαίνει αυστηρά και μόνο με εκλογές, κοινοβουλευτικά, θα επέλθει η ανατροπή. Θα ανατραπεί το κοινωνικό σύστημα – που αν δεν κάνουμε λάθος είναι κεφαλαιοκρατικό, αστικό – ή απλά το πολιτικό; Κι αυτό με τη σειρά του σε ποια έκταση και βάθος; Και αν η ανατροπή του πολιτικού συστήματος προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό που να ανοίγει το δρόμο και για κοινωνική ανατροπή, τότε αυτό θα γίνει σεβαστό από τις εσωτερικές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις και τους «εξωχώριους» συμμάχους και προστάτες τους; Σε μια τέτοια περίπτωση πόσο προετοιμασμένος είναι ο λαός και πόσο ο ΣΥΡΙΖΑ για να αντισταθούν σε κάτι τέτοιο;
Αυτά δεν τα γράφω για να σκορπίσω φόβο κλπ ώστε να μην επιχειρηθεί καμιά «δημοκρατική ανατροπή». Αλλά γιατί πρέπει να μάθουμε, έστω, από τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ, τι εννοεί με αυτά. Μπορεί οι δικές του βλέψεις να είναι πιο «συντηρητικές» από τις διαθέσεις του λαού. Όπως π.χ. συνέβη με τις διαδηλώσεις στις αρχές της κρίσης. Τότε που υπήρχε διάθεση του κόσμου για πιο ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες και δράσεις. Αλλά από την αντιμνημονιακή αντιπολίτευση μάλλον αμηχανία και φόβος μάλλον βγήκε. Αυτά πρέπει να τα έχουμε υπόψη μας.
Στη Ρωσία, π.χ. το 1917 οι πλατειές μάζες έδειξαν έντονη διάθεση όχι μόνο να ανατρέψουν τον συγκεκριμένο Τσάρο, αλλά να ξεριζώσουν όλο τον θεσμό. Σε αυτή την επιθυμία και διάθεση τους δεν ανταποκρίθηκαν οι Κερένσκι και Σια. Μόνο οι μπολσεβίκοι όχι μόνο στήριξαν τον αγώνα των μαζών αλλά και τον καθοδήγησαν. Να έρθουμε στα δικά μας: το 1944 η ηγεσία του αγώνα, το ΚΚΕ και ΕΑΜ, συμφώνησαν να παραδώσουν τα όπλα. Οι μαχητές δεν το ήθελαν. Γι αυτό έκλαιγαν.
Να γιατί φράσεις όπως αυτή του κύριου άρθρου της ΑΥΓΗΣ περισσότερα αποκρύπτουν από όσα λένε. Το επιχείρημα δε που προσθέτει η εφημερίδα, ότι «. Αυτή τη φορά ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει το πλεονέκτημα της πρωτιάς στις ευρωεκλογές», δεν λέει και πολλά πράγματα. Πρώτον γιατί ναι μεν ο ΣΥΡΙΖΑ ήτανε πρώτος ΑΛΛΑ δεν ανέβηκε ούτε σε ψήφους ούτε σε ποσοστά. Απλά ήρθε «πρώτος». Αλλά μέσα στο λαό εξακολουθεί να είναι ΜΕΙΟΨΗΦΙΑ. Κι όπως έλεγαν και παλιοί – επαναστάτες αυτοί, όχι κοινοβουλευτικοί – για να επιτύχουν ριζικές ανατροπές πρέπει να εξασφαλιστεί η ενεργή υποστήριξη της πλειοψηφίας του λαού – για να το πούμε ακριβέστερα της φτωχολογιάς, της εργατιάς, της αγροτιάς κλπ.
Αν μάλιστα πιστέψουμε τις τελευταίες δημοσκοπήσεις προηγείται μεν ο ΣΥΡΙΖΑ της ΝΔ. αλλά τα ποσοστά του παραμένουν καθηλωμένα. Το ΠΑΣΟΚ π.χ. το 1981 εξασφάλισε 48% του εκλογικού σώματος και υποστήριζε την άνοδο του και ένα άλλο 12% περίπου της υπόλοιπης αριστεράς. Ακόμα και ο Γιώργος Παπανδρέου κέρδισε τις εκλογές με πάνω από 40% του εκλογικού σώματος. Αν λοιπόν ο ΣΥΡΙΖΑ – μετά από έξι χρόνια κρίσης, Μνημονίων, λεηλασίας του εθνικού πλούτου και επιδρομής στις τσέπες του λαού, ανθρωπιστικής κρίσης κλπ κλπ – δεν κατορθώσει να εξασφαλίσει πολύ υψηλά ποσοστά· αν δεν σχηματιστεί, όχι στα λόγια, τις αποφάσεις και τα άρθρα, αλλά στην πραγματικότητα ένα πλατύ λαϊκό μέτωπο υπεράσπισης της ζωής του λαού και άρα της ίδιας της πατρίδας, με ένα στέρεο ιδεολογικό-πολιτικό προσανατολισμό και αξίες – μίνιμουμ – τότε η οποιαδήποτε «δημοκρατική ανατροπή» που θα θίξει οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα και γεωπολιτικές ισορροπίες θα αντιμετωπίσει πολύ ισχυρές αντίρροπες πιέσεις.
Απ’ ό,τι φαίνεται στο άρθρο και απ’ όσα είπε ο κ. Τσίπρας στη Θεσσαλονίκη αλλά και στο Κόμο, θεωρούν ότι για όλα φταίει η νεοφιλελεύθερη διαχείριση. Που μόλις γίνει πια αντιληπτό και συνειδητοποιηθεί το κακό που έχει προκαλέσει στις οικονομίες, στην Ευρώπη, τότε θα «ξεπεταχτούν» «δυναμικές που επανατοποθετούν τις αναζητήσεις για διέξοδο στην τόνωση της ζήτησης. δηλαδή αντιδρούν στο καθεστώς της μόνιμης ακραίας λιτότητας. Ο Ντράγκι προχωρεί σε κινήσεις έστω περιορισμένης νομισματικής επέκτασης, ενώ η Γαλλία αναβάλλει για μετά από τρία χρόνια την επίτευξη του στόχου για 3% δημόσια ελλείμματα».
Εκείνο που μόνιμα διαφεύγει στην αριστερά τύπου ΣΥΡΙΖΑ είναι ακριβώς ότι αυτές οι καταστρεπτικές πολιτικές της λιτότητας κλπ δεν επιβλήθηκαν γιατί αυτοί που τις αποφάσισαν ήταν «κακοί» άνθρωποι. Για να θυμηθούμε λίγο τι έλεγε ο Λένιν για τον πόλεμο:
Τον πόλεμο δεν τον γέννησε η κακή θέληση των κεφαλαιοκρατών-ληστών, παρόλο που γίνεται, αναμφισβήτητα, μ ο ν ά χ α για τα συμφέροντα τους και πλουτίζει μονάχα αυτούς. Τον πόλεμο τον γέννησε ο μισός αιώνας ανάπτυξης του παγκόσμιου κεφαλαίου, τα δισεκατομμύρια νήματα και δεσμοί του. Δ ε μ π ο ρ ο ύ- μ ε να ξεφύγουμε από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, δε μ π ο ρ ο ύ μ ε να πετύχουμε μια δημοκρατική ειρήνη, όχι μια ειρήνη βίας, χωρίς να ανατραπεί η εξουσία του κεφαλαίου, χωρίς να περάσει η εξουσία σε μιαν άλλη τάξη, στο προλεταριάτο….» [1]
Η κρίση που έχει αγκαλιάσει τον Δυτικό, «αναπτυγμένο» κόσμο, έχει τις ρίζες της στο ίδιο το κεφαλαιοκρατικό κοινωνικο-οικονομικό σύστημα, που έχει μετατραπεί σε ιμπεριαλιστικό. Ακόμα χειρότερα δηλαδή και είναι «καταδικασμένο» να περνάει τέτοιες μεγάλες και μικρές κρίσεις. Μέχρι και στον πόλεμο να φτάνει. Το ζητούμενο για την αριστερά ήταν και εξακολουθεί να είναι όχι τα γιατροσόφια αλλά η αλλαγή αυτού ακριβώς του κοινωνικο-οικονομικού συστήματος. Που πια έχει σαπίσει. Κι αυτό το έλεγε και πριν από την κρίση. Ήταν μια αριστερά αντικαπιταλιστική και αντι-ιμπεριαλιστική χρόνια τώρα. Και το 1981 και το 2001 και το 2007. Βέβαια όχι όλη η αριστερά. Η σοσιαλδημοκρατία αυτά τα είχε από πολλά-πολλά χρόνια ξεγράψει. Το ίδιο ακολούθησε και ο λεγόμενος «ευρωκομμουνισμός». Όταν λέει και γράφει και υποστηρίζει αυτές τις συνταγές ο ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να βγούμε από την κρίση, απλώς επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί πίστευαν και πιστεύουν: ότι κι αυτός είναι μια έκφανση τους.
Δεν είναι κακιά η Μέρκελ και καλός ο Ντράγκι. Τα συμφέροντα του μεγάλου μονοπωλιακού κεφαλαίου υπερασπίζονται και προωθούν. Βέβαια και τα συμφέροντα των «εθνικών» ιμπεριαλισμών. Η Μέρκελ του γερμανικού. Δεν είναι μια ανεξάρτητη και αυτοδύναμη προσωπικότητα. Ο «μερκελισμός» είναι απλούστατα ο γερμανικός ιμπεριαλισμός που κι αυτός δεν είναι πολιτικά ενιαίος αλλά κερματισμένος.[2] Από την άποψη αυτή δεν έχουμε να κάνουμε με «Μερκελιστές», αλλά με υποταγμένους στα συμφέροντα του γερμανικού ιμπεριαλισμού – που δεν φοβάται βέβαια να χρηματοδοτεί και διάφορα ιδρύματα και στην Ελλάδα, όπως αυτό της «Ρόζα Λούξεμπουργκ» - ιδεολογικά, πολιτικά, οικονομικά κλπ. Που βέβαια αν αλλάξει ρότα η Γερμανία, υπό την πίεση των πραγμάτων και πάντοτε προς διάσωση των δικών της συμφερόντων, θα ακολουθήσουν και αυτοί.
.Οι Σαμαράς και Βενιζέλος μπορεί να «οφείλουν την πολιτική τους επιβίωση στη Μέρκελ» αλλά τι σημαίνει αυτό που τους κατηγορεί η ΑΥΓΗ: ότι δηλαδή «αδυνατούν να αξιοποιήσουν τις νέες δυνατότητες». Ποιες είναι αυτές οι νέες δυνατότητες; Μήπως ότι πρέπει να συνταχθούν με άλλα κέντρα του ιμπεριαλισμού που έχουν διαφορετικά συμφέροντα από αυτά της Μέρκελ-Γερμανίας; Και ποια είναι αυτά; Λίγο παραπέρα μήπως έχει πέσει σε αυτή την παγίδα ο ΣΥΡΙΖΑ και ο ίδιος ο πρόεδρος του; Μήπως η πολιτική άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ συνδέεται με τέτοια συμφέροντα και κέντρα; Πολλά ερωτήματα. Πολλές απορίες.
Βέβαια η αυριανή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ – πάντοτε αν και εφόσον συμβεί αυτό – θα πρέπει να χαράξει μια «εθνική» εξωτερική πολιτική. Και τότε θα βρεθεί αντιμέτωπη με αλληλοσυγκρουόμενα κρατικά συμφέροντα και ομάδες. Και θα πρέπει πάρει αποφάσεις. Τι θα κάνει. Πως θα ελιχθεί. Και μάλιστα σε μια εποχή που δεν υπάρχει «αντίπαλο δέος». Υπάρχει μόνο το ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο – άσχετα αν δεν είναι ενιαίο αλλά διαπερνάται από μεγάλες και μικρές αντιθέσεις. Εκείνο, όμως, που δεν επιτρέπει είναι το σπάσιμο της αλυσίδας στον πιο αδύνατο κρίκο. Και η Ελλάδα δεν είναι μια μεγάλη χώρα με μεγάλο πληθυσμό.
Στη συνέχεια το κύριο άρθρο της ΑΥΓΗΣ μας πληροφορεί ότι «Ο Αλ. Τσίπρας στην ΔΕΘ παρουσίασε εναλλακτική πολιτική, που στο επίκεντρό της έχει την ανακούφιση των πολιτών, αρχής γενομένης από τους φτωχότερους, αλλά και την επανεκκίνηση της οικονομίας με προτεραιότητα τη δημιουργία 300.000 θέσεων στον ιδιωτικό, τον δημόσιο και τον τομέα της κοινωνικής οικονομίας. Παρουσίασε μέτρα λαϊκά και όχι λαϊκιστικά. Απέφυγε την παροχολογία και πρότεινε κοστολογημένο πρόγραμμα».
Δεν θα μπούμε στην εξέταση του προγράμματος που παρουσίασε ο κ. Τσίπρας. Ακόμα δεν το διαβάσαμε ξανά και ξανά. Εκείνο, όμως, που πολύ εύκολα καταλάβαμε είναι πώς δεν παρουσίασε καμιά εναλλακτική πολιτική. Παρουσίασε μια εναλλακτική έκθεση ιδεών και ισχυρισμών. Το να λες θα δημιουργήσω 300.000 θέσεις εργασίας, απλούστατα έρχεσαι δεύτερος. Μάλλον τρίτος. Τα ίδια έλεγε κι ο Κ. Καραμανλής και ο Γ. Παπανδρέου και ο Αντ. Σαμαράς. Ίδιες υποσχέσεις είχε δώσει νωρίτερα και ο Σημίτης. Καμιά υπόσχεση δεν πείθει. Βέβαια ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσω προέδρου, δεν υποσχέθηκε: δεσμεύτηκε. Και προσωπικά. Αυτό υπήρξε μια καινοτομία του. Πρωτοπόρα συμβολή του στην οργάνωση του λαού. Επανέλαβε δηλ. τα ίδια με τον Κ. Σημίτη το 2000 – ας βρει να διαβάσει τον προεκλογικό λόγο του στην Αθήνα – και τους υπόλοιπους που ακολούθησαν. Παιγνίδια με τις λέξεις: όχι υπόσχεση αλλά δέσμευση. Όχι μέτρα «λαϊκίστικα» αλλά λαϊκά. Όχι παροχολογία αλλά κοστολογημένο πρόγραμμα. Μα και το κοστολογημένο πρόγραμμα περιέχει κάποιες παροχές. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα γλυτώσει την γκρίνια γιατί δεν υποσχέθηκε «λαϊκίστικες» παροχές αλλά θα τα βρει μπαστούνια γιατί δυστυχώς αυτές που λέει ότι είναι κοστολογημένες απλούστατα δεν είναι. Λογαριασμοί στον αέρα. Δεν υπολογίζει π.χ. τι θα κάνει αν αύριο μια «ταξιδιωτική» οδηγία του ρίξει έξω τους υπολογισμούς του για το τουριστικό συνάλλαγμα. Εκτός και αν είναι τόσο βολική κυβέρνηση προς τις επιδιώξεις και τα γενικότερα συμφέροντα του ιμπεριαλισμού που δεν χρειαστεί να «στριμώξουν» την αριστερή μας κυβέρνηση.
Αυτό που πράγματι ακούσαμε για πρώτη φορά είναι ότι «Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, όμως, εμφάνισε και κάτι ευρύτερο και εξίσου σημαντικό: το πρόσωπο μιας συνολικά διαφορετικής διακυβέρνησης με προσήλωση στη δημοκρατία, τη λαϊκή συμμετοχή και την κοινωνική αλληλεγγύη, με βάση ανθρωπιστικές αξίες και με όραμα τον σοσιαλισμό. Αυτή η αναδυόμενη νέα δημοκρατική εξουσία, με εντολή να συμβάλει στην αναγέννηση της χώρας και να μην αγνοήσει τη λαϊκή αξίωση για τον καταλογισμό ευθυνών σε όσους απεργάστηκαν την καταστροφή, αποτελεί καταλύτη εξελίξεων όχι μόνο για την Ελλάδα».
Αλήθεια αυτοί που έγραψαν όλα αυτά και που έπεισαν τον κ. Τσίπρα να τα πει πότε γεννήθηκαν και σε ποια χώρα; Ήταν εδώ πριν το 1981 και μετά; ΟΛΑ μα ΟΛΑ αυτά τα είχε υποσχεθεί και συμπεριλάβει στο περιβόητο συμβόλαιο του με το λαό ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ. ΟΛΑ μα ΟΛΑ αυτά τα διαβάζουμε ατόφια σε όλα τα προγράμματα των σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών κομμάτων. Στις διακηρύξεις των πρώτων επαναστατικών κυβερνήσεων. Στο Σύνταγμα της Βενεζουέλας. Αυτά όλα είναι πάρα πολύ ωραία λόγια, διακήρυξη προθέσεων. Χιλιοειπωμένες.
Αν η αριστερά – το επαναλαμβάνω άλλη μια φορά – δεν εξηγήσει στον εαυτό της και στους άλλους, το λαό, γιατί ηττήθηκαν τελικά – μέχρι τώρα βέβαια – ΟΛΕΣ μα ΟΛΕΣ οι επαναστάσεις και μαζί τους και η σοσιαλδημοκρατία, έτσι ώστε να καταλάβει και καταλάβουμε γιατί οι καλύτερες των προθέσεων, προγραμμάτων και διακηρύξεων – μαζί με τα εκατομμύρια τους νεκρούς και το αίμα περισσότερων εκατομμυρίων ανθρώπων που έδωσαν τη ζωή τους ακριβώς γι αυτά τα προγράμματα και τις διακηρύξεις – απέτυχαν, ηττήθηκαν, όσα και να υποσχεθεί και δεσμευτεί ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας, δεν θα αξίζουν ούτε μία δεκάρα.
Μπορεί εκεί στον ΣΥΡΙΖΑ να πιστεύουν ότι λένε κάτι το καινούργιο. Μπορεί γι αυτούς να είναι κάτι καινούργιο αυτό που λένε. Για την ανθρωπότητα όμως, και την αριστερά ιδιαιτέρως ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ. Μπράβο τους γιατί έκαναν ένα βήμα μπροστά από εκείνα που πίστευαν μέχρι χτες. Αλλά δυστυχώς για όλους μας είναι γνωστά στους περισσότερους.
Μπορεί εκεί στον ΣΥΡΙΖΑ να σκέφτονται ότι όπως ο κόσμος είναι ζαλισμένος, υποφέρει, δεν ξέρει τι και πώς να το κάνει, μη έχοντας καλύτερη λύση θα τους ψηφίσει. Μπορεί. Ίσως. Αλλά οι λύσεις που φαντάζεται ότι διαθέτει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ισάριθμα αδιέξοδα.
Τέλος ο ΣΥΡΙΖΑ συστηματικά ξεχνάει ότι η ρημάδα η ταξική πάλη – συνειδητή όχι, φανερή και κρυφή – θα συνεχίσει να υπάρχει και αφού «πάρει» την εξουσία. Και αυτή η πάλη εκδιπλώνεται παγκόσμια, σε όλη την Ευρώπη και διεξάγεται συστηματικά και με σχέδιο από την μεριά του κεφαλαίου, των ιμπεριαλιστών. Και τα λογάκια και οι φανφάρες δεν αρκούν για να διαλυθεί το «στρατόπεδο του κακού».
Σημειώσεις-παραπομπές
1- Β.Ι Λένιν: «Τα καθήκοντα του προλεταριάτου στην Επανάσταση μας», Διαλεκτά έργα τ.2ος , εκδοτικό της ΚΕ του ΚΚΕ, 1951, μέρος Ι – σελ. 13.
2- Πολύ διαφωτιστικό είναι το βιβλίο του γερμανού Wolfgang Michal «Η Γερμανία και ο επερχόμενος Βιλχελμίνειος ιμπεριαλισμός», σε ελληνική μετάφραση και έκδοση – δυστυχώς χωρίς λοιπά στοιχεία. Όποιος, όμως, ενδιαφέρεται και ψάξει θα το βρει.
Πηγή
Σχόλια