Tου Κωστα Καλλιτση / kkallitsis@kathimerini.gr
Ο κόσμος βιώνει τη χειρότερη μετά το 1929 οικονομική κρίση. Υπολογίζεται ότι εξαιτίας της κρίσης των subprimes θα καταστραφεί πιστωτικό κεφάλαιο αξίας μεγαλύτερης από 1 τρισ. Πλέον, είναι αρκετοί αυτοί που πιστεύουν ότι η καταστροφή θα πλησιάσει τα 2 τρισ. δολάρια.
Και ο στασιμοπληθωρισμός, στη γωνία. Φαίνεται, εκτιμά ο Νουριέλ Ρουμπίνι, του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (πολύ νωρίς είχε προειδοποιήσει για την κρίση των subprimes και είχε εκτιμήσει την έκταση και τις συνέπειες αυτής της κρίσης…) ότι η παγκόσμια οικονομία δέχεται δύο σοκ μαζί: Ενα έντονο στασιμοπληθωριστικό σοκ λόγω πετρελαίου, σαν εκείνο που είχε οδηγήσει στις υφέσεις του 1974–75 και του 1980–82, και ένα δευτερο σοκ από το σπάσιμο πιστωτικής φούσκας και φούσκας ακινήτων, σαν εκείνο που είχε οδηγήσει στις υφέσεις του 1990–91 και του 2001. Αυτά τα δύο σοκ μαζί αποτελούν εξαιρετικά επικίνδυνο μείγμα.
Στις ΗΠΑ, το κράτος αφήνει για αργότερα τις ασκήσεις νεοφιλελευθερισμού και σπεύδει να σώσει (με τεράστιο κόστος για τους φορολογούμενους…) τις μεγάλες τράπεζες, αλλά εκατοντάδες μικρές θα οδηγηθούν στη χρεοκοπία. Η αμερικανική οικονομία βυθίζεται σε παρατεταμένη ύφεση, που υπολογίζεται ότι θα έχει διάρκεια 12 έως 18 μήνες – κι όχι μόνον έξι, όπως υπολόγιζαν οι αισιόδοξοι. Η Ευρώπη δεν μπορεί να αντισταθμίσει τις συνέπειες αυτής της ύφεσης. Αντιθέτως (εποπτευόμενη από μια κεντρική τράπεζα που ταλαντεύεται μεταξύ ύφεσης και συγκράτησης των μισθών…) ακολουθεί τις ΗΠΑ στην ίδια κατεύθυνση, με τη χρονική καθυστέρηση που συνεπάγεται η διαφορά φάσης του οικονομικού κύκλου. Το τελευταίο 3μηνο, η ευρωπαϊκή οικονομία θα είναι αυξημένη συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό, μόνο κατά 0,9%. Σήμερα πλέον, οικονομίες 12 σημαντικών κρατών έχουν τεθεί σε τροχιά ύφεσης. Οι διεθνείς οργανισμοί αναθεωρούν τους στόχους της οικονομικής μεγέθυνσης πτωτικά και του πληθωρισμού ανοδικά.
Ολοι, πλέον, συνομολογούν ότι τα χειρότερα βρίσκονται μπροστά μας. Αυτό ισχύει και για την Ελλάδα.
Δυστυχώς, οι αρμόδιοι κοινώς «πιάστηκαν στον ύπνο». Πολλούς μήνες πριν, πέρυσι, η «Κ» έγραφε ότι θα ανέβουν τα επιτόκια με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ιδιωτική και τη δημόσια οικονομία – αλλ’ εκείνοι μας «εξηγούσαν» γιατί τα επιτόκια θα μείνουν αμετάβλητα. Εγραφε ότι η κρίση περνά στην Ευρώπη και, ως εκ τούτου, έρχεται, ας προετοιμαστούμε – αλλ’ εκείνοι «εξηγούσαν» γιατί η ελληνική οικονομία είναι θωρακισμένη και δεν θα επηρεαστεί. Προειδοποιούσε ότι οι αλχημείες δεν πλαστογραφούν μόνο την εικόνα της δημοσιονομικής κατάστασης, «παράγουν» κάτι πολύ χειρότερο, επανάπαυση. Οι αρμόδιοι ησύχαζαν – ίσως είχαν πιστέψει τα στοιχεία τους, ίσως απλώς απολάμβαναν νωχελικά την εξουσία, με την ευφορία που ενέπνεε το θετικό κλίμα των διεθνών αγορών. Η διεθνής οικονομία πήγαινε καλά, κάποιος γείτονας ψώνιζε κάποιο ελληνικό προϊόν, περισσότεροι ξένοι θα έρχονταν για διακοπές, κάποια funds «έπαιζαν» λίγα κεφάλαια στη Σοφοκλέους, όλα φαίνονταν καλά. Δεν ήταν.
Τώρα, που οι αγορές «γύρισαν» προς τα κάτω, αποδεικνύεται ότι ανέμελα φαγώθηκε ένα σημαντικό κεφάλαιο: Πολύτιμος χρόνος περίπου τεσσάρων ετών. Ως κοινωνία, βρισκόμαστε απροετοίμαστοι. Το χειρότερο: Ισως είμαστε πολύ κουρασμένοι για μια άξια λόγου μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Στις 12 και 5, δεν είναι πιο πιθανό να σημάνει συναγερμός παρά να ακουστεί σιωπητήριο…
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_20/07/2008_278358
===================
θεατη Οψη
Με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα
Tου Λουκα Γ. Κατσωνη
Οι επαναλαμβανόμενες δυσοίωνες προβλέψεις και οι ανησυχητικές διαπιστώσεις για το μέγεθος της διεθνούς οικονομικής κρίσης και την αρνητική τους επίδραση στην ελληνική οικονομία πλέον ελάχιστη πρακτική αξία έχουν. Αλλωστε, όλοι πλέον γνωρίζουν ότι το πάλαι ποτέ «νέο ελληνικό οικονομικό θαύμα» που πάσχιζαν να αποδείξουν οι κυβερνήσεις Σημίτη είχε γυάλινα πόδια. Η ανάπτυξη, έχει αποδειχθεί, βασίστηκε στις απολήψεις από την Ε.Ε., στην άκρατη πιστωτική επέκταση και στην εντυπωσιακή αύξηση της κατανάλωσης. Το ότι τα μεγέθη της οικονομίας «μαγειρεύτηκαν» καταλλήλως ώστε να ταιριάζουν με τις απαιτήσεις των Βρυξελλών είναι επίσης γνωστό.
Ετσι, φθάσαμε στην ώρα της δοκιμασίας με μια οικονομία της οποίας το μεγαλύτερο προτέρημα είναι ότι έχει διασυνδεθεί αμετάκλητα με το ευρώ. Χωρίς αυτό, η καταστροφή θα είχε ήδη συμβεί κατά τα πρότυπα της τουρκικής οικονομίας (που στο κάτω κάτω της γραφής διαθέτει μάλλον περισσότερα αναπτυξιακά όπλα από την ελληνική): Με καλπάζοντα πληθωρισμό και απανωτές υποτιμήσεις του νομίσματος.
Ομως, ακόμη και αυτή την ώρα, η πολιτική ηγεσία παραμένει προσηλωμένη στην ευκόλως προβλεπόμενη ρητορική και αποφεύγει να προβεί σε κινήσεις που θα μπορούσαν, εν μέσω κρίσης, να κάνουν την διαφορά. Αλλά, όπως δήλωσε και ο νέος διοικητής της Τράπεζας Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλος στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση υπό την ιδιότητα αυτή -στο Γενικό Συμβούλιο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Βιομηχανιών, ΣΕΒ- «ούτε τα νοικοκυριά ούτε οι επιχειρήσεις μπορούν τελικά να ανακτήσουν το χαμένο εισόδημα που συνεπάγεται η άνοδος των τιμών του πετρελαίου και των άλλων βασικών εμπορευμάτων (…)
Οι απώλειες της αγοραστικής δύναμης μπορούν να αναπληρωθούν πραγματικά μόνο με παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες κυρίως των κυβερνήσεων και των επιχειρήσεων που θα ενισχύσουν την παραγωγικότητα και τις δυνάμεις του ανταγωνισμού σε όλες τις αγορές».
Εν τέλει, ίσως η παρουσία του κ. Προβόπουλου στο προσκήνιο της οικονομικής ζωής της χώρας να αποτελέσει τον καταλύτη εκείνο που θα επιτρέψει την δημιουργία μιας ηγετικής (και αποτελεσματικής) ομάδας η οποία θα έχει στόχο την αναστήλωση των αναπτυξιακών προοπτικών της χώρας.
Είναι σαφές ότι οι μεταρρυθμίσεις στην ελληνική οικονομία είναι απαραίτητες όπως είναι σαφές ότι οι πρόσφατες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες χαρακτηρίστηκαν από παλινδρομήσεις, καθυστερήσεις και ατολμία όσον αφορά στο τελικό -επιδιωκόμενο- αποτέλεσμα.
Τώρα, σε συνθήκες κρίσης, μια ενισχυμένη ηγετική ομάδα της ελληνικής οικονομίας θα έπρεπε να περάσει (επιτέλους) στην πράξη και να εξαγγείλει μια σειρά από αποφάσεις και μέτρα με συγκεκριμένο βραχυπρόθεσμο χρονοδιάγραμμα, έτσι ώστε να πείσει ότι εδώ υπάρχει η θέληση να μπουν (και πάλι… επιτέλους) τα θεμέλια μιας σύγχρονης και βιώσιμης ανάπτυξης. Ποιες ενέργειες θα ήταν προς αυτή την κατεύθυνση;
Για παράδειγμα, η εκκίνηση της διαδικασίας ιδιωτικοποιήσεων μιας σειράς λιμένων, σε όλη τη χώρα (πλην του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης που πελαγοδρομούν έτσι όπως ιδιωτικοποιούνται).
Δεύτερον, η ιδιωτικοποίηση αεροδρομίων τουριστικών προορισμών. Το ενδιαφέρον υπάρχει, όπως άλλωστε και το σχέδιο. Εκείνο που λείπει είναι το χρονοδιάγραμμα.
Τρίτον, σε συγκεκριμένη ημερομηνία να κλείσει η πληγή της Ολυμπιακής που πλέον διασύρει τη χώρα τόσο έναντι των Βρυξελλών όσο και έναντι των πελατών της Ο.Α.
Με τις κινήσεις αυτές θα δινόταν το μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση ότι η χώρα αυτή είναι προσηλωμένη στην εμπέδωση του ανταγωνισμού και ότι προσφέρει ευκαιρίες αμοιβαίας ανάπτυξης με τα ξένα επενδυτικά κεφάλαια.
Ομως, δεν φθάνουν μόνο αυτά.
Υπάρχουν ζητήματα που επίσης χρονίζουν και των οποίων η εκκίνηση της επίλυσής τους ή της προόδου τους θα μπορούσε να είναι καταλυτική:
Πρώτον, η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου και των εταιρειών του δημοσίου. Επιπροσθέτως των ασφαλιστικών Ταμείων, των εποπτευόμενων από το δημόσιο ιδρυμάτων και κληροδοτημάτων. Η τακτοποίηση του ζητήματος των δασών και της δασικής περιουσίας είναι κάτι που περιμένει -επί δεκαετίες- μια λύση.
Δεύτερον, η αξιοποίηση των άλλων περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου και των Ταμείων που σήμερα αποδίδει ελάχιστα κάτω από το καθεστώς της σκανδαλολογίας, της ευθυνοφοβίας και της δαιμονοποίησης του κέρδους.
Τρίτον, η θεσμική θωράκιση νόμων και διαδικασιών που υπάρχουν μεν αλλά δεν εφαρμόζονται. Η εφορία, η πολεοδομία, τα δασαρχεία, η αστυνομία δουλεύουν πλημμελώς ελλείψει πόρων αλλά και άνωθεν ελέγχου.
Τέταρτον, η εξυγίανση και η ανάπτυξη οργανισμών όπως ο ΟΣΕ, που καταβροχθίζει τεράστια ποσά από τον προϋπολογισμό με ελάχιστη ανταποδοτικότητα. Διατηρώντας απαρχαιωμένες δομές προσφέρει άθλιες υπηρεσίες και συχνά ατυχήματα
Πέμπτον, η κατάργηση π.χ. εντός εξαμήνου επακριβώς ορισμένου αριθμού οργανισμών, υπηρεσιών και διευθύνσεων που δεν προσφέρουν πλέον τίποτε στο κράτος και τον πολίτη. Τα στελέχη που θα «περισσέψουν» μπορούν να αξιοποιηθούν σε άλλες υπηρεσίες που εμφανίζουν έλλειψη προσωπικού.
Ενέργειες σαν τις παραπάνω θα έδιναν ελπίδα στους απογοητευμένους ενεργούς έλληνες πολίτες που μέχρι σήμερα αντιμετωπίζουν ένα εχθρικό και πολυδάπανο κράτος ενάντιο σε κάθε επιχειρηματική ή άλλη πρωτοβουλία.
Αν τα παραπάνω (μαζί με άλλα, ων ουκ έστιν αριθμός) ξεκινούσαν να εφαρμόζονται, τότε οι φόβοι για τις συνέπειες της κρίσης στις ΗΠΑ και την διόγκωση του πληθωρισμού θα μειώνονταν σημαντικά. Σαν αντίδοτο θα επιδρούσε η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_20/07/2008_278322
Σχόλια