Όταν το σύστημα... ... «ρολάρει» μια χαρά, κανείς δεν δίνει δεκάρα για τους αιρετικούς που προέβλεπαν την κατάρρευσή του. Μόλις όμως το πιάσει κρίση, θεωρίες που τις νόμιζαν από καιρό ξοφλημένες αναγεννώνται και θεωρητικοί που τους είχαν για χρόνια απόβλητους αποκαθίστανται. Σαν μια τέτοια αποκατάσταση θα πρέπει ίσως να θεωρήσουμε την πρόσφατη εμφάνιση του Καρλ Μαρξ στις σελίδες του πλέον επίσημου οργάνου του δυτικού καπιταλισμού, την εφημερίδα «Γουόλ Στριτ Τζόρναλ», όπου ο αρθρογράφος Μάνας Τσακραβάρτι αναζητεί ανορθόδοξες διεξόδους από την κρίση. Δεν είναι παράδοξο. Ούτε συμβαίνει για πρώτη φορά.
Πριν από 20 χρόνια...,
... μετά την πτώση του κομμουνισμού στην Ανατολική Ευρώπη, είχε επικρατήσει η πεποίθηση πως ο Μαρξ ήταν πια ξοφλημένος, πως οι θεωρίες του είχαν τινάξει τα πέταλα και πως ήταν προορισμένες να μείνουν για πάντα θαμμένες κάτω από τα συντρίμμια του Τείχους του Βερολίνου. Ώσπου ξέσπασε η μεγάλη οικονομική κρίση του 1998. Και τότε, όπως τώρα στη «Γουόλ Στριτ Τζόρναλ», το κυριότερο έργο του Μαρξ εμφανιζόταν με τον τίτλο «Η επιστροφή του “Κεφαλαίου”» στις σελίδες της εφημερίδας «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», που διαπίστωνε πως «από τον θρίαμβο του παγκόσμιου καπιταλισμού περάσαμε στην κρίση του μέσα σε μόλις μία δεκαετία».
Ακόμη κι εκείνοι...
... που είχαν κερδίσει τα περισσότερα από το σύστημα, είχαν αρχίσει να διερωτώνται για τη βιωσιμότητά του. Έτσι, ο μεγαλοχρηματιστής Τζορτζ Σόρος εξέφραζε τους φόβους του πως «αυτή τη φορά, ο κίνδυνος δεν προέρχεται από τον κομμουνισμό, αλλά από τον φανατισμό των αγορών». Και το περιοδικό «Νιου Γιόρκερ» δημοσίευε τις εξομολογήσεις τού αφεντικού μιας επενδυτικής τράπεζας. «Όσο γερνάω στη Γουόλ Στριτ, τόσο πείθομαι πιο πολύ πως ο Μαρξ είχε δίκιο», έλεγε ο τραπεζίτης. «Είμαι απόλυτα πεπεισμένος πως ο τρόπος που προσεγγίζει τον καπιταλισμό είναι ο καλύτερος». Για να γράψει λίγο αργότερα ο Φράνσις Γουίν, βιογράφος του Μαρξ, στην εφημερίδα «Ομπζέρβερ»: «Όπως ο αρχοντοχωριάτης του Μολιέρου, που ανακάλυψε κατάπληκτος πως τη γλώσσα που προσέλαβε δασκάλους για να του τη μάθουν, τη μιλούσε ήδη τουλάχιστον 40 χρόνια χωρίς να το ξέρει, έτσι και η δυτική αστική τάξη έχει αφομοιώσει τις ιδέες του Μαρξ χωρίς να το πάρει είδηση». Ακόμη και το περιοδικό «Εκόνομιστ» αναγνώριζε το «χρέος» του προς τον Μαρξ: «Ως προφήτης του σοσιαλισμού, ο Μαρξ μπορεί να είναι πεθαμένος. Αλλά ως προφήτης της “παγκόσμιας αλληλεξάρτησης των εθνών”, αυτού που λέμε παγκοσμιοποίηση, ίσως παραμένει εκπληκτικά αρμόδιος: όσο πιο επιτυχημένη γίνεται η παγκοσμιοποίηση τόσο περισσότερο προκαλεί την καταστροφή της». Ή, όπως το είχε πει ο Μαρξ, το σύστημα παράγει τους ίδιους τους νεκροθάφτες του.
Η αστική τάξη...
... βρίσκεται πάλι σε κρίση, αλλά δεν έχει πεθάνει. Ούτε όμως και ο Μαρξ. Και τίποτα δεν αποκλείει να επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη του βιογράφου του Φράνσις Γουίν ότι μπορεί να αποδειχθεί ο διανοητής που θα ασκήσει τη μεγαλύτερη επιρροή στον 21ο αιώνα.
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4526935&ct=2
Σχόλια