Αξίζει όμως τον κόπο, να δούμε κάποια ενδιαφέροντα συμπεράσματα που προκύπτουν από τα τελευταία γεγονότα. Και πάλι, όπως και στο προηγούμενο άρθρο, χωρίς να κάνουμε υποθέσεις, θεωρίες συνομωσίας και δίκες προθέσεων, της Γερμανίας ή όποιου άλλου.
Έγραψα τη περασμένη εβδομάδα, ότι είναι πια φανερό πως ούτε η Γερμανία διαθέτει plan B.
Και εννοώ, ως ηγέτιδα δύναμη της ΕΕ. Αλλά, τι ακριβώς κάνει η Γερμανία; Έχει κάποιο – οποιοδήποτε – σχέδιο; Δεν ξέρω, δεν διαβάζω τη σκέψη όπως πολλοί άλλοι φαίνεται να μπορούν.
Στις αρχές αλλά και στη συνέχεια της κρίσης, εμφανίστηκαν έξυπνες γελοιογραφίες, που ήταν ακριβώς αυτό: γελοιο-γραφίες.
Δηλαδή, υπερβολικές περιγραφές κάποιων φαινομένων. Σε μια απ’ αυτές, εμφανιζόταν ένας τσολιάς σε γκισέ τράπεζας, που ζητούσε να του μετατρέψουν «τα ελληνικά του ευρώ σε γερμανικά». Παραδέχομαι ότι γέλασα. Υπήρξαν κι άλλες τέτοιες γελοιογραφίες, όπως ετούτη (International Herald Tribune):
- Αυτή τη βδομάδα, με τις εξελίξεις στην Κύπρο, τις ξαναθυμήθηκα. Κι έπαψα να γελάω. Να εξηγήσω λοιπόν γιατί, το αστείο είναι πλέον απολύτως πραγματικό.
Για την ακρίβεια, η ανισότητα στην αξία ισχύει για το ποσό πάνω από τις 100.000 – ή έτσι μας λένε προς το παρόν. Άρα: η Κύπρος είναι ήδη εκτός ευρωζώνης, με κάθε πρακτική έννοια. Όποιος έχει χρήματα στην Κύπρο και κατ’ επέκταση στις χώρες του Νότου, μπορεί να τα έχει, μπορεί κι όχι. Όποιος τα έχει στη Γερμανία, τα έχει. Ή αλλιώς: δεν υφίσταται πλέον ενιαίο νόμισμα.
Αυτό, συνιστά βαθιά δομική αλλαγή στο Ευρωπαϊκό οικοδόμημα, και δεν είναι η μόνη.
Ας συνεχίσουμε με ένα τυπικό παράδειγμα για να δούμε αν έχουμε άλλες δομικές αλλαγές «εξαιτίας» της κρίσης. Τυχαίνει να είμαι μέλος στο ΔΣ κάποιου Δημοτικού Οργανισμού Παιδείας, Πολιτισμού & Αθλητισμού, σε ένα δήμο με 100.000 πολίτες. Στη τελευταία συνεδρίαση, εμφανίστηκε προς ψήφιση σχέδιο οργανογράμματος του Οργανισμού αυτού, με 10 (δέκα) υπαλλήλους στο οργανόγραμμα. Μόλις δέκα.
- Η εξήγηση που δόθηκε ήταν ότι «τόσοι υπάρχουν μόνο» κι ότι η «ανώτερη αρχή» εξήγησε ότι απαγορεύεται να προστεθούν επιπλέον θέσεις. Εξηγήθηκε επιπλέον ότι αυτό είναι, κι αν δεν το ψηφίσουμε, τότε ο Οργανισμός δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί. (Δεν εξηγώ το τι ψήφισα, το θεωρώ αυτονόητο). Αλλά η ουσία είναι αλλού: η Ελλάδα του μνημονίου, δεν προσπαθεί να «ξεπεράσει» την κρίση. Αντίθετα, συρρικνώνεται – και αυτή η συρρίκνωση είναι μακροπρόθεσμη.
Ανάλογες, αν και πιο εμφανείς είναι οι δομικές αλλαγές σε επίπεδο αντιλήψεων αλλά και ρυθμίσεων.
Το Σύνταγμα γίνεται «εμπόδιο για την ανάπτυξη» – η ουσία του θεσμικού του ρόλου παραμορφώνεται. Τα εργασιακά δικαιώματα γίνονται «κεκτημένα των συντεχνιών», ολόκληρη η Ελλάδα «τελευταία Σοβιετική Δημοκρατία», και ούτω καθεξής.
- Αυτό λοιπόν που κυρίως με ενδιαφέρει είναι η θεσμική παραμόρφωση. Κι αυτό, όχι λόγω κάποιας «θεσμολαγνείας», αλλά επειδή οι θεσμοί, τυπικοί και άτυποι, επιτελούν συγκεκριμένες λειτουργίες. Οι λειτουργίες αυτές, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι συγκλίνουν σε μια συνισταμένη: τη συνεχή αυτο-αναπαραγωγή της κοινωνίας.
Γιατί, αυτό που αβίαστα βλέπουμε είναι το εξής:
- η Γερμανία δεν προσπαθεί να επιβάλλει το μοντέλο της σε κάθε χώρα της Ευρώπης. Το μοντέλο αυτό, προβλέπει ανάπτυξη του δευτερογενούς τομέα, εξαγωγική οικονομία, πλεονάσματα κλπ. Πού είναι αυτά; Ούτε στην Ελλάδα, ούτε σε άλλες χώρες του Νότου φαίνονται, ούτε τώρα, αλλά κυρίως ούτε στο μέλλον. Αντίθετα, αυτό που βλέπουμε είναι η παγίωση της υπανάπτυξης στο διηνεκές. Άρα;
- Ας δούμε λοιπόν τι έχουμε: δημιουργείται μια σειρά περιοχών που λειτουργούν ως υποσυστήματα μιας δομής (δηλαδή της Γερμανίας) η οποία φιλοδοξεί να βγει μπροστά – ή σε «καλή σειρά» εν πάση περιπτώσει – στις διεργασίες της παγκοσμιοποίησης.
- Γιατί, ας μη νομισθεί ότι στην έκρηξη της παγκοσμιοποίησης η Γερμανία είχε κάποιο «καλό πλασάρισμα». Όπως φαίνεται από τους πίνακες του διεπιστημονικού παρατηρητηρίου “Globalization and World Cities”, η Γερμανία συμμετείχε μόνο με την Φρανκφούρτη στο παγκόσμιο δίκτυο πόλεων [2] και μάλιστα σε χαμηλές σχετικά θέσεις σε σύγκριση με ΗΠΑ, Μεγ. Βρετανία, Γαλλία, Κίνα, Σιγκαπούρη κ.α.
Απλούστερα: η Ελλάδα, δεν υιοθετεί το γερμανικό μοντέλο, αλλά αναδιαμορφώνεται έτσι που να διευκολύνει την αυτό-αναπαραγωγή του. Η Γερμανία προσπαθεί να δημιουργήσει υποστηρικτικές δομές στη προσπάθειά της να συναγωνιστεί ΗΠΑ, Κίνα, Βρετανία αλλά και τις αναδυόμενες Ρωσία, Βραζιλία κ.α. Κι επειδή η Γερμανία δεν μπορεί – για πλειάδα λόγων με κυριότερους την στρατιωτική ανεπάρκεια, τη χαμηλή διπλωματική ισχύ και τη χαμηλή ερευνητική παραγωγή – αναζητά δεκανίκια. Κι αφού δεν βρίσκει, τα δημιουργεί.
Αυτό το φαινόμενο κάποτε, το αποκαλούσαν «αποικιοκρατία». Σε κάποια άλλη φάση το έλεγαν “Lebensraum” (ζωτικό χώρο).
- Η ΕΕ τροποποιείται έτσι ώστε να εξυπηρετεί τη Γερμανία. Δεν ισχυρίζομαι ότι αυτό γίνεται στη βάση κάποιου σχεδιασμού «νοσηρών γερμανικών εγκεφάλων». Αλλά, δεν μπορώ παρά να διαπιστώσω ότι συμβαίνει· σχεδιασμένο ή όχι το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.
- Τελικά, δεν πιστεύω ότι η Γερμανία θα τα καταφέρει – ανέκαθεν τα κοινωνικά συστήματα κατάφερναν να παρουσιάζουν απίστευτη εφευρετικότητα στο να ξεφεύγουν από τις παγίδες που τα οδηγούν στο θάνατο. Αλλά, εκτός κι αν έχω κάνει κάπου λάθος (ευχαρίστως να μου υποδειχθεί), όχι μόνο η αριστερά αλλά και η δεξιά, οφείλουν να πάρουν υπόψη τους την κατάσταση αυτή και να τη σταματήσουν τώρα.
1. Από αυτή τη σκοπιά, ο θεωρητικός διαχωρισμός δομισμός/λειτουργισμός είναι παρωχημένος: το ίδιο πράγμα είναι στην πράξη, οι δομές και οι λειτουργίες τους.
2. Η παγκοσμιοποίηση θεωρείται ότι δεν είναι διακρατικό ή διεθνικό φαινόμενο, αλλά ένα δίκτυο διασυνδεδεμένων περιοχών παγκοσμίως, που διαπερνά (χωρίς απαραίτητα να καταργεί) τις εθνικές δομές. Έτσι, περιβάλλον κάθε περιοχής που μετέχει στο παγκόσμιο δίκτυο, γίνεται ο υπόλοιπος πλανήτης, κι όχι απλώς ο χώρος του κράτους στο οποίο ανήκει η περιοχή. Τυπικά παραδείγματα, η Silicon Valley, το Sao Paulo, το “City” του Λονδίνου, Kuala Lumpur, New York (αλλά μόνο το Manhattan) κλπ. Πληροφορίες http://www.lboro.ac.uk/gawc/
πηγή
Σχόλια