... εκεί; Πετάτε στο φεγγάρι; Θέλω να με βοηθήσετε να αντιπαραβάλω αυτά τα φύλλα. Ορίστε!». «Θα προτιμούσα όχι».
Ένα παράσιτο...
... του χειρίστου είδους είναι ο «Μπάρτλεμπι» του Χέρμαν Μέλβιλ. Ένα έντομο τιποτένιο. Ένα τσιμπούρι, ένα σκουλήκι, μια κατσαρίδα. Τουλάχιστον έτσι δείχνει. Όχι σαν εκείνον τον άλλο που πέφτει να κοιμηθεί άνθρωπος και ξυπνάει κατσαρίδα. Όχι, αυτός είναι αλλιώς. Ο Μπάρτλεμπι είναι κατσαρίδα από γεννησιμιού του. Κοντός, ασχημομούρης, μιλάει με ένα ψεύδισμα και περπατάει σαν σκουλόπετρα. Ακόμη κι αν του δώσει κανείς μια μπουνιά στο στομάχι, δεν θα βγάλει παρά ένα υπόκωφο βογκητό, ένα παράπονο χωρίς μεγαλείο. Ειλικρινά, δεν έχει πάνω του τίποτα το ανθρώπινο αυτός ο Μπάρτλεμπι. Ακόμη και τα βάσανά του είναι τιποτένια.
Ο Μπάρτλεμπι...
... ο γραφιάς εργάζεται στη Γουόλ Στριτ. Μια δουλειά τιποτένια σαν και τον ίδιο. Αντιγράφει χαρτιά. Στην αρχή είχε πάρει αυτή τη δουλειά κατάκαρδα. Στενοχωριόταν, αλλά δεν έβγαζε μιλιά. Μα σιγά σιγά άλλαξε στάση. Όχι πως σήκωσε παντιέρα ή πως σκέφτηκε να πάρει εκδίκηση- πού τέτοιο μεγαλείο! Αρκέστηκε να αρνείται ευγενικά τις δουλειές που τον έβαζαν να κάνει. «Θα προτιμούσα όχι», έλεγε και κάθησε στο γραφείο του κοιτάζοντας με άδεια μάτια το κενό. Μια γιγάντια και θαυμαστή δύναμη αδράνειας, να ποια είναι η τέχνη του Μπάρτλεμπι, η μαγεία του. Δεν λυγίζει στις διαταγές, δεν σαστίζει όταν τον κατσαδιάζει το αφεντικό, δεν υποχωρεί ούτε μια σπιθαμή. Ο Μπάρτλεμπι δεν θέλει να κάνει κάτι. Προτιμάει να μην κάνει τίποτα. Κι αυτό ακριβώς κάνει: τίποτα! Μα αυτός ο Μπάρτλεμπι είναι λοιπόν ένας οραματιστής, ένας προφήτης που κάνει πράξη ήδη από το 1853 όσα ονειρεύονται οι αναρχικοί σήμερα. Όχι, δεν του φτάνει η μηδενιστική ξάπλα στον καναπέ. Τρυπώνει με την τέχνη του, την τέχνη της αδράνειας, μέσα στα άδυτα των καπιταλιστικών αδύτων, τη Γουόλ Στριτ. Γιατί εκεί μέσα η ενοχλητική δύναμή της γίνεται δεκαπλάσια. Εκεί μέσα φτιάχνει τη φωλιά του. Κι επειδή δεν του φτάνει μονάχα να αρνείται κάθε τόσο τη δουλειά, κάνει κρεβάτι το γραφείο του τις νύχτες. Ο Μπάρτλεμπι δεν έχει τις φιλοδοξίες ενός χρηματιστή. Δεν βρίσκεται εκεί για να μαζέψει τόνους χρήμα (ή για το χάσει). Έχει γραμμένη στα παλιά του τα παπούτσια την πορεία των αγορών και το χρηματιστηριακό σύστημα. Το μόνο που θέλει είναι να τον αφήσουν στην ησυχία του. Είναι αφοσιωμένος απόλυτα στο δικό του όραμα: να μην κάνει ποτέ κάτι που δεν του αρέσει. Έτσι υπονομεύεται η ιεραρχία: το αφεντικό δεν είναι πια ένας θύτης, αλλά ένα θύμα του διαβρωτικού μηχανισμού του Μπάρτλεμπι.
Κι έτσι...
... τρυπώνει η αμφιβολία: Ποιος έχει δίκιο; Το αφεντικό που σκοτώνεται σε μια ανούσια δουλειά για ένα φευγαλέο κέρδος; Ο υποτακτικός υπάλληλος; Ή ο Μπάρτλεμπι που μοιάζει με ζωντανή βόμβα στα θεμέλια του συστήματος; Το πείσμα του φωτίζει ολόκληρο το Σύμπαν.
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=1403386&ct=2
Σχόλια