Το βαθύ αποτύπωμα του Γιώργου Δελαστίκ στη δημόσια σφαίρα

την

 

Ασημακόπουλος Βασίλης

«Οι φιλόσοφοι εξηγούσαν μόνο τον κόσμο με διάφορους τρόπους. Το ζήτημα είναι να τον αλλάξουμε». Καρλ Μαρξ, "Θέσεις για τον Φόυερμπαχ". Το σύντομο σημείωμα που ακολουθεί στη μνήμη του Γιώργου Δελαστίκ, δεν είναι γραμμένο από κάποιο συνάδελφό του δημοσιογράφο ή άνθρωπο με τις εμπειρίες της γενιάς του ή σύντροφο με την έννοια της ένταξης σε σχήματα της κομμουνιστικής αριστεράς, στα οποία εκείνος δραστηριοποιήθηκε ενεργά στον κύκλο της ζωής του. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Ως εκ τούτου του λείπει, μια πολύ σημαντική διάσταση της διαδρομής του Γιώργου Δελαστίκ. Είναι μια ματιά ενός νεώτερου ηλικιακά, ενεργού πολίτη, συστηματικού αναγνώστη, για μια περίοδο, των κειμένων του και της εφημερίδας που διηύθυνε για πολλά χρόνια. Που αισθάνθηκε κάποια στιγμή να διαμορφώνεται, ένας κοινός ιδεολογικά-θεωρητικά, ίσως και αξιακά, τόπος, όχι πολιτικά, με τις επιμέρους διαφορές, σε καιρούς "αντεπαναστατικούς", αλλά και ανόδου της κοινωνικής πάλης.

Γι΄ αυτό οι αναφορές στο κείμενο θα είναι και πολιτικές και προσωπικές, όπως διαπλέκονται. Ο Γιώργος Δελαστίκ, γεννήθηκε το 1952 στην Αθήνα. Σπούδασε ηλεκτρολόγος-μηχανικός στο Πολυτεχνείο της Πάτρας. Ξεκίνησε να εργάζεται ως δημοσιογράφος το 1979 στην εφημερίδα "Ριζοσπάστης". Στρατευμένος κομμουνιστής από τα φοιτητικά του χρόνια.

Οργανωμένος στην ΚΝΕ και το ΚΚΕ. Το 1989 ανήκε στο χώρο εκείνων που διαφώνησαν με την τυχοδιωκτική επιλογή της ηγεσίας του ενιαίου Συνασπισμού, να συγκυβερνήσει με τη Ν.Δ. του Κων/νου Μητσοτάκη. Η επιλογή αυτή θα οδηγήσει τον Δελαστίκ στην αποχώρηση από την εφημερίδα "Πρώτη", όπου εργαζόταν εκείνη την περίοδο. Eνός εντύπου του ενιαίου Συνασπισμού που προπαγάνδιζε την επιλογή της συγκυβέρνησης Ν.Δ. -ΣΥΝ και ήταν υπέρ της παραπομπής του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο.

Ο Δελαστίκ ήταν ήδη ενταγμένος στο ρεύμα της αριστερής διαφωνίας εντός ΚΚΕ, συμμετείχε πρωτοβουλιακά στην έκδοση του "ΠΡΙΝ", αρχικά με τη μορφή του περιοδικού (Μάιος 1989) και στη συνέχεια με τη μορφή της εβδομαδιαίας εφημερίδας. Το 1989 αποχωρεί από το ΚΚΕ, μαζί με πολλά μέλη και στελέχη κυρίως της ΚΝΕ, αλλά και του Κόμματος, συμμετέχοντας στη συγκρότηση του Νέου Αριστερού  Ρεύματος (ΝΑΡ). Ο Γιώργος Δελαστίκ υπήρξε πολύγλωσσος. Λέγεται ότι μιλούσε και διάβαζε σε 10 γλώσσες, μπορεί και περισσότερες. Ήταν εξαιρετικά φιλομαθής, είχε βαθιά παιδεία και ευγένεια.

Η προσέγγιση Δελαστίκ

Διάβαζε και συνεχώς εμπλούτιζε τις γνώσεις του, οι πηγές του ήταν διεθνείς, οικουμενικές, διαρκώς ενημερωνόμενος για τα συμβαίνοντα σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Με διαρκές πάθος για τη γνώση, τη μετάδοση και την εκλαϊκευσή της, την ερμηνεία των κοινωνικών και διεθνοπολιτικών φαινομένων στην ενότητά τους, αλλά και τον αγώνα για την κοινωνική αλλαγή.

Ήταν ένας συνδυασμός θετικιστικής προσέγγισης αναλυτικά, ίσως και λόγω τόσο των σπουδών του και ταυτόχρονα ρομαντικού αντικαπιταλισμού πολιτικά. Με την έννοια ότι διάβαζε και ανέλυε τις κοινωνικές δομές, αλλά κινούνταν όχι στην παθητικότητα της νομοτέλειας, μα στην κατεύθυνση της εξέγερσης του υποκειμένου.

Νομίζω προσιδιάζει στον τρόπο που σκεφτόταν, η αναφορά του Μαρξ στα περίφημα Grundrisse, απέναντι τόσο στο χυδαίο υλισμό των οικονομολόγων, που εκλαμβάνουν ως φυσικές ιδιότητες των πραγμάτων ότι είναι κοινωνικές σχέσεις παραγωγής μεταξύ των ανθρώπων, αλλά και στον εξίσου χυδαίο ιδεαλισμό που μυστικοποιεί τις κοινωνικές σχέσεις. Αγωνιζόταν μέσα από την οργανωμένη πάλη, χωρίς όμως να χάνει την αυτονομία του.

Απεναντίας οι γνώσεις και το ήθος του, δηλαδή το παράδειγμα ζωής του, τον οδηγούσαν σε συγκρούσεις τόσο με τις διευθύνσεις εφημερίδων που εργαζόταν, όσο και με σχήματα στα οποία συμμετείχε. Με συνέπειες. Είναι χαρακτηριστικό το ανυπόγραφο σχόλιο στο "ΠΡΙΝ" το 2007, για την άλωση του Τύπου από τον διεθνή παράγοντα, την ακαριαία απόλυσή του, που αυτό επέφερε από την εφημερίδα "Καθημερινή", όπου τότε εργαζόταν, καθώς ήταν και διευθυντής του "ΠΡΙΝ".

Την ανοιχτή επιστολή Δελαστίκ προς την ΕΣΗΕΑ για το συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά και το τελευταίο-αποχαιρετιστήριο σημείωμα του Γιώργου Δελαστίκ το 2016 στην εφημερίδα "ΠΡΙΝ", που διηύθυνε για 27 χρόνια, ως αποτέλεσμα των γενικότερων διαφωνιών του, με την κεντρική κατεύθυνση που είχε πλέον πάρει το ΝΑΡ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ.

Κοσμοπολίτης

Ο Γιώργος Δελαστίκ ήταν κοσμοπολίτης και όχι μικροευρωπαίος επαρχιώτης-μεταπράτης. Η ματιά του ήταν διεθνής αλλά και ταυτόχρονα εθνική. Έβλεπε πολύ έντονα το ζήτημα της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης της χώρας και πώς αυτή εσωτερικεύεται με πολύ συγκεκριμένους υλικούς και ιδεολογικούς όρους. Η αναλυτική και πολιτική εχθρότητα προς το εθνικό φαινόμενο της πλειοψηφίας της, μετά το "89" οργανωμένης Αριστεράς  (εκτός ΚΚΕ που η εξέλιξή του έχει άλλαχαρακτηριστικά) του ήταν απολύτως ξένη και αντίθετη.

Έβλεπε και το εθνικό και το κοινωνικό στην ενότητά τους, το εθνικό και το διεθνικό στη συνάρθρωσή τους. Κατανοούσε το βάρος των διαδικασιών της παγκόσμιας συσσώρευσης και πώς αυτή εσωτερικευόταν. Το 2005 μαζί με την Σιλβί Γκουλάρ, είχε γράψει το βιβλίο "Η Τουρκία στην Ευρώπη; Ε λοιπόν Όχι" από τις εκδόσεις Λιβάνη. Σε μια εποχή που η ευρωπαϊκή και εγχώρια Αριστερά δεν αντιμετώπιζαν εχθρικά το ερντογανικό φαινόμενο και την προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε.

Έχει ενδιαφέρον το στοιχείο ότι στις αναφορές που γίνονται αυτές τις μέρες στο έργο του και τα βιβλία του, το συγκεκριμένο βιβλίο σπανίως αναφέρεται. Αυτή ακριβώς η ματιά που διαπερνούσε τα κείμενά του, έκανε το λόγο του οικείο στο χώρο της αριστερής διαφωνίας που προερχόταν από το χώρο του ΠΑΣΟΚ και βρισκόταν πολιτικά ολοένα και περισσότερο ακάλυπτη από το 1996 και μετά.

Πιο προσωπικά μιλώντας, για μια δεκαετία και πλέον, από το Σεπτέμβριο 2003 έως τον Μάιο 2014, το εξαντλητικό διάβασμα του "ΠΡΙΝ" ήταν αναντικατάστατο, μαζί με 4-5 άλλες εφημερίδες, κάθε Κυριακή. Η ανάγνωση της σελίδας 3, που φιλοξενούσε το κεντρικό άρθρο της εφημερίδας και ήταν του Γιώργου Δελαστίκ, αποτελούσε μια σημαντική στιγμή εκείνων των χρόνων τις Κυριακές.

Η κοινή αντίθεση στο Σχέδιο Ανάν, η συμπόρευση στον αγώνα για τη μη αναθεώρηση του Άρθρου 16 του Συντάγματος, η πάλη ενάντια στην μνημονιακή υπαγωγή της χώρας, αποτέλεσαν σημαντικές εκδηλώσεις σύγκλισης ευρύτερων ρευμάτων, ομάδων, ανθρώπων, σκέψεων, αντιλήψεων.

Περί μνημονίου

Ενδεικτικά, αναφέρω δύο στιγμές εκείνης της περιόδου, όπου συμμετείχε ο Γιώργος Δελαστίκ και αποτυπώνει αυτήν την ατμόσφαιρα. Μία από τις πρώτες εκδόσεις που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα, συνολικής και εξαιρετικά τεκμηριωμένης κριτικής κατά της δανειακής σύμβασης, του 1ου Μνημονίου, του ν. 3845/2010, με κατ’ άρθρο ανάλυση, ήταν της εφημερίδας "Χριστιανική", από τον Κων/νο Μπλάθρα, με τη συμβολή του Γιώργου Κασιμάτη και του Κώστα Βεργόπουλου.

Στην εκδήλωση-παρουσίαση της έκδοσης που έγινε στην Αθήνα, στην αίθουσα του ΣΥΕΤΕ, στις 9-12-2010, στους ομιλητές ήταν ο Γιώργος Δελαστίκ. Πολύ έντονα και για πολλούς λόγους είναι καταγεγραμμένη στη μνήμη μου, η εκδήλωση του "Νέου Αγωνιστή", στην ΕΣΗΕΑ, στις 18-10-2011, στην επέτειο από τη συμπλήρωση 30 χρόνων από τη μεγάλη εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ το 1981.

Είχε τίτλο, "Από την Αλλαγή στην Προδοσία - H πολιτική χρεοκοπία και ο δρόμος για τη Λαϊκή Μεταπολίτευση"  και ομιλητές τους Γιώργο Δελαστίκ, Μιχάλη Χαραλαμπίδη, Δημήτρη Μητρόπουλο, Γιάννη Χατζηαντωνίου. Στην κορύφωση του αντιμνημονιακού κινήματος, ήταν η πολυπληθέστερη εκδήλωση στην ΕΣΗΕΑ, απ’ όσες έχω παρακολουθήσει

Πολύ ενδιαφέρουσα από την άποψη των ανθρώπων που προσήλθαν στην εκδήλωση, καθώς προδιαγράφονταν οι εξελίξεις-κινήσεις, από την οπτική των δρώντων υποκειμένων, ως σχετικά αυτόνομες καταγραφές της γενικότερης κοινωνικής κίνησης εκείνης της περιόδου. Ο Γιώργος Δελαστίκ κυρίως ασχολούμενος με διεθνοπολιτικά ζητήματα και θέματα εξωτερικής πολιτικής, αλλά όχι μόνον, υπήρξε δάσκαλος, ιδίως για όσους δημοσιογράφους είχαν την ευτυχία να τον ζήσουν στην καθημερινότητά του.

Αναφορές

Διάβασα αυτές τις μέρες σχετικές αναφορές ανθρώπων συναδέλφων του που τον γνώριζαν καλά, όπως ο Λεωνίδας Βατικιώτης, ο Άρης Χατζηστεφάνου, ο Γιώργος Λαουτάρης, ο Κώστας Ράπτης και άλλων που δεν υπήρξαν συνάδελφοί του όπως η δικηγόρος Όλγα Μοσχοχωρίτου. Πάντα πίστευα ότι η ελεύθερη δημοσιογραφία, όπως και η ελεύθερη δικηγορία έχουν πολλά κοινά.

Διάβασα επίσης αυτές τις μέρες ότι το επώνυμο Δελαστίκ, φανερώνει μια μακρινή καταγωγή είτε από τη Μονεμβασιά, είτε από την Αλεξάνδρεια. Σε κάθε περίπτωση τόποι και χρόνοι του μύθου και της πραγματικότητας του ελληνικού τρόπου. Ίσως να αποτελούν και μια εξήγηση για τον δρόμο του Δελαστίκ. Της αναζήτησης της ουτοπίας της κοινωνικής αλλαγής μέσα από τον αγωνιστικό δρόμο της γνώσης και της λαϊκότητας. Η μνήμη του θα διαρκέσει.

===========

Πολλά είχε δει και είχε επισημάνει για το Κυπριακό, πολύ πριν επισυμβούν ο Γιώργος Δελαστίκ, σφραγίζοντας με την υπογραφή του όσα δεν μπορούσαν ή/και δεν ήθελαν να δουν ούτε οι ίδιοι οι Κύπριοι.

Παραμονές των προεδρικών εκλογών του 2013, μια δική του ανάλυση αποτέλεσε το ερέθισμα να γράψω και να δημοσιεύσω στις 19/2/2013 στο FB το παρακάτω άρθρο, όπου με την έγκρισή του αναπαρήγαγα αποσπάσματα της.

Προφητικός και διαυγής όπως πάντα, ο Γιώργος Δελαστίκ δεν τσιγκουνεύτηκε τις λέξεις στην περιγραφή όσων δεινών διέκρινε να έρχονται πάση δυνάμει για να αλλάξουν ριζικά μερικά από τα περιγραφικά επίθετα που μέχρι σήμερα συνοδεύουν τον ορισμό του Κυπριακού.

  • Αξίζει τον κόπο η -έστω και μερική- επαναφορά στη μνήμη μας όσων έλεγε και έγραφε τότε ο Γιώργος Δελαστίκ που περιέλαβα στο κείμενο και αναδημοσίευσα στο χρονολόγιό μου, κάτω από τον τίτλο

«Λίγο πριν από το τέλος: Η ατομική ευθύνη για την απόφαση ομαδικής αυτοκτονίας των Κυπρίων» και τον υπότιτλο «Για να μην πει κανείς ότι δεν ήξερε»

«Έχει κανείς σκεφτεί πως η ελευθερία της πολιτικής έκφρασης προϋποθέτει και την ταυτόχρονη ανάληψη της ευθύνης των αποτελεσμάτων της;

  • Με άλλα λόγια -τζιερυνειώτικα- σκέφτηκε, άραγε, κάποιος πως οι εκλογικές του επιλογές τον κάνουν συναυτουργό, συνυπεύθυνο και συνυπόλογο των μελλοντικών ενεργειών ή παραλήψεων αυτού που υπερψήφισε με στόχο την εξουσία; Αμφιβάλλω…

Διότι δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός ότι με το ίδιο σχεδόν ποσοστό που οι κύπριοι απέρριψαν το σχέδιο Ανάν, υπερψήφισαν τους κατ΄εξοχήν προαγωγούς του, τόσο σε επίπεδο κόμματος όσο και σε επίπεδο προσώπου.

Ακατανόητο είναι και το κατόρθωμα των κυπρίων ψηφοφόρων να επιλέξουν ως τελικούς διεκδικητές της Προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, δυο κατ’ εξοχήν εκπροσώπους της κομματικής σιδηράς πειθαρχίας και της στυγνής κομματοκρατίας, παρά τις οιμωγές τους για ελευθερία και ανεξαρτησία έκφρασης των απόψεών τους.
Γι αυτό αναρτώ στις “σημειώσεις” μου τα παρακάτω αποσπάσματα από το άρθρο του εκ των κορυφαίων ελλήνων δημοσιογράφων Γιώργου Δελαστίκ, που είναι κάτι περισσότερο από επίκαιρα»:

«”Δημοκρατικότατα” οι ελληνοκύπριοι ψήφισαν (σ.σ. στον πρώτο γύρο των προεδρικών του 2013) υπέρ της οικονομικής και πολιτικής υποδούλωσης της χώρας τους, υπέρ της ουσιαστικής παράδοσης των κατεχόμενων εδαφών στους Τούρκους, υπέρ της μετατροπής της χώρας τους εκ νέου σε αποικία, αν και αυτή τη φορά με περισσότερους αφέντες, όχι μόνο τους Βρετανούς…

[…]

»Το εκπληκτικό στην Κύπρο είναι ότι δεν υπάρχει κανένας από τους προεδρικούς υποψηφίους που να είναι κατά του Μνημονίου!

»Το τραγικό είναι ότι κανένας υποψήφιος δεν τάσσεται εναντίον της υποδούλωσης μέσω μνημονίου επειδή σχεδόν κανένας Κύπριος – και μιλάμε αναφερόμενοι πλέον στο λαό- δεν αρνείται την υπαγωγή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε καθεστώς μνημονίου, σε πλήρη αντίθεση με την Ελλάδα!

»Επιπροσθέτως, οι Ελληνοκύπριοι δεν έχουν κανένα ελαφρυντικό άγνοιας. Γνωρίζουν άριστα τα δεινά που υφίστανται οι Έλληνες λόγω του Μνημονίου. Είναι πλήρως ενημερωμένοι για το τι τους περιμένει από το Μνημόνιο αλλά, παρ΄ όλα αυτά, δεν προβάλλουν την παραμικρή αντίσταση, έστω και φραστική
.
[…]

»Βάζοντας την Αριστερά επικεφαλής των μνημονιακών δυνάμεων, ο άθλιος Χριστόφιας παρέδωσε την Κύπρο αμαχητί στους ξένους επικυρίαρχους για να λιώσουν τον λαό της, διαπράττοντας το έγκλημα της εσχάτης ταξικής προδοσίας.

»Μιας ταξικής προδοσίας, που με τον Αναστασιάδη θα γίνει και εθνική, καθώς αυτός είναι υπέρ της αποδοχής οποιουδήποτε σχεδίου παράδοσης στην Τουρκία των κατεχόμενων εδαφών απαιτήσουν οι Αμερικανοί, οι Άγγλοι ή οι Γερμανοί.

»Ούτε καν αν θα υπάρχει η κρατική υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας στο τέλος της πενταετούς θητείας του Αναστασιάδη ή αν θα έχει αντικατασταθεί από άλλο κρατικό μόρφωμα, δεν μπορεί να είναι βέβαιος κανείς.

[…]

– «Τώρα ή ποτέ!» είναι το σύνθημα που έριξαν προ δεκαημέρου (σ.σ.αρχές Φεβρουαρίου 2013) οι Τάιμς της Νέας Υόρκης.

– »Τα δάνεια που θα δώσει η ΕΕ στην κυβέρνηση της Λευκωσίας «πρέπει να δώσουν στις Βρυξέλλες τη δυνατότητα να σπρώξει τους Ελληνοκύπριους στη συνεργασία με τους Τουρκοκύπριους στο Βορρά του νησιού για να ενωθούν σε μια χαλαρή ομοσπονδία του τύπου που προτάθηκε το 2004 από τον τότε γ.γ. του ΟΗΕ Κόφι Ανάν…

– »Έτσι, αν οι ευρωπαϊκές χώρες θέλουν να ασκήσουν κάποια επιρροή, είναι τώρα ή ποτέ!», έγραφε χαρακτηριστικά η αμερικανική εφημερίδα…”

(https://www.facebook.com/…/%CE%BB%CE%B9…/611655385516784)

  •  

Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου