Αποχαιρέτα την, την... κατανάλωση που χάνεις

Yπάρχει η άποψη ότι με την έλευση και το τέλος της οικονομικής κρίσης, τίποτα δεν θα είναι όπως πριν. Έχει δε κατά κόρον χρησιμοποιηθεί και η προτροπή να δούμε την κρίση ως ευκαιρία μάλλον παρά ως συμφορά. Εγώ βλέπω τουλάχιστον μία ευκαιρία: Τη μετάβαση από ένα μοντέλο καταναλωτικών υπερβολών, σε μια καταναλωτική συμπεριφορά  επιλεκτική, εκλογικευμένη, έως και στοχαστική, που βρε αδελφέ ταιριάζει σε ώριμους, πολιτισμένους  ανθρώπους.

Όλα δείχνουν ότι διερχόμαστε  το τέλος μιας εποχής αξιακής φτώχειας και τη μετάβαση, οι περισσότεροι από ανάγκη, οι λιγότεροι από ωριμότητα, σε μία λιγότερο σαθρή μορφή ευμάρειας, ή μάλλον, ευζωίας.

  • Εγκαταλείποντας, λοιπόν τη μαζική, βουλιμική, μαϊμουδίστικη κατανάλωση, την οποία όλοι, λίγο πολύ, μετήλθαμε για σχεδόν δύο δεκαετίες, γράφω αυτό το κείμενο, εν είδει αποχαιρετισμού. Συγχρόνως επιχειρώ και μια ερμηνεία  της  γενεσιουργού της αιτίας.

  • Συντάσσομαι με αυτούς που πιστεύουν ότι η αιτία για την επικράτηση της καταναλωτικής υστερίας που βιώσαμε ήταν το γεγονός ότι η δύναμη της εξουσίας είχε, προοδευτικά, περιέλθει στα χέρια της Οικονομίας, εκτοπίζοντας από τη φυσική της θέση την Πολιτική. Παλαιότερα λέγαμε ότι ο καπιταλισμός δεν κατάφερε ποτέ να χειραφετηθεί εντελώς από την πολιτική. Τώρα ισχύει το αντίθετο. Η κατίσχυση της οικονομίας έχει περιθωριοποιήσει την πολιτική και τους πολιτικούς σε ρόλους υπηρετικούς των αδηφάγων αναγκών των Αγορών για growth, growth, growth...

Aραγε, αυτό δεν σημαίνει και η χλευαστική απάντηση των απανταχού οικονομολογούντων σε όλους τους αφελώς διαπορούντες, σχετικώς; Ιt΄s the economy, stupid -είναι η οικονομία που αποφασίζει ανόητε...

Κάτω λοιπόν από αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων, η νέα πολιτική, βολικότατα, βάπτισε την αδιαφορία της για τον μέσο άνθρωπο ως ελευθερία των ατόμων ή των ομάδων και τους εγκατέλειψε, έρμαιο στις δόλιες προτάσεις  και διαθέσεις της σαγηνευτικής αγοράς, στα νύχια των μισθοφόρων-διαμορφωτών της κοινής γνώμης, οι οποίοι ανήγαγαν την ατομική, μέσω της κατανάλωσης, διάκριση, ως κύριο στοιχείο ταυτότητας του καταναλωτή. Ταυτίζοντας, εν προκειμένω, την ευπρέπεια με την καλοπέραση...

  • "Ρώτησαν  το λίγο: ΄που πάς΄ και αυτό απάντησε ΄κοντά στο πολύ΄", λέει μια παροιμία. Αυτό οι επικοινωνιολόγοι και οι διαφημιστές  το παρέλαβαν και το εκμεταλλεύθηκαν για να το αναγάγουν σε σημαία του καταναλωτισμού: "στην εξύψωση των ιδιοτροπιών κάποιων σε ανάγκες για όλους".
Αποτέλεσμα; Στοιχεία όπως η συγκρότηση του ανθρώπου, η καλλιέργειά του, ο τρόπος ζωής του, η μοίρα του να αντιμετωπίζονται, από τους προαγωγούς του Μάρκετιγκ ως επενδυτικά στοιχεία, ως εμπορικές ευκαιρίες, περίπου σαν συντελεστές παραγωγής. Η αγορά έχει εμπορευματοποιήσει και προσπαθεί να εξηγήσει με οικονομικούς όρους κοινωνικά φαινόμενα και αγαθά, όπως η αγάπη, η υγεία, η εκπαίδευση ακόμα και η φιλανθρωπία. Το cost-benefit analysis και η συνεκτίμησή του εφαρμόζεται παντού. Η συνωμοσία μέσα σε λίγες  λέξεις: "Το κλειδί της οικονομικής ευημερίας είναι η δημιουργία μιας οργανωμένης μη - ικανοποίησης".

  • Με όλα τα παραπάνω, υπάρχει καμία δυσκολία  να αντιληφθεί κανείς γιατί η οικονομία έχει  χαρακτηρισθεί ως η σύγχρονη μορφή βίας; Το έχουν καταλάβει ακόμα και οι ποιητές: "Βρίσκομαι στην αγορά μιας μικρής επαρχιακής πρωτεύουσας. Από την θέση μου παρακολουθώ τις συναλλαγές όσων δεν έχουν λεφτά. Κάποιος κόβει το δάκτυλό του για ν΄ αγοράσει μαχαίρι.  Άλλος ανταλλάσσει τα πόδια του μ΄ ένα ζευγάρι παπούτσια.  Ένας τρίτος με προσοχή ξεκολλά το κεφάλι του και αγοράζει καπέλο...".
Του Γιώργου Ι. Κωστούλα

http://www.capital.gr/Articles.asp?id=891741

Σχόλια