Διάσωση μέσω πτώχευσης-- Ένα ενδιαφέρον άρθρο από "Το ποντίκι"

Από Το Ποντίκι, 04.03.2010 (προσοχή! είναι προγεννέστερο, αλλά και για τούτο έχει μεγάλη αξία!)

Του Δημήτρη Καζάκη
Οικονομικού αναλυτή
  • Η Ελλάδα πρέπει να οδηγηθεί σε πτώχευση χωρίς να θιγούν οι αγορές.

Αυτό αποφάσισαν οι επίσημοι κύκλοι της Ευρωζώνης σε άμεση συνεννόηση με τους μεγαλύτερους διεθνώς θεσμικούς επενδυτές και τις ευρωπαϊκές τράπεζες που κατέχουν τον κύριο όγκο ομολόγων του ελληνικού δημόσιου χρέους.  
  • Στην Ελλάδα δεν θα επιτραπεί να προχωρήσει σε επίσημη χρεωκοπία, όπως π.χ. συνέβη με την Αργεντινή, η οποία, αφού επίσημα κήρυξε τον εαυτό της σε πτώχευση, μπόρεσε να διαγράψει πάνω από το 45% του δημόσιου χρέους της.

Τουλάχιστον αυτή είναι η πρόθεση του κονσόρτσιουμ των κρατών με επικεφαλής τη Γερμανία και τη Γαλλία, αλλά και των ιδιωτικών χρηματοπιστωτικών οίκων, που φέρονται να έχουν αναλάβει την αποκαλούμενη «διάσωση» της Ελλάδας. Μια «διάσωση» που στην πράξη είναι η επιβολή ενός καθεστώτος επίσημης πτώχευσης της χώρας επ' ωφελεία των δανειστών της και των αγορών.

Για να προχωρήσει το σχέδιο «διάσωσης» της Ελλάδας έδωσαν πράσινο φως και τα μεγαλύτερα Hedge Funds, που επισήμως οι ηγέτες της ευρωζώνης αποκαλούν «κερδοσκόπους». Εκπρόσωποι των Hedge Funds, τα οποία πρωταγωνιστούν στις πιέσεις που δέχεται το ευρώ, συναντήθηκαν στις 8 Φεβρουαρίου σε άτυπο δείπνο εργασίας στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Εκεί βρέθηκαν οι συντονιστές επενδυτικών σχημάτων όπως η SAC Capital Advisors LP, η Soros Fund Management του γνωστού χρηματιστή Τζ. Σόρος, η Paulson & Co., Inc. του Τζον Πόλσον, γνωστού πρώην υπουργού της κυβέρνησης Μπους, κ.ά.

Η συνολική αξία των χαρτοφυλακίων όσων παρευρέθηκαν στο δείπνο ξεπερνά τα 700 δισ. δολάρια. Το αντικείμενο της συνάντησης ήταν οι προοπτικές του ευρώ και οι επενδυτικές ευκαιρίες που παρουσιάζει. Στο πλαίσιο του δείπνου οι κερδοσκόποι, εναντίον των οποίων οι ηγέτες της ευρωζώνης υποτίθεται ότι έχουν κηρύξει τον πόλεμο, διεμήνυσαν ανάμεσα στα άλλα ότι στηρίζουν το σχέδιο «διάσωσης» της Ελλάδας από το Eurogroup και την ΕΚΤ. Έτσι προχώρησε τελικά η απόφαση για τη «διάσωση» δυο ημέρες αργότερα με την επίσημη ανακοίνωσή του από τον πρόεδρο του Eurogroup Z.Κ. Γιούνκερ.

  • Πρόκειται για ένα σχέδιο που προτιμούν, τουλάχιστον προς το παρόν, οι διεθνείς κερδοσκόποι έναντι της προσφυγής στο ΔΝΤ. Πρόσφατα έγιναν γνωστές οι σκέψεις των επιτελείων του ΔΝΤ για μερική έστω επαναφορά των εθνικών νομισμάτων με τις κυμαινόμενες ισοτιμίες τους, ώστε να αποσυμφορηθούν οι ιδιαίτερα υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ελλάδα, μέσα από τη δυνατότητα έκδοσης δικού τους πληθωριστικού νομίσματος.

Το ενδεχόμενο αυτό φαίνεται να φοβίζει προς το παρόν όσους έχουν επενδύσει τεράστια ποσά στο παιχνίδι της ισοτιμίας ευρώ - δολαρίου. Κι έτσι, σύμφωνα με τις πληροφορίες που διέρρευσαν από το άτυπο δείπνο, διαμορφώθηκε μια άτυπη συμφωνία ανάμεσα στους ηγέτες της ευρωζώνης και τα μεγάλα Hedge Funds, που θα επιτρέψει τελικά να απογειωθεί το σχέδιο «διάσωσης» της Ελλάδας.

Αυτή η άτυπη συμφωνία προβλέπει τη μερική αποκλιμάκωση των πιέσεων στα spreads, ώστε να κρατηθεί το κόστος δανεισμού (δηλαδή, τα επιτόκια) σε λογικά επίπεδα και να μπορέσει να γίνει η αναχρηματοδότηση του χρέους της Ελλάδας μέσα από τις προκηρύξεις ομολόγων που προτίθεται να κάνει το ελληνικό κράτος.

Η έστω και μικρή αποκλιμάκωση των πιέσεων θα βοηθήσει ναπεριοριστεί το ρίσκο και κόστος για την κοινοπραξία των κρατικών και ιδιωτικών ευρωπαϊκών τραπεζών, που φέρεται να έχουν αναλάβει μέσα στα πλαίσια του σχεδίου «διάσωσης» να αγοράσουν τα ελληνικά ομόλογα.

«Διάσωση» με δάνεια

Η πρώτη φάση του σχεδίου «διάσωσης» ξεκινά με την προκήρυξη του νέου κοινοπρακτικού δανείου των 5 δισ. ευρώ. Σ' αυτό θα ανταποκριθεί η κοινοπραξία των ευρωπαϊκών τραπεζών, η οποία, με την εγγύηση και την ενίσχυση του γερμανικού, του γαλλικού και πιθανώς του ολλανδικού κράτους, ελπίζει να αγοράσει μόνο μέρος των ελληνικών ομολόγων και με λογικό επιτόκιο. Φυσικά το όλο σχέδιο θα ναυαγήσει πριν καν ξεκινήσει αν η αγορά αντιδράσει αρνητικά στη νέα κοινοπρακτική έκδοση, εκτοξεύοντας τα επιτόκια πολύ πάνω από το 7%.

Αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους που οι συντάκτες του σχεδίου «διάσωσης» ήθελαν και επεδίωκαν εναγωνίως τη συμφωνία με τους κερδοσκόπους. Αν όλα συμβούν σύμφωνα με τις κρατούσες προβλέψεις, τότε το ίδιο σκηνικό θα επαναληφθεί και με την επόμενη προκήρυξη έκδοσης ελληνικών ομολόγων προς τα τέλη Μαΐου - αρχές Ιουνίου.

Το σχέδιο «διάσωσης» συνολικά προβλέπει την αναδιάρθρωσητου ελληνικού δημόσιου χρέους, όχι με σκοπό την παραγραφή έστω κάποιου μικρού τμήματός του, ώστε να ανασάνει κάπως η χώρα, αλλά τη μετάθεση των ημερομηνιών εξόφλησης ενός μέρους των ελληνικών ομολόγων. Προϋπόθεση της εφαρμογής του σχεδίου είναι η επιβολή ενός τόσο αυστηρού καθεστώτος εποπτείας και επιτήρησης το οποίο, όπως έγραψε η γαλλικήLiberation την προηγούμενη εβδομάδα, «θα ήταν ανήκουστο στην Ευρώπη πριν 25 χρόνια».

  • Σύμφωνα με δηλώσεις ενός υψηλόβαθμου Ευρωπαίου διπλωμάτη που αναφέρει η ίδια εφημερίδα στις 25 Φεβρουαρίου, «η εμπράγματη νομική κηδεμονία της Ελλάδας που αποφάσισε τοEurogroup στις 15 Φεβρουαρίου είναι κάτι που δεν θα μπορούσε ούτε καν να φανταστεί κανείς μόλις λίγους μήνες πριν». Και συνέχισε: «Δεν πρόκειται για μια απλή εφαρμογή των συνθηκών της Ε.Ε., πηγαίνει πολύ πιο πέρα... Πρόκειται για μια αλλαγή δίχως να το λέμε που θα επιβάλει στην πράξη μια αληθινή οικονομική διακυβέρνηση στη ζώνη του ευρώ».

  • Ο Ζοζέφ Ντολ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, σε άρθρο του στη γαλλική Le Figaro στις 18 Φεβρουαρίου σχετικά με τα συμπεράσματα από την ελληνική κρίση, ξεκαθάριζε ότι τώρα πια η «συμμετοχή στη ζώνη του ευρώ δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στη νομισματική διαχείριση, πρέπει επίσης να επεκταθεί σε ολόκληρη την οικονομική διοίκηση των Κρατών που είναι μέλη».

  • Και έκλεινε το άρθρο του γράφοντας: «Είναι δύσκολο να το πει ένας Γάλλος... (αλλά) τα κράτη δεν πρέπει πια να μείνουν προσκολλημένα στη δική τους επιφανειακή οικονομική κυριαρχία», η οποία έτσι ή αλλιώς αποτελεί «ψευδές πρόσχημα». Αυτό ακριβώς είναι το πολιτικό περιεχόμενο του σχεδίου «διάσωσης» για την Ελλάδα, με βάση το οποίο ξηλώνεται επίσημα και το τελευταίο ίχνος εθνικής κυριαρχίας στον τομέα της οικονομίας.

  • Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ειδικής επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την οικονομική και πιστωτική κρίση Βολφ Κλιντς, στην Ελλάδα θα αποσταλεί «ύπατος αρμοστής» ή «κομισάριος οικονομικών» με εξουσίες ανάλογες με τους παλιούς αντιβασιλείς των βρετανικών αποικιών ή τους γκαουλάιτερ των γερμανικών προτεκτοράτων.

  • Σκοπός του είναι να εξασφαλίσει ότι οι Έλληνες θα τηρήσουν κατά γράμμα τους όρους του σχεδίου «διάσωσης». Αυτός μαζί με τους Ευρωπαίους επιτρόπους θα αποφασίζουν τι θα πρέπει να κάνει η Ελλάδα, ερήμην των Ελλήνων. Όπως άλλωστε προβλέπεται και από τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, την οποία υπερψήφισε το 2007 η ελληνική κυβέρνηση έχοντας τη συγκατάθεση της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης του ΠΑΣΟΚ.

«Θεραπεία σοκ»

Οι όροι και οι προϋποθέσεις εφαρμογής του ευρωπαϊκού σχεδίου «διάσωσης» για την Ελλάδα δεν επικεντρώνονται μόνο στα άμεσα μέτρα αυστηρής λιτότητας που ανακοινώνονται ανοιχτά. Το σχέδιο δεν προβλέπει μόνο τη μεγάλη αύξηση της φορολογίας με την παράλληλη δραστική περικοπή των δημοσίων δαπανών, κυρίως των κοινωνικών δαπανών, ώστε να κατέβει το δημόσιο έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ. Ούτε καν επικεντρώνεται στα δημοσιονομικά, εκτός από το γεγονός ότι θα βρίσκονται κάτω από τον απόλυτο έλεγχο των Ευρωπαίων επιτρόπων.

  • Το κεντρικό ζητούμενο, το κλειδί του σχεδίου, είναι να περάσει ολόκληρη η δημοσιονομική διαχείριση της χώρας και κατά συνέπεια ολόκληρη η χώρα στον απόλυτο έλεγχο της επιτροπείας, δίχως να υπάρξουν σοβαρές αντιστάσεις ή αντιδράσεις.

  • Σ' αυτό φαίνεται να υπάρχει έγκριση και από τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν δηλώσει την πρόθεσή τους να συμμετάσχουν ενεργά στο όλο σχέδιο «διάσωσης». Το μόνο που ανησυχεί την ηγεσία των ΗΠΑ είναι οι τυχόν πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις στην Ελλάδα. Αξιωματούχοι των ΗΠΑ, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της Γουόλ Στριτ Τζόρναλ, δηλώνουν την ανησυχία τους για την αυστηρότητα των μέτρων που απαιτούν ο Όλι Ρενκαι η Ε.Ε.

Κι αυτό γιατί πιστεύουν ότι «το εκλογικό σώμα στην Ελλάδα και σε άλλες υπερχρεωμένες χώρες μπορεί να στραφεί ενάντια στην Ε.Ε. ως αποτέλεσμα της αυστηρής λιτότητας», όπως αναφέρει η συγκεκριμένη εφημερίδα στις 2 Μαρτίου.

Οι ηγέτες της ευρωζώνης, σε άμεση συνεννόηση με την κυβέρνηση, έχουν θέσει ήδη σε εφαρμογή τον τρόπο που θεωρούν ότι θα τους επιτρέψει να περάσει η κηδεμονία της Ελλάδας με κοινωνική αποδοχή. Τα μέτρα που ανακοινώνονται ή συζητιούνται με ιδιαίτερη ένταση, όπως η κατάργηση του 14ου μισθού, των συλλογικών συμβάσεων, της κοινωνικής ασφάλισης, η απελευθέρωση των απολύσεων κ.ο.κ., είναι απαραίτητη«θεραπεία σοκ» που πρέπει να περάσει η κοινή γνώμη στην Ελλάδα για να συναινέσει στο σχέδιο «διάσωσης» και άρα στο καθεστώς κηδεμονίας.

Πτώχευση χωρίς ωφέλειες
  • Το μήνυμα είναι σαφές: Ο Έλληνας πρέπει να δεχτεί να χάσει τη δουλειά του, τον μισθό του, τη σύνταξή του, προκειμένου να σωθεί η πατρίδα.

  • Από ποιον όμως κινδυνεύει η πατρίδα; Η επίσημη απάντηση των ηγετών της ευρωζώνης είναι απλή: οι κερδοσκόποι. Αυτοί είναι που απειλούν την Ελλάδα και ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό επαναλαμβάνει διαρκώς και ο Γ. Παπανδρέου. Στο ίδιο μήκος κύματος με τη δήλωση του Χ.Λ. Θαπατέρο ότι τα οικονομικά προβλήματα της Ισπανίας και της ευρωζώνης οφείλονται σε «συνωμοσία των κερδοσκόπων», αλλά και τις ανακοινώσεις των Γερμανών ότι θα βοηθήσουν τους Έλληνες να ξετρυπώσουν τους ασύδοτους κερδοσκόπους.

Τα επιτελεία της Ε.Ε. και της ΕΚΤ ελπίζουν ότι μπορούν να αποπροσανατολίσουν το φιλότιμο και την φιλοπατρία του Έλληνα. Να τον κάνουν να πει «χαλάλι οι θυσίες προκειμένου να σωθεί η Ελλάδα». Γι' αυτό και φροντίζουν να μείνουν κρυφές οι λεπτομέρειες του σχεδίου «διάσωσης».

  • Σύμφωνα με το σχέδιο η Ελλάδα θα τεθεί και επισήμως σεκαθεστώς πτώχευσης, δηλαδή θα τεθεί στη διάθεση των δανειστών της και των επιτρόπων τους, αλλά δίχως να απολάβει τις όποιες ωφέλειες έχει η πτώχευση για τον οφειλέτη. Δηλαδή τη μερική έστω απαλλαγή από το βάρος των δανείων. Αυτός είναι ο θεμέλιος λίθος του σχεδίου «διάσωσης».
Γι' αυτό δεν προβλέπεται η μείωση του δανεισμού. Παρ' όλες τις «θυσίες» και τις παραχωρήσεις που καλούνται να κάνουν η χώρα και ο λαός. Μάλιστα όλες οι σοβαρές αναλύσεις δείχνουν ότι σε βάθος χρόνου, με δεδομένη την αυστηρή λιτότητα και την κηδεμονία, ο δημόσιος δανεισμός της χώρας θα εκτιναχθεί σε νέα επίπεδα.

  • Είναι ενδεικτικό ότι μια πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (δημοσιεύτηκε στις 5 Φεβρουαρίου αυτού του χρόνου) σχετικά με το δημόσιο χρέος αναφέρει ειδικά για την Ελλάδα ότι, σύμφωνα με τις καλύτερες δυνατές προβλέψεις του δημόσιου ελλείμματος και την πιο αυστηρή περιοριστική πολιτική, η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους θα εκτιναχθεί σε τέτοια επίπεδα ώστε μόνο οι τόκοι από το 7%-8% του ΑΕΠ σήμερα θα εκτοξευθούν στο 25% έως το 2040!

  • Ωστόσο η Ε.Ε. και οι τράπεζες αναλαμβάνουν τη «διάσωση» της χώρας διότι δεν πρέπει επ' ουδενί να επιτραπεί στην Ελλάδα η έστω και μερική παραγραφή του δημόσιου χρέους της. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τα επιτελεία της ευρωζώνης και οι τραπεζίτες φοβούνται ότι θα πυροδοτούσε μια αλυσιδωτή αντίδραση μαζικών ρευστοποιήσεων στις αγορές. Κάτι που κανένας δεν μπορεί να σταματήσει ή έστω να περιορίσει σε καθεστώς ανοιχτών αγορών κεφαλαίου και κοινού νομίσματος, όπως είναι η ΟΝΕ με το ευρώ.

Το κύμα ρευστοποιήσεων με τη σειρά του θα προκαλούσε όχι μόνο την καταβαράθρωση του ευρώ, άλλα θα οδηγούσε στο χείλος της καταστροφής ακόμη και τις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, οι οποίες είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε αυτού του είδους τα πιστωτικά προϊόντα. Καθώς η συνολική αξία των τραπεζικών χαρτοφυλακίων είναι πάνω από τέσσερις φορές μεγαλύτερη του ΑΕΠ της ευρωζώνης, η χρεωκοπία αυτών των τραπεζών θα ισοδυναμούσε με μια οικονομική κατάρρευση τύπου Ισλανδίας ακόμη και για χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία.

  • Το δυσοίωνο αυτό ενδεχόμενο είναι που κάνει την αποκαλούμενη «διάσωση» της Ελλάδας αναγκαία και επιτακτική για τους μεγάλους της ευρωζώνης. Έστω κι αν τελικά δεν μπορέσει να αποφύγει η ευρωζώνη την εξέλιξη αυτή, όποια τύχη κι αν έχει η Ελλάδα, όπως τουλάχιστον πιστεύουν πολλοί αξιόπιστοι διεθνείς αναλυτές.

Ως επίμετρο...

Κατά το δείπνο εργασίας των Hedge Funds στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης στις 8 Φεβρουαρίου ήταν φυσικό σε κάποιο σημείο να έρθει η συζήτηση και στην κατάσταση στην Ελλάδα. Ο Πόλσον και οι συνεργάτες του εξήγησαν στη συντροφιά τους ότι, τον Ιανουάριο που βρέθηκε στην Αθήνα, οι Έλληνες τραπεζίτες και οι κυβερνητικοί παράγοντες με τους οποίους συναντήθηκε του φάνηκαν ειλικρινείς και πολύ πρόθυμοι για συνεργασία. Η χώρα, τον διαβεβαίωσαν, είναι open for business – ανοιχτή για δουλειές.

Τότε κάποιος πετάχτηκε και ρώτησε: «Τι γίνεται με τους απλούς Έλληνες; Είναι κι αυτοί open for business;». Σε απάντηση κάποιοι από τους συνεργάτες του Πόλσον άρχισαν να αναλύουν τηντυφλή εμπιστοσύνη που έχουν επιδείξει μέχρι σήμερα οι Έλληνες πολίτες στην Ε.Ε. και επομένως, παρά τη δυσαρέσκειά τους, θα ανεχθούν την κατάσταση.

  • Κάποιοι άλλοι, όμως, δεν ήταν και τόσο σίγουροι και αναρωτήθηκαν αν ο ελληνικός λαός θα ακολουθήσει τον δρόμο της Ιρλανδίας ή της Ισλανδίας. Αν δηλαδή θα σκύψουν το κεφάλι στη μοίρα τους και θα προσπαθήσουν να αναζητήσουν διέξοδο στο έγκλημα, τις αυτοκτονίες και τη μετανάστευση όπως οι Ιρλανδοί. Ή θα ξεσηκωθούν, όπως έχουν κάνει εδώ και μήνες οι Ισλανδοί και δεν επιτρέπουν στην κυβέρνησή τους να πάρει σκληρά μέτρα ούτε να δεχθεί κάποιου είδους κηδεμονία, είτε του ΔΝΤ είτε της Ε.Ε.

  • Οι περισσότεροι συμφώνησαν ότι είναι νωρίς για να πει κανείς και μόνο ένας από το επιτελείο του Σόρος υπενθύμισε ότι ο ελληνικός λαός απέδειξε ιστορικά πως είναι ένας από τους πλέον «ατίθασους» λαούς στην Ευρώπη. Τον έχει «εξημερώσει» τόσο πολύ η συμμετοχή του στην Ε.Ε.; Η μόνη απάντηση που υπήρξε ήταν ότι, όπως κι αν έχουν τα πράγματα, θα πρέπει με κάθε τρόπο να στηρίξουν δημόσια το σχέδιο «διάσωσης», την ελληνική κυβέρνηση που το δέχθηκε και προσωπικά τον πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου.

Λίγες ημέρες αργότερα ήρθε η δήλωση εμπιστοσύνης του Τζορτζ Σόρος...
========================================


Δημήτρης Καζάκης
1/4/2010 Εφημερίδα «Ποντίκι»

Η σύνοδος κορυφής της 25ης Μαρτίου αποτελεί πράγματι ορόσημο. Μ’ αυτήν οι ηγέτες της ευρωζώνης σύστησαν επίσημα την Ελλάδα στο ΔΝΤ. Το ευρώ, δίπλα στις τόσες και τόσες ευεργεσίες που έχει προσφέρει σ’ αυτή τη χώρα και ιδίως στον εργαζόμενο λαό της, έρχεται τώρα να του προσφέρει επίσης μια ακόμη μοναδική ευκαιρία, να δοκιμάσει στο πετσί του και τις «θεραπείες σοκ» του ΔΝΤ. «Ελπίζουμε ότι αυτό θα καθησυχάσει όλους τους κατόχους των Ελληνικών ομολόγων ότι η ευρωζώνη δεν θα αφήσει την Ελλάδα να αποτύχει», όπως είπε ο Χέρμαν Βαν Ρομπέι αμέσως μετά τη Σύνοδο. Άλλωστε γι’ αυτούς δουλεύουν όλοι.
Η χώρα βαδίζει όπως έχει προκαθοριστεί από τις αγορές και τους κερδοσκόπους: από το κακό στο χειρότερο. Κάθε επιδείνωση της κατάστασης αποφέρει κέρδη δις ευρώ σε διεθνείς θεσμικούς και μη επενδυτές. Κι αυτό γιατί δεν έχουν επενδύσει στην μια και έξω χρεοκοπία της χώρας, αλλά στον αργό θάνατό της. Όσο περισσότερο κρατήσει η επιθανάτια αγωνία, τόσο περισσότερο κερδίζουν από τα αυξημένα spread-επιτόκια, από τις επισφάλειες των ελληνικών ομολόγων, από τα κάθε είδους παράγωγα χρέους, από τα πιθανά swap και τις συμφωνίες πάνω και κάτω από το τραπέζι προκειμένου η χώρα να συνεχίσει να δανείζεται για να συνεχίσει απρόσκοπτα την εξυπηρέτηση των χρεών της. Το ιδεώδες για τις αγορές θα ήταν να συνεχιστεί στο διηνεκές αυτή η κατάσταση. Αυτό θέλουν να εγγυηθεί η κηδεμονία της χώρας από το ΕΕ και το ΔΝΤ. Επιζητούν δηλαδή μια ελεγχόμενη πτώχευση σαν αυτή που επέβαλε το ΔΝΤ στην Ουραγουάη το 2003, η οποία την μετέτρεψε σε μια από τις φτωχότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής, χωρίς να την γλυτώσει από το χρέος της.

Αυτός είναι ο μονόδρομος που υπηρετεί η κυβέρνηση. Είναι η χώρα υποχρεωμένη να τον ακολουθήσει; «Η πρώτη διαταγή των νόμων των είναι, να νομίζουν τους λόγους του τυράννου ως νόμους απαραβάτους», έγραφε για τα καθεστώτα της τυραννίας ο Ανώνυμος Έλληνας στην Ελληνική Νομαρχία.
Ωστόσο, μονόδρομοι δεν υπάρχουν, όπως δεν υπάρχουν και «νόμοι απαράβατοι». Ιδίως όταν η αναζήτηση μιας εναλλακτικής προοπτικής αποτελεί ζήτημα ζωής ή θανάτου για τη χώρα και το λαό της.
Το πρώτο βήμα μιας διαφορετικής πολιτικής θα ήταν να ανατραπεί το καθεστώς κηδεμονίας από την ΕΕ και το ΔΝΤ, που έχει σαν βασικό στόχο τη διαιώνιση της υπερχρέωσης προς όφελος των διεθνών κερδοσκόπων και δανειστών. Δεν υπάρχει ούτε ένα παράδειγμα χώρας που να υποβλήθηκε σε καθεστώς κηδεμονίας για τα χρέη της και να βγήκε αλώβητη ή και ακέραια. Όποιος ενδιαφέρεται ας δει την ιστορία των χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, ιδίως της υποσαχάριας, όπου έδρασε για δεκαετίες το ΔΝΤ. Όπου επιβλήθηκε καθεστώς κηδεμονίας άφησε πίσω του ερείπια.
Δεύτερο, να προχωρήσει το ελληνικό κράτος σε άμεση παύση πληρωμών, ώστε να διασωθούν οι τεράστιοι πόροι που σήμερα πηγαίνουν σε πληρωμές δανείων. Η παύση πληρωμών δεν ισοδυναμεί με κήρυξη πτώχευσης, όπως κηρύττει σκόπιμα η επίσημη προπαγάνδα. Η πτώχευση μπορεί να σημάνει μια προσωρινή στάση πληρωμών, αλλά θέτει τη χώρα και το λαό της στη διάθεση και στο έλεος των δανειστών της. Πτώχευση σημαίνει ότι μια χώρα δεν μπορεί να πληρώσει τους δανειστές της σε ρευστό και επιτρέπει να πληρωθούν σε είδος, κατάσχοντας και δημεύοντας τα περιουσιακά της στοιχεία. Αντίθετα, μια χώρα προχωρά σε μονομερή παύση πληρωμών ακριβώς επειδή δεν θέλει να της επιβληθεί ή να αναγκαστεί από την αγορά να κηρύξει πτώχευση. Η μονομερής παύση πληρωμών θέτει σε πρώτη προτεραιότητα την ανάγκη να σταθεί η χώρα και ο λαός της στα πόδια τους, χωρίς τον φόρο αίματος στους δανειστές.
Για παράδειγμα στην περίπτωση της επίσημης πτώχευσης του ελληνικού κράτους το 1932 υπήρξε πράγματι προσωρινή παύση πληρωμών, αλλά η χώρα δεν γλύτωσε ούτε από τα χρέη της, ούτε από τους δανειστές της. Ακόμη και σήμερα συνεχίζει το ελληνικό κράτος να πληρώνει το διακυβερνητικό δάνειο με τις ΗΠΑ που συνάφθηκε το 1929! Κι ας έχει μεσολαβήσει επίσημο χρεωστάσιο της χώρας.
  • Στη διεθνή πρακτική έχουμε πολλές χώρες που κατά καιρούς αρνήθηκαν να πληρώσουν τους δανειστές τους, χωρίς να κηρύξουν πτώχευση. Μάλιστα στο διεθνές δίκαιο υπάρχει πρόβλεψη για την μονομερή άρνηση μιας χώρας να πληρώσει τα χρέη της, όταν συντρέχουν τρεις λόγοι: (α) Ο δανεισμός έγινε με ανήθικο και παράνομο τρόπο. (β) Τα δάνεια δεν χρησιμοποιήθηκαν προς το συμφέρον του λαού και της χώρας. (γ) Οι δανειστές γνώριζαν πολύ καλά ποιους δάνειζαν και για ποιο σκοπό. Στη βάση αυτής της ρήτρας του διεθνούς δικαίου, που αποκαλείται odious debt ή απεχθές χρέος, αρνήθηκαν πολλές από τις νεοαπελευθερωμένες χώρες να πληρώσουν τα χρέη της αποικιοκρατίας, των δικτατορικών και βασιλικών καθεστώτων που ανατράπηκαν, αλλά και των διεφθαρμένων κυβερνήσεων.
  • Τελευταίο παράδειγμα είναι το Εκουαδόρ, το οποίο τον Δεκέμβρη του 2008 ανακοίνωσε πλήρη παύση πληρωμών, χωρίς να κηρύξει πτώχευση. Ο πρόεδρος της χώρας Κορέα, αφού συγκρότησε μια διακομματική επιτροπή υπό τον γενικό εισαγγελέα της χώρας που εξέτασε το σύνολο των συμβάσεων δανεισμού της χώρας, ανακοίνωσε ότι το Εκουαδόρ δεν δεσμεύεται να πληρώσει ένα «ανήθικο και παράνομο» χρέος, που υπήρξε προϊόν ρεμούλας και κερδοσκοπίας σε βάρος του λαού του. Απευθύνθηκε επίσης στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, η οποία στάθηκε στο πλευρό της χώρας, αναγνωρίζοντας το δικαίωμά της να μην πληρώσει χρέη που δημιούργησαν οι προηγούμενες διεφθαρμένες κυβερνήσεις και έτσι δεν κουνήθηκε φύλλο εναντίον του Εκουαδόρ. Και μιλάμε για μια χώρα με πληθυσμό περί τα 13,6 εκατ. κατοίκους και με ΑΕΠ (2008) λίγο πάνω από το 16% του αντίστοιχου ΑΕΠ της Ελλάδας!
  • Για να προχωρήσει μια χώρα σε μονομερή παύση πληρωμών απαιτείται πρώτα και κύρια πολιτική βούληση. Απαιτείται υπεύθυνη κυβέρνηση που να προτάσσει πάνω απ’ όλα το καλό της χώρας και του λαού της. Φανταστείτε μόνο μια κυβέρνηση που αντί να αναζητά την «αποκατάσταση της αξιοπιστίας στις αγορές», βγαίνει και ζητά την συμπαράσταση, την μαχητική στήριξη του λαού για να προχωρήσει σε μονομερή παύση πληρωμών, ώστε να μην επιβάλει τα μέτρα λιτότητας και ασφυξίας που απαιτούν οι δανειστές και τα όργανά τους.
  • Φυσικά μια τέτοια κυβέρνηση θα προχωρούσε αμέσως στη δημιουργία μιας διακομματικής επιτροπής σε ισότιμη βάση, έστω υπό τον πρόεδρο της δημοκρατίας, η οποία θα είχε απεριόριστη δυνατότητα διερεύνησης όλων των συμβάσεων δανεισμού τουλάχιστον από την μεταπολίτευση έως σήμερα. Υπάρχει έστω κι ένας που πιστεύει ότι οι συμβάσεις αυτές δεν κρύβουν ρεμούλες και ατασθαλίες άνευ προηγουμένου; Μόνο οι συμβάσεις swap που αποκαλύφτηκαν πρόσφατα με την Goldman Sachs και άλλες 15 τράπεζες αποτελούν σκάνδαλα πρώτου μεγέθους, που μπροστά τους ωχριά το σκάνδαλο Siemens. Ταυτόχρονα θα έφερνε στη Βουλή νόμο, ο οποίος θα καταργούσε με αναδρομική ισχύ κάθε ασυλία για όλα τα πολιτικά πρόσωπα που διαχειρίστηκαν δημόσιο χρήμα με ποινή τη δήμευση της περιουσίας τους και φυλάκιση.
  • Όλα αυτά δεν θα ικανοποιούσαν μόνο το κοινό περί δικαίου αίσθημα, κάτι εντελώς απαραίτητο για μια πολιτική που θέλει να στηριχθεί στον ίδιο το λαό, αλλά θα στοιχειοθετούσαν και το έννομο δικαίωμα της χώρας έναντι της «διεθνούς κοινότητας» να μην πληρώσει τα χρέη που αποτελούν προϊόν ρεμούλας και κερδοσκοπίας.
Φυσικά η παύση πληρωμών είναι μόνο το πρώτο βήμα. Είναι ένα αμυντικό μέτρο για να διασωθούν οι τεράστιοι πόροι που πηγαίνουν στην αποπληρωμή των χρεών. Το πρόβλημα που προκύπτει αμέσως με την παύση πληρωμών είναι διπλό: Αφενός, τι πρέπει να γίνει για να θωρακιστεί η χώρα απέναντι τους εκβιασμούς και τις πιέσεις των αγορών, που είναι φυσικό να ενταθούν μπροστά στο ενδεχόμενο της παύσης πληρωμών. Αφετέρου, πώς πρέπει να αξιοποιηθούν οι πόροι που διεσώθησαν, αλλά και οι πόροι που διαθέτει συνολικά η ελληνική οικονομία και κοινωνία, έτσι ώστε να ορθοποδήσει η χώρα και ο λαός της και να μπει σε μια νέα τροχιά ορθολογικής ανάπτυξης προς όφελος των εργαζομένων και του τόπου.
Ως προς το πρώτο ζήτημα, η επίσημη προπαγάνδα ασκεί συστηματική τρομοκρατία, που πίσω της κρύβεται η απόλυτη ένδεια επιχειρημάτων. Επίσης, η διατεταγμένη δημοσιογραφία έχει φιμώσει κάθε άποψη που υποστηρίζει την παύση πληρωμών. Ενώ δυστυχώς και η επίσημη αριστερά δεν τολμά ούτε καν να θέσει το ζήτημα.
Η ελεγχόμενη «ενημέρωση» γνωρίζει πολύ καλά ότι οι πιέσεις και οι εκβιασμοί των αγορών μπορούν να πιάσουν μόνο όταν έχεις ένα πολιτικό σύστημα εντελώς σαθρό, υποτελές, διεφθαρμένο και επιρρεπές στο δοσιλογισμό. Όπου υπήρξαν κυβερνήσεις που τόλμησαν να υπερασπιστούν τις χώρες τους, ακόμη και σε συνθήκες εξαιρετικά δύσκολες γι’ αυτές, οι αγορές και τα διεθνή όργανά τους ελάχιστα μπόρεσαν να κάνουν.
  • Για παράδειγμα η Αργεντινή, η οποία χρεωκόπησε επίσημα το 2001 μετά από μια δεκαετία κατά την οποία οι διεθνείς αγορές και τα όργανά τους την αποκαλούσαν «οικονομικό θαύμα». Αφού ανατράπηκε και εκδιώχθηκε κακήν κακώς ο πρόεδρος του «οικονομικού θαύματος» Κάρλος Μένεμ, ένα είδος δικού μας Σημίτη, ο οποίος οδήγησε τη χώρα στην υπερχρέωση και την καταστροφή, ήρθε ο Φερνάντο ντε λα Ρούα, κάτι σαν τον δικό μας Καραμανλή τζούνιορ, ο οποίος προσπάθησε να συνεχίσει την ίδια πολιτική. Έφτασε τη χώρα στο χείλος της χρεωκοπίας και ο λαός τον ανέτρεψε. Στη θέση του ήρθε ο κεντροαριστερός Εδουάρδο Ντουάμπλε, κάτι σαν τον δικό μας Γιώργο Παπανδρέου.
  • Ο Ντουάμπλε, αφού κατήγγειλε την προηγούμενη διεφθαρμένη διακυβέρνηση και δήλωσε ότι κινδυνεύει η εθνική κυριαρχία της χώρας του από τους διεθνείς δανειστές και κερδοσκόπους, κατέληξε ότι δεν υπάρχει κανένας άλλος δρόμος εκτός από την υπαγωγή της χώρας του στην κηδεμονία του ΔΝΤ. Μέσα σε λίγους μήνες η ανεργία έφτασε στα ύψη (πάνω από το 25%), η πείνα και η φτώχεια θέριζε, ενώ ακόμη και το ποσοστό θνησιμότητας του πληθυσμού αυξήθηκε. Για όλα αυτά ο Ντουάμπλε ήξερε μόνο να λέει: «Δεν θα ήμουν ειλικρινής αν σας έλεγα ότι είμαι ευτυχής με τον τρόπο που το ΔΝΤ μας έχει μεταχειριστεί.». Πονούσε κι αυτός για τα βάσανα του λαού του, όπως πονά και ο Γιώργος Παπανδρέου.
  • Ωστόσο, ο λαός της Αργεντινής δεν εκτίμησε καθόλου τα αισθήματά του και τον έριξε. Στην θέση του εκλέχτηκε ο Κιτσνέρ, ο οποίος το πρώτο πράγμα που έκανε, σεβόμενος τη θέληση του λαού και το συμφέρον της χώρας του, ήταν να ξαποστείλει το ΔΝΤ και τις θεραπείες του. Ακολούθησε πολιτική διαγραφής των χρεών της χώρας και προχώρησε σε εθνικοποιήσεις σημαντικών τομέων της οικονομίας προκειμένου να ξαναρχίσει η ανάπτυξη της χώρας. Οι αγορές τιμώρησαν την Αργεντινή βαθμολογώντας την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας με το χειρότερο βαθμό. Παρ’ όλα αυτά η Αργεντινή στάθηκε στα πόδια της με τη δύναμη του λαού της, παρά και ενάντια στο ΔΝΤ, τις αγορές και τις θεραπείες τους. Χρειάστηκε απλά ένας Κιτσνέρ να ενωθεί με το λαό και να προτάξει το συμφέρον της χώρας του, για να γλυτώσει η χώρα τα χειρότερα. Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι η Αργεντινή έχει λύσει τα προβλήματά της, ή ότι έχει ξεπεράσει ολοκληρωτικά τη χρεωκοπία της. Σημαίνουν απλά ότι η χρεωκοπημένη Αργεντινή και ο λαός της σήμερα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από όλες τις άλλες χώρες που δέχτηκαν την κηδεμονία του ΔΝΤ, ενώ βρίσκεται σε καλύτερη θέση και από την Ελλάδα του «ισχυρού ευρώ».
Τι θα γίνει όμως αν αντιδρώντας στην παύση πληρωμών φύγουν όλα τα κεφάλαια; Τι θα γίνει αν οι τράπεζες αρχίζουν να εκβιάζουν; Τι θα γίνει αν η ΕΚΤ προκειμένου να προστατεύσει τις τράπεζες που κατέχουν τα πακέτα των ελληνικών ομολόγων, αρχίσει να πιέζει μέσα από τον περιορισμό της ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας, μιας και είναι η μόνη που ελέγχει την ποσότητα έκδοσης του ευρώ; Τα ερωτήματα αυτά είναι απολύτως βάσιμα. Γι’ αυτό και η παύση πληρωμών δεν έχει ουσιαστικά κανένα πρακτικό νόημα, αν δεν συνοδευτεί με ένα πακέτο άμεσων μέτρων θωράκισης της οικονομίας και της χώρας από τυχόν εκβιασμούς και πιέσεις. Αυτά τα μέτρα πρέπει να είναι τα εξής:
  • Πρώτο, η άμεση επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίου ώστε να σταματήσει η φυγή του στο εξωτερικό. Αυτό μπορεί να γίνει π.χ. επιβάλλοντας έναν αποτρεπτικό φόρο της τάξης του 80-90% για κάθε ευρώ που πηγαίνει σε καταθέσεις, μετοχές, ομόλογα, παράγωγα, κλπ., του εξωτερικού. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα ιδιωτικά κεφάλαια που έχουν επωφεληθεί από το κοινό νόμισμα και την ελευθερία κίνησης και βρίσκονται ήδη στο εξωτερικό ανέρχονταν στα τέλη του 2009 σε πάνω από 160 δις ευρώ. Αυτό πρέπει έτσι ή αλλιώς να σταματήσει γιατί αποτελεί τρομακτική πληγή για την ελληνική οικονομία.
  • Δεύτερο, η εθνικοποίηση των βασικών τραπεζών της χώρας, ώστε να χτυπηθεί αποφασιστικά το κύκλωμα χρηματοπιστωτικής αγυρτείας και τοκογλυφίας που πνίγει τη χώρα. Να λυτρωθούν νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις από την σαράφικη πρακτική των τραπεζών. Να διαγραφεί το μεγαλύτερο μέρος των χρεωγράφων που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών με αποτέλεσμα να έχουν εκτινάξει την αξία του τραπεζικού ενεργητικού σε σχεδόν 2 φορές το ΑΕΠ της χώρας.
  • Τρίτο, η έξοδος της χώρας από το ευρώ και την ΟΝΕ. Κι αυτό γιατί το ευρώ είναι το μόνο αποτελεσματικό μέσο εκβιασμού και πίεσης της χώρας. Εκτός ευρώ όλες οι απειλές είναι μόνο λόγια. Κι όχι μόνο αυτό. Όσο η χώρα βρίσκεται μέσα στην ΟΝΕ είναι εκτεθειμένη στις επιδρομές της διεθνούς κερδοσκοπίας και λειτουργεί ως αναλώσιμο είδος για τα διευθυντήρια της Ευρωζώνης.
  • Φυσικά, η αποχώρηση της Ελλάδας από την ευρωζώνη σήμερα, θα πυροδοτήσει τέτοια κρίση στο ίδιο το ευρώ, θα πυροδοτήσει τέτοιες λαϊκές αντιδράσεις εναντίον του και στις άλλες χώρες της ευρωζώνης, που είναι πολύ πιθανό να δούμε την έκλειψή του. Αυτό φοβούνται και τα διευθυντήρια της ευρωζώνης.
Το μόνο που μπορεί να κάνουν οι αγορές απέναντι σε μια αποφασισμένη χώρα και έναν ακόμη πιο αποφασισμένο λαό, είναι να μηδενίσουν την πιστοληπτική του ικανότητα. Κι έτσι να μην μπορεί η χώρα να αντλήσει κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές ομολόγων. Όμως αυτό δεν αποτελεί ουσιαστικό πρόβλημα. Κι αυτό γιατί η συμμετοχή των κρατικών ελλειμμάτων στο δημόσιο δανεισμό κινείται λίγο πάνω από το 3%. Αυτό σημαίνει ότι, αν απαλλαγεί η χώρα από την εξυπηρέτηση των δανείων, οι πραγματικές δανειακές ανάγκες, ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα, είναι ασήμαντες.
Θα πρέπει όμως και η παύση πληρωμών να συνοδευθεί από μια ριζικά διαφορετική αναπτυξιακή πορεία, η οποία δεν θα στηρίζεται σε κερδοσκόπους επενδυτές, σε κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες και μονοπώλια, αλλά στις άμεσες ανάγκες και το εισόδημα του εργαζόμενου. Μόνο έτσι μπορεί να ορθοποδήσει η οικονομία, να ανασυγκροτηθεί σε παραγωγική βάση η εγχώρια αγορά και να οικοδομηθεί ένα ριζικά διαφορετικό κράτος από το σημερινό. Μόνο έτσι δεν θα χρειάζεται το δημόσιο να καταφύγει ξανά στη διεθνή κερδοσκοπία για δανεισμό.
Φυσικά τίποτε από όλα αυτά δεν έχει νόημα δίχως την κατάκτηση και την κατοχύρωση της δημοκρατίας στη χώρα. Κι αυτό σημαίνει την ανατροπή του υπάρχοντος διάτρητου και απόλυτα διεφθαρμένου συστήματος καλπονοθευτικής αναπαραγωγής ενός περιορισμένου και τυπικού κοινοβουλευτισμού που στηρίζει την απολυταρχία της εκάστοτε κυβέρνησης και των πατρώνων της. Σημαίνει δηλαδή την εγκαθίδρυση της αληθινής κυριαρχίας του λαού, της λαοκρατίας, με την κατοχύρωση και τον σεβασμό της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας.

Σχόλια