άρνηση προστατευτισμού, καταστροφική λιτότητα, αδυναμία ρύθμισης
Σε “χαοτική περιδίνηση”, εξ ορισμού απρόβλεπτης κατάληξης, μοιάζει να εισέρχεται η ΕE, έχοντας καθυστερήσει στην αντιμετώπιση του ελληνικού ζητήματος αρκετά για να αναδειχθούν στην επιφάνεια και να “σκάσουν” οι πολλές αντιφάσεις της. Η Ελλάδα έπαιξε περίπου ρόλο που παίζουν οι ελκυστές καταστροφής στη μαθηματική θεωρία του Χάους. Αν όμως δεν βρεθεί σημείο σταθεροποίησης στην περιδίνηση της ΕΕ, ρόλο του ελκυστή καταστροφής θα αναλάβει η ¨Ενωση και η κρίση θα μεταφερθεί στο υπέρτερο επίπεδο, της παγκόσμιας οικονομίας και παγκοσμιοποίησης. Στο χειρότερο σενάριο, η σύγκρουση διεθνών τραπεζών και ΕΕ, εξαιτίας του άναρχου τρόπου που την χειρίζονται οι Ευρωπαίοι, μπορεί να έχει μοιραίες συνέπειες για ευρώ-ΕΕ.
Στις 10.5 η Γερμανία συγκατατέθηκε στο πακέτο για τη Νότιο Ευρώπη, αν πιστέψουμε την Ελ Παίς, μόνο όταν ο Σαρκοζί απείλησε με γαλλική έξοδο από το ευρώ. Το ευρώ πήρε πάνω του, η σταθερότητα επέστρεψε, αλλά το Βερολίνο έκανε δεύτερες σκέψεις. Η Ντώυτσε Μπανκ άρχισε να προβλέπει ελληνική χρεωκοπία, οι Γερμανοί να ζητάνε αυστηροποίηση των δημοσιονομικών κανόνων, οι Γάλλοι να θέτουν το ερώτημα που θα πάει η οικονομία με τον στραγγαλισμό της ζήτησης, η γαλλογερμανική σύγκρουση να αναβιώνει σε επίπεδο Eurogroup, όταν εκλήθη να συγκεκριμενοποιήσει τη λειτουργία της στήριξης. Χαρακτηριστικό του κλίματος ήταν το πρωτοφανές σχόλιο του Τρισέ για την Μέρκελ. Καλύτερα, είπε, να μερικοί να το βουλώνουν!
Η Μέρκελ προτείνει μηχανισμό ελεγχόμενης πτώχευσης των χωρών-μελών της ευρωζώνης. Ταυτόχρονα, ενώ μέχρι τώρα κατηγορούσε περίπου τους ¨Ελληνες συνταξιούχους των 500 ευρώ ως υπεύθυνους για την κρίση του παγκόσμιου καπιταλισμού, τρομοκρατημένη από τα αποτελέσματα και το αναδυόμενο τέρας των αγορών, παίρνει τα πρώτα μέτρα περιορισμού της βραχυπρόθεσμης κερδοσκοπίας. Οι αγορές της απαντάνε αμέσως, με πτώση του ευρώ και των γερμανικών ομολόγων. Η Γαλλία, που διαμαρτυρόταν έντονα για τις κερδοσκοπικές επιθέσεις, εξανίσταται για τα μέτρα του Βερολίνου και δηλώνει ότι η ίδια δεν θα πάρει! Το “O σώζων ευατόν σωθήτω” μετατρέπεται από ελληνική σε ευρωπαϊκή κατάρα, σε ένα περιβάλλον που δικαιώνει το “Μωραίνει ο Θεός ον βούλεται απωλέσαι”.
Για τη Γερμανία το πρόβλημα είναι η δημοσιονομική απειθαρχία, προτείνει άγριες περικοπές δαπανών και αυστηρές ποινές. Θέλει όλη την πειθαρχία που χρειάζεται ένα καλό ευρωπαϊκό κράτος, κανέναν όμως από τους αντισταθμιστικούς, αναδιανεμητικούς μηχανισμούς που έχουν τα κράτη, όπως κοινή φορολογία και αναδιανομή. Θέλει όλα τα κέρδη, κανένα από τα κόστη της ευρωζώνης.
Η γενικευμένη λιτότητα κινδυνεύει όμως να έχει χειρότερα αποτελέσματα από το 1930, είναι κυκλική και όχι αντικυκλική πολιτική. Θα στραγγαλίσει τη ζήτηση απειλώντας τη δημοκρατία. Αντί να βγάλει την παγκόσμια οικονομία από την ύφεση, θα την οδηγήσει σε κραχ. Η τραπεζική επίθεση κατά των κοινωνιών άρχισε από την περιφέρεια της ΕΕ, πέρασε στην περιφέρεια της ευρωζώνης και θα φτάσει στο κέντρο της. Είναι χίμαιρα να πιστεύει το Βερολίνο ότι θα επιβιώσει εν μέσω ευρωπαϊκών ερειπίων!
Η Γαλλία ζητάει από το Βερολίνο να ρίξει στην αγορά τα πλεονάσματά του για να ξαναλειτουργήσει η οικονομία, αντί να αγοράζει χρεώγραφα. Είναι αλήθεια ότι χωρίς ζήτηση, η Ευρώπη θα καταρρεύσει. Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι σε συνθήκες έλλειψης προστατευτικών φραγμών, η ζήτηση κινδυνεύει να καταλήξει εκτός Ευρώπης! Η υποτίμηση του ευρώ είναι μέτρο προστατευτισμού, συγκυριακό όμως, πιθανότατα ανεπαρκές. Κανείς όμως δεν θέλει να ακούσει για προστατευτισμό!
Το λιγότερο που θάπρεπε να γίνει, όχι για να σωθεί το παρόν επίπεδο ευρωπαϊκής οικονομίας και ευημερίας, αλλά για να μη γνωρίσει η Ευρώπη κοινωνικοπολιτικές καταστροφές και ο πλανήτης μεγάλους πολέμους, θάταν η σχεδιασμένη επαναφορά λελογισμένου προστατευτισμού, ελέγχων, φορολόγησης ροών κεφαλαίων και εμπορευμάτων, μιας νέας βιομηχανικής και τεχνολογικής πολιτικής στην Ευρώπη, ίσως στραμμένης στη ρομποτική και την αυτοματοποίηση, φιλικής προς το περιβάλλον και τον εργαζόμενο, νέες πολιτικές συνοχής. Καμμιά όμως μεγάλη πολιτική δύναμη στην Ευρώπη, ούτε καν η ριζοσπαστική αριστερά δεν το προτείνει. Είναι άλλωστε πολύ δύσκολο να υλοποιηθεί η ιδέα στο περιβάλλον 27 συναποφασιζόντων.
Ως αποτέλεσμα τουλάχιστο τεσσάρων δεκαετιών απορρύθμισης, σταδιακής κατάργησης όλων των κρατικών μοχλών παρέμβασης, αντί να ομαλοποιείται και να εξισώνεται, το παγκόσμιο σύστημα της παγκοσμιοποίησης, τείνει να διαρραγεί αναρχικά σε πόλους διαφορικής ισχύος. Αλλού χρήμα, αλλού κατανάλωση-ζήτηση, αλλού παραγωγή-εργασία. Κάθε πόλος επιχειρεί να μεγιστοποιήσει τα πλεονεκτήματά του, με αποτέλεσμα έκδηλη αδυναμία ρύθμισης.
Στην εξίσωση συμμετέχουν πολλοί “παίκτες”. Οι “στρατηγικές” τους είναι αποκλίνουσες, αλλά και μεταβάλλονται στη διάρκεια του «παιχνιδιού», αποσταθεροποιώντας τη λειτουργία του συστήματος και αποκαλύπτοντας την αδυναμία του να αυτορρυθμισθεί. ‘Ενας κολοσσιαίος παράγοντας που παραμένει σχετικά αόρατος και απρόβλεπτος είναι οι αγορές. Στην πραγματικότητα η συζήτηση περί αγορών είναι απάτη, αυτό που βλέπουμε δεν είναι αγορές, είναι μάλλον το τέλος των αγορών, με τη μορφή που χαρακτήρισε τον ανερχόμενο καπιταλισμό, ενός πλήθους δηλαδή αλληλοανταγωνιζόμενων παικτών! Οι διεθνείς τράπεζες, οίκοι αξιολόγησης και κάτοχοι-διαχειριστές χρηματιστικού κεφαλαίου, μετά από δεκαετίες απελευθέρωσης και αποφορολόγησης, απέκτησαν πολλαπλάσια ισχύ από τα κράτη, συκροτήθηκαν σε τεράστιο ολιγοπώλιο και, όπως κάθε τόσο μεγάλη Ισχύς στην ιστορία έχουν ασφαλώς μακροχρόνιες πολιτικο-στρατηγικές και όχι μόνο οικονομικές επιδιώξεις.
Είναι ουσιαστικά οι δυνάμεις που έσπρωξαν τις ΗΠΑ στην επίθεση στο Ιράκ, ως αρχή στρατιωτικής κατάληψης του πλανήτη και δημιουργίας παγκόσμιας «Aυτοκρατορίας». Τα μέσα και το πεδίο σύγκρουσης άλλαξαν, όχι οι επιδιώξεις. Αν οι Αμερικανοί μπορούν να μετακινήσουν μερικές στρατιές σε διάστημα λίγων εικοσιτετραώρων, οι επονομαζόμενες αγορές μπορούν επίσης να κινητοποιήσουν πολλά δισεκατομμύρια δολλάρια με καθαρά πολιτικές επιδιώξεις. Γι’ αυτό δεν βλέπουμε τις χαοτικές κινήσεις, που συνήθως χαρακτηρίζουν τις πραγματικές αγορές, όσο στοχευμένες επιθέσεις εναντίον ενός ευρωπαϊκού κράτους κάθε φορά. Ο τρόπος δράσης θυμίζει τους αστραπιαίους πολέμους με τους οποίους ο Γκουντέριαν κατέλαβε την Ευρώπη, προτού σπάσει τα δόντια του στη στέππα.
Δεύτερο, δεν υπάρχει ΕΕ. Δεν υπάρχει τρόπος, πεδίο σύνθεσης της πολιτικής βούλησης των ευρωπαϊκών λαών, των δημοκρατικών τους αποφάσεων στα 27 εθνικά θεσμικά επίπεδα που λειτουργεί υποτυπωδώς η δημοκρατία, των οικονομικών εξελίξεων και πολιτικών και των κεντρικών ευρωπαϊκών θεσμών. Το Μάαστριχτ είναι ένας κλειστός, εσωτερικά συνεκτικός αλγόριθμος, φτιαγμένος με κριτήριο την εγγύηση των κερδών του χρηματιστικού κεφαλαίου (και εμμέσως των γερμανικών εξαγωγών). Τηρούμενο οδηγεί σε πολιτικά ανέφικτες καταστάσεις, μαζικής φτωχοποίησης και πλήρους αποβιομηχάνισης. Είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να μεταρρυθμιστεί. Αν αρχίσεις να τον παραβιάζεις ad hoc, όπως κάνει τώρα η ΕΕ, δυσκολεύεσαι να βρεις νέο σημείο σταθερότητας του συστήματος και παροξύνεις τις εσωτερικές αντιθέσεις και ανταγωνισμούς.
Το ευρώ έκανε πολύ ευκολότερο τον δανεισμό. ¨Όπως αποκαλύπτεται, έκανε πολύ ευκολότερη και την υποδούλωση των ευρωπαϊκών κρατών στους δανειστές τους, εκτός αν αρχίσουν να τους … απαλλοτριώνουν, όπως ο Ρούζβελτ. Το Μάαστριχτ σε συνδυασμό με τη διαρκή διεύρυνση και την παγκόσμια φιλελευθεροποίηση λειτουργεί ως εργαλείο ευρωπαϊκής αποβιομηχάνισης. Η υπεσχημένη σύγκλιση οικονομιών (Ντελόρ, 1986) δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, ούτε όλη η Ευρώπη μπορεί να ζήσει από την παραγωγή υψηλής τεχνολογίας (ιδέες Μπλερ). Για να συναγωνιστούν οι Ευρωπαίοι κινέζικες επιχειρήσεις με μεροκάματο ένα ή δύο δολλάρια, πρέπει να κατεβάσουν τελικά εκεί τα μεροκάματα, κάτι που δεν μπορεί να γίνει χωρίς πολέμους, καταστροφές και δικτατορίες. Το αποφύγαμε με δανεισμό, η μέθοδος όμως επιδείνωσε αντί να λύσει το πρόβλημα, αφού τα δάνεια δεν χρηματοδότησαν ανάπτυξη και μείωση ανισοτήτων. Για να κατέβει βίαια το κόστος εργασίας, όπως επιβάλλει η αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων, όταν δεν παρεμβάλλεται κρατική παρέμβαση, πρέπει να καταστραφεί η ευρωπαϊκή δημοκρατία. Την τάση οργανώνουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες, Μάαστριχτ και Λισσαβώνας, αναγορεύοντας τον ακώλυτο οικονομικό ανταγωνισμό, τον χωρίς εμπόδια και όρια φιλελευθερισμό, σε καταστατική αρχή της ΕΕ, απαγορεύοντας κάθε φορολογική και κοινωνική εναρμόνιση.
Η Γερμανία συμμάχησε με τις αγορές για να δώσει ένα μάθημα στην Ελλάδα, διαπιστώνοντας τώρα με τρόμο και αμηχανία ότι ο σύμμαχος είναι ένα επικίνδυνο τέρας. Αλλά ούτε οι αγορές μπορούν τελικά να επιβάλουν μαζική φτωχοποίηση. Θα χρειαστούν ισχυρές αστυνομίες και στρατοί, μια κατάλληλη ιδεολογία, ίσως και διεθνείς συρράξεις ή μεγάλες καταστροφές. Εκτός αν η προσέγγιση του Μεγάλου Κραχ προκαλέσει κινητοποίηση κοινωνιών και εναργείς πολιτικές παρεμβάσεις.
Δημοσιεύτηκε στον Κόσμο του Επενδυτή, 22.5.2010
http://konstantakopoulos.blogspot.com/2010/05/blog-post_26.html
Σε “χαοτική περιδίνηση”, εξ ορισμού απρόβλεπτης κατάληξης, μοιάζει να εισέρχεται η ΕE, έχοντας καθυστερήσει στην αντιμετώπιση του ελληνικού ζητήματος αρκετά για να αναδειχθούν στην επιφάνεια και να “σκάσουν” οι πολλές αντιφάσεις της. Η Ελλάδα έπαιξε περίπου ρόλο που παίζουν οι ελκυστές καταστροφής στη μαθηματική θεωρία του Χάους. Αν όμως δεν βρεθεί σημείο σταθεροποίησης στην περιδίνηση της ΕΕ, ρόλο του ελκυστή καταστροφής θα αναλάβει η ¨Ενωση και η κρίση θα μεταφερθεί στο υπέρτερο επίπεδο, της παγκόσμιας οικονομίας και παγκοσμιοποίησης. Στο χειρότερο σενάριο, η σύγκρουση διεθνών τραπεζών και ΕΕ, εξαιτίας του άναρχου τρόπου που την χειρίζονται οι Ευρωπαίοι, μπορεί να έχει μοιραίες συνέπειες για ευρώ-ΕΕ.
Στις 10.5 η Γερμανία συγκατατέθηκε στο πακέτο για τη Νότιο Ευρώπη, αν πιστέψουμε την Ελ Παίς, μόνο όταν ο Σαρκοζί απείλησε με γαλλική έξοδο από το ευρώ. Το ευρώ πήρε πάνω του, η σταθερότητα επέστρεψε, αλλά το Βερολίνο έκανε δεύτερες σκέψεις. Η Ντώυτσε Μπανκ άρχισε να προβλέπει ελληνική χρεωκοπία, οι Γερμανοί να ζητάνε αυστηροποίηση των δημοσιονομικών κανόνων, οι Γάλλοι να θέτουν το ερώτημα που θα πάει η οικονομία με τον στραγγαλισμό της ζήτησης, η γαλλογερμανική σύγκρουση να αναβιώνει σε επίπεδο Eurogroup, όταν εκλήθη να συγκεκριμενοποιήσει τη λειτουργία της στήριξης. Χαρακτηριστικό του κλίματος ήταν το πρωτοφανές σχόλιο του Τρισέ για την Μέρκελ. Καλύτερα, είπε, να μερικοί να το βουλώνουν!
Η Μέρκελ προτείνει μηχανισμό ελεγχόμενης πτώχευσης των χωρών-μελών της ευρωζώνης. Ταυτόχρονα, ενώ μέχρι τώρα κατηγορούσε περίπου τους ¨Ελληνες συνταξιούχους των 500 ευρώ ως υπεύθυνους για την κρίση του παγκόσμιου καπιταλισμού, τρομοκρατημένη από τα αποτελέσματα και το αναδυόμενο τέρας των αγορών, παίρνει τα πρώτα μέτρα περιορισμού της βραχυπρόθεσμης κερδοσκοπίας. Οι αγορές της απαντάνε αμέσως, με πτώση του ευρώ και των γερμανικών ομολόγων. Η Γαλλία, που διαμαρτυρόταν έντονα για τις κερδοσκοπικές επιθέσεις, εξανίσταται για τα μέτρα του Βερολίνου και δηλώνει ότι η ίδια δεν θα πάρει! Το “O σώζων ευατόν σωθήτω” μετατρέπεται από ελληνική σε ευρωπαϊκή κατάρα, σε ένα περιβάλλον που δικαιώνει το “Μωραίνει ο Θεός ον βούλεται απωλέσαι”.
Για τη Γερμανία το πρόβλημα είναι η δημοσιονομική απειθαρχία, προτείνει άγριες περικοπές δαπανών και αυστηρές ποινές. Θέλει όλη την πειθαρχία που χρειάζεται ένα καλό ευρωπαϊκό κράτος, κανέναν όμως από τους αντισταθμιστικούς, αναδιανεμητικούς μηχανισμούς που έχουν τα κράτη, όπως κοινή φορολογία και αναδιανομή. Θέλει όλα τα κέρδη, κανένα από τα κόστη της ευρωζώνης.
Η γενικευμένη λιτότητα κινδυνεύει όμως να έχει χειρότερα αποτελέσματα από το 1930, είναι κυκλική και όχι αντικυκλική πολιτική. Θα στραγγαλίσει τη ζήτηση απειλώντας τη δημοκρατία. Αντί να βγάλει την παγκόσμια οικονομία από την ύφεση, θα την οδηγήσει σε κραχ. Η τραπεζική επίθεση κατά των κοινωνιών άρχισε από την περιφέρεια της ΕΕ, πέρασε στην περιφέρεια της ευρωζώνης και θα φτάσει στο κέντρο της. Είναι χίμαιρα να πιστεύει το Βερολίνο ότι θα επιβιώσει εν μέσω ευρωπαϊκών ερειπίων!
Η Γαλλία ζητάει από το Βερολίνο να ρίξει στην αγορά τα πλεονάσματά του για να ξαναλειτουργήσει η οικονομία, αντί να αγοράζει χρεώγραφα. Είναι αλήθεια ότι χωρίς ζήτηση, η Ευρώπη θα καταρρεύσει. Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι σε συνθήκες έλλειψης προστατευτικών φραγμών, η ζήτηση κινδυνεύει να καταλήξει εκτός Ευρώπης! Η υποτίμηση του ευρώ είναι μέτρο προστατευτισμού, συγκυριακό όμως, πιθανότατα ανεπαρκές. Κανείς όμως δεν θέλει να ακούσει για προστατευτισμό!
Το λιγότερο που θάπρεπε να γίνει, όχι για να σωθεί το παρόν επίπεδο ευρωπαϊκής οικονομίας και ευημερίας, αλλά για να μη γνωρίσει η Ευρώπη κοινωνικοπολιτικές καταστροφές και ο πλανήτης μεγάλους πολέμους, θάταν η σχεδιασμένη επαναφορά λελογισμένου προστατευτισμού, ελέγχων, φορολόγησης ροών κεφαλαίων και εμπορευμάτων, μιας νέας βιομηχανικής και τεχνολογικής πολιτικής στην Ευρώπη, ίσως στραμμένης στη ρομποτική και την αυτοματοποίηση, φιλικής προς το περιβάλλον και τον εργαζόμενο, νέες πολιτικές συνοχής. Καμμιά όμως μεγάλη πολιτική δύναμη στην Ευρώπη, ούτε καν η ριζοσπαστική αριστερά δεν το προτείνει. Είναι άλλωστε πολύ δύσκολο να υλοποιηθεί η ιδέα στο περιβάλλον 27 συναποφασιζόντων.
Ως αποτέλεσμα τουλάχιστο τεσσάρων δεκαετιών απορρύθμισης, σταδιακής κατάργησης όλων των κρατικών μοχλών παρέμβασης, αντί να ομαλοποιείται και να εξισώνεται, το παγκόσμιο σύστημα της παγκοσμιοποίησης, τείνει να διαρραγεί αναρχικά σε πόλους διαφορικής ισχύος. Αλλού χρήμα, αλλού κατανάλωση-ζήτηση, αλλού παραγωγή-εργασία. Κάθε πόλος επιχειρεί να μεγιστοποιήσει τα πλεονεκτήματά του, με αποτέλεσμα έκδηλη αδυναμία ρύθμισης.
Στην εξίσωση συμμετέχουν πολλοί “παίκτες”. Οι “στρατηγικές” τους είναι αποκλίνουσες, αλλά και μεταβάλλονται στη διάρκεια του «παιχνιδιού», αποσταθεροποιώντας τη λειτουργία του συστήματος και αποκαλύπτοντας την αδυναμία του να αυτορρυθμισθεί. ‘Ενας κολοσσιαίος παράγοντας που παραμένει σχετικά αόρατος και απρόβλεπτος είναι οι αγορές. Στην πραγματικότητα η συζήτηση περί αγορών είναι απάτη, αυτό που βλέπουμε δεν είναι αγορές, είναι μάλλον το τέλος των αγορών, με τη μορφή που χαρακτήρισε τον ανερχόμενο καπιταλισμό, ενός πλήθους δηλαδή αλληλοανταγωνιζόμενων παικτών! Οι διεθνείς τράπεζες, οίκοι αξιολόγησης και κάτοχοι-διαχειριστές χρηματιστικού κεφαλαίου, μετά από δεκαετίες απελευθέρωσης και αποφορολόγησης, απέκτησαν πολλαπλάσια ισχύ από τα κράτη, συκροτήθηκαν σε τεράστιο ολιγοπώλιο και, όπως κάθε τόσο μεγάλη Ισχύς στην ιστορία έχουν ασφαλώς μακροχρόνιες πολιτικο-στρατηγικές και όχι μόνο οικονομικές επιδιώξεις.
Είναι ουσιαστικά οι δυνάμεις που έσπρωξαν τις ΗΠΑ στην επίθεση στο Ιράκ, ως αρχή στρατιωτικής κατάληψης του πλανήτη και δημιουργίας παγκόσμιας «Aυτοκρατορίας». Τα μέσα και το πεδίο σύγκρουσης άλλαξαν, όχι οι επιδιώξεις. Αν οι Αμερικανοί μπορούν να μετακινήσουν μερικές στρατιές σε διάστημα λίγων εικοσιτετραώρων, οι επονομαζόμενες αγορές μπορούν επίσης να κινητοποιήσουν πολλά δισεκατομμύρια δολλάρια με καθαρά πολιτικές επιδιώξεις. Γι’ αυτό δεν βλέπουμε τις χαοτικές κινήσεις, που συνήθως χαρακτηρίζουν τις πραγματικές αγορές, όσο στοχευμένες επιθέσεις εναντίον ενός ευρωπαϊκού κράτους κάθε φορά. Ο τρόπος δράσης θυμίζει τους αστραπιαίους πολέμους με τους οποίους ο Γκουντέριαν κατέλαβε την Ευρώπη, προτού σπάσει τα δόντια του στη στέππα.
Δεύτερο, δεν υπάρχει ΕΕ. Δεν υπάρχει τρόπος, πεδίο σύνθεσης της πολιτικής βούλησης των ευρωπαϊκών λαών, των δημοκρατικών τους αποφάσεων στα 27 εθνικά θεσμικά επίπεδα που λειτουργεί υποτυπωδώς η δημοκρατία, των οικονομικών εξελίξεων και πολιτικών και των κεντρικών ευρωπαϊκών θεσμών. Το Μάαστριχτ είναι ένας κλειστός, εσωτερικά συνεκτικός αλγόριθμος, φτιαγμένος με κριτήριο την εγγύηση των κερδών του χρηματιστικού κεφαλαίου (και εμμέσως των γερμανικών εξαγωγών). Τηρούμενο οδηγεί σε πολιτικά ανέφικτες καταστάσεις, μαζικής φτωχοποίησης και πλήρους αποβιομηχάνισης. Είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να μεταρρυθμιστεί. Αν αρχίσεις να τον παραβιάζεις ad hoc, όπως κάνει τώρα η ΕΕ, δυσκολεύεσαι να βρεις νέο σημείο σταθερότητας του συστήματος και παροξύνεις τις εσωτερικές αντιθέσεις και ανταγωνισμούς.
Το ευρώ έκανε πολύ ευκολότερο τον δανεισμό. ¨Όπως αποκαλύπτεται, έκανε πολύ ευκολότερη και την υποδούλωση των ευρωπαϊκών κρατών στους δανειστές τους, εκτός αν αρχίσουν να τους … απαλλοτριώνουν, όπως ο Ρούζβελτ. Το Μάαστριχτ σε συνδυασμό με τη διαρκή διεύρυνση και την παγκόσμια φιλελευθεροποίηση λειτουργεί ως εργαλείο ευρωπαϊκής αποβιομηχάνισης. Η υπεσχημένη σύγκλιση οικονομιών (Ντελόρ, 1986) δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, ούτε όλη η Ευρώπη μπορεί να ζήσει από την παραγωγή υψηλής τεχνολογίας (ιδέες Μπλερ). Για να συναγωνιστούν οι Ευρωπαίοι κινέζικες επιχειρήσεις με μεροκάματο ένα ή δύο δολλάρια, πρέπει να κατεβάσουν τελικά εκεί τα μεροκάματα, κάτι που δεν μπορεί να γίνει χωρίς πολέμους, καταστροφές και δικτατορίες. Το αποφύγαμε με δανεισμό, η μέθοδος όμως επιδείνωσε αντί να λύσει το πρόβλημα, αφού τα δάνεια δεν χρηματοδότησαν ανάπτυξη και μείωση ανισοτήτων. Για να κατέβει βίαια το κόστος εργασίας, όπως επιβάλλει η αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων, όταν δεν παρεμβάλλεται κρατική παρέμβαση, πρέπει να καταστραφεί η ευρωπαϊκή δημοκρατία. Την τάση οργανώνουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες, Μάαστριχτ και Λισσαβώνας, αναγορεύοντας τον ακώλυτο οικονομικό ανταγωνισμό, τον χωρίς εμπόδια και όρια φιλελευθερισμό, σε καταστατική αρχή της ΕΕ, απαγορεύοντας κάθε φορολογική και κοινωνική εναρμόνιση.
Η Γερμανία συμμάχησε με τις αγορές για να δώσει ένα μάθημα στην Ελλάδα, διαπιστώνοντας τώρα με τρόμο και αμηχανία ότι ο σύμμαχος είναι ένα επικίνδυνο τέρας. Αλλά ούτε οι αγορές μπορούν τελικά να επιβάλουν μαζική φτωχοποίηση. Θα χρειαστούν ισχυρές αστυνομίες και στρατοί, μια κατάλληλη ιδεολογία, ίσως και διεθνείς συρράξεις ή μεγάλες καταστροφές. Εκτός αν η προσέγγιση του Μεγάλου Κραχ προκαλέσει κινητοποίηση κοινωνιών και εναργείς πολιτικές παρεμβάσεις.
Δημοσιεύτηκε στον Κόσμο του Επενδυτή, 22.5.2010
http://konstantakopoulos.blogspot.com/2010/05/blog-post_26.html
Σχόλια