Η συμφωνία της γραβάτας

Για να εκτιμήσουμε τη σημασία της  συμφωνίας του Γιούρογκρουπ του Ιουνίου του 2018 είναι απαραίτητο να πάμε δυο χρόνια πίσω και να αναφερθούμε πρώτα στη συμφωνία του Μαΐου του 2016. Τότε τέθηκε το πλαίσιο για το ελληνικό χρέος μέσα στο Τρίτο Μνημόνιο που έφερε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Η πρόσφατη συμφωνία του Αλέξη Τσίπρα – αυτή της γραβάτας – είναι απόρροια της προηγούμενης και στην πράξη ακόμη χειρότερη, όπως θα δούμε παρακάτω.

Το Γιούρογκρουπ του Μαΐου 2016

Η συμφωνία του Μαΐου 2016 περιλάμβανε βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. Συγκεκριμένα:

1. Να βελτιωθεί τεχνικά η σειρά των αποπληρωμών για το χρέος προς το EFSF,

2. Να γίνουν τεχνικές αλλαγές στη χρηματοδότηση του EFSF/ESM ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος από πιθανή άνοδο των επιτοκίων και,

3. Να μην πληρωθούν τόκοι για το 2017 στο ποσό που είχε χρησιμοποιηθεί για επαναγορά χρέους κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Μνημονίου (ένα μικρό ποσό, λίγο πάνω από 11 δις).

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς οικονομολόγος για να καταλάβει ότι τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, επιφανειακά. 

Ταυτόχρονα το Γιούρογκρουπ προέβλεψε και μεσοπρόθεσμα μέτρα, τα οποία θα εφαρμόζονταν εάν και όταν το Τρίτο Μνημόνιο ολοκληρωνόταν με επιτυχία. Συγκεκριμένα:

1.Την πλήρη κατάργηση των τόκων για το ποσό που είχε χρησιμοποιηθεί για επαναγορά χρέους στη διάρκεια του Δευτέρου Μνημονίου.

2.Την επιστροφή των κερδών από τα ομόλογα της ΕΚΤ και του ESM.

3.Τη χρήση τυχόν αδιάθετων κονδυλίων του Τρίτου Μνημονίου για να αποπληρωθούν παλαιότερα χρέη κι έτσι να γίνει ελάφρυνση των συνολικών τόκων.

4.Επιμήκυνση και αλλαγές στις πληρωμές των τόκων του χρέους προς το EFSF (που είναι περίπου το ένα τρίτο του συνολικού χρέους της Ελλάδας), ώστε να υπάρξει ελάφρυνση.

Και πάλι ήταν φανερό ότι τα μέτρα αυτά δεν πρόσφεραν καμιά ουσιαστική βελτίωση στο θέμα του χρέους. Επιπλέον, για να τα κάνει πράξη το Γιούρογκρουπ απαιτούσε από την Ελλάδα να συμμορφωθεί πιστά με το πρόγραμμα. Δηλαδή να εφαρμόσει θηριώδη λιτότητα, γενικευμένες ιδιωτικοποιήσεις της δημόσιας περιουσίας, και απορρύθμιση των αγορών.

Η πολιτική διαχείριση 2016-2018

Η πολιτική διαχείριση μιας τέτοιας συμφωνίας ήταν εξαιρετικά απαιτητική για τον ΣΥΡΙΖΑ και χρειάστηκε να επιστρατευτεί όλη η μαεστρία της ηγετικής ομάδας στην ‘επικοινωνία’. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς, το ‘παράλληλο πρόγραμμα’, τα ‘αντίμετρα’, ή τον πόνο ψυχής καθώς η κυβέρνηση επέβαλε καταιγίδα φόρων στο πλαίσιο της μνημονιακής λιτότητας; Κυρίως όμως έκλεινε το μάτι στον ελληνικό λαό λέγοντας ότι, αν κάνουμε όλα όσα μας ζητάνε, τελικά θα έχουμε μια γενναιόδωρη ρύθμιση για το χρέος. Δε μπορεί, μας το είχαν υποσχεθεί ήδη από το 2012, όταν το χρέος μας ήταν αναλογικά πολύ μικρότερο. Τώρα που έφτασε σχεδόν το 180% του ΑΕΠ, οι φίλοι και ‘εταίροι’ μας θα φανούν γενναιόδωροι και θα μας ανταμείψουν.

Έτσι πορεύτηκε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τα επόμενα δύο χρόνια και αναδείχθηκε στην πλέον πειθήνια μνημονιακή κυβέρνηση που γνώρισε η Ελλάδα. Για την ακρίβεια βασιλικότερη του βασιλέως πετυχαίνοντας πλεονάσματα λιτότητας πολύ μεγαλύτερα από αυτά που απαιτούσε το Γιούρογκρουπ. Το 2017 ξεπέρασε το 4%, πολύ πάνω από το 1,75% που προέβλεπε το Τρίτο Μνημόνια. Όχι απλώς καλοί μαθητές, αλλά αριστούχοι, υποδείγματα.

Το Γιούρογκρουπ του Ιουνίου 2018

Πέρασε λοιπόν ο καιρός, ακολουθήθηκε πιστά το Τρίτο Μνημόνιο, εφαρμόστηκαν και τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, και φτάσαμε στην ώρα της ρύθμισης του χρέους, της τελικής πράξης της μνημονιακής περιόδου. Τι αποφάσισε το Γιούρογκρουπ;

Πρώτο, την κατάργηση της πληρωμής τόκων για το περίφημο ποσό που είχε χρησιμοποιηθεί για να γίνει η επαναγορά χρέους με το Δεύτερο Μνημόνιο.

Δεύτερο, την επιστροφή των κερδών από τα ομόλογα της ΕΚΤ και του ESM.

Τρίτο, για το χρέος προς το EFSF, την επέκταση της περιόδου χάριτος κατά δέκα χρόνια (δηλαδή μέχρι το 2032) και την επιμήκυνση της μέσης ωρίμανσης επίσης κατά δέκα χρόνια.

Αυτά.

Το Γιούρογκρουπ δεν υιοθέτησε ούτε καν όσα μεσοπρόθεσμα μέτρα είχαν προταθεί στη συμφωνία του Μαΐου του 2016. Δεν υπήρξε δηλαδή συμφωνία να χρησιμοποιηθεί ένα σοβαρό ποσό από τα αδιάθετα κονδύλια του Τρίτου Μνημονίου για να γίνει αποπληρωμή άλλων, ακριβότερων χρεών ώστε να υπάρξει συνολική ελάφρυνση.

Συμφωνήθηκε όμως να πάρει η Ελλάδα την πέμπτη και τελευταία δόση του προγράμματος, ύψους 15 δις, από τα οποία τα 5,5 δις θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για διευκόλυνση της εξυπηρέτησης του χρέους (ίσως για αποπληρωμή ενός μέρους του χρέους προς το ΔΝΤ) και τα 9,5 δις για να σχηματιστεί το περιβόητο ‘μαξιλάρι’, που πλέον θα ξεπεράσει τα 24 δις, ώστε να βγει η χώρα στις αγορές. Όλα αυτά υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι η χώρα θα έχει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% μέχρι το 2022 και 2,2% κατά μέσο όρο μέχρι το 2060! Και φυσικά θα υπάρξει ‘ενισχυμένη εποπτεία’ με τέσσερις επισκέψεις το χρόνο, καθώς και σταδιακή επιστροφή των κερδών από τα ομόλογα της ΕΚΤ και του ESM – με αιρεσιμότητα – ώστε να τηρείται το πλαίσιο. 

Για μια ακόμη φορά η κυβέρνηση Τσίπρα ηττήθηκε στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Για μια ακόμη φορά οι ‘εταίροι’ μας φάνηκαν αμείλικτοι, δεν τήρησαν τις υποσχέσεις τους και στη ουσία έδειξαν ότι το κεφάλαιο Ελλάδα έχει κλείσει γι’ αυτούς. Η μακροπρόθεσμη πρόβλεψη που έκαναν για το χρέος είναι ότι, όταν με το καλό έρθει το 2032, θα το ξανασκεφτούν ...

Τι θα ακολουθήσει;

Η συμφωνία αυτή είναι η τελική. Δεν υπάρχουν άλλες διαπραγματεύσεις, τα μνημόνια τελειώνουν επισήμως τον Αύγουστο του 2018 και η Ελλάδα θα ζήσει με αυτούς τους όρους. Τι σημαίνει αυτό;

Μέχρι το 2022 η χώρα θα είναι υποχρεωμένη να κινηθεί σε καθεστώς εξαιρετικά  σκληρής λιτότητας με πρωτοφανή πλεονάσματα που σημαίνουν συνεχή φορολογική πίεση και ελάχιστο δημοσιονομικό χώρο για παροχές και ελαφρύνσεις προς τα στρώματα που έχουν χτυπηθεί ανελέητα. Θα πρέπει επίσης να εφαρμόσει τα μέτρα περικοπής των συντάξεων το 2019 και κατόπιν τα μέτρα μείωσης του αφορολόγητου. Θα πρέπει τέλος να συνεχίσει να εφαρμόζει σειρά δομικών νεοφιλεύθερων αλλαγών υπό την εποπτεία των δανειστών. Με τόσο μεγάλη πίεση στην ενεργό ζήτηση η ετήσια ανάπτυξη όλο αυτό το διάστημα πολύ δύσκολα θα ξεπεράσει το 2%.

Παράλληλα η χώρα θα δοκιμάσει να δανείζεται τακτικά από τις ανοιχτές αγορές. Για τα πρώτα δύο περίπου χρόνια το ‘μαξιλάρι’ προσφέρει μια κάλυψη, αλλά τα επιτόκια παγκοσμίως είναι στην ανοδική φάση του κύκλου, ο δανεισμός των αναπτυσσομένων χωρών είναι και πάλι τεράστιος και τα χρηματιστήρια είναι σε έξαρση. Για μια χώρα με την αναπτυξιακή δυναμική της Ελλάδας και με χρέος περίπου 180% του ΑΕΠ, η έξοδος στις συνθήκες αυτές είναι εξαιρετικά παρακινδυνευμένη. Ανά πάσα στιγμή τα επιτόκια μπορεί να γίνουν απαγορευτικά και ο δανεισμός να καταστεί ανέφικτος.

Μακροπρόθεσμα, τέλος, η εικόνα είναι τελείως απογοητευτική. Το πολυθρύλητο ‘ολιστικό σχέδιο ανάπτυξης’ ήταν μια άσκηση επί χάρτου για να πειστούν οι δανειστές ότι η κυβέρνηση θα είναι πολύ αυστηρή στα δημοσιονομικά με την ελπίδα ότι κάτι θα μας δώσουν στο χρέος, ώστε να υπάρξει κάποια μακροπρόθεσμη προοπτική ανάπτυξης. 

Δεν έγινε απολύτως τίποτε και η προοπτική που εμφανίζεται είναι τραγική. 

• Η Ελλάδα έχει αρνητική καθαρή αποταμίευση και ένα τραπεζικό σύστημα που μειώνει τις πιστώσεις κάθε χρόνο. 

Οι επενδύσεις δεν έχουν καμία δυναμική, ενώ η ελπίδα ότι θα έρθουν ξένες επενδύσεις που θα αλλάξουν τα πράγματα είναι απλώς ευχολόγιο. 

• Πάνω απ’ όλα, η χώρα χάνει συνεχώς το καλύτερα εκπαιδευμένο κομμάτι του εργατικού της δυναμικού, ιδίως τη νεολαία. 

Η Ελλάδα μετατρέπεται σταθερά σε χώρα γερόντων, με τεράστιο χρέος και εξαιρετικά αντιαναπτυξιακές πολιτικές που πηγάζουν από την εξυπηρέτηση του χρέους. (blogger: βλέπε σχετικά:Βιώσιμο το χρέος, νεκρή η χώρα)

• Ο Αλέξης Τσίπρας ανέβηκε στην εξουσία καταγγέλοντας τα μνημόνια και το χρέος. Όταν όμως βρέθηκε αντιμέτωπος με την πραγματικότητα, αποδέχθηκε και τα μνημόνια και το χρέος για να παραμείνει στην εξουσία. Σε τρία χρόνια ολοκλήρωσε το έργο των προηγούμενων κυβερνήσεων και έφτιαξε μια μνημονιακή πραγματικότητα για τη χώρα. Μετά έβαλε γραβάτα για να πανηγυρίσει. Ας μην έχει ψευδαισθήσεις για το τι θα πει η ιστορία.

=====================

Λιαργκόβας: Πέσαμε στην παγίδα Σόιμπλε με τα πρωτογενή - Λιτότητα ως το 2060

"Η ελληνική κυβέρνηση έπεσε στην παγίδα να πετύχει υψηλότερα των στόχων πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτό ήταν λάθος", επεσήμανε, μιλώντας στον ΣΚΑΪ, o οικονομολόγος Παναγιώτης Λιαργκόβας, τέως επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής. "Ο Σόιμπλε είχε ζητήσει 2 δισ. ευρώ πρωτογενές πλεόνασμα, και συγκεντρώσαμε περίπου 7 δισ. Αυτό ήταν η παγίδα… Πέσαμε στην παγίδα" ανέφερε, στη σκιά της συμφωνίας της 21ης Ιουνίου, σύμφωνα με το skai.gr.

"Δώσαμε ένα χαρτί στους Γερμανούς, στον Σόιμπλε, ο οποίος από τότε άλλαξε στάση και προσανατολίστηκε στα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, λέγοντας ότι 'αφού τα καταφέρνετε συνεχίστε με αυτό το ρυθμό', άρα με τη λιτότητα", εξήγησε ο κ. Λιαργκόβας.

Το Eurogroup δεν έφερε ριζική λύση για την ελάφρυνση του χρέους. Θα υπάρξει λιτότητα με συνεχή επιτήρηση της ελληνικής οικονομίας έως το 2060 σχολίασε ακόμα ο οικονομολόγος.

"Δεν υπήρξε οριστική ριζική λύση του χρέους, το χρέος δεν απομειώθηκε, ρυθμίστηκε. Κλωτσήσαμε το τενεκεδάκι να πάει λίγο πιο κάτω και βλέπουμε… Πρόκειται για νίκη των Γερμανών", σχολίασε ο κ. Λιαργκόβας.

"Εφόσον υπάρχει η υπερφορολόγηση, η λιτότητα είναι εκφρασμένη έως το 2022, αλλά επεκτείνεται έως το 2060", τόνισε. Θα δοθούν από το περίσσευμα και κάποια αντίμετρα - υπό προϋποθέσεις, αλλά τα περιθώρια είναι μικρά διευκρίνισε ο κ. Λιαργκόβας. Σύμφωνα με όσα είπε η επιτυχία η μείωση των στόχων για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα θα συνιστούσε μεγάλη επιτυχία, καθόσον θα βοηθούσε σημαντικά την ανάπτυξη.

"Ο κορσές της επιτήρησης είναι στενός, οι Ευρωπαίοι δεν μας εμπιστεύονται με αποτέλεσμα να μην υπάρξει ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας και να έχουμε συνεχή παρακολούθηση", τόνισε.
=================

Eurogroup: Υψηλά πλεονάσματα, συνέχιση των σκληρών μεταρρυθμίσεων και ασπιρίνες για το χρέος

Γράφει ο Νίκος Χουντής
Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να πανηγυρίζει για την απόφαση του Eurogroup, αλλά ο ελληνικός λαός έχει να αντιμετωπίσει υπερβολικά πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι το 2060, σκληρές ανιλαϊκές μεταρρυθμίσεις, μειώσεις μισθών και συντάξεων, αλλά και τη συνέχιση της επιτροπείας και της αβεβαιότητας στην εξυπηρέτηση των δανειακών αναγκών. Με λίγα λόγια, το ελληνικό χρέος θα συνεχίσει να αποτελεί έναν μηχανισμό επιβολής πολιτικής των ευρωπαϊκών θεσμών που θα κρατά όμηρο την ελληνική οικονομία και τον ελληνικό λαό για πολλές δεκαετίες ακόμα.
Πιο συγκεκριμένα, μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις και συγκρούσεις των «μεγάλων δυνάμεων», της Γερμανίας, της Γαλλίας και του ΔΝΤ, το Eurogroup παίρνει και πάλι μέτρα για τη βιωσιμότητα του ελληνικούς χρέους, αυτή τη φορά μεσοπρόθεσμου ορίζοντα, όπως η επιμήκυνση των δανείων του EFSF, η αναστολή του αυξημένου επιτοκίου του δανείου που χρησιμοποιήθηκε στην επαναγορά ομολόγων του 2012 και η επιστροφή των κερδοσκοπικών εσόδων που απολαμβάνουν η ΕΚΤ και οι Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες από την κατοχή των ελληνικών ομολόγων που, με νομικά έωλα επιχειρήματα, δεν κουρεύτηκαν με το PSI.
Θυμίζουμε ότι για το ελληνικό χρέος, την περίοδο 2012-2016, εφαρμόστηκε το περιβόητο PSI που κούρεψε τα ελληνικά ομόλογα που κατείχαν, ως επί το πλείστον, οι ελληνικές τράπεζες, τα ελληνικά νοικοκυριά και τα ασφαλιστικά ταμεία, αφού οι ευρωπαϊκές τράπεζες (γαλλικές και γερμανικές) είχαν προλάβει να τα ξεφορτωθούν, και άλλα μικρότερα μέτρα που αφορούσαν την επαναγορά ομολόγων, την επιμήκυνση δανείων και τη μείωση επιτοκίων.
Τα αποτελέσματα όλων αυτών των «μέτρων ελάφρυνσης» ήταν τελικά να εκτιναχθεί το ελληνικό χρέος, να χρεωθεί ο ελληνικός λαός το δεύτερο και τρίτο Μνημόνιο, ώστε να χρηματοδοτήσει το πτωχευμένο τραπεζικό σύστημα και τα νέα δανειακά βάρη που του πρόσθεσαν, να εκποιηθεί η δημόσια περιουσία, να μειωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις, στο όνομα της βιωσιμότητας.
Από την απόφαση του Eurogroup, απουσιάζουν, ωστόσο, τα μακροπρόθεσμα μέτρα για το χρέος και ο λεγόμενος γαλλικός μηχανισμός που θα συνέδεε την εξυπηρέτηση του χρέους με την οικονομική ανάπτυξη.
Σύμφωνα, μάλιστα, με την παλαιότερη απόφαση του Eurogroup στις 25/05/16, με τη λήξη του Μνημονίου, οι ευρωπαίοι δανειστές θα έπρεπε να συγκεκριμενοποιήσουν, εκτός από τα μεσοπρόθεσμα μέτρα, και το μακροπρόθεσμο μηχανισμό (contingency mechanism). Η απουσία μακροπρόθεσμων μέτρων δεν έμεινε απαρατήρητη από το ΔΝΤ το οποίο, ναι μεν έκρινε βιώσιμο το χρέος μεσοπρόθεσμα, αλλά θα περιμένει κατά πόσο οι ευρωπαίοι δανειστές της Ελλάδας θα πάρουν επιπλέον μέτρα, εφόσον χρειαστεί, μετά το 2032.
Όσον αφορά το πλαίσιο της μετα-προγραμματικής εποπτείας, η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί μεγάλη επιτυχία ότι πλέον μπαίνει σε καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας, σύμφωνα με τον Κανονισμό 472/2013, και επομένως θα υπάγεται υπό την προστασία του κοινοτικού δικαίου. Αυτή η διαπίστωση από τη μεριά της κυβέρνησης προδίδει στην καλύτερη άγνοια και στη χειρότερη πολιτική κοροϊδία.
Τόσο η Ενισχυμένη Εποπτεία, στην οποία εντάσσονται όλες οι χώρες που ολοκληρώνουν ένα Μνημόνιο, όπως πχ η Πορτογαλία, όσο και τα Προγράμματα Προσαρμογής του ESM, όπως αυτό που ολοκληρώνει η Ελλάδα, όσο και η οικονομική και δημοσιονομική εποπτεία του Συμφώνου Σταθερότητας και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, που αφορά πχ τη Γαλλία, διαπνέονται από το κοινοτικό δίκαιο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Με τις ευλογίες του κοινοτικού δικαίου διαλύονται οι εργασιακές σχέσεις στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, με τις ευχές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ξεπουλιέται η δημόσια περιουσία και με την πίεση του ευρωπαϊκού κεκτημένου και των Συνθηκών, μπορεί η Κομισιόν και το Eurogroup να καθορίσει τις δημοσιονομικές και μεταρρυθμιστικές πολιτικές όλων των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το κερασάκι στην τούρτα είναι τα υπερβολικά πρωτογενή πλεονάσματα, του 3.5% μέχρι το 2022 και του 2.2% μέχρι το 2060, που δεσμεύουν για δεκαετίες τον ελληνικό λαό σε μια σκληρή λιτότητα, και θα αφαιρούν από την ελληνική οικονομία, περίπου 4 με 7 δις ευρώ το χρόνο, για τις πληρωμένες δανείων προς τους δανειστές.
Όσο και να προπαγανδίζει η κυβέρνηση ότι η απόφαση του Eurogroup είναι επιτυχής και το ελληνικό χρέος βιώσιμο, ο ελληνικός λαός γνωρίζει ότι δεν είναι βιώσιμος ο μισθός του, η σύνταξή του, το κόστος διαβίωσής του, η εκπαίδευσή του και το σύστημα υγείας του. Η πραγματική προοδευτική προοπτική που έχει ο ελληνικός λαός είναι στον αντίποδα των πολιτικών λιτότητας και υποθήκης του μέλλοντος. Η ρήξη με τις πολιτικές αυτές και η έξοδος από την Ευρωζώνη και την ΕΕ, μπορούν να ανοίξουν νέες προοπτικές για τον ελληνικό λαό, να μας δώσουν νέα εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε τα οικονομικά και κοινωνικά μας προβλήματα.
=====================

Eurogroup: Η Ιστορία και η επικαιρότητα

 Για ψύλλου πήδημα κάθε φορά δημοσιογράφοι και πολιτικοί μάς γαζώνουν τ’ αυτιά για να μας πείσουν ότι «γράφτηκε ιστορία». Ιστορία γράφτηκε μόνο σε δύο στιγμές από την αρχή της κρίσης: στο Καστελλόριζο του Παπανδρέου και στον έρπητα του Τσίπρα. Κατά την ανακοίνωση της υπαγωγής της χώρας στα μνημόνια και μετά όταν υποχώρησε ο εκφραστής της μαζικότερης θεσμικής αμφισβήτησης της λιτότητας. Τα υπόλοιπα είναι θόρυβος, κουτσομπολιά ή δευτερεύουσας σημασίας γεγονότα που εκπορεύονται ευθέως από αυτά τα δύο στιγμιότυπα. Ανήκουν στο πεδίο της «επικοινωνίας» ή διαφορετικά της αρλουμπαρίας με την οποίαν γίνεται η πολιτική διαχείριση της υποταγής.

Συνεπώς ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή εμφανίζει κάτι το οποίο ανήκει απολύτως στο πεδίο της μνημονιακής κανονικότητας, δηλαδή τη διαρκή και επαναλαμβανόμενη προσποίηση ότι φτάσαμε σε ένα εορταστικό τέλος, ένα ξέφωτο, «αλλάζουμε σελίδα», «τερματίζουμε στον μαραθώνιο», «δεν θα υπάρξουν άλλα μέτρα» κ.ά.αρλ. ως ιστορική στιγμή.  Όποιος δεν βγάζει το ψωμί του ψευδόμενος, μπορεί εύκολα να διαπιστώσει ότι αυτή η ρητορική στρατηγική αποτελεί σταθερό γνώρισμα των μνημονιακών κομμάτων και είναι βεβαίως εντελώς ανόητος όποιος την παίρνει τοις μετρητοίς.

Μόλις λοιπόν πάρει απόσταση κανείς από τον θόρυβο των ημερών, αυτό που μένει είναι μία και μόνο θεμελιώδης διαπίστωση η οποία ισχύει από τον καιρό του έρπητα: Όταν ο Καίσαρας πέρασε τον Ρουβίκωνα δεν υπήρξε λένε πόλη που να μην τον υποδεχτεί με χαρά. Αυτοί που έτρεχαν να τον προϋπαντήσουν αυξάνονταν καθημερινά κι έλεγαν: Κάθε αντίσταση είναι μάταιη, ο Καίσαρας είναι το πεπρωμένο μας.

Πομπήιος: Αυτά είναι λόγια κλαψιάρηδων. Να του κλείσουν το δρόμο και τότε ο Καίσαρας δεν θα είναι πλέον το πεπρωμένο.
Κάτων: Μα κανείς δεν του κλείνει το δρόμο.

Μόνο αυτό έχει σημασία. Ότι ζούμε σε μία περίοδο πλήρους επικράτησης του μονοδρόμου και απόλυτης παραίτησης των πολιτών, οι οποίοι τον ανέχονται ελλείψει πειστικής προοπτικής. Όσο και αν θα θέλαμε, και εγώ ανήκω σε εκείνους που θα ήθελαν, να πιστέψουμε ότι υπάρχουν προτάσεις αυτή τη στιγμή που θα μπορούσαν να μας βγάλουν από το αδιέξοδο, όλα έχουν κριθεί πολιτικά την περίοδο της υποχώρησης του ΣΥΡΙΖΑ. Εκείνη ήταν η ιστορική στιγμή κατά την οποία ο νεοφιλελεύθερος μονόδρομος επικράτησε θριαμβευτικά και εμείς έκτοτε υπομένουμε τις συνέπειες αυτής της επικράτησης με σκυμμένο κεφάλι. Αυτό είχε όντως ιστορική σημασία. Όλα τα υπόλοιπα είναι η θλιβερή μεταμόρφωση του ΣΥΡΙΖΑ σε ό,τι κατηγορούσε, και το σόου με τη γραβάτα ήταν η παράσταση (με τη σκηνοθεσία και την ενδυματολογία της) με την οποία διανθίζεται η προπαγάνδα.

Με τα ρούχα ασχολούνται για πρώτη φορά ιστορικά οι ηθοποιοί. Έτσι ξεκινά η ιστορία της ενδυματολογίας στη Γαλλία τον 17ο αιώνα, γιατί το θέατρο ήταν ο χώρος στον οποίον κανείς θα ενδιαφερόταν να μάθει πώς ντύνονταν κάποιοι άλλοι. Η όλη γραβατολογία λοιπόν είναι μια κυριολεκτικά θεατρική χειρονομία, με τη χειρότερη σημασία του όρου, με τη σημασία του θεατρινισμού.

Το κουστούμι και η γραβάτα, όσο κι αν δεν το βλέπουμε σήμερα, είχε αρχικά εξισωτικό ρόλο. Το κουστούμι (ένδυμα των Κουακέρων αρχικά) προοριζόταν για να αντικαταστήσει τη διάκριση μεταξύ των άβολων ρούχων των αριστοκρατών και των κουρελιών των εργαζόμενων τάξεων, με το ρούχο εργασίας του αστού. Όπως μπορεί να δει κανείς από φωτογραφίες της δεκαετίας του ’50 και ’60, (σχεδόν) όλοι κυκλοφορούσαν με κουστούμι. Ο Τσίπρας σαχλαμαρίζει με τη γραβάτα γιατί το κουστούμι συμβολίζει στα δικά του μάτια την εφηβική φαντασίωση του ανθρώπου που αντιστέκεται στο σύστημα έχοντας κοτσίδα. Οι κοτσίδες είναι μια χαρά, αλλά όχι όταν με ένα χέρι υπογράφεις μνημόνια και με το άλλο τινάζεις την επαναστατική μπούκλα.

Αυτή τη στιγμή το «πρόγραμμα» απαιτεί, και μας το υπενθυμίζει αυτό με κάθε ευκαιρία, να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ την ιδιοκτησία του, που είναι μία παράξενη φράση στα Ελληνικά, αλλά που σημαίνει ότι αυτοί που μέχρι χθες υποστήριζαν ότι διαθέτουν μία εναλλακτική λύση θα πρέπει τώρα να προπαγανδίζουν την πολιτική της λιτότητας ως την ιδεώδη απάντηση στα προβλήματά μας. Η δική μου μικρή παράκληση είναι να μη μας ζαλίζουν με ψεύδη. Κάντε ό,τι θέλετε καλοί μας άνθρωποι, χωρίς τον εξευτελισμό που συνοδεύει την υποκρισία.

Η συμφωνία για το χρέος δεν είναι ιστορική. Υπάρχει ένα πολύ απλό τεστ στο οποίο μπορεί να υποβάλει κάνεις μία άποψη. Το τεστ αυτό λέγεται «τι στάση θα κρατούσες αν δεν είχες εσύ την καρέκλα και την είχε ο αντίπαλός σου». Εφαρμόζοντας λοιπόν αυτό το τεστ στη διακυβέρνηση του Συριζα, θα δούμε ότι τα επιχειρήματα που είχε χρησιμοποιήσει ο Βαρουφάκης απέναντι στον Τσίπρα το 2015 ισχύουν απολύτως. Χρειαζόμαστε τα πλεονάσματα για να πληρώνουμε τα χρέη μας. Έχοντας δώσει τα πλεονάσματα, υπακούοντας δηλαδή στις επιταγές των δανειστών για υψηλά πλεονάσματα, τότε η λιτότητα συνεχίζεται ακάθεκτη. Ο ΣΥΡΙΖΑ το ήξερε αυτό, το ήξερε και ο Τσίπρας όταν έλεγε ότι «επιμήκυνση σημαίνει ότι μακραίνει το σκοινί με το οποίο θα μας κρεμάσουν». Παρόμοια ισχύουν με τις ιδιωτικοποιήσεις που αναφέρονται ονομαστικά στη συμφωνία ή την προστασία της λαμογιάς του ΤΑΙΠΕΔ και του Γεωργίου που επίσης αναφέρονται ονομαστικά και ζητούν και νομοθετική ρύθμιση.

Το γεγονός ότι τόσο κωμικά πανηγυρίζουν και οι Ευρωπαίοι, με το σποτάκι που είναι σαν διαφημιστικό του ΕΟΤ να προσπαθεί να μας πείσει ότι είναι η ώρα να βγούμε στις ακρογιαλιές να χορεύουμε, οφείλεται στο ότι και οι δανειστές επιθυμούν εξίσου με τον ΣΥΡΙΖΑ να προσποιηθούν ότι τα κάναν όλα καλά. Με γεια τους με χαρά τους, να υπερασπίζονται τα συμφέροντά τους, λογικό είναι.

Η ανάγνωση της εφημερίδας είναι η καθημερινή προσευχή του ρεαλιστή, έλεγε ο Έγελος, γιατί είτε ο Θεός θα εμπνέει τη στάση σου είτε η πραγματικότητα. Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ οι ιδέες προσαρμόζονται με εκπληκτική ελαστικότητα στις απαιτήσεις της πραγματικότητας.

Δυστυχώς η στάση που περιγράφω δεν αφήνει περιθώρια για ηρωικές εξόδους και για μεγάλα λόγια. Είναι μία στάση μελαγχολικού πεσιμισμού. Δεν διαθέτω δηλαδή την αταραξία του κωλοπετσωμένου κυνικού ο οποίος παρακολουθεί τα παιχνίδια εξουσίας χαμογελώντας αδιάφορα. Το γεγονός ότι δεν είχαμε μία συμφωνία ιστορικής σημασίας δεν σημαίνει ότι η κατάσταση δεν είναι δραματική. Η διάλυση θα συνεχίζεται κανονικά.

Επικαιρότητα είναι αυτός ο ακατάστατος αχταρμάς από γεγονότα που εκπορεύονται όλα κατά τρόπο αναγκαστικό από τη μία και μοναδική στιγμή κατά την οποίαν παρήχθη ιστορία. Η εφημερίδα οφείλει κάθε μέρα να έχει ένα πρωτοσέλιδο, αλλά τα πρωτοσέλιδα απλώς γράφονται με τα ίδια γράμματα, δεν είναι εξίσου σημαντικά. Έτσι λοιπόν όλα τα σπουδαιοφανή που λέγονται τώρα δεν είναι παρά απλές πινελιές σε ένα πλαίσιο το οποίο έχει τεθεί ισχυρό και αμετακίνητο από τη στιγμή της υποχώρησης. Βλέπεις ανθρώπους που με τη σοβαρότητα του χάμστερ πατάνε πάνω στον τροχό μέσα στο κλουβάκι τους και πιστεύουν ότι διανύουν χιλιόμετρα. Ο εξωτερικός παρατηρητής ξέρει ότι αυτό το καημένο ποντικάκι δεν έχει να πάει πουθενά..

ΠΗΓΗ