Το γεωπολιτικό παζλ στο τόξο Μαύρη Θάλασσα-Ανατολική Μεσόγειος

την
Το γεωπολιτικό παζλ στο τόξο Μαύρη Θάλασσα-Ανατολική Μεσόγειος, Μένιος Τασιόπουλος
Η σύγκρουση ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία -οικονομική και γεωπολιτική- δεν μπορεί να θεωρηθεί μπλόφα. Επίσης, δεν θα κλείσει εάν τυχόν απελευθερωθεί ο πάστορας Μπράνσον, αφού ο Ερντογάν επί της ουσίας θεωρεί ως προαπαιτούμενο την “επιστροφή” του εξ απορρήτων τραπεζίτη του, που έχει συλληφθεί από τις αρχές ασφαλείας των ΗΠΑ. Ενός προσώπου που γνωρίζει τους προσωπικούς λογαριασμούς της οικογένειας Ερντογάν, αλλά και τις διαδρομές του μαύρου χρήματος ανάμεσα στο Ιράν και την Τουρκία. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να αγνοείται το γεγονός ότι η κρίση εμπιστοσύνης στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας έχουν αφετηρία την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 σε βάρος του Ερντογάν, αλλά και την ευθεία σύγκρουση με το Ισραήλ που εξελίσσεται λόγω Ιερουσαλήμ και Χαμάς. Το κρίσιμο ζήτημα από εδώ και πέρα, με δεδομένες τις κυρώσεις των ΗΠΑ σε βάρος της Τουρκίας, την περιδίνηση στην οποία έχει περιέλθει η οικονομία της γειτονικής χώρας, αλλά και την βαθμηδόν εγκατάλειψη της στρατηγικής στρατιωτικής βάσης του Ιντσιρλίκ από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, είναι τι περιθώρια έχει η Τουρκία;

Η βούληση Ερντογάν είναι σαφής. Να κινηθεί προς μια στρατηγική ένταξη της Τουρκίας στην Ευρασία, αναπτύσσοντας τις σχέσεις με την Ρωσία, αλλά και τις οικονομικές με την Κίνα. Ταυτόχρονα επιχειρεί ένα εκ νέου άνοιγμα στην Ευρώπη, που βρίσκεται σε εμπορικό και όχι μόνον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ. Στην EΕ έχει ως βασικό σύμμαχό του την Γερμανία, η οποία -επί προεδρίας Τραμπ- επίσης συγκρούεται με τις ΗΠΑ για τις εκλεκτικές σχέσεις στη βάση της «διπλωματίας των αγωγών» που διατηρεί με τη Μόσχα.
Η Τουρκία στο πεδίο αυτό μπορεί να επιχειρήσει ένα τρίγωνο Τουρκία-Ρωσία-Γερμανία, ώστε να διασπάσει τον γεωοικονομικό αποκλεισμό που επιχειρεί να της επιβάλει η Ουάσιγκτον. Ταυτόχρονα, η Τουρκία δείχνει ότι διατηρεί την αυτοκρατορικού τύπου παραδοσιακή σχέση με την Βρετανία, η οποία στη βάση της προσπάθειας της να θωρακίσει τον «ατλαντικό δεσμό», μέσω ΝΑΤΟ με τις ΗΠΑ, διευρύνει με κάθε τρόπο το μέτωπο με την Ρωσία, επενδύοντας σε ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο.

Τα τρίγωνα της Τουρκίας

Ταυτόχρονα, όμως, η Βρετανία υποσκάπτει την σχέση της με τις ΗΠΑ, επιδιώκοντας μια στρατηγικού τύπου οικονομική και εμπορική συνεργασία με την Κίνα ύψους ενός τρισ. δολαρίων περίπου, την οποία θεωρεί κρίσιμη για την μετά Brexit εποχή της. Στο πεδίο αυτό η Τουρκία ενδεχομένως να επιχειρήσει τη συγκρότηση ενός τριγώνου Τουρκία-Βρετανία-Κίνα, το οποίο να την φέρει σε δεσπόζουσα περιφερειακή θέση.
Με ένα τέτοιο τρίγωνο, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις μπορεί να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην Ευρασία και την Ευρώπη (ηπειρωτική και ναυτική). Ακόμη και αν χρειασθεί να αποχωρήσει από το -ούτως ή άλλως σε υποχώρηση ως προς τον διεθνή ρόλο του- ΝΑΤΟ και να αναβαθμίσει την στρατιωτική σχέση της με την Ρωσία, πέρα από την πυρηνική τεχνολογία και τους S-400. Η τυχόν ένταξη, μάλιστα, της Τουρκίας στους BRICS και την υπό διαμόρφωση στρατιωτική “συμφωνία της Σαγκάης” θα της δώσει εχέγγυα σταθεροποίησης της.

Πολλοί έγκυροι και έμπειροι διεθνείς αναλυτές χαρακτηρίζουν επιθετική την διεθνή πολιτική Έρντογάν. Στη βάση της, όμως, μπορεί και να είναι αμυντική, γιατί επί της ουσίας με την δυναμική που υπάρχει στην περιφερειακή, αλλά και στην κεντρική διεθνή συγκρότηση, η Τουρκία χάνει ζωτικό χώρο στα Βαλκάνια, στο Αιγαίο, στην Μεσόγειο και τελικά και στην Μεσοποταμία μετά την επικράτηση του Άσαντ στο μέτωπο της Συρίας. Ταυτόχρονα, όπως έδειξε και η τελευταία σύνοδος των χωρών της περιοχής, είναι παντελώς απούσα και από την ζώνη της Κασπίας.

Aμερικανική ζώνη συνοχής

Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία, όπως και η Ελλάδα, παραμένει στην “αμερικανική ζώνη συνοχής”. Θα διεκδικήσει μια στρατηγική σχέση με την Ουάσιγκτον ανάλογη με το Ισραήλ; Μένει πάντως ως διέξοδος η Κύπρος και η σύγκρουση, θερμή ή ψυχρή, στην ΑΟΖ. Μπορεί η Άγκυρα να επιλέξει -με την υποστήριξη της Ρωσίας αλλά και της Γερμανίας- την άμεση διχοτόμηση και τη μετατροπή του βόρειου υπό κατοχή τμήματος σε επίσημο τουρκικό προτεκτοράτο, άμεσα συνδεδεμένο, όμως, με την ευρωπαϊκή οικονομική ζώνη τόσο για λογαριασμό της Άγκυρας όσο και της Μόσχας.
Γεωπολιτικά το πλέον σημαντικό για την Τουρκία είναι η ζώνη της Μαύρης Θάλασσας. Ο “ομφάλιος λώρος” που την συνδέει με την Ρωσία σε μια απευθείας διαδρομή (εμπορική, οικονομική και στρατηγική). Ήδη, η Μόσχα έχει αποσπάσει την Κριμαία από την Ουκρανία και επιζητεί πλέον την πρόσβαση στην άλλη πλευρά, στην Ανατολία (στην περιοχή του Πόντου).
Στην περίπτωση αυτή, ο ιστορικός στόχος για έξοδο της Ρωσίας στη Μεσόγειο μέσω Βαλκανίων, μετά το 2015 που ενεπλάκη δυναμικά στη Συρία και ειδικά μετά την προσέγγιση με την Άγκυρα, λειτουργεί αποπροσανατολιστικά προς τις δυτικές δυνάμεις. Εάν γίνει εφικτή η στρατηγική συμμαχία της με την Τουρκία θα αποκτήσει έναν κάποιον έλεγχο των Στενών και της Μαύρης Θάλασσας. Η συζήτηση για μια νέα “Γιάλτα στην Ανατολή”, που επηρεάζει την συνοχή της Τουρκίας, ξεκινά από αυτό το σημείο.
================

Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου