Του Ilias Karavolias
► Το Νέο Παγκόσμιο Σκηνικό - Μια σύντομη συστημική θεωρητική ανάλυση
● Το διεθνές οικονομικό σύστημα ζει ιστορικές στιγμές. Βρίσκεται σε παρατεταμένη φάση ριζοσπαστικής αναδιάρθρωσης πολλών συντελεστών του. Μετασχηματίζεται ουσιαστικά όλο το παγκόσμιο καπιταλιστικό πεδίο με αναδιάταξη θέσεων για το κεφάλαιο, την εργασία, τους συντελεστές παραγωγής, τα υποκείμενα και τις κοινωνίες. Ένα είναι δεδομένο πάντως: ότι το όριο αντοχής του συστήματος είναι διαρκώς μετατοπίσιμο. Και οι λόγοι της μετατόπισης αυτής είναι αναπόσπαστο κομμάτι της διεθνούς οικονομικής αναδιάρθρωσης.
♦ Α) Η πανδημία και το παγκόσμιο lockdown οδήγησε κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες στο να επιδοτούν τις οικονομίες με κεφάλαια πρωτοφανούς ύψους.Τα κεφάλαια αυτά θρέφουν το εξωφρενικό δημόσιο χρέος ενώ ταυτόχρονα άρχισαν να αυξάνουν και την πιστωτική επέκταση (άρα και το χρέος) στον ιδιωτικό τομέα που ζητάει επίμονα κεφάλαια επανεκκίνησης. Η καθήλωση προσφοράς/ζήτησης με την ραγδαία εξάπλωση του κορωνοϊού έχει εξαϋλώσει τις αποτιμήσεις των εταιρικών ομολόγων και έχει εκτοξεύσει την μεταβλητότητα τους στα ύψη.
♦ Β)Το Κράτος εισήλθε, μέσω της κοινωνικής μηχανικής και της ισχυρής βιοπολιτικής πειθάρχησης των υποκειμένων, στο πεδίο της εργασιακής αναδιάρθρωσης άρα και στην εξίσωση εργασίας-μισθού. Στην Ευρωζώνη θα εφαρμόζεται πλέον το μοντέλο της δοκιμασμένης γερμανικής νεοπατερναλιστικής πολιτικής: επιδότηση μέρους του μισθού που χάνεται λόγω της συστημικής κρίσης που οδηγεί σε μετατροπής της πλήρους απασχόλησης σε μερική και εκ περιτροπής. Αυτό φυσικά συνεπάγεται ριζική αναδιάρθρωση του εργασιακού βίου, νέες μορφές επαγγελματικής υποκειμενοποίησης, νέο ηγεμονικό ρόλο κράτους και κεφαλαίου στον έλεγχο του κοινωνικού εργοστασίου. Οι απαιτούμενες δεξιότητες για υψηλής τεχνολογίας θέσεις απασχόλησης σε όλο και ισχυρότερα ολιγοπώλια, συμβαδίζουν με τις διαρκείς ανισότητες ευκαιριών για νέους και παλιούς στην αγορά εργασίας. Εξ ίσου σημαντική είναι φυσικά και η διαδικασία διατίμησης και διαμοιρασμού της εργασίας με βάση τα νέα παραγωγικά μοντέλα (τριτογενοποίηση, ρομποτική, internet of things, κ.λπ.).Είναι φυσικά ήδη ορατό -μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων- το υπεραυξημένο επίπεδο ανεργίας και η συμπίεση του μισθού σε πολλές χώρες. Η Κίνα δεν είναι πλέον το μόνο φθηνό εργοστάσιο στην πλανητική οικονομία. Παράλληλα, σκέψεις για καθολικό βασικό εγγυημένο εισόδημα μοιάζουν μάλλον εξωπραγματικές στο πλαίσιο της συστημικής ορθόδοξης λογικής.
♦ Γ) Στην φάση αυτή της καπιταλιστικής παραγωγικής αναδιάρθρωσης και ως επακόλουθο της μετάλλαξης στην αγορά εργασίας εισέρχονται στις αγορές νέοι μηχανισμοί προσφοράς/ζήτησης. Όπως πρώτος περιέγραψε ο B. Merchant στο One Zero το παγκόσμιο παραγωγικό μοντέλο εισήλθε στην εποχή της αμαζονοποίησης (amazonification). Άνθρωποι και μηχανές σταμάτησαν να λειτουργούν επί δυο μήνες σε πολλές χώρες αλλά αυτό δεν εμπόδισε τις επιμέρους κερδοφορίες ολιγοπωλίων που ελέγχουν κυρίως τους ιντερνετικούς τζίρους αλλά και σχετίζονται άμεσα με την βιομηχανική παραγωγή και την κυκλοφορία του εμπορεύματος. Αυτονόητο είναι πλέον ότι πλατφόρμες και λογισμικά είναι οι απόλυτοι/καταλυτικοί συντελεστές παραγωγής, με υψηλές οικονομίες κλίμακος, ελέγχοντας τα δεδομένα που παράγουν δωρεάν οι χρήστες και ελέγχοντας ταυτόχρονα τα δίκτυα συναλλαγών/πληρωμών στις ψηφιακές αγορές. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ιδιοκτήτριες εταιρείες πίσω από αυτές τις πλατφόρμες αύξησαν την κερδοφορία τους κατά την περίοδο του lockdown αφού οι ιντερνετικές δαπάνες εκτοξεύθηκαν. Το εμπόριο στην πραγματική οικονομία ήταν σχεδόν νεκρό επί δυο περίπου μήνες με εξαίρεση τρόφιμα/φάρμακα. Η δε χαμηλή ενεργειακή ζήτηση λόγω της παγκόσμιας καραντίνας φάνηκε με τις αρνητικές (!) τιμές στην διαπραγμάτευση των προθεσμιακών συμβολαίων αργού πετρελαίου στις 20/4/2020. Αυτή η έννοια του αρνητικού στην προθεσμιακή διαπραγμάτευση εμπορευμάτων είναι που προσδιορίζει- ως δυνητική αναπαράσταση - το κεντρικό μας σημαίνον: το διαρκές μετατοπίσιμο όριο του συστήματος και την μόνιμη απώθηση χρέους και αρνητικότητας ("αντιαξίας" όπως λέει ο D. Harvey) σε ένα δυστοπικό μέλλον.
♦ Δ) Η (χωροχρονική) ηγεμονία των παραδοσιακών ισχυρών κρατών αναδιατάσσεται εντός ενός πλαισίου εντεινόμενων εμπορικών και νομισματικών πολέμων. Ο ιδιόμορφος κινεζικός ημικρατικός καπιταλισμός απειλεί πλέον την πρωτοκαθεδρία της δυτικής καπιταλιστικής μηχανής. Οι ισχυροί της ευρωζώνης (με καθοδηγητή την Γερμανία), ΗΠΑ, Μ.Βρετανία αλλά και Ιαπωνία διασώζουν στην ουσία τα ιδιωτικά τους ολιγοπώλια σε συγκεκριμένους κλάδους, είτε με μερική κρατικοποίηση, είτε με εγγυήσεις δανειακών κεφαλαίων. Το καναλιζάρισμα του χρήματος αφορά φυσικά και την παράλληλη κούρσα αντοχής του ευάλωτου τραπεζικού συστήματος το οποίο κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες φροντίζουν να θωρακίζουν διαρκώς (με λεφτά των φορολογουμένων) μετατοπίζοντας τα όρια αντοχής του.
● Από τις παραπάνω συνοπτικές διαπιστώσεις το κρισιμότερο μέγεθος αντανάκλασης της συστημικής κρίσης αφορά τις διαρκώς αυξημένες τάσεις στους ρυθμούς δημοσίου και ιδιωτικού χρέους και της αναλογίας τους προς τον παραγόμενο πλούτο. Το ίδιο ισχύει φυσικά και στην αναλογία μισθών/κερδών. Η ξαφνική παγκόσμια αναδιάρθρωση των εφοδιαστικών αλυσίδων συνδυάστηκε από μια -πρωτοφανή στα ιστορικά χρονικά- ταυτόχρονη καθήλωση του παραγωγικού δυναμικού.
● Είναι αυτονόητο ότι οι εισοδηματικές ανισότητες θα διευρύνουν τις κοινωνικές διαφορές καθώς οι συσχετίσεις υπεραξίας και ευέλικτων μορφών απασχόλησης σε πολλούς κλάδους (de facto πλέον η καθιέρωση της εξ αποστάσεως εργασίας) θα αυξάνονται διαρκώς. Όλα τα παραπάνω αλληλεπιδρούν με τις ραγδαίες μεταβολές στην συνάρτηση μισθού/κέρδους…
========================
Δεν θέλω να δουλεύω έτσι πια. Είναι ανήθικο. Δεν είναι λογικό ένα σακκάκι ή ένα κοστούμι μου να υπάρχει στο κατάστημα για 3 εβδομάδες και μετά να το αντικαθιστούμε με ένα νέο που δεν θα διαφέρει από το παλιό. Πάντα πίστευα στην διαχρονική κομψότητα, στην συνειδητοποίηση των ρούχων που τα καθιστά μοναδικά με την πάροδο του χρόνου. Για τον ίδιο λόγο θεωρώ παράλογο ότι κατά την διάρκεια του χειμώνα υπάρχουν στο κατάστημα λινά φορέματα, και παλτά κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Ποιός αγοράζει ρούχα για να τα βάλει απλά στην ντουλάπα του? Είναι ένα σύστημα που καθοδηγείται από τα πολυκαταστήματα και δυστυχώς είναι η κυρίαρχη νοοτροπία. Ηρθε η ώρα να την αλλάξουμε.
Να τελειώσει αυτή η ιστορία. Αυτή η κρίση είναι μια υπέροχη ευκαιρία να επιβραδύνουμε τα πάντα.
Να επανορθώσουμε τα πάντα.
Να ζωγραφίσουμε έναν πιο αυθεντικό και αληθινό ορίζοντα.
Αρκετά με τη μόδα ως επικοινωνιακό παιχνίδι, αρκετά με τις επιδείξεις μόδας σε όλο τον κόσμο.
Η στιγμή που περνάμε είναι ταραγμένη, αλλά μας προσφέρει τη δυνατότητα, μοναδική, να διορθώσουμε ό, τι είναι λάθος, να αφαιρέσουμε το περιττό, να βρούμε μια πιο ανθρώπινη διάσταση.
Αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο μάθημα αυτής της κρίσης.
Ο καταπληκτικός Giorgio Armani.
Επιστολή του στο περιοδικό WWD Women's Wear's Wear για δημοσιογράφους, διαφημιστικά πρακτορεία, σχεδιαστές και byers λιανικής πώλησης.
Ένας νέος κόσμος ξημερώνει και στην μόδα με ανθρώπους τόσο *νέους στο μυαλό όσο αυτός.
========================
Μαντόνα, Ντε Νίρο και 200 καλλιτέχνες απ΄ όλο τον κόσμο λένε "όχι" στην επιστροφή στην "κανονικότητα"
Μαντόνα, Ρόμπερτ ντε Νίρο, Ιζαμπέλ Ατζανί, Κέιτ Μπλάνσετ, Γιάν Αρτίς-Μπερτράν...: διακόσιοι καλλιτέχνες και επιστήμονες από ολόκληρο τον κόσμο απευθύνουν σήμερα από τις σελίδες της γαλλικής εφημερίδας Le Monde έκκληση εναντίον μιας "επιστροφής στην κανονικότητα" μετά την πανδημία του κορονοϊού και ζητούν έναν "ριζικό μετασχηματισμό" του συστήματος κατά του "καταναλωτισμού"."Μας φαίνεται αδιανόητο να 'επιστρέψουμε στην κανονικότητα'", γράφει η ομάδα αυτή σε άρθρο, την πρωτοβουλία για το οποίο είχαν η γαλλίδα ηθοποιός Ζουλιέτ Μπινός και ο γάλλος αστροφυσικός Ορελιάν Μπαρό.
Τραγωδία αλλά και πρόκληση για ένα νέο κόσμο
Γι' αυτούς η πανδημία της Covid-19 είναι μια "τραγωδία", αλλά "η κρίση έχει το καλό ότι μας προσκαλεί να αντιμετωπίσουμε τα ουσιώδη ζητήματα". "Το πρόβλημα είναι συστημικό", εκτιμά η ομάδα αυτή, στην οποία συμμετέχουν πολλές προσωπικότητες της τέχνης και της επιστήμης, όπως οι ηθοποιοί Ρόμπερτ ντε Νίρο, Τζέιν Φόντα, Κέιτ Μπλάνσετ, Μαριόν Κοτιγιάρ, Μόνικα Μπελούτσι, Γκιγιόμ Κανέ, οι τραγουδίστριες Μαντόνα και Ανζέλ, οι σκηνοθέτες Πίτερ Μπρουκ και Μπετράν Ταβερνιέ, ο φωτογράφος Γιαν Αρτίς-Μπερτράν, νομπελίστες της Ιατρικής, της Χημείας και της Φυσικής, όπως ο Τζέιμς Πιμπλς, ο νομπελίστας της Ειρήνης Μοχάμεντ Γιουνούς...Ως εκ τούτου η ομάδα καλεί "επισήμως τους ηγέτες και τους πολίτες να βγουν από την αστήρικτη λογική που εξακολουθεί να επικρατεί για να εργασθούν επιτέλους για μια βαθιά αναθεώρηση των στόχων, των αξιών και της οικονομίας".
Ένας "ριζικός μετασχηματισμός επιβάλλεται σε όλα τα επίπεδα", σύμφωνα με την ομάδα, όμως "δεν θα συμβεί χωρίς μαζική και αποφασιστική στράτευση" διότι "είναι θέμα επιβίωσης όσο και αξιοπρέπειας και συνέπειας", καταλήγει το άρθρο.
πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
========================
Ανατροπή μοντέλου χρειάζονται οι ΗΠΑ
Ρευστοί καιροί, ρευστή ελπίδα...
Ανοιχτή κοινωνία κλειστών οριζόντων
Από το κράτος πρόνοιας στο κράτος φιλανθρωπίας
Κρίστοφερ Λας – Η ευθραυστότητα του φιλελευθερισμού
Ρευστοί καιροί, σπουδαίοι στοχαστές
Serge Latouche: Ονειρεύομαι έναν κόσμο που να μαθαίνει από την αποανάπτυξη
Σχόλια