Ηταν κυρτή, 65, μου θύμιζε μια παλιά γυμνασιάρχη, καπνίστρια και επιεική. Διέσχισε κουρασμένα τη Σόλωνος. Ξαφνικά έκανε την αστραπιαία κίνηση προς τον κάδο του δήμου, αρπάζοντας επιδέξια το μισοφαγωμένο σάντουιτς. Αποσβολώθηκα. Φορούσε ρούχα συντηρητικά, γαιώδη, ας πούμε ΚΚΕ εσωτερικού της δεκαετίας του '70. Είχε την αφροντισιά του ανθρώπου που διαβάζει, την κόψη του ανθρώπου που πίνει, του ανθρώπου που κλείνει.
Πού μένει; Πού πήγε σχολείο; Θυμάται την παλιά ερωτική της σχέση; Χωράνε όλ' αυτά σ' αυτή την ακαριαία αρπαγή τροφής; Σ' αυτό το χαμηλό και άγνωστο κυνήγι;
Η καταστροφή επεκτείνεται, βαθαίνει, γίνεται αυτονόητη, αόρατη. Μπορεί και κρύβεται στον πολλαπλασιασμό των φαινομένων, στη συνήθεια, στο συλλογικό μιθριδατισμό. Αυτό που συμβαίνει σιγά σιγά θα πάψει να εξεικονίζεται, θα πάψει να γράφεται, ξεπερνώντας με την ακρότητά του τα όρια του λόγου, τα όρια της αφήγησης, τα όρια του ενδιαφέροντος. Δηλαδή εκτός του ότι δεν βρίσκει κανείς λόγια να εκφραστεί και να λυτρωθεί, δεν μπορεί να βρει εικόνες εύγλωττες που να περικλείουν τον ολικό χαρακτήρα της πτώσης (αφού όλες είναι εξόχως δυνατές, αλλά και συνηθισμένες).
Ηκαταστροφή λοιπόν φέρνει μια μορφή ερμηνευτικής σιωπής, κι αυτό απομακρύνει τις ελπίδες λύσης και εκλογίκευσης. Η μεγαλύτερη όμως εκδήλωση της καταστροφής είναι η ανικανότητα. Κάτι σαν μεταμφιεσμένη αδιαφορία, τύφλωση, αναισθησία. Ωσάν οι άνθρωποι που έχουν τις νομοθετικές πρωτοβουλίες να ζουν στριμωγμένοι και πανικόβλητοι και να ξεφορτώνονται τις ευθύνες νομοθετώντας στα τυφλά.
- Δεν υπάρχει απόφαση που να μη γεννά την αίσθηση της απόλυτης προχειρότητας, της απόλυτης τσαπατσουλιάς. Ακόμα και στα φιλικά μέσα ενημέρωσης, ακόμη και στους οπαδούς του κυβερνητικού εγχειρήματος. Η απόφαση για την επίλυση ενός προβλήματος γεννά αλυσιδωτά νέα, πιο οργιώδη προβλήματα, σε μια καρκινική επέκταση, μια αέναη νεοπλασία.
- Δεν έχει νόημα να αναφερθώ σε παραδείγματα που παράγονται κάθε βδομάδα. Αλλά με ενδιαφέρει αυτή η πολυτελής πολιτική ανικανότητα που πριμοδοτεί την καταστροφή, ακόμα κι αν αυτή είναι αποφευκτή. Πολύ συχνά σχολιάζεται και ενοχοποιείται ως αίτιο η δομή του πολιτικού συστήματος, ο τρόπος που δημιουργούνται τα στελέχη, οι όροι που θέτει η κομματική πραγματικότητα και ο ανθρωπότυπος που παραγγέλλει αυτή η πραγματικότητα. Αλλά από τα σχόλια διαφεύγει η ουσιαστική και εσώτατη ουσία.
Παρ' όλη την πολύπλευρη πολιτική βία, ο κόσμος συνεχίζει ακάθεκτος. Πιστεύει ότι θητεύει σε μια έκτακτη συνθήκη, σε μια υπερβάσιμη δυσχέρεια, σε μια απροσδόκητη κακοτοπιά κι όχι σε μια νέα κανονικότητα. Η οποία θα ενσωματώσει την κρίση ως κυτταρικό συστατικό της. Η οποία ενσωματώνει την κουρασμένη 65άρα και το σαφάρι στους κάδους ως τη συνηθισμένη σκηνή μιας συνηθισμένης μέρας, μιας νέας κανονικότητας.
Δεν ξέρω γιατί με συγκίνησε τόσο βαθιά το περιστατικό με την άγνωστη και φευγαλέα γυναίκα της Σόλωνος. Θα ήταν φοιτήτρια ενώ εγώ μαθητής, θα ήταν καθοδηγήτρια ενώ εγώ «νεολαίος», θα διάβαζε το «Κράτος και επανάσταση» (εκδόσεις «Θεμέλιο» ή «Σύγχρονη Εποχή», αναλόγως) ενώ εγώ «Μπλεκ» ή «Μαθητική Φωνή». Θα έρχονταν με το φίλο της για διακοπές στη Σάμο, θα προσπαθούσα να την εντυπωσιάσω, σούζες με το ποδήλατο, φωνές, μπαλιές και κρυάδες μιας άτσαλης εφηβείας, μήπως και υφαρπάξουν το διαβασμένο και βαθύ βλέμμα της από τον ψηλό Ρηγά.
- Φαίνεται ότι αυτό που με συντρίβει αναδρομικά μ' αυτή την άγνωστη κλοσάρ με την αξιοπρεπή και σιωπηλή φτώχεια, δεν είναι η εγγύτητα, η αίσθηση ότι αύριο εγώ, ο καθένας, μπορεί να την πλησιάσει στο σκοτεινό ρόλο. Αυτό που με συντρίβει είναι ότι μπορώ να θυμηθώ μέσα απ' αυτήν, να σκεφτώ τη ζωή μου, ν' ανακαλέσω τα μικρά και σημαντικά πράγματα που με συνέστησαν. Αυτό που με συντρίβει είναι ότι η γυναίκα αυτή καταλαμβάνει και τη μνήμη εκτός από τη λύπη μου. Και τότε η πολιτική ερμηνεία ενός καθεστώτος κρίσης, από θέση μεταπίπτει στην ηθική επιλογή.
Πηγή
Σχόλια