Kυριακή 12 - 6 - 2011

Blogger: όσα δεν πρέπει να χάσετε σήμερα (Κυριακή 12-6-2011). Είναι ανυσυχητικό ότι όλοι τους δεν αφήνουν περιθώρια για αισιοδοξία...

Μέτρα πολιτικής ανεπάρκειας
Του Γιαννη Kοτοφωλου
Τα φορολογικά μέτρα που προανήγγειλε την Πέμπτη η κυβέρνηση, όχι απλώς απογοήτευσαν, αλλά και ανησύχησαν εντόνως, όλους όσους γνωρίζουν -ακόμη και τους πιο αισιόδοξους- τι σημαίνει και πώς λειτουργεί μία οικονομία. Ηταν μία αρνητική εξέλιξη για τους συνεπείς φορολογούμενους πολίτες, αλλά και ένα πολύ αποθαρρυντικό μήνυμα για τον κόσμο των επιχειρήσεων, της παραγωγής και της αγοράς. Το πρώτο που θα επιτύχουν, είναι τη διόγκωση της παραοικονομίας και του μαύρου χρήματος. Το δεύτερο, να καταβυθίσουν τη χώρα σε πολλά χρόνια οικονομικής ύφεσης και μιζέριας.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το συγκεκριμένο πακέτο μέτρων, δεν βρήκε την Παρασκευή ούτε έναν πολιτικό ή οικονομικό παράγοντα, ούτε μία μικρή ή μεγάλη εφημερίδα, να επικροτήσει αυτή την καταστροφική φορολογική καταιγίδα επί δικαίων και αδίκων. «Πονάει πόδι κόψει κεφάλι», είναι η παράλογη γραμμή που ακολούθησαν ο υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου και οι άλλοι του οικονομικού επιτελείου, οι οποίοι κατέδειξαν ότι μάλλον δεν έχουν καμία σχέση με την οικονομία. Εκτός του ότι είναι εντελώς ανεπαρκείς πολιτικά. Εξ ου και δεν απέσπασαν τούτη τη φορά -μετά δύο χρόνια διακυβέρνησης- ούτε έναν λόγο αποδοχής και κατανόησης…
  • Πρώτον, διότι το νέο πακέτο είναι κοινωνικά άδικο, αφού το μέγα βάρος των φόρων επιβάλλεται σε όλους αυτούς που πάντα δήλωναν το εισόδημά τους και πλήρωναν με συνέπεια τους φόρους τους. Αυτοί θα πληρώσουν, για τρίτη ή τέταρτη φορά, μία έκτακτη φορολογική εισφορά (που τώρα γίνεται μόνιμη), πλέον όλων των φόρων εισοδήματος που έχουν καταβάλει ή πρόκειται να καταβάλουν. Αντιθέτως, από την άλλη πλευρά, οι φοροφυγάδες, οι οποίοι ευθύνονται για το μέγα πρόβλημα των περιορισμένων φορολογικών εσόδων, άρα και του ελλείμματος, θα κληθούν να πληρώσουν μελλοντικά(!) και μάλιστα πολύ λιγότερα. Με αυτή την πολιτική, η μισθωτή εργασία, η παραγωγικότητα και η προσπάθεια αύξησης των εισοδημάτων, έχουν απέναντι ένα ισχυρό φορολογικό αντικίνητρο. Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; Να μειωθεί η δραστηριότητα (με επιδείνωση στην ύφεση), ή το πιθανότερο, να ανθήσει εκ νέου η παραοικονομία και το μαύρο χρήμα (επέκταση της φοροδιαφυγής).
  • Δεύτερον, όλο αυτό το πλέγμα της συνεχούς επιβολής φόρων και μάλιστα στα τυφλά, καθιστά την ελληνική οικονομία εντελώς αδιάφορη, για την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό. Είτε αυτά θα αφορούσαν επιχειρηματικές επενδύσεις, νέους τομείς αιχμής κ.λπ., είτε γη και ακίνητα. Ετσι, η κυβέρνηση εξουδετερώνει τη βασικότερη μηχανή που θα μπορούσε να περάσει, κάποια στιγμή, τη χώρα στην ανάπτυξη. Ταυτόχρονα και αυτό είναι το πολύ επικίνδυνο, ενθαρρύνει την απομάκρυνση των κεφαλαίων από το εσωτερικό, βάζοντας την Ελλάδα σε μεγάλες περιπέτειες αναχρηματοδότησης της οικονομίας. Μία οικονομία χωρίς καταθετική βάση και αποταμιευτική προοπτική, δεν μπορεί να ελπίζει στο μέλλον. Το νέο φορολογικό πακέτο, συμβάλει στη μετατροπή της Ελλάδας σε μία φτωχή περιφερειακή οικονομία ανειδίκευτων. 
  • Αντί να περικοπούν γενναία οι δαπάνες του αντιπαραγωγικού κρατικού τομέα, το σύστημα θα απορροφά πλέον όλους τους οικονομικούς πόρους από τον ιδιωτικό τομέα και μοιραία στο τέλος θα τον τσακίσει. Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; Πάρα πολλές δουλειές θα σβήσουν, η ανεργία θα εκτιναχθεί σε τρομακτικά ύψη, η νέα γενιά θα καταστραφεί…
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_12/06/2011_445547
--------------
Στη λογική των πραγμάτων
Του Κωστα Λαπαβιτσα*
Οι διαπραγματεύσεις για την έγκριση της πέμπτης δόσης του δανείου Ε.Ε./ΔΝΤ έφεραν στο προσκήνιο το κεντρικό παράδοξο της ελληνικής κρίσης. Οσο πιο βαθιά μπαίνει η Ελλάδα στο πρόγραμμα σταθεροποίησης, τόσο πιο έντονα ορθώνεται το φάσμα παύσης πληρωμών και εξόδου από το ευρώ.
Μια ερμηνεία που μπορεί να απορριφθεί αμέσως είναι ότι φταίμε εμείς γιατί δεν ήμασταν αυστηροί στην εφαρμογή του προγράμματος. Η κυβέρνηση Παπανδρέου μείωσε το δημοσιονομικό έλλειμμα κατά 5% του ΑΕΠ, ποσοστό τεράστιο δεδομένης μάλιστα της έλλειψης ρευστότητας στην αγορά. Εάν και όταν η κυβέρνηση εφαρμόσει τα απίστευτα μέτρα που τώρα φαίνεται να ζητάει η Ε.Ε., θα διαπιστώσει ότι η παύση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ θα έρθουν ακόμη πιο κοντά. Το πρόβλημα έγκειται στο πρόγραμμα, όχι στην ελλιπή εφαρμογή του.
Δύσκολα επίσης μπορεί να δεχτεί κανείς ότι το παράδοξο πηγάζει από την αδιαφορία των Ευρωπαίων ηγετών μπροστά σε ενδεχόμενη ελληνική παύση πληρωμών. Τουλάχιστον 70 δισ. του ελληνικού χρέους παραμένουν στα χαρτοφυλάκια ευρωπαϊκών τραπεζών. Μεγάλο μέρος του (περίπου 95 δισ.) έχει ήδη μεταφερθεί στους δημόσιους δανειστές (Ε.Ε., ΕΚΤ και ΔΝΤ), αλλά ο κίνδυνος τραπεζικής κατάρρευσης παραμένει υπαρκτός. Πόσω μάλλον που και η Ιρλανδία είναι στην ουσία χρεοκοπημένη μιας και το πρόγραμμα σταθεροποίησης θα διογκώσει το δημόσιο χρέος της, ίσως και πάνω από 250 δισ. το 2014. Παρόμοιες εξελίξεις συμβαίνουν και στην Πορτογαλία.
Αν προχωρήσει η Ελλάδα σε παύση πληρωμών, υπάρχει κίνδυνος να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου. Αν δε λάβουμε υπόψη μας ότι την παύση πληρωμών θα ακολουθήσει πιθανότατα και έξοδος από το ευρώ, ο κίνδυνος γενικότερης κατάρρευσης της ΟΝΕ είναι απτός. Καλύτερα από όλους το αντιλαμβάνεται ο κ. Γκάιτνερ, ο οποίος δραστηριοποιείται υπερατλαντικά για να αποφευχθεί ένας τέτοιος σεισμός για το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα. Γι’ αυτό και τελικά θα δοθούν και άλλα δάνεια στην Ελλάδα, με πολύ σκληρούς όρους, μέχρι να μπει στον μόνιμο μηχανισμό στήριξης το 2013.
Γιατί λοιπόν η Ε.Ε. συμπεριφέρεται έτσι προς την Ελλάδα; Η απάντηση είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον χαρακτήρα του ευρώ. Γνωστοί οικονομολόγοι έχουν από χρόνια τονίσει ότι η ΟΝΕ είναι μη βιώσιμη λόγω της συνύπαρξης ισχυρών και αδύναμων οικονομιών. Στην Ευρώπη οι ενστάσεις τους αποσιωπήθηκαν, ή απορρίφθηκαν ως στεγνός οικονομισμός που αγνοεί την «πολιτική βούληση». Οσο για τη χώρα μας, με τη συνέργεια και κομμάτων της Αριστεράς, το ευρώ παρουσιάστηκε ως πεμπτουσία της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και προόδου.
  • Η κρίση κατέδειξε την πραγματικότητα. Το ευρώ δεν είναι τίποτε παραπάνω από μια μορφή παγκοσμίου χρήματος που διευκολύνει τις δραστηριότητες των μεγάλων τραπεζικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων της Ευρώπης. Από τη φύση του κυριαρχείται από μια μικρή ομάδα χωρών του κέντρου, οι οποίες αποσπούν και τα μεγαλύτερα οφέλη. Η οικονομική ιδεολογία που διέπει την ΟΝΕ είναι ο σκληρός νεοφιλελευθερισμός.
  • Το πρόβλημα του κέντρου είναι ότι η συμμετοχή των χωρών της περιφέρειας αποδείχτηκε λανθασμένη, αλλά η έξοδός τους μπορεί να αποδειχτεί ακόμη χειρότερη. Το κέντρο θέλει οπωσδήποτε να διασώσει το ευρώ, που σημαίνει ότι πρέπει να διασώσει τις τράπεζες. Αλλά δεν μπορεί να το κάνει ευθέως, διότι δύσκολα θα ανεχτούν οι λαοί του μεγάλη δημόσια χρηματοδότηση των ιδιωτικών τραπεζών. Αρα επιλέγει να διασώσει τις τράπεζες εμμέσως, δηλαδή δανείζοντας στις χώρες τής περιφέρειας και επιβάλλοντας σε αυτές το κόστος. Δεν θέλει βεβαίως να τις οδηγήσει άμεσα σε έξοδο, διότι αυτό θα μπορούσε να επιφέρει την κατάρρευση της ΟΝΕ.
Οι ηγέτες της Ε.Ε. ίσως και να πιστεύουν ότι η κρίση μπορεί να λυθεί χωρίς η Ελλάδα να βγει από το ευρώ. Το βέβαιο είναι ότι αρνούνται να μεταφέρουν το κόστος της κρίσης στις τράπεζες, ή στις χώρες του κέντρου, διότι τα συμφέροντά τους είναι κυρίαρχα εντός της ΟΝΕ, αλλά και διότι οι ίδιοι είναι δέσμιοι της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας. Αρα μεταβιβάζουν το κόστος εξ ολοκλήρου στους Ελληνες εργαζόμενους προκαλώντας κοινωνικό όλεθρο, συρρικνώνοντας την ελληνική οικονομία και τελικά επιδεινώνοντας τα πράγματα.
  • Εν ολίγοις, το παράδοξο που αντιμετωπίζουν οι χώρες της περιφέρειας πηγάζει από τη μη βιώσιμη φύση της ΟΝΕ. Από τη μια, αποφεύγονται επιμελώς οι λύσεις που θα έθιγαν τα συμφέροντα των κυρίαρχων επιχειρηματικών κύκλων και χωρών εντός της ΟΝΕ. Από την άλλη, ασκούνται τρομακτικές πιέσεις στην περιφέρεια για περικοπές, ιδιωτικοποιήσεις και απελευθέρωση των αγορών. Οι κυβερνήσεις έχουν όλο και λιγότερα περιθώρια επιλογής, η κρίση βαθαίνει και η περιφέρεια οδηγείται προς παύση πληρωμών και έξοδο.
  • Αυτή είναι η λογική των πραγμάτων, όσο κι αν δυσανασχετούν όσοι συνήθισαν να παίρνουν την «πολιτική βούληση» κατά γράμμα. Μικρή σημασία έχει επίσης τι πιστεύουν οι Ελληνες πολιτικοί, είτε της κυβέρνησης είτε της μείζονος αντιπολίτευσης, που με εντυπωσιακή ομοφωνία δηλώνουν ότι η έξοδος από το ευρώ θα είναι καταστροφική. Ο αναβρασμός στο Σύνταγμα και αλλού δείχνει ότι η ελληνική κοινωνία άρχισε να συνειδητοποιεί ότι η παύση πληρωμών και η έξοδος ήδη διαγράφονται στον ορίζοντα. Το ουσιαστικό είναι να γίνουν συντεταγμένα, σε βάση δημοκρατική, λαϊκή και κυρίαρχη, ώστε να ανοίξουν καινούργιες προοπτικές για τη χώρα.
* Καθηγητής Οικονομικών στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Μελετών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_12/06/2011_445548
----------------------
Το ξεπούλημα της Ελλάδος στην ΕΕ και οι πλατείες
ΤΑΚΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ενώ η χώρα είναι στα πρόθυρα να ανακηρυχθεί και επίσημα προτεκτοράτο της υπερεθνικής ελίτ (δηλ. της πολιτικής και οικονομικής ελίτ των ΗΠΑ και ΕΕ), η παραπέρα συνέχιση του δανεισμού μας... για να ξεπληρώνουμε τα παλιά δάνεια εξαρτάται τώρα από το ξεπούλημα κάθε κοινωνικού πλούτου (λιμάνια, αεροδρόμια, τρένα, ηλεκτρικό, νερό κ.λπ.) στις ίδιες ελίτ --και ό,τι ξεροκόμματο αρπάξει και η ντόπια οικονομική ελίτ-- που θα επιβλέπουν σαν γκαουλάιτερ την όλη διαδικασία. Για το ξεπούλημα αυτό, που ακόμη και οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς περιγράφουν ως «απώλεια όχι μόνο της κυριαρχίας αλλά και της αξιοπρέπειας της χώρας»,[1] είναι άμεσα συνυπεύθυνα τα κόμματα εξουσίας που συναίνεσαν στην «αξιοποίηση» (όπως βάφτισαν σαν τον Ροΐδη) το ξεπούλημα αντί πινακίου φακής του κοινωνικού μας πλούτου, που θα έχει καταστροφικές συνέπειες στο μέλλον.

Έμμεσα όμως συνυπεύθυνα  είναι και τα κόμματα της  «Αριστεράς» και «οικολογίας», καθώς και η πνευματική  και πολιτιστική ελίτ, που δεν θέτουν θέμα άμεσης και μονομερούς εξόδου από την ΕΕ (και όχι απλά από το Ευρώ που θα ήταν καταστροφική λύση) αλλά αποπροσανατολίζουν τον λαό στο να «δέρνει το σαμάρι», --δηλαδή, τους επαγγελματίες πολιτικούς  για τη διαφθορά τους κ.λπ., που είναι βέβαια αλήθεια αλλά δεν είναι η απώτερη αιτία τη βαθιάς κρίσης, αφού είναι απλά εκτελεστικά όργανα των ελίτ. Έτσι, σύσσωμη η αριστερά, από τον ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι, πιο αριστερά, την ΑΝΤΑΡΣΥΑ (που μιλά για ρήξη και καπιταλιστική αποδέσμευση από την ΕΕ...σε τρία τέρμινα), καθώς και την πατριωτική Αριστερά του Μίκη (που μιλά για προστατευτισμό... μέσα στην ΕΕ!) αντιμετωπίζουν ως ταμπού το θέμα της εξόδου από την ΕΕ και ασχολούνται με τον...Λογιστικό Έλεγχο του Χρέους (μήπως ‘κουρέψουμε’ κάποιο τμήμα του!), ενώ κάποιοι παπαγαλίζουν τη συστημική γραμμή  ότι η επιστροφή στην δραχμή οδηγεί στην καταστροφή, «ξεχνώντας» ν’ αναφέρουν ότι αυτό ισχύει μόνο αν η έξοδος από την ΕΕ δεν συνοδεύεται από σειρά άλλων μέτρων και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για ένα εντελώς διαφορετικό οικονομικό μοντέλο. Δηλαδή, ένα μοντέλο που θα μας απαλλάξει δια παντός από την ξένη εξάρτηση μέσα από μια αυτοδύναμη (όχι αυτάρκη) οικονομία, πιθανώς σε μια συνομοσπονδία αυτοδύναμων οικονομιών του Ευρωπαϊκού «Νότου»[2]. Τέλος το ΚΚΕ βλέπει μεν σωστά ότι χωρίς την έξοδο από την ΕΕ δεν είναι δυνατή η ελεγχόμενη από τον λαό οικονομία, αλλά ανάγει το θέμα στην κατάκτηση της Λαϊκής Εξουσίας, δηλαδή όταν και εάν δημιουργηθούν επαναστατικές συνθήκες! Και, φυσικά, η αντιεξουσιαστική «Αριστερά» περί άλλα τυρβάζει...

  • Η οικονομική αυτοδυναμία σήμερα είναι, επομένως, όχι μόνο επιθυμητή (όπως πάντα ήταν, ως προϋπόθεση της οικονομικής δημοκρατίας, δηλαδή της εξουσίας του δήμου στην οικονομική σφαίρα που προϋποθέτει οικονομική ισότητα) αλλά και εφικτή. 
  • Η αυτοδυναμία αυτή δεν σημαίνει, βέβαια, «κλείσιμο των συνόρων», όπως διαστρεβλώνουν πολλοί την διαδικασία αυτή, αλλά ανάκτηση του κοινωνικού ελέγχου στην οικονομία, που σήμερα είναι αδύνατος με ανοικτές και απελευθερωμένες αγορές.  
  • Στην πραγματικότητα, η οικονομική αυτοδυναμία αποτελεί τη μόνη λύση για διέξοδο όχι μόνο από τη τωρινή βαθιά κρίση, αλλά και από τη μακροπρόθεσμη κρίση, ιδιαίτερα την οικολογική, που βαθαίνει καθημερινά.  
  • Η ανάγκη άλλωστε της αυτοδυναμίας γίνεται σήμερα επιτακτική όταν π.χ. προβλέπεται μαζική εξαθλίωση σε λίγα χρόνια εξαιτίας του διπλασιασμού των τιμών τροφίμων που φέρνει, άμεσα η έμμεσα, η παγκοσμιοποίηση και η συναφής κερδοσκοπία![3]   Όπως προσπάθησα να αναλύσω αλλού[4], οι αυτοδύναμες οικονομίες αποτελούν σήμερα όχι μόνο τη μόνη απάντηση στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση αλλά και θεμελιακά στοιχεία ενός νέου διεθνισμού, ο οποίος υιοθετεί μεν τις βασικές αρχές του παραδοσιακού διεθνισμού της Αριστεράς, αλλά και τον υπερβαίνει, διότι θεμελιώνεται σε μια διεθνοποιημένη οικονομία που δεν καθορίζεται ούτε από την καπιταλιστική οικονομία της αγοράς, ούτε από το κεντρικό Πλάνο, αλλά από την Οικονομική Δημοκρατία, δηλ. τις αυτό-καθοριζόμενες (μέσω των συνελεύσεων των πολιτών) οικονομίες.

Στο μεταξύ, ένα πρωτόγνωρο είδος ειρηνικής εξέγερσης ξεκίνησε στις πλατείες της Ισπανίας και της Ελλάδας που δυνητικά έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από τις εξεγέρσεις στις Αραβικές χώρες, εφόσον στρέφεται, έστω έμμεσα προς το παρόν, κατά της ίδιας της υπερεθνικής ελίτ και όχι ενάντια σε εύκολα αναλώσιμους τυράννους τύπου Μουμπάρακ και Μπεν Αλί. Ο αυθόρμητος και αμεσοδημοκρατικός χαρακτήρας των εξεγέρσεων αυτών είναι η δύναμή τους αλλά και η πιθανή πηγή αδυναμίας τους. Είναι η δύναμή τους γιατί σε αυτές μετέχουν οι πολίτες σαν πολίτες και όχι σαν κομματικά η γραφειοκρατικά στελέχη συνδικάτων κ.λπ. Αλλά είναι και η πηγή αδυναμίας τους γιατί, αν δεν υιοθετήσουν στόχους και στρατηγική με βάση κάποιο πολιτικό πρόταγμα που θα έχει μια στοιχειώδη ανάλυση των συστημικών αιτίων της κρίσης και των τρόπων για την υπέρβασή της, εύκολα, τα μη συνειδητοποιημένα στοιχεία τους θα ενσωματωθούν πάλι στο σύστημα, ενώ τα πιο ριζοσπαστικά θα συντριβούν από τη Χουντική  βία, ιδιαίτερα εάν η εξέγερση αυτή δεν καταφέρει να γίνει ακόμη πιο μαζική και οργανωμένη.

Σχόλια