Ένα φως... ... στην άκρη ενός σκοτεινού τούνελ πάντα δίνει τη χαρά της ελπίδας σε όποιον βρίσκεται παγιδευμένος σε αυτό. Όμως, μολονότι πληθαίνουν οι σκόρπιες εκτιμήσεις πως ίσως η παγκόσμια οικονομία να κοντεύει πια να βγει από τη βαθιά κρίση, οι τράπεζες προτιμούν να κρύβονται ακόμη στα σκοτάδια της. Αρνούνται κάθε κρατική προσπάθεια να τεθούν υπό έλεγχο, ελπίζοντας πως θα εξακολουθήσουν και στο μέλλον να λειτουργούν με τον ίδιο σκοτεινό τρόπο που λειτουργούσαν πάντα.
Δεν τα λέμε...
... εμείς, αλλά ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, νομπελίστας της οικονομίας και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Το παλιό σύστημα είχε βολέψει μια χαρά τις τράπεζες. Δεν έχουν λοιπόν λόγους να επιζητούν την αλλαγή του. Μεγάλες αλλά προβληματικές τράπεζες, τράπεζες- ζόμπι (δηλαδή χωρίς σχεδόν καμιά αξία) που αιμοδοτούνται με κρατικό χρήμα αλλά χωρίς ιδιαίτερο κρατικό έλεγχο, είναι ικανές να κερδοσκοπήσουν ακόμη και στην ανάστασή τους. Κι όταν γυρίσει η κατάσταση, να βάλουν στην τσέπη τα κέρδη, αφήνοντας το κράτος να μαζέψει τα σκουπίδια. Αυτός ο κίβδηλος καπιταλισμός, λέει ο Στίγκλιτς, που κοινωνικοποιεί τις ζημιές και ιδιωτικοποιεί τα κέρδη, είναι καταδικασμένος στην αποτυχία. Οι μεγάλες τράπεζες ξέρουν ότι μπορούν να κερδοσκοπούν ατιμωρητί, δανειζόμενες από το κράτος άφθονο χρήμα με μηδενικό επιτόκιο. «Μερικοί το είπαν αυτό σοσιαλισμό με αμερικανικό πρόσωπο», γράφει ο Τζόζεφ Στίγκλιτς στην αυστραλιανή εφημερίδα «Τhe Αge». «Όμως, ο σοσιαλισμός έχει να κάνει με τους απλούς ανθρώπους. Αντίθετα, το αμερικανικό κράτος ελάχιστα βοηθάει τα εκατομμύρια των ανθρώπων που χάνουν τα σπίτια τους. Εργαζόμενοι που χάνουν τις δουλειές τους αποζημιώνονται με επίδομα ανεργίας μόλις 39 εβδομάδων κι ύστερα εγκαταλείπονται στην τύχη τους. Κι αφού χάσουν τις δουλειές τους, χάνουν και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη».
Την ίδια ώρα...
... που το κράτος μαζεύει το δίκτυο κοινωνικής προστασίας, απλώνει ένα απέραντο και πρωτοφανές δίκτυο επιχειρηματικής προστασίας, από τις εμπορικές μέχρι τις επενδυτικές τράπεζες και τις ασφάλειες και τις αυτοκινητοβιομηχανίες και πάει λέγοντας. Αυτός δεν είναι σοσιαλισμός, λέει ο Στίγκλιτς, αλλά επέκταση του δικτύου που εξασφαλίζει την ευημερία του επιχειρηματικού κόσμου: «Οι πλούσιοι και οι ισχυροί χτυπούν την πόρτα του κράτους όποτε το έχουν ανάγκη, ενώ οι ενδεείς απομένουν με την ελάχιστη κοινωνική προστασία. Γι΄ αυτό ακριβώς πρέπει να συντριβούν αυτές οι τράπεζες, που το κράτος τις θεωρεί πάρα πολύ μεγάλες για να τις αφήσει να χρεοκοπήσουν. Δεν έχουν αποδείξει πως μπορούν να προσφέρουν κοινωνικά οφέλη ανάλογα με το κόστος με το οποίο έχουν φορτώσει την κοινωνία».
- Το πρόβλημα είναι πως αυτές οι τράπεζες είναι πολιτικά πανίσχυρες. Τα κατάφεραν μια χαρά, πρώτα να αποτινάξουν τον κρατικό έλεγχο κι ύστερα να βάλουν τους φορολογουμένους να πληρώσουν τη ζημιά τους. Τώρα ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να συνεχίσουν τα ίδια, ανεξάρτητα από το κόστος που θα έχει αυτό στους φορολογούμενους και την οικονομία, γράφει ο Στίγκλιτς. Και βάζει το ερώτημα: Μας συμφέρει να τις αφήσουμε;
Σχόλια