Το μαλακό χέρι του Κώστα Σημίτη χάιδεψε τρυφερά τα πρώτα χαρτονομίσματα του ευρώ μπροστά από τις δύο κάμερες: της τηλεόρασης και του ΑΤΜ. Της όψης και της άποψης. «Νέα ακμή, καθεστώς ισοδυναμίας στην ευρωπαϊκή ενότητα των 12». Περίπου έτσι.
Η Ελλάδα έλυσε τους κάβους και απέπλευσε προς το δυτικό φαντασιακό. Ξεκόλλησε από τα βαλκανικά σύνορά της, από τις ανατολικές απειλές και άρχισε να επιπλέει προς τη Δύση, χωρίς τις ενοχλητικές ανασχέσεις της Αριστεράς, του παλιού «λαϊκιστικού» ΠΑΣΟΚ και των ευρωφοβικών. Η πλεύση άφησε πίσω της μια αφρισμένη αντιιμπεριαλιστική κούραση και κατέληξε εκεί όπου καταλήγει πάντα το ψεύδος: στο βυθό. Τι μένει από την ιδεοληπτική περιπέτεια της ένωσης με το ευρώ; Πλήρως και εντέχνως κατεστραμμένη οικονομία, τετραπλασιασμός του κόστους ζωής, πλήρως κατεστραμμένη αγροτική παραγωγή, αλλά και πλήρως κατεστραμμένη πολιτική και πολιτιστική άποψη περί οικονομίας και αγροτικής παραγωγής.
Ενας λάκκος από ματαιωμένους γερο-φάσιον βίκτιμ, από σκυλάδες με ασυντήρητα 4x4 και πολλά τσακισμένα ταλέντα. Σκέφτομαι ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να ακολουθήσει άλλη οδό οικονομικής ανάπτυξης, αφού ήδη εδώ και δεκαετίες είχε προσχωρήσει στο πολιτιστικό υπόδειγμα της επίδειξης, του παροντισμού και της αδούλευτης και αντιπαραγωγικής φούσκας. Το σύστημα και οι εμβριθείς «νεοορθόδοξοι», από τον Στ. Μάνο και τον Α. Παπαδόπουλο μέχρι τους «μεταμοντέρνους οικονομολόγους» σαν τον Πέτρο Κωστόπουλο και τον Βασίλειο Κωστέτσο, πρότειναν να δανείζεσαι για να ντυθείς και να γίνεις ένα εκθαμβωτικό τίποτα με πολλά κυβικά. Και το δέχτηκες. Είναι αδύνατο να είσαι σοβαρός στους οικονομικούς και στρατηγικούς σχεδιασμούς σου, όταν επιλέγεις το λίφτινγκ έναντι του νοήματος του χρόνου. Οταν σκεπάζεις το πρόβλημα του σαπίσματος και της σαθρότητας, βάφοντας την επιφάνεια.
Οι μεγάλες επιδειξιομανείς και επιφανειακές επιλογές, αντί να «πλεύσουν» τον τόπο προς τη Δύση του Διαφωτισμού και της κριτικής νεοτερικότητας, τον οδήγησαν στη μοβ περούκα και τη μεταμφίεση: γριά που βάφεται, ντύνεται και βγαίνει στην ερωτική πιάτσα... Αυτός ο σκοτεινός ιδεοληπτικός απόπλους, από τη φτωχή πραγματικότητα στο φαντασιακό πουθενά, σήμερα είναι και η κυριότερη τεχνική «αντιμετώπισης» της κρίσης.
Η κρίση «επιλύει» την κρίση. Η κρίση εγκαθίσταται στην ίδια τη λύση. Ενας μεταλλακτικός Πρωτέας, μια θανάσιμη περιέλιξη στο πολιτικό άπαν, που συνενώνει τον Σημίτη, τον Καραμανλή και τον Παπανδρέου κι αυτούς, με τον Καραμανλή τον Μητσοτάκη και τον Παπανδρέου, σε ένα παχύρρευστο διαπολιτικό πήγμα. Ενδεικτικό: Η ελληνική πολιτική ελίτ πρώτα θέλει να πουλήσει την Αγροτική Τράπεζα και μετά θα σκεφτεί πώς μπορεί να προχωρήσει η αγροτική αναδιάρθρωση προς πιο κερδοφόρες και οικολογικά προωθημένες κατευθύνσεις. Πρώτα σκέφτεται να εκποιήσει στον τοκογλύφο την κληρονομιά, την ανθηρή ΔΩΔΩΝΗ, τη ΔΕΗ, και μετά θα σκεφτεί την εργασία.
Ακριβώς εξαιτίας αυτής της παραφθοράς, η πολιτική ελίτ μιλά για «ενάρετη» ανάπτυξη, για τάξη στο Δημόσιο, για ηθική του κράτους και στερεώνει αυτή τη ρητορική στις «περαιώσεις», στις νομιμοποιήσεις των αυθαιρέτων, στις κόκκινες γραμμές με το άνομο (και εξαγοράσιμο) παρελθόν. Μια ρητορική του καλού πάνω στην πολιτική πράξη του δυσώδους. Μ' αυτό το τρέκλισμα θέλει να ξωπετάξει από πάνω της την κρίση. Σαν σκόνη, σαν χνούδι που απλώς ξέφυγε από τον βορειοευρωπαϊκό φαιό χιτώνα...
dsevastakis@arch.ntua.gr
* Ζωγράφος, επ. καθηγητής ΕΜΠ
Σχόλια