Δημήτρης Καλτσώνης*
Η επικαιρότητα του έργου του Δημήτρη Μπάτση
Η οικονομική κρίση μάς οδηγεί όλους στην ανάγκη αναστοχασμού. Τι έφταιξε και φτάσαμε ώς εδώ; Πώς θα βγούμε από το αδιέξοδο; Ποιος πρέπει να πληρώσει, οικονομικά και πολιτικά;
Ξαναδιάβασα πρόσφατα το βιβλίο του Δημήτρη Μπάτση «Η βαριά βιομηχανία στην Ελλάδα», το οποίο εκδόθηκεπρώτη φορά στα δύσκολα χρόνια μετά την απελευθέρωση, το 1947, και επανεκδόθηκε σε λιγότερο χαλεπούς καιρούς, το 1977 (εκδόσεις Κέδρος). Εκτοτε, έχει γνωρίσει πολλές επανεκδόσεις.
Στο βιβλίο αυτό, ο νομικός και οικονομολόγος Δ. Μπάτσης, γόνος εύπορης οικογένειας, απέδειξε συγκεκριμένα, με επιστημονική μέθοδο, στοιχεία και όχι γενικολογίες, ότι η Ελλάδα δεν είναι καταδικασμένη να είναι «ψωροκώσταινα». Απέδειξε πως διαθέτει όλες τις αναγκαίες προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί ανεξάρτητα και να βγει από το χρόνιο φαύλο κύκλο της καθυστέρησης, της εξάρτησης, της φτώχειας, του δανεισμού.
- Η Ελλάδα είναι αρκετά διαφορετική σήμερα από ό,τι ήταν μετά την απελευθέρωση. Εχει όμως πολλά πάγια χαρακτηριστικά και αδυναμίες. Επομένως, χωρίς να επιτρέπονται οι μηχανιστικές μεταφορές, οι προβληματισμοί του Δ. Μπάτση μπορούν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμοι και παραγωγικοί στη σύγχρονη οικονομική κρίση, η οποία, εκτός των άλλων, ξαναφέρνει στην επιφάνεια τις χρόνιες παθογένειες, τον κατά βάση εμπορομεσιτικό χαρακτήρα του ελληνικού κεφαλαίου.
- Ποιοι ήταν, κατά το συγγραφέα, οι βασικοί όροι για μια ανεξάρτητη ανάπτυξη της Ελλάδας σε όφελος του λαού;
1. Η κατάργηση των εξωτερικών χρεών και του διεθνούς οικονομικού ελέγχου, η κατάργηση των προνομίων των ξένων εταιρειών, όλων των λεόντειων συμφωνιών με το ξένο κεφάλαιο.
2. Η χάραξη ενός σχεδίου βιομηχανικής ανάπτυξης, ιδίως της βαριάς βιομηχανίας, που θα αποτελούσε το βάθρο της οικονομικής ανεξαρτησίας της χώρας και την ατμομηχανή της ανάπτυξης. Το καθήκον αυτό, κατά τον Μπάτση, δεν μπορεί να αφεθεί στην ιδιωτική πρωτοβουλία, η οποία ούτε καθολικό σχέδιο μπορεί να χαράξει και, κυρίως, ενδιαφέρεται να επενδύσει μόνο όπου έχει εξασφαλισμένα υπερκέρδη. Μόνο ο δημόσιος τομέας, υπό τον άγρυπνο λαϊκό έλεγχο, μπορεί να αποτελέσει το μοχλό χάραξης και υλοποίησης ενός τέτοιου σχεδίου.
3. Το ξένο κεφάλαιο δεν μπορεί να καταλαμβάνει τις καίριες θέσεις της εθνικής οικονομίας ούτε να υπαγορεύει το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας μας. Είναι ευπρόσδεκτο μόνο ως ισότιμος εταίρος και όχι ως νεοαποικιοκράτης.
4. Το ιδιωτικό κεφάλαιο πρέπει να εντάσσεται σε ένα πανεθνικό σχέδιο οικονομικής ανάπτυξης, πάντα κάτω από το λαϊκό έλεγχο, ώστε να περιορίζονται οι κερδοσκοπικές του δραστηριότητες και η εκμεταλλευτική ασυδοσία.
5. Η μικρομεσαία ιδιοκτησία (του χωριού και της πόλης) θα έπρεπε να στηριχθεί από το κράτος και να ενθαρρυνθεί η εθελοντική της συνένωση σε κάθε λογής, δημοκρατικά οργανωμένους, συνεταιρισμούς. Το έργο του Μπάτση μάς δείχνει ότι χωρίς σύγχρονη βιομηχανία δεν μπορεί να υπάρξει έξοδος από την κρίση σε όφελος του λαού. Και σίγουρα η αυτοτελής ανάπτυξη δεν μπορεί να στηριχθεί και πολύ περισσότερο να περιοριστεί στον τουρισμό και στην οδοποιία, όπως φαίνεται να εννοούν την ανάπτυξη εγχώριοι και ξένοι επικυρίαρχοι.
- Υποστήριζε επίσης ότι δεν μπορεί να υπάρξει φιλολαϊκή ανάπτυξη αν δεν καταργηθεί «η πολιτική κυριαρχία της σημερινής οικονομικής ολιγαρχίας, που από το ένα μέρος κρατάει την οικονομία στο μαρασμό και στην καθυστέρηση που είδαμε, και από το άλλο την έχει υποδουλώσει στο ξένο κεφάλαιο και στα πολιτικά και οικονομικά του συμφέροντα. Η υποδούλωση αυτή εξυπηρετεί φυσικά τους ταξικούς σκοπούς των κυρίαρχων εκμεταλλευτριών τάξεων. Βασικό αίτημα για να αναπλαστεί η χώρα μας είναι να πάψει η πολιτική εκμετάλλευση και κυριαρχία των τάξεων αυτών και να καταργηθεί η προνομιακή εκμετάλλευση της οικονομίας μας από το ξένο κεφάλαιο».
Ο Μπάτσης πλήρωσε, ως γνωστόν, με τη ζωή του τις επιστημονικές του αναλύσεις. Προφανώς γιατί ενοχλούσαν τους ισχυρούς. Καιρός να ξανασκεφτούμε. Ολοι μας.
*επ. καθηγητής Θεωρίας Κράτους και Δικαίου, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
Πηγή: Ελευθεροτυπία - inprecor
Σχόλια