...το χρονολόγιο της κρίσης

....ας προσπαθήσουμε να βάλουμε σε σειρά τι προκάλεσε την σημερινή κρίση ... (κρατώντας πάντα τις επιφυλάξεις μας...)


Το χρονικό της κρίσης

1η φάση

Ιούνιος 2007

Κρίση στα subprimes

Αρχισαν να ανεβαίνουν τα επιτόκια και αρκετοί πολίτες δυσκολεύονταν να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους με αποτέλεσμα να πιέζονται οι τιμές των τιτλοποιημένων. Από τον Ιούνιο του 2007 δύο μεσαίου μεγέθους hedge funds της Bear Sterns αντιμετώπισαν προβλήματα ρευστότητας και τελικά κατέρρευσαν δημιουργώντας τους πρώτους τριγμούς.

2η φάση

Ιούλιος 2007

Αναθεωρούνται προς τα κάτω οι βαθμολογήσεις των τιτλοποιημένων στεγαστικών δανείων μειωμένης εξασφάλισης και άλλων σχετικών προϊόντων (Collateralized Dept Obligations). Οι τιμές τους πιέζονται προς τα κάτω.

3η φάση

Αύγουστος 2007

Οι τράπεζες που είχαν απορροφήσει τους πρώτους κραδασμούς αδυνατούν πλέον να τιτλοποιήσουν και στη συνέχεια να πουλήσουν τα νεά δάνεια που είχαν εκδοθεί. Υποχρεώθηκαν να στραφούν σε απευθείας δανεισμό. Οι τράπεζες αναγκάζονται να εγγράψουν ζημιές. Η έκδοση τιτλοποιημένων τίτλων σταματά απότομα. Στις 9 Αυγούστου η ΕΚΤ και η Fed παρεμβαίνουν στη διατραπεζική αγορά, παρέχοντας ρευστότητα 95 και 38 δισ. δολαρίων αντίστοιχα.

4η φάση

Σεπτέμβριος 2007

Προβλήματα στο Τραπεζικό Σύστημα.

Οι ανακοινώσεις των λογιστικών αποτελεσμάτων όλων των διεθνών τραπεζών δείχνουν ζημιές πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Βρετανική Northern Rock αδυνατεί να χρηματοδοτήσει το ενεργητικό της που περιέχει μεγάλο αριθμό τιτλοποιημένων τίτλων στεγαστικών δανείων. Η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας αναγκάζεται να τη σώσει.

5η φάση

Ιανουάριος 2008

Προβλήματα στην πραγματική οικονομία.

Τα πρώτα μηνύματα δείχνουν ότι τα προβλήματα περνούν τώρα στην πραγματική οικονομία. Στις ΗΠΑ ο ρυθμός ανάπτυξης υποχωρεί και η Fed αναγκάζεται να προχωρήσει σε δύο διαδοχικές μειώσεις των αμερικανικών επιτοκίων κατά 0,5 % και 0,75 % προκειμένου να εξασφαλίσει το ότι η οικονομία της δεν θα πέσει σε ύφεση εξαιτίας των προβλημάτων.

6η φάση

Μάρτιος 2008

Η κρίση ρευστότητας παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις. Οι τράπεζες δανείζουν πλέον λιγότερα χρήματα και ζητούν υψηλότερο τόκο όταν το κάνουν. Μεγάλος αριθμός επενδυτικών οίκων και hedge funds αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα. Πρώτο θύμα η Bear Sterns, η οποία καταρρέει. Η Fed με πρωτοφανείς αποφάσεις αποδέχεται να δανείσει τις μεγάλες τράπεζες παίρνοντας ως εγγύηση οποιοδήποτε τιτλοποιημένο τίτλο. Χρηματοδοτεί μάλιστα την JP Morgan ώστε να εξαγοράσει την Bear Sterns.

7η φάση

Σεπτέμβριος 2008

Η κυβέρνηση κρατικοποιεί τις Fannie και Freddie, που καλύπτουν σχεδόν το 50 % της αγοράς των στεγαστικών δανείων των ΗΠΑ, πραγματοποιώντας τη μεγαλύτερη επιχείρηση σωτηρίας στην ιστορία. Η Lehman Brothers πτωχεύει. Η Bank of America εξαγοράζει τη Merril Lynch έναντι 50 δισ. δολαρίων, ενώ η κυβέρνηση εξαγοράζει την AIG χορηγώντας δάνειο.



2.

Η διαδρομή των κεφαλαίων, η φούσκα και η κατάρρευση

Αμερικανική κτηματαγορά

Η μείωση των αμερικανικών επιτοκίων έως και στο 1 % στις αρχές της δεκαετίας πυροδοτεί τη ζήτηση σε δάνεια για την αγορά σπιτιού και αυτή, με τη σειρά της, ένα ράλι τιμών στην κτηματαγορά. Ολοι τρέχουν να αγοράσουν σπίτι, πιστεύοντας ότι η επένδυσή τους θα αποβεί επωφελής. Το χαμηλό επίπεδο των επιτοκίων τροφοδοτεί γενικώς τη ζήτηση για αγαθά, βοηθάει τα κέρδη των επιχειρήσεων και γίνεται ράλι στα χρηματιστήρια.

Τοπική τράπεζα

Χορηγεί δάνεια ακόμη και σε πελάτες που δεν έχουν την πιστοληπτική ικανότητα (εισόδημα, ακίνητη περιουσία) για να τα εξοφλήσουν. Τις συμφέρει γιατί χρεώνουν αυτούς τους πελάτες με υψηλότερο επιτόκιο απ'ό,τι αυτούς που πληρούν τις προϋποθέσεις. Αυτό γίνεται επειδή οι τιμές των ακινήτων ανεβαίνουν διαρκώς, οπότε η τράπεζα αισθάνεται εξασφαλισμένη. Χρειάζεται όμως και νέα κεφάλαια για να συνεχίσει να πουλά αυτά τα δάνεια, που είναι χρυσοφόρα. Γι'αυτό στρέφεται προς τις επενδυτικές τράπεζες και αρχίζει τις τιτλοποιήσεις.

Τιτλοποιήσεις

Πολλά στεγαστικά δάνεια ή πιστωτικές κάρτες μπορούν να γίνουν πακέτο ως ένα είδος ομολόγου και να πουληθούν σε άλλους επενδυτές. Οι τελευταίοι εισπράττουν ουσιαστικά τις δόσεις που πληρώνουν οι δανειολήπτες. Η μέθοδος επιτρέπει στον εκδότη αυτών των δανείων (στην προκειμένη περίπτωση η τοπική τράπεζα) να πάρει μετρητά ώστε να πουλήσει νέα δάνεια στους πελάτες της. Ταυτόχρονα, επωφελείται και από το γεγονός ότι μεταβιβάζει το ρίσκο του να μην πληρώσει κάποιος τη δόση του στους επενδυτές που θα πάρουν το ομόλογο αυτό.

Επενδυτικές τράπεζες

Δημιουργεί ή αγοράζει αυτά τα τιτλοποιημένα ομόλογα και είτε τα πουλά σε άλλους επενδυτές είτε τα κρατά στο χαρτοφυλάκιό της. Ταυτόχρονα, όμως, δημιουργεί νέα χρηματοπιστωτικά προϊόντα με συνδυασμούς διάφορων ομολόγων (με μετοχές, ομόλογα κ.λπ.) και επίσης τα μεταπουλά σε επενδυτές. Σταδιακά δημιουργείται μια φούσκα χαρτιών κυριολεκτικά στον αέρα. Η περίπτωση της Lehman είναι ενδεικτική και όχι η μόνη: μεταξύ 2004 και 2007 αγόρασε περί τα 300 δισ. δολάρια αξιογράφων καλυμμένα με δάνεια ακινήτων. Την ίδια περίοδο, η εταιρεία αύξησε το κεφάλαιό της μόνο κατά 6 δισ. δολάρια. Αρκούσε δηλαδή μια υποχώρηση 2 % της αξίας του συνολικού χαρτοφυλακίου για να χαθούν όλα τα κεφάλαια των μετόχων. Ετσι, κι έγινε.

Ασφαλιστικές εταιρείες

Εταιρείες όπως η AIG πουλούσαν ασφάλειες σε αυτά τα τιτλοποιημένα προϊόντα. Αν δηλαδή κάποιο από αυτά δεν πληρωνόταν, τότε θα αποζημίωναν τους επενδυτές. Ανέλαβαν, όμως, πολύ περισσότερο κίνδυνο απ'όσο μπορούσαν να καλύψουν με τα κεφάλαια τους.

Εταιρείες βαθμολόγησης και αρχές

Οι εταιρείες που «βαθμολογούν» τα ομόλογά έχουν κρίσιμο ρόλο στην ιστορία. Οταν δίνουν υψηλή βαθμολογία γιατί τα θεωρούν ασφαλή, ο εκδότης του ομολόγου (τράπεζα) πληρώνει χαμηλότερο επιτόκιο άρα έχει όφελος. Αυτό έγινε σε πολλές περιπτώσεις και τώρα οι εταιρείες αυτές βρίσκονται στο επίκεντρο της κριτικής. Αλλωστε βαθμολογούσαν προϊόντα των καλύτερων πελατών τους, δηλαδή των επενδυτικών τραπεζών και τους διευκόλυναν έτσι να τα πουλούν με μεγάλο κέρδος. Ολα αυτά βέβαια συνέβαιναν υπό την εποπτεία των αρχών, που όμως αποδείχθηκε ανεπαρκής.

Φούσκες

Οσο τα επιτόκια ήταν χαμηλά και έμπαιναν συνεχώς νέα κεφάλαια στην αγορά, το σύστημα διαρκώς «φούσκωνε». Οι δανειολήπτες πλήρωναν τις δόσεις τους ή αναχρηματοδοτούσαν τα δάνειά τους (έπαιρναν νέα ακόμα μεγαλύτερα). Οι τιμές ανέβαιναν γιατί υπήρχε ζήτηση και όλοι κέρδιζαν. Τα επιτόκια όμως ανέβηκαν και οι δανειολήπτες άρχισαν να μην πληρώνουν. Τα όμολογα αυτά έχασαν την αξία τους και όσοι τα είχαν αγοράσει αναγκάζονται τώρα να διαγράψουν από την περιουσία τους τα κουρελόχαρτα που δεν έχουν πλέον καμία αξία (ήδη έχουν διαγραφεί περιουσιακά στοιχεία 600 δισ. δολαρίων και εκτιμάται ότι τελικά μπορεί να διαγραφούν ακόμα και 1,5 τρισ. δολάρια!) Κανείς, άλλωστε, δεν ξέρει πόσα τέτοια προϊόντα κυκλοφορούν.

Πτωχεύσεις

Καθώς η μία τράπεζα δανείζει και δανείζεται από την άλλη, το πρόβλημα διαχέεται παγκόσμια. Τα χρηματιστήρια πέφτουν και οι τράπεζες δεν μπορούν να συγκεντρώσουν αρκετά μετρητά. Παράλληλα καμία δεν δανείζει την άλλη, αφού υπάρχει κρίση εμπιστοσύνης. Ανεβαίνουν έτσι τα επιτόκια στη διατραπεζική αγορά. Παρά τις προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών, που ρίχνουν συνεχώς ρευστότητα στο σύστημα, το πρόβλημα δεν λύνεται και τραπεζικοί κολοσσοί πτωχεύουν ή κρατικοποιούνται από τις ΗΠΑ. Πρόβλημα έχουν και οι ασφαλιστικές εταιρείες όπως η AIG. Τα ασφαλιστήρια που πωλούσαν έλεγαν ότι αν η πιστοληπτική τους ικανότητα (περιουσιακή κατάσταση) μειωθεί, έπρεπε να συγκεντρώσουν επιπλέον μετρητά ως εγγύηση. Αυτό έγινε τη Δευτέρα στην AIG, που για να μην καταρρεύσει πήρε δάνειο από το αμερικανικό Δημόσιο με αντάλλαγμα το 79 % του μετοχικού της κεφαλαίου.

ΑΓΟΡΑΣΤΕΣ ΕΙΝΑΙ:

ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ

ΙΔΙΩΤΕΣ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ

ΚΡΑΤΙΚΑ FUNDS

ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Ρωσία / Πόλεμος

Η χώρα επωφελήθηκε από την αύξηση του πετρελαίου και των τιμών των πρώτων υλών, με το χρηματιστήριο να βγάζει μεγάλα κέρδη. Τα δεδομένα όμως άλλαξαν, γεγονός που πολλοί αποδίδουν στην επέμβαση στη Γεωργία. Ο βασικός δείκτης του ρώσικου χρηματιστηρίου, ο RTS, είχε υποστεί πτώση 47 % σε ένα τρίμηνο. Ο δείκτης RTS είχε χάσει πάνω από 500 μονάδες «καίγοντας» κάπου 33 δισ. δολάρια από τις 8 Αυγούστου, που τα ρωσικά τανκς μπήκαν στη Γεωργία. Στο ίδιο διάστημα η «φυγή κεφαλαίων» στο εξωτερικό υπολογίζεται σε τουλάχιστον 5 δισ. δολάρια, ενώ άλλα τόσα είχε ξοδέψει το πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου η κεντρική τράπεζα για να συγκρατήσει το ρούβλι. Απομονωμένη τώρα, δεν μετέχει στις διεθνείς κινήσεις αντιμετώπισης της κρίσης.

Κίνα

Η χώρα με τα μεγαλύτερα διαθέσιμα κεφάλαια στον κόσμο έχει σημαντικές απώλειες, καθώς είχε αγοράσει μεγάλα πακέτα μετοχών εταιρειών όπως η Fannie και η Freddie που κρατικοποιήθηκαν. Είναι ένας από τους χαμένους της κρίσης.

Πετράλαιο/ Εμπορεύματα

Μεγάλος πλούτος συσσωρεύτηκε στις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες. Πολλά από αυτά τα κεφάλαια, όμως, τα επένδυσαν σε τράπεζες στις ΗΠΑ αλλά και σε τέτοια προϊόντα. Οι επενδυτικές τράπεζες κερδοσκόπησαν και με το πετρέλαιο, με αποτέλεσμα να απογειωθεί η τιμή του το 2008. Τώρα πλέον η τιμή ξεφουσκώνει.
http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=63556248

3.
Η ΑΠΕΛΠΙΔΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΝΑ ΑΠΟΤΡΕΨΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Επιχείρηση σωτηρίας, αλλά με ρίσκα

Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ

Ο πνιγμένος τραπεζίτης από το κράτος πιάνεται. Με τους «τιτανικούς» της Γουόλ Στριτ να βυθίζονται ο ένας μετά τον άλλο, προσκρούοντας στα «παγόβουνα» των συσσωρευμένων «τοξικών» χρεών, κυβέρνηση, Fed και χρηματιστηριακές αρχές πέφτουν με τα μούτρα για τη σωτηρία του συστήματος. Ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών Χένρι Πόλσον ετοιμάζεται να ανακοινώσει στις επόμενες ημέρες το μεγαλύτερο πακέτο σωτηρίας στην αμερικανική ιστορία, έχει ήδη κλειστεί με εκπροσώπους του Κογκρέσου και της Fed για την εκπόνηση του τελικού σχεδίου.



Τι περιλαμβάνει το σχέδιο

*Η αμερικανική κυβέρνηση ετοιμάζεται να αναλάβει τα «τοξικά» χρέη των αμερικανικών τραπεζών. Πρόκειται για τα χρέη που προέρχονται από ενυπόθηκους τίτλους. Στόχος είναι να απαλλαγούν οι αμερικανικές τράπεζες από τα «βαρίδια» που έχουν οδηγήσει σε ανυποληψία το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τις μετοχές των μεγαλύτερων τραπεζών στο ναδίρ, φέρνοντας στη χρεοκοπία κολοσσούς σαν τη Lehman Brothers και δημιουργώντας ανησυχίες για επικείμενα νέα «κανόνια».

*Στόχος του σχεδίου είναι να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στο διεθνές τραπεζικό σύστημα. Σήμερα οι τράπεζες δεν δανείζουν η μία στην άλλη (ή όταν το κάνουν, ζητούν υψηλό επιτόκιο), μη γνωρίζοντας αν θα είναι σε λειτουργία την επαύριο. Επιπλέον, λόγω της ανυποληψίας οι μετοχές των περισσότερων τραπεζών έχουν καταρρεύσει και δεν μπορούν να συγκεντρώσουν κεφάλαια από την αγορά, όπως έγινε με τη Lehman Brothers που αναγκάστηκε τελικά να κηρύξει πτώχευση. Το σχέδιο διάσωσης εκτιμάται ότι θα στηριχτεί στο μοντέλο της δημιουργίας, το 1989, του Resolution Trust Corporation. Ηταν ένα κρατικό αποθεματικό ίδρυμα που αγόρασε και πούλησε αργότερα δισεκατομμύρα δολάρια σε ακίνητα που είχαν συσσωρεύσει πτωχευμένες τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

*Τη δεκαετία του 1980 οι ΗΠΑ είχαν πληγεί από την λεγόμενη κρίση των αποταμιεύσεων και των δανείων, μία κρίση που έπληξε τις αποταμιευτικές τράπεζες. Προκλήθηκε από ανάλογες με τη σημερινή συνθήκες, καθώς εκατοντάδες τράπεζες δάνειζαν ανεξέλεγκτα για να εκμεταλλευτούν το μπουμ της αγοράς ακινήτων και τα υψηλά επιτόκια.

*Το Resolution Trust Corporation προχώρησε στο κλείσιμο ή την αναδιοργάνωση 747 χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, σε μία επιχείρηση που κόστισε στους αμερικανούς φορολογούμενους 400 δισ. δολάρια. Το Δημόσιο στις ΗΠΑ κατάσχεσε τα περιουσιακά στοιχεία των προβληματικών τραπεζών τα οποία πούλησε αργότερα, όταν πλέον η κατάσταση στην αγορά είχε ομαλοποιηθεί. Η κρίση τερματίστηκε επισήμως το 1995 με τη διάλυση του εν λόγω ιδρύματος.

*Παράλληλα, οι βρετανικές και αμερικανικές χρηματιστηριακές αρχές ανακοίνωσαν προχθές την απαγόρευση της τακτικής των ανοικτών πωλήσεων(short shelling) μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου, έδωσαν μάλιστα στη δημοσιότητα και τα ονόματα των εμπλεκόμενων στην τακτική αυτή τραπεζών και χρηματοπιστωτικών εταιρειών η οποία θεωρείται ένοχη για την αστάθεια που παρατηρείται τον τελευταίο καιρό στις αγορές.

*Το short shelling στηρίζεται στην ανοικτή πώληση δανεικών μετοχών με στόχο αν ευοδωθεί η πρόβλεψη για πτώση της μετοχής σε κάποια συμφωνηθείσα τιμή, ο ενδιαφερόμενος επενδυτής να κερδίσει από τη διαφορά. Είχε προηγηθεί την Πέμπτη η τονωτική ένεση με 180 δισ. δολάρια του χρηματοπιστωτικού συστήματος μέσω συντονισμέης παρέμβασης έξι κεντρικών τραπεζών [Fed, ΕΚΤ, Εθνική (κεντρική) Τράπεζα της Ελβετίας, Τράπεζα της Ιαπωνίας, Τράπεζα της Αγγλίας και Τράπεζα του Καναδά].

Η πρώτη «ένεση» ρευστών

*Στις αρχές της εβδομάδας η Fed με ένεση 85 δισεκατομμυρίων δολαρίων αγόρασε το 79,9% του μεγαλύτερου ασφαλιστικού ομίλου στον κόσμο, AIG, που κατέρρεε. Τράπεζες όπως η βρετανική HBOS, η μεγαλύτερη στεγαστική της χώρας, γλίτωσε τη χρεοκοπία μετά την εξαγορά της στο παρά πέντε από τη Lloyds. Η Morgan Stanley, που βρίσκεται επίσης στο μάτι του κυκλώνα, πασχίζει ακόμη να βρει αγοραστή.

*Οι κινήσεις αυτές, ωστόσο, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα λύσουν τα προβλήματα. Παρά το ράλι των αγορών την Παρασκευή, οι απώλειες είναι ακόμη μεγάλες. Από την άλλη πλευρά, η ύφεση είναι γεγονός σε πολλές χώρες της Ευρώπης, ενώ υποχωρεί ο ρυθμός ανάπτυξης σε μεγάλες οικονομίες (ΗΠΑ κ.ά.). Η υπερδύναμη έχει έναν ακόμη πονοκέφαλο, τις συνέπειες στα δημόσια ταμεία από την επιχείρηση σωτηρίας της Wall Street.


ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - 21/09/2008
http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=43620376

3.
Ο εφιάλτης του 1929

Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ

Τον εφιάλτη ενός νέου 1929 ξυπνά η τρέχουσα συγκυρία. «Δεν μπορώ να πιστέψω ότι θα είχαμε μία κρίση που συμβαίνει μία φορά τον αιώνα χωρίς να υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία και εκτιμώ ότι πράγματι κάτι τέτοιο ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη», δήλωσε ο πρώην πρόεδρος της Fed Αλαν Γκρίνσπαν, ο άλλοτε «σούπερμαν» της αμερικανικής-παγκόσμιας οικονομίας στο κανάλι ABC.


*«Φοβάμαι ότι δεν έχουμε ακόμη δει τα χειρότερα», υποστηρίζει ο γνωστός μεγαλο-χρηματιστής Τζορτζ Σόρος. «Θα καταρρεύσει το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα;», αναρωτιέται στη στήλη του στους «Νιου Γιορκ Τάιμς», ο γνωστός αμερικανός οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, σε άρθρο του με τον εύγλωττο τίτλο «Ρώσικη ρουλέτα για την οικονομία».

«Δεν το νομίζω», σπεύδει να δώσει την απάντηση, προσθέτοντας όμως ότι «δεν είναι καθόλου βέβαιος. Βλέπετε η Lehman Brothers, μία μεγάλη επενδυτική τράπεζα, καταρρέει. Και κανείς δεν γνωρίζει τι ακόμη θα συμβεί». Ο Κρούγκμαν δεν αποκλείει μάλιστα την πιθανότητα ενός νέου 1929. «Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα το 2008 να είναι μία επανάληψη του 1931».

*Ο άλλος μεγάλος αμερικανός οικονομολόγος, ο νομπελίστας (2001) Τζόζεφ Στίγκλιτς, σφοδρός πολέμιος του απερχόμενου προέδρου Τζορτζ Μπους αλλά και επικριτής με πλειάδα βιβλίων και δημοσιευμάτων του της σύγχρονης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, θεωρεί την κρίση «καρπό της υποκρισίας».

«Ανικανότητα»

«Η νέα επιδείνωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, που προκάλεσε συγκρίσεις με το κραχ της Γουόλ Στριτ του 1929, είναι καρπός της ανεντιμότητας μέρους του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της ανικανότητας μέρους των πολιτικών», γράφει ο νομπελίστας οικονομολόγος στην «Γκάρντιαν» και προσθέτει:

«Συνηθίσαμε στην υποκρισία. Οι τράπεζες απορρίπτουν κάθε πρόταση για ρύθμιση, περιφρονούν κάθε κίνηση για τη λήψη μέτρων εναντίον τους -και επιπλέον όταν το πρόβλημα σκάει, όλοι ξαφνικά ζητούν κρατική παρέμβαση γιατί πρέπει να σωθούν, είναι πολύ μεγάλες, πολύ σημαντικές για να καταρρεύσουν».

*«Το τέλος των χαλαρών ρυθμίσεων στον χρηματοπιστωτικό τομέα πλησιάζει», επισημαίνει ο διαπρεπής οικονομικός σχολιαστής των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» Μάρτιν Γουλφ. «Μέχρι τη Δευτέρα αυτής της εβδομάδας, τρεις από τις πέντε μεγαλύτερες επενδυτικές τράπεζες της Γουόλ Στριτ -Bear Stearns, Lehman και Merrill Lynch- εξαφανίστηκαν ως ανεξάρτητοι οργανισμοί. Η ασφαλιστική AIG αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Αυτό που ήταν, μέχρι πρόσφατα, το γενναίο νέο αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα καταρρέει μπροστά στα μάτια μας», τονίζει ο Γουλφ. «Πέρασαν τα χειρότερα; Σίγουρα όχι».

*«Στην πραγματικότητα συνεχίζουμε ένα σύστημα όπου τα κέρδη ιδιωτικοποιούνται και οι ζημιές κοινωνικοποιούνται» υποστηρίζει ο Νουριέλ Ρουμπίνι, καθηγητής Οικονομικών στο New York University.

«Η μεταμόρφωση των ΗΠΑ σε Ηνωμένες Σοσιαλιστικές Πολιτείες της Αμερικής συνεχίζεται με μεγάλη ταχύτητα με την εθνικοποίηση της AIG» γράφει ο Ρουμπίνι, ο οποίος εκτιμά ότι και άλλες προβληματικές επιχειρήσεις θα στηθούν στην ουρά για κρατική χρηματοδότηση.

*Η κρίση, όπως ήταν φυσιολογικό, μπήκε και στην προεκλογική αντιπαράθεση των δύο υποψηφίων για τις αμερικανικές εκλογές. «Αυτές οι πράξεις προέρχονται από την αποτυχημένη ρύθμιση, την επικίνδυνη διαχείριση και τη νοοτροπία καζίνου στη Γουόλ Στριτ, που σακάτεψε τις πιο σημαντικές επιχειρήσεις της Αμερικής» δήλωσε ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών Τζον Μακέιν, υποσχόμενος ότι αν εκλεγεί έχει πρόγραμμα 100 ημερών για την αναδιάρθρωση της Γουόλ Στριτ.

*Από την πλευρά του ο υποψήφιος των Δημοκρατικών, Μπαράκ Ομπάμα, χαρακτήρισε την κρίση «τελική ετυμηγορία για την αποτυχημένη οικονομική φιλοσοφία των τελευταίων οκτώ ετών. Η κρίση μας θυμίζει με τον πιο θλιβερό τρόπο την αποτυχία του καπιταλισμού της διαπλοκής και της οικονομικής φιλοσοφίας που θεωρεί την όποια ρύθμιση πέρα για πέρα άστοχη και ανώφελη».


ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - 21/09/2008

============
Επιστροφή στον κεϊνσιανισμό

Του Κ. ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗ

ΤΗ ΜΙΑ ημέρα πανηγύρια στις αγορές. Την επόμενη, όμως κλάμα και οδυρμός. Μετά την κατάρρευση και εξαγορά της Bear Sterns τον περασμένο Μάρτιο από την JP Morgan και τη διόγκωση του μεγέθους των τραπεζικών ζημιών σε 500 δισ. δολάρια παγκοσμίως (τις δυνητικές ζημιές πολλοί ανεβάζουν σε 1,6-2 τρισ.), η Wall Street ανησυχεί τώρα για τις συνέπειες της διάσωσης των Fannie Mae και Freddie Mac όχι μόνον στον κρατικό προϋπολογισμό και την οικονομία αλλά και στο οικονομικό κλίμα από τον ηθικό κίνδυνο (moral hazard) που προκαλούν τέτοιου είδους επιχειρήσεις διάσωσης.

*Το ναυάγιο της Lehman Brothers κατέδειξε τα όρια ενός συστήματος που κινείται ολοένα και περισσότερο επιλεκτικά στις παρεμβάσεις διάσωσης, καθώς εξαντλούνται τα διαθέσιμα μέσα. Προνόμια στήριξης μπορούν να έχουν μόνο οι πολύ μεγάλοι.

Σήμερα εκτιμάται πως από τη μερική εθνικοποίηση των Fannie Mae και Freddie Mac το αμερικανικό Δημόσιο θα δαπανήσει 200-300 δισ. για αγορές μετοχών τους και κάλυψη με ρευστότητα ζημιών. Ορισμένοι εκτιμούν ότι και έτσι ακόμη δεν διασφαλίζεται η φερεγγυότητα των δύο τραπεζών και η ομαλή λειτουργία της στεγαστικής αγοράς ώστε να σταματήσει η πτώση των τιμών των ακινήτων (-20% από τα υψηλά του 2006), αλλά ότι απλώς κερδίζεται χρόνος μερικών μηνών. Πολλαπλάσια κεφάλαια θα δαπανηθούν με το νέο πακέτο που εξαγγέλθηκε την Παρασκευή.

*Στο μεταξύ, όμως, να που η AIG ξεπρόβαλε σαν νέος υποψήφιος πελάτης για διάσωση, ενώ εικάζεται πως ακολουθούν και άλλες τράπεζες, οι τρεις μεγάλες προβληματικές αυτοκινητοβιομηχανίες και ενδεχομένως η PIMCO (το μεγαλύτερο ομολογιακό fund στον κόσμο με ενεργητικό 400 δισ.) ο πρόεδρος της οποίας, Μπιλ Γκρος, πρόσφατα παρακινούσε την κυβέρνηση να αρχίσει να αγοράζει περιουσιακά στοιχεία προβληματικών χρηματοπιστωτικών εταιρειών προκειμένου να αποτραπεί το επερχόμενο «χρηματοπιστωτικό τσουνάμι», όπως το αποκάλεσε. Οπερ και εγένετο.

Ο φόβος του Γκρος ήταν μήπως η τάση απομόχλευσης που κυριαρχεί σήμερα στο τραπεζικό σύστημα νεκρώσει κάθε πιστωτική δραστηριότητα οδηγώντας σε κατάρρευση των αγορών και γενικευμένο αποπληθωρισμό. Εκτιμά πως αυτό μπορεί να αποσοβηθεί εάν το κράτος παρέμβει μαζικά, διαφορετικά πιστεύει πως μια τοπικής έκτασης πυρκαγιά θα απλωθεί και θα κάψει όλο το δάσος...

*Οι τρέχουσες επίσημες εκτιμήσεις για το κρατικό έλλειμμα στις ΗΠΑ μιλούν για 430 δισ. εφέτος. Σε αυτό πρέπει να προστεθούν το 2009 οι όποιες επιβαρύνσεις υπάρξουν από την οικονομική επιβράδυνση, τις φορολογικές ελαφρύνσεις που υπόσχονται οι προεδρικοί υποψήφιοι και το κόστος διάσωσης τραπεζών όπως οι δύο στεγαστικοί γίγαντες. Ποιος θα χρηματοδοτήσει παρόμοια ελλείμματα όταν το αμερικανικό κρατικό χρέος ξεπερνάει ήδη τα 5 τρισ. και το δολάριο έχει τελευταία ακριβύνει 12%;

*Με την προοπτική της μαζικής έκδοσης αμερικανικών κρατικών ομολόγων για την κάλυψη των νέων ελλειμμάτων που δημιουργεί η κεϊνσιανή πολιτική του κρατικού παρεμβατισμού, οι ανησυχίες των επενδυτών αυξήθηκαν. Μαζί τους αυξήθηκε το κόστος ασφάλισης έναντι του κινδύνου (hedging) ζημιών στα κρατικά ομόλογα (βλ. κατακόρυφη αύξηση credit-default swaps σε ύψος ρεκόρ αμέσως μετά τη διάσωση Fannie Mae, Freddie Mac).

*Καθώς η πιστοληπτική ικανότητα του αμερικανικού Δημοσίου υπονομεύεται από τη διασωστική πολιτική των εξαγορών, ο ύστατος χρηματοδότης-αγοραστής των νέων ομολογιακών εκδόσεων θα είναι η ομοσπονδιακή τράπεζα. Και αυτό σημαίνει μαζική εκτύπωση χρήματος από τη Fed, νομισματικό πληθωρισμό και νέα υποτίμηση του δολαρίου. Η κοινωνικοποίηση των τραπεζικών και επιχειρηματικών ζημιών μέσω του κράτους δεν αποτελεί λύση. Παρατείνει, μεταθέτει και περιπλέκει την κατάσταση.

*Επιπλέον, επιβραβεύει τους κακούς επιχειρηματίες εις βάρος των υγιών και των φορολογουμένων εμποδίζοντας, συγχρόνως, το οριστικό ξεκαθάρισμα και την επάνοδο της αγοράς στην ομαλότητα. Μετά τις κεϊνσιανές αποτυχίες της δεκαετίας του '70 και τη μακροχρόνια αδυναμία απόδοσης δημοσιονομικών πολιτικών οικονομικής στήριξης στην Ιαπωνία (1990-2008), είναι να απορεί κανείς πώς θα κατορθώσει ο νέος κρατισμός να αποτρέψει την ύφεση.



===========
ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΟΜΑΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΙΣΡΕΥΣΟΥΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΕΠΟΥΛΩΘΟΥΝ ΟΙ ΠΛΗΓΕΣ

Οι Αμερικανοί μαζεύουν το ρευστό

Του ΧΡ. ΚΙΤΣΙΟΥ

Σε μια προσπάθεια να συγκεντρώσουν ρευστότητα έχουν επιδωθεί οι Αμερικανοί, σύμφωνα με ορισμένους. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία το αμερικανικό Δημόσιο δεν μπορεί να ξοδέψει άλλα λεφτά για να κρατικοποιήσει τράπεζες. Αυτό που θα επιδιώξει είναι, αφού σταθεροποιήσει την κατάσταση, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να μπουν ιδιωτικά λεφτά στις αμερικανικές εταιρείες.


*Η άνοδος του δολαρίου και η πτώση των εμπορευμάτων δημιουργούν προϋποθέσεις για αγορά αμερικανικών μετοχών και ομολόγων από τους έχοντες ρευστότητα διεθνώς. Δηλαδή, από τους κρατικούς επενδυτικούς οργανισμούς των χωρών της Ασίας. Για να προχωρήσει όμως η επόμενη φάση σωτηρίας του πιστωτικού συστήματος, πρέπει να σπάσει η αλυσίδα του domino effect, ώστε η κρίση να μη λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Ο κομβικός ρόλος της AIG

Σύμφωνα με τραπεζίτες, το γεγονός ότι η αμερικανική κυβέρνηση και η Fed δεν παρενέβησαν στην περίπτωση της Lehman Brothers, αφήνοντάς την να καταρρεύσει, αποτελεί καλό οιωνό. Επρεπε, όμως, σύμφωνα με τους ίδιους, να παρέμβουν στην περίπτωση της AIG που έχει κομβικό ρόλο στην αγορά ομολόγων.

Η σωτηρία της AIG δεν σημαίνει βέβαια το τέλος των προβλημάτων, σημειώνει διευθύνων σύμβουλος ελληνική τράπεζας. «Εχουμε δει πιθανότατα το 70% της κρίσης και σίγουρα θα συνεχίσουμε και το επόμενο τρίμηνο να έχουμε ισχυρές αναταράξεις» συμπληρώνει.

*Εφόσον η εμπιστοσύνη αρχίζει να αποκαθίσταται, οι πρώτες ισχυρές ανάσες θα έρθουν από τα ομόλογα, υποστηρίζει διευθύνων σύμβουλος ελληνικής ασφαλιστικής. «Οι τιμές των ομολόγων υποχωρούν συνεχώς και αυτό δημιουργεί ισχυρή πίεση στο ισοζύγιο του συνόλου των τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών, με οδυνηρές επιπτώσεις για όσους αντιμετωπίζουν και την ανάγκη διαγραφών. Αν οι τιμές σταδιακά αποκατασταθούν, ένα μέρος της πίεσης στους ισολογισμούς των εταιρειών του χρηματοοικονομικού τομέα θα έχει αντιμετωπιστεί» καταλήγει.

*Σύμφωνα με τον ίδιο, παρά τα βαθιά τραύματα που αφήνει πίσω της η κρίση και τον μακρό χρόνο επούλωσής τους, η βίαιη συγκέντρωση του χρηματοπιστωτικού κλάδου έχει ξεκινήσει και, όταν σταδιακά θα αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη, το επενδυτικό κοινό θα συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν τρομερά υποτιμημένες αξίες και καλά νέα.

«Πριν από μερικούς μήνες ο κόσμος ανησυχούσε για ράλι του πετρελαίου ώς τα 250 δολάρια το βαρέλι και σήμερα βρίσκεται κάτω από τα 100» σημειώνει χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι η επόμενη ημέρα πέρα από συντρίμμια θα κρύβει και μεγάλες ευκαιρίες.

*Από μόνο του, σύμφωνα με χρηματιστές, το ποντάρισμα ενδείκνυται για παίκτες με ατσάλινα νεύρα. Με το πετρέλαιο και τις πρώτες ύλες να υποχωρούν, οι αγορές μένουν χωρίς ασφαλείς τοποθετήσεις. Το στοίχημα της αμερικανικής κυβέρνησης και της Fed είναι να οδηγήσουν το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ρευστότητας σε αγορές μετοχών και ομολόγων αμερικανικών τραπεζών ή άλλων εταιρειών του χρηματοοικονομικού τομέα. Οι αποτιμήσεις έχουν άλλωστε πέσει πολύ και εφόσον η εμπιστοσύνη αρχίσει να ανακτάται σύμφωνα με τραπεζίτες και ενδείκνυνται για εξαγορές ή για αποκτήσεις μεγάλων μετοχικών θέσεων.

Το καλό και το κακό σενάριο

Η συγκέντρωση έχει ήδη ξεκινήσει μέσα στο... αίμα. Η Merrill Lynch εξαγοράστηκε από την Bank of America λίγο πριν τη ζώσουν ολοκληρωτικά οι ανησυχίες ότι αποτελεί την επόμενη Lehman Brothers, η Morgan Stanley εμφανίζεται ως στόχος εξαγοράς και οι θυγατρικές της Lehman έχουν ήδη αρχίσει να πωλούνται.

*Εφόσον η στρατηγική της Fed βγει, τότε θα ακολουθήσουν αυξήσεις κεφαλαίου και ένας νέος γύρος συγκέντρωσης παγκοσμίως. Αυτό είναι το καλό σενάριο για τις αγορές και προϋποθέτει ενδυνάμωση των μετοχών προκειμένου να διενεργηθούν σοβαρές κεφαλαιακές ενέσεις στο σύστημα. Στο κακό σενάριο η AIG αποτελεί έναν ακόμη κρίκο που δεν χάθηκε αλλά δεν κερδήθηκε κιόλας και πιθανούς επόμενους κρίκους την Washington Mutual. Αν, δε, το πρόβλημα μετασταθεί σε μεγάλη ευρωπαϊκή τράπεζα, τότε οι τριγμοί θα είναι μεγάλοι και θα αγγίξουν και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=86762584

Σχόλια