Του Πετρου Παπακωνσταντiνου
Η σύμπτωση ήταν συμβολική: την ώρα που 100.000 απεργοί διαδήλωναν εναντίον της λιτότητας, ανταποκρινόμενοι στην έκκληση των ευρωπαϊκών συνδικάτων, μια πολιορκημένη Κομισιόν εξέδιδε πολεμικό ανακοινωθέν, αναγγέλλοντας την «αυστηροποίηση» του Συμφώνου Σταθερότητας.
- Στην κραυγή αγωνίας για την ανεργία, που αποκτά διαστάσεις κοινωνικής πανδημίας, οι Βρυξέλλες απάντησαν με το «σφίξιμο της βίδας», κατά την κυνική έκφραση του κ. Μπαρόζο, που δικαίωσε τον χαρακτηρισμό του οικονομικού αναλυτή Γκίντεον Ράχμαν περί «θαλάμου βασανιστηρίων του κ. Σόιμπλε»!
Η κρίση χρέους που έπληξε σειρά ευρωπαϊκών κρατών επιβεβαίωσε όσους προέβλεπαν ότι το ευρώ, ένα κοινό νόμισμα χωρίς κοινό κράτος, θα αποδεικνυόταν θνησιγενές στην πρώτη, σοβαρή δοκιμασία. Από εκείνη τη στιγμή, η αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας είχε μπει στην ημερήσια διάταξη. Ως προς την κατεύθυνση της αναθεώρησης, όμως, συγκρούονταν δύο λογικές: η Γαλλία, συνεπικουρούμενη από Βέλγιο, Ιταλία και Ισπανία, τασσόταν υπέρ της χαλάρωσης του Συμφώνου και της πολιτικής διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αντίθετα, η Γερμανία, σε συμμαχία με την Ολλανδία και τις βόρειες χώρες, σάλπιζε τη φυγή προς τα εμπρός, προς ένα ακόμη περισσότερο δρακόντειο Σύμφωνο Σταθερότητας, με αυστηρές οικονομικές και πολιτικές κυρώσεις σε βάρος των παραβατών. Την Τετάρτη, το μπρα ντε φερ έληξε με πανηγυρική επικράτηση της προτεσταντικής αυστηρότητας σε βάρος της μεσογειακής χαλαρότητας.
Ακόμη κι ένα έντυπο τόσο πιστό στη φιλελεύθερη, αγγλοσαξωνική ορθοδοξία όσο οι Financial Times, αναγνώριζε, στο κύριο άρθρο του, ότι η ευρωλιτότητα «εύκολα μετατρέπεται σε εργαλείο εξαναγκασμού των μικρών κρατών από τα μεγάλα, όπως έδειξε η αναίσχυντη ατιμωρησία Γερμανίας και Γαλλίας που παραβίασαν το Σύμφωνο Σταθερότητας τη διετία 2003-04»· ότι το αναθεωρημένο σύμφωνο αγνοεί τις ευθύνες των πλεονασματικών κρατών, τύπου Γερμανίας (στα οποία ο Κέινς πρότεινε να επιβάλλονται αυστηροί φόροι!) που ευνοούν συνειδητά τις καταναλωτικές «φούσκες» των ελλειμμματικών χωρών, τύπου Ελλάδας, για να πουλάνε τα προϊόντα τους· κι ότι επιβάλλει δογματικά, παντού και πάντα, τα ίδια όρια για το έλλειμμα και το χρέος, αγνοώντας εθνικές ιδιομορφίες, κοινωνικές εντάσεις και διακυμάνσεις του οικονομικού κύκλου. Δεν πάει να βυθιστεί η οικονομία στην ύφεση, να εκτοξευθεί η ανεργία στο 20% και να καεί η Αθήνα από ταραχές, η Κομισιόν θα τιμωρήσει αυστηρά την κυβέρνηση αν τύχει και ξεφύγει το έλλειμμα πάνω από το 3%! Σαν τον τροχονόμο που σταματάει το ασθενοφόρο και κόβει κλήση για παράβαση του ορίου ταχύτητας!
Η εξέλιξη αυτή είναι απόρροια όχι ενός συγκυριακού συσχετισμού δυνάμεων, που θα μπορούσε να ανατραπεί στις επόμενες εκλογές, αλλά του ίδιου του πολιτικού DNA της Ενωσης. Με την ιδρυτική συνθήκη της Ρώμης (1957), τα κράτη- μέλη χάνουν το προστατευτικό όπλο των εθνικών δασμών. Με την ενιαία ευρωπαϊκή πράξη (1986) και τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992) χάνουν και το δεύτερο, σημαντικό όπλο της υποτίμησης του εθνικού νομίσματος, αλλά και τη δυνατότητα αντικυκλικών πολιτικών, που θα διόγκωναν προσωρινά τα ελλείμματα.
Τέλος, με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, υποχρεώνονται να παραδώσουν τις στρατηγικές, δημόσιες επιχειρήσεις και υπηρεσίες στον ανελέητο διεθνή ανταγωνισμό, ενώ ταυτόχρονα τους απαγορεύεται να ασκούν προστατευτισμό ακόμη και σε βάρος χωρών εκτός Ε.Ε.! Με αυτά τα δεδομένα, το μόνο ανταγωνιστικό όπλο που απομένει σε κάθε κράτος είναι η διαβόητη «εσωτερική υποτίμηση», δηλαδή ο ακρωτηριασμός του κόστους εργασίας. Και η διαρκής λιτότητα επιβάλλεται (χωρίς βέβαια να έχει ψηφιστεί από κανέναν) ως το αιώνιο οικονομικό Σύνταγμα της Ενωσης.
- Τίποτα δε δείχνει ότι φτάνουμε στο τέλος του δρόμου. Με άρθρο του στη Wall Street Journal, ο Τσέχος τραπεζίτης Μόιμιρ Χάμπι, μέλος της οικονομικής επιτροπής της Ε.Ε., ρίχνει την ιδέα να καταθέτουν, εν είδει ενέχυρου, οι υπερχρεωμένες χώρες όχι μόνο ρευστά αποθέματα, αλλά και «φιλέτα» του εθνικού τους πλούτου, όπως μερίδια των μεγάλων, ενεργειακών τους επιχειρήσεων. Οχι, για τα ελληνικά νησιά δεν έγραψε τίποτα. Ισως την επόμενη φορά που θα μας σφίξουν τις βίδες...
Σχόλια