Η Αυστρία, η Ελλάδα και η Ιταλία αναγκάζονται να νομιμοποιήσουν τους γάμους ομοφυλοφίλων. Η Πολωνία καλείται να προωθήσει το δικαίωμα στην άμβλωση. Η Γαλλία υποχρεούται να επιτρέψει την αλλαγή φύλου “στα χαρτιά”. Η Ουγγαρία αναγκάζεται να καταργήσει την ισόβια κάθειρξη. Η Ρωσία τιμωρείται επειδή καταδίκασε τις φεμινίστριες ακτιβίστριες Pussy Riot Punk. Η Αυστρία πρέπει να νομιμοποιήσει την υιοθεσία από ζευγάρια του ιδίου φύλου· η εφαρμογή του νόμου της σαρία στην Ελλάδα επικυρώνεται. Άσχετα ματαξύ τους; Κάθε άλλο. Σε κάθε μια περίπτωση απ’ αυτές, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) υπαγορεύει το νόμο του σε μια ευρωπαϊκή χώρα. Κάθε φορά, συμμετέχει μια ΜΚΟ που συνδέεται με το δίκτυο του Ιδρύματος της Ανοικτής Κοινωνίας (ΙΑΚ) του Σόρος. Κάθε φορά ένας από τους δικαστές που εκδίδει την απόφαση είναι πρώην συνεργάτης του ΙΑΚ ή των θυγατρικών του. Κάθε φορά, η ετυμηγορία φέρει τη σφραγίδα του Τζωρτζ Σόρος.
Αντί να πιέζει, κάθε μία χωριστά, τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ο Τζωρτζ Σόρος «φύτεψε» ορισμένους δικαστές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, και μέσω αυτού τους επιβάλλει τη νομοθεσία που θέλει.
Όλα αρχίζουν στο Στρασβούργο, στα απόκρυφα του Παλατιού των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εμβληματική έδρα του ΕΔΑΔ που σχεδίασε ο βρετανός αρχιτέκτονας Λόρδος Richard Rogers. Μεταξύ των πολυάριθμων ΜΚΟ που λειτουργούν εδώ, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δικαίου και Δικαιοσύνης (EΚΔΔ) συμμετέχει είκοσι χρόνια τώρα στο παιχνίδι επιρροής και πίεσης που διαπλέκεται με τους δικαστές. Ο διευθυντής του, ο Γκρέγκορ Πούπινκ, παρεμβαίνει στο Δικαστήριο σε πολλές υποθέσεις και διατηρεί καλές σχέσεις με τα περισσότερα μέλη του.
Οι περιπέτειες του…Εσταυρωμένου!
Μια μέρα, ακούει έναν από αυτούς να μιλάει για την ύπαρξη στο δικαστήριο “δικαστών του Σόρος“: του υποδεικνύουν την περίπτωση του Ούγγρου András Sajó. Ο ακαδημαϊκός είναι ένας από τους ιδρυτές του κεντρικού Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου του Τζωρτζ Σόρος, του οποίου είναι και μακροχρόνιος φίλος. Συνδεδεμένο με το ΙΑΚ από το 1988, συμμετείχε κυρίως στο διοικητικό συμβούλιο της Πρωτοβουλίας Δικαιοσύνης Ανοικτής Κοινωνίας της Νέας Υόρκης, από το 2001 έως το 2007. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην “υπόθεση του Εσταυρωμένου”.
Αναδρομή στο παρελθόν. Πέμπτη 27 Ιουλίου 2006: Η Soile Lautsi, ιταλίδα μητέρα, προσέφυγε στο ΕΔΑΔ για να αμφισβητήσει την παρουσία Εσταυρωμένων στα δημόσια σχολεία στη χερσόνησο. Τρία χρόνια αργότερα, ο Sajó ανεβαίνει στην έδρα στην αίθουσα που καταδικάζει την Ιταλία, θεωρώντας ότι “η υποχρεωτική εμφάνιση ενός συμβόλου μίας δεδομένης ομολογίας κατά την άσκηση δημόσιας λειτουργίας περιορίζει τα δικαιώματα των γονέων να μορφώσουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους ». Οι Εστυαρωμένοι πρέπει να εξαφανιστούν. Τότε, η ιταλική κυβέρνηση αναθέτει… στον Γκρέγκορ Πούπινκ τη διαχείριση της στρατηγικής για την αναπομπή στην ολομέλεια. Αυτή, στην οποία ο András Sajó δεν παρίσταται, ανατρέπει την απόφαση του 2011 και δικαιώνει την Ιταλία κατά της ενάγουσας. Μετά από αυτή τη νίκη, ο δικηγόρος γίνεται cavaliere della Repubblica από την ιταλική κυβέρνηση.
Ο Πούπινκ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, αλλά δεν υποψιάζεται τότε την ύπαρξη ενός παγκόσμιου φαινομένου. “Μου είχαν πει ότι υπήρχαν ένας ή δύο “δικαστές του Σόρος”στο Δικαστήριο, λέει, αλλά δεν έδινα σημασία, επειδή υπήρχαν επίσης Μασόνοι και Καθολικοί. Ήταν μέρος της αντιπροσωπευτικότητας του συστήματος και των συνήθων παιχνιδιών επιρροής σε οποιοδήποτε θεσμό.”
Ωστόσο, με την πάροδο των ετών, πρόσεξε την έξαρση της ιδεολογικής νομολογίας σε σχέση με το παρελθόν. Το Δικαστήριο, το οποίο συνήθιζε να εκφέρει κρίσεις στον τομέα της δικαιοσύνης, αποφαίνεται όλο και πιο συχνά υπέρ της “ανοχής και του πνεύματος της ευρύτητας, χωρίς τα οποία δεν υπάρχει” δημοκρατική κοινωνία “και θεωρεί καθήκον να «εγγυάται τις συνθήκες «συμβίωσης » ως μέρος της «προστασίας των δικαιωμάτων και των ελευθεριών του άλλου».”
Στους τομείς της ελευθερίας της έκφρασης και της θρησκευτικής ελευθερίας, οι αποφάσεις του υποστηρίζουν συστηματικά την ιδέα ότι «η ποικιλομορφία και η πολυπολιτισμικότητα είναι και πρέπει να παραμείνουν βασικές ευρωπαϊκές αξίες». Η ιδεολογία των Ιδρυμάτων της Ανοικτής Κοινωνίας είναι όλο και περισσότερο ορατή. Στο μυαλό του Πούπινκ, γίνεται σαφές ότι οι “κοινωνικές” υποθέσεις “αποτελούν αντικείμενο ειδικής μεταχείρισης, πάντα προοδευτικής“.
Το 2018, επιχειρεί να αναλύσει την ιστορία και τη νομολογία του Δικαστηρίου σε αυτόν τον τομέα, για να εκθέσει τις ιδεολογικές του πηγές στο βιβλίο Τα Δικαιώματα του έκφυλου ανθρώπου. Αλλά ένα πρόσφατο επεισόδιο τον πείθει τελικά για την ανάγκη να εξετάσει αυτή τη φορά την εσωτερική λειτουργία του Δικαστηρίου. Ενώ η Γαλλία βιώνει τον επίλογο της υπόθεσης Βενσάν Λαμπέρ, το EΚΔΔ εξακολουθεί να εργάζεται για διεθνείς προσφυγές που υποβάλλονται για λογαριασμό των γονέων του ασθενούς. Τα Ηνωμένα Έθνη δέχονται αυτήν την προσφυγή, όπως και το Εφετείο του Παρισιού. Όμως, το ΕΔΑΔ τις απορρίπτει όλες “με μια ματιά, χωρίς εξέταση σε βάθος“, θυμάται ο Πούπινκ. “Προφανώς, πρόκειται για προειλημμένες αποφάσεις.”
Ο Σόρος θέλει να παρουσιάζεται ως “αρχηγός κράτους χωρίς κράτος“. Δεν χρειάζεται κανένα κράτος να κάνει τη δουλειά … Οι 47 χώρες που έχουν υπογράψει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είναι υποχρεωμένες να ευθυγραμμίσουν τις εθνικές τους νομοθεσίες με τη νομολογία που θεσπίζει το Δικαστήριο. Γιατί λοιπόν να προσπαθήσει να επηρεάσει 47 διαφορετικά κράτη όταν μπορεί να τους υπαγορεύσει άμεσα τι πρέπει να κάνουν μέσω μιας υπερεθνικής δικαιοδοσίας;
Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: Δημιούργημα του ψυχρού πολέμου (1959)για να καταδείξει την καταπίεση των κομμουνιστικών χωρών, «ψαλιδίζει» σήμερα την εθνική κυριαρχία των ευρωπαϊκών κρατών…
Η υπόθεση του Εσταυρωμένου στριφογυρίζει στο κεφάλι του Γκρέγκορ Πούπινκ, ο οποίος από τότε παρακολούθησε πολλές υποθέσεις, στις οποίες οι δεσμοί ενός δικαστή με μια οργάνωση θα μπορούσαν να επηρεάσουν μια κρίση. Στη συνέχεια, ο δικηγόρος θα δουλέψει σαν το μυρμήγκι: περνά από κόσκινο τα βιογραφικά των 100 δικαστών που ανέβαιναν στην έδρα από το 2009 για να προσδιορίσει τους δεσμούς τους με τις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο ΕΔΑΔ. Εξετάζει προσεκτικά όλα τα έγγραφα που διαθέτει η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Αυτή η καταγραφή τον οδηγεί μακρύτερα από ό, τι περίμενε. Εξάμηνη μεθοδολογική αναζήτηση αργότερα, κατέληξε σε διεξοδική έρευνα υποστηριζόμενη από σχεδόν 200 σελίδες παραρτημάτων. Η εργασία του αποκαλύπτει ένα σύστημα που επέτρεψε στο δίκτυο των ΜΚΟ του Τζωρτζ Σόρος να επεκτείνει την επιρροή του στο ΕΔΑΔ και να το μεταστρέψει σταδιακά στην ιδεολογία του.
Για να κατανοήσουμε πώς το δίκτυο της Ανοικτής Κοινωνίας κατόρθωσε να διεισδύσει στην υψηλότερη ευρωπαϊκή δικαιοδοσία, πρέπει πρώτα να καταλάβουμε πώς λειτουργεί αυτή. Κάθε μία από τις 47 χώρες που έχουν υπογράψει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχει μέλος δικαστή του Δικαστηρίου. Όταν πρόκειται να πληρωθεί μια θέση, η εν λόγω κυβέρνηση υποβάλλει κατάλογο τριών υποψηφίων – όχι απαραίτητα επαγγελματικών δικαστών – στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΚΣΣΕ), η οποία επιλέγει ένα, για μια περίοδο εννέα ετών μη ανανεώσιμων.
Για διάφορους λόγους, οι προσωπικότητες που προτείνονται στην ΚΣΣΕ προέρχονται συχνά από μη κυβερνητικές οργανώσεις. Το Δικαστήριο επινοήθηκε την εποχή του Σιδηρού Παραπετάσματος, ως αντίβαρο στην ισχύ των κρατών: κάθε πολίτης θύμα καταπίεσης στη χώρα του μπορεί να παρουσιάσει την υπόθεσή του στο θεσμικό όργανο και να ελπίζει ότι θα τον δικαιώσει εναντίον της χώρας καταγωγής του. Οι ΜΚΟ διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο σε αυτόν τον μηχανισμό, διότι υποτίθεται ότι είναι ανεξάρτητες από τις κυβερνήσεις.
Νέφος «σοροσικών» ΜΚΟ
Πολύ συχνά, οι αιτήσεις γίνονται για λογαριασμό ενός ατόμου από μια ΜΚΟ. Αυτή μπορεί επίσης να παρεμβαίνει κατά τη διάρκεια διαδικασιών. Σε ορισμένες χώρες, ιδίως στις μικρές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, είναι πολύ χρήσιμο να “αντλούν” από δικηγόρους ΜΚΟ που έχουν εμπειρία τόσο σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
“Η ύπαρξη δικαστών από ΜΚΟ δεν είναι πρόβλημα από μόνο του, εξηγεί ο Πούπινκ, υπό τον όρο ότι ορισμένες ΜΚΟ δεν υπερεκπροσωπούνται.» Αυτό είναι το πρόβλημα: τα δέκα χρόνια που πέρασαν κάτω από το μικροσκόπιο του Πούπινκ δείχνουν ότι υπάρχει μια πολύ σαφής ανισορροπία υπέρ των υποψηφίων από την Ανοικτή Κοινωνία και το δίκτυό της.
Γκρέγκορ Πούπινκ: Χάρις στην επίμονη προσπάθεια και προσωπική του έρευνα ξέρουμε σήμερα ότι η Δικαιοσύνη που απονέμει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ανεπηρέαστη από σκοτεινούς κύκλους
Σόρος, πόσες μεραρχίες; Μεταξύ του 2009 και του 2019, επτά ΜΚΟ – όλες τους συνδεόμενες με την Ανοικτή Κοινωνία – “έστειλαν” ορισμένους από τους συνεργάτες τους στο Δικαστήριο για να γίνουν μόνιμοι δικαστές. Από τους 100 δικαστές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, 22 έχουν άμεση σχέση με μία από αυτές τις ΜΚΟ “είτε ως επικεφαλής, δικαιούχος χρηματοδότησής τους είτε ως σημαντικός και τακτικός συμμετέχων στις δραστηριότητές τους“, λέει ο απολογισμός της έκθεσης. Για μεθοδολογικούς λόγους, ο Πούπινκ λαμβάνει υπόψη στην ανάλυσή του μόνο τους δικαστές των οποίων η σύνδεση με μία από αυτές τις επτά ΜΚΟ είναι άμεση, αλλά εάν ληφθούν υπόψη περισσότερο έμμεσοι σύνδεσμοι (το ΙΑΚ χρηματοδοτεί εκατοντάδες οργανισμούς και ιδρύματα), ο αριθμός αυξάνεται υπερβολικά…
«Επενδύσεις» 32 δις
Η άσκηση της απαρίθμησης, όσο κουραστική είναι, είναι δυστυχώς απαραίτητη για να τονιστεί η βαρύτητα του ΙΑΚ στο ΕΔΑΔ. Όχι λιγότεροι από δώδεκα δικαστές έχουν καθήσει στην έδρα αφού κατείχαν θέσεις-κλειδιά σε αυτήν την οργάνωση ή σε έναν από τους διάφορους κλάδους της, και συγκεκριμένα στην Πρωτοβουλία Δικαιοσύνης της Ανοικτής Κοινωνίας. Το δίκτυο των επιτροπών και των ιδρυμάτων Ελσίνκι είναι επίσης πολύ παρών με επτά δικαστές, ακολουθούμενο από τη Διεθνή Επιτροπή Δικαστών με πέντε δικαστές, την περίφημη Διεθνή Αμνηστία με τρεις δικαστές και τους Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς Human Rights Watch (HRW) τα ατομικά δικαιώματα στην Ευρώπη (Κέντρο AIRE) και το Διεθνές Κέντρο για την Δικαστική Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Interights), από ένα δικαστή. Η ανεξαρτησία αυτών των ΜΚΟ έναντι του ΙΑΚ του αμερικανού «φιλάνθρωπου» είναι συνήθως φανταστική, καθώς η Δημόσια Προσφορά Εξαγοράς από το ΙΑΚ που εφαρμόζει για πάνω από τριάντα χρόνια στον κόσμο των μη κυβερνητικών οργανώσεων ήταν αποτελεσματική: όλες χρηματοδοτούνται, ενίοτε σε μεγάλο βαθμό, από την οργάνωση στην οποία ο Τζωρτζ Σόρος έχει επενδύσει 32 δις δολάρια από το 1984. Πώς μπορούμε να φανταστούμε, για παράδειγμα, ότι το Human Rights Watch δεν μπορούσε να μη λογοδοτεί στο ΙΑΚ, όταν το χρηματοδότησε με 100 εκ. δολάρια από το 2010; Ή οι επιτροπές Ελσίνκι, των οποίων το 40% του προϋπολογισμού το 2017 προήλθε από τους πόρους του δισεκατομμυριούχου και του ιδρύματός του; Την ίδια χρονιά, η Διεθνής Επιτροπή Δικαστών έπαιρνε 650.000 δολάρια και η Διεθνής Αμνηστία 300.000 δολάρια το 2016. Για να πειστείτε για τη σύγκλιση των συμφερόντων αυτών των διαφορετικών οργανόσεων, αρκεί να παραθέσω την Ανοικτή Κοινωνία, η οποία ισχυρίζεται στην ιστοσελίδα της το γεγονός ότι η σχέση της με τους ευεργετούμενους της δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά αποσκοπεί στη δημιουργία πραγματικών “συμμαχιών για την επίτευξη στρατηγικών στόχων του προγράμματος Ανοιχτής Κοινωνίας“. Το ΙΑΚ και οι ΜΚΟ που χρηματοδοτεί, μοιράζονται τους ίδιους στόχους.
Ηomo sorosensus!!!
Ποιος είναι ο σκοπός τους; Τον ακούμε από το στόμα ενός άλλου ευρωπαίου αξιωματούχου, του Λετονού Nιλς Mουϊζνιέκς, ο οποίος ήταν διευθυντής των προγραμμάτων της Ανοικτής Κοινωνίας στη χώρα του πριν αναλάβει τη θέση του Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπη. Το 2009, εξηγούσε στην εφημερίδα Open Society News ότι το ΙΑΚ εργάζεται για την εμφάνιση ενός “νέου ανθρώπου στην ανοιχτή κοινωνία”, που εν συντομία ονομάζεται « homo sorosensus» – από το όνομα του ευεργέτη του – σε αντίθεση με τον ‘Homo sovieticus’. Σε ομιλίες, αυτή η ήπια δύναμη του ΙΑΚ λαμβάνει τη μορφή υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των ατομικών ελευθεριών, της δημοκρατίας ή της καταπολέμησης της υπερθέρμανσης του πλανήτη· στην πραγματικότητα, λαμβάνει τη μορφή δράσης υπέρ της εξαφάνισης των συνόρων, της υπεράσπισης της μετανάστευσης, της προώθησης της ευθανασίας και της άμβλωσης ή της αποποινικοποίησης των ναρκωτικών και της πορνείας. Το 2018, ο ίδιος Nιλς Mουϊζνιέκς, ο οποίος εκθειάζει την εικόνα του homo sorosensus, καταδικάζει έντονα το νομοσχέδιο του Βίκτωρ Ορμπαν να φορολογήσει τις ΜΚΟ που λαμβάνουν ξένη χρηματοδότηση με τα ακόλουθα ρητά επιχειρήματα: «Τα προβλεπόμενα μέτρα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά στο βαθμό που αφορούν οργανώσεις ή άτομα που ενεργούν για την προστασία των δικαιωμάτων των μεταναστών, των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων, το οποίο είναι απόλυτα νόμιμο σε μια δημοκρατική κοινωνία.”
“Μεγάλα δόντια … αλλά και μεγάλη καρδιά”. “Ο μεγαλύτερος φιλανθρωπος στον κόσμο”. “Ο πρώτος εχθρός των αυταρχικών ηγετών”. Παντού ο Σόρος έχει φήμη αγίου, θέλουν να τον παρουσιάζουν ως έναν μετανοημένο κερδοσκόπο που εξιλεώνεται για τα λάθη του παρελθόντος, διανέμοντας την περιουσία του προς όφελος ευγενών σκοπών. Αλλά οι χώρες στις οποίες ο χρηματοδότης διανέμει τα χρήματά του – δαπανά περισσότερα από 90 εκ. δολάρια ετησίως στην Ευρώπη, όταν το ΕΔΑΔ έχει “μόνο” 70 εκ. ευρώ – είναι ειδικά εκείνες στις οποίες έχει περισσότερες πιθανότητες απόδοσης της επένδυσης. Στην περίπτωση του ΕΔΑΔ, κάθε συμβαλλόμενο κράτος στέλνει ένα δικαστή στο Στρασβούργο … ανεξάρτητα από το μέγεθος και τον πληθυσμό του. Στις μικρές χώρες της κεντρικής Ευρώπης “το ΙΑΚ και τα παραρτήματά του έχουν γίνει με το πέρασμα του χρόνου βασικοί παράγοντες για όσους ασχολούνται με κοινωνικά και ενημερωτικά θέματα”, σημειώνει ο Puppinck στη σύνοψη της έρευνας του. Είναι μεγάλοι εργοδότες και χρηματοδότες.” Το 2018, οι Valeurs actuelles δημοσίευσαν ένα άρθρο στον ιστότοπό του με τίτλο “Η σκιά του Τζωρτζ Σόρος κρέμεται πάνω από το διορισμό νέων δικαστών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων“. Χωρίς να υποψιαζόμαστε ότι επρόκειτο για μια κίνηση με βάθος, εξηγούσαμε ότι στην Αλβανία, χώρα όπου τα Ιδρύματα Ανοικτής Κοινωνίας έχουν επενδύσει περισσότερα από 131 εκ. από το 1992, δύο από τους τρεις υποψηφίους για το αξίωμα του δικαστή ήταν επικεφαλής του ΙΑΚ – ένας από αυτούς εξελέγη λίγες ημέρες μετά τη δημοσίευση του άρθρου μας. Η Αλβανία ήταν μόνο ένα παράδειγμα μεταξύ πολλών. Οι δύο τελευταίοι Λετονοί δικαστές του ΕΔΑΔ είναι επίσης συνεργάτες της Νομικής Σχολής της Ρίγα, η οποία ιδρύθηκε από το Ίδρυμα Σόρος της Λετονίας, το οποίο έχει επενδύσει περισσότερα από 90 εκ. δολάρια στη χώρα μεταξύ 1992 και 2014. Οι δύο τελευταίοι Βούλγαροι δικαστές του ΕΔΑΔ προέρχονται επίσης από μη κυβερνητικές οργανώσεις που υποστηρίζονται από το ΙΑΚ. Γενικότερα, οι δικαστές που συνδέονται με αυτό το δίκτυο ΜΚΟ προέρχονται από χώρες όπως η Βοσνία – Ερζεγοβίνη, η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Λεττονία ή η Ρουμανία.
Ο Τζωρτζ Σόρος σπέρνει και η συγκομιδή είναι άφθονη. Επειδή η εξουσία ενός ευρωπαίου δικαστή δεν συγκρίνεται με εκείνη ενός εθνικού δικαστή. Οι Γάλλοι δικαστές έχουν να κάνουν με χιλιάδες κείμενα. Αντιστρόφως, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τα πρωτόκολλά της είναι τόσο σύντομα – μόνο γύρω στα είκοσι άρθρα εγγυώνται τα δικαιώματα και τις ελευθερίες – ώστε η εξουσία κρίσης των δικαστών του Στρασβούργου να είναι τεράστια. Πολύ περισσότερο αφού η Σύμβαση θεωρείται από την ΕΔΑΔ ως «Ζωντανό εργαλείο προς ερμηνεία […] υπό το πρίσμα των τρεχουσών συνθηκών διαβίωσης». Στο πλαίσιο αυτό, «η επίδραση της νοημοσύνης του δικαστή, των ιδεών του και της κατάρτισής του είναι σημαντική», εξηγεί ο Πούπινκ. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι εκ φύσεως μια έντονα ιδεολογική θεωρία: είναι δυνατόν στη Συνεδρίαση να ακούγεται μια άποψη και η αντίθετή της. Εάν ένας δικαστής πιστεύει ότι η νομιμοποίηση της Κυοφορίας για άλλη (ΚΓΑ) είναι αναγκαία στο όνομα της ελευθερίας ή εάν, αντίθετα, την καταδικάζει στο όνομα της αξιοπρέπειας, μπορεί να έχουν και οι δύο διαβάσει στο ίδιο κείμενο ». Σε υποθέσεις τόσο διαφορετικές, όπως αυτές που εξετάζουν οι δικαστές του Στρασβούργου, οι οποίες κυμαίνονται από διακρατικές συγκρούσεις (Κριμαία, Ουκρανία, Ρωσία …) μέχρι ζητήματα ηθικής (σεξουαλικότητα, γάμος, οικογένεια, άμβλωση), βιοτεχνολογίας (ΚΓΑ, Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Τεκνοποιΐα, ευγενισμός), μετανάστευσης (οικογενειακή επανένωση, δικαιώματα του πρόσφυγα) περνώντας από τη θρησκευτική ελευθερία (μαντήλα, μιναρέδες) ή την ελευθερία έκφρασης (βλασφημία), οι επιπτώσεις στις εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές είναι σημαντικές.
Αυτή η διαπίστωση είναι ακόμη πιο επιζήμια, δεδομένου ότι οι ευρωπαίοι δικαστές επιλέγονται κυρίως σύμφωνα με πολιτικά κριτήρια – ο αρμόδιος για την επιλογή τους θεσμός, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, είναι εξίσου πολιτικός. Κανείς στις ΗΠΑ δεν ισχυρίζεται ότι τα μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου δεν έχουν πολιτική άποψη· επιλέγονται σύμφωνα με αυτά τα κριτήρια. Αλλά στην Ευρώπη η ψευδαίσθηση της πολιτικής ουδετερότητας των δικαστών επιμένει και αυτή η φαντασίωση ενισχύει μόνο τη βαρύτητα των αποφάσεών τους.
Το πιο σοβαρό είναι να έρθει. Αφού καθόρισε το σημαντικό μέρος των συνεργατών αυτών των ΜΚΟ μεταξύ των δικαστών του ΕΔΑΔ, ο Γκρέγκορ Πούπινκ ασχολείται με το ζήτημα της στάσης των δικαστών αυτών έναντι των υποθέσεων που έχουν υποβληθεί στο Δικαστήριο από τις εν λόγω ΜΚΟ …
Σε αυτό το στάδιο της αφήγησης, επιβάλλεται μια νέα επεξήγηση, όχι λιγότερο σημαντική για την κατανόηση της στρατηγικής «Σοροζιανής» στρατηγικής. Στο Στρασβούργο, οι ΜΚΟ μπορούν να στραφούν εναντίον του κράτους τους, να εκπροσωπούν έναν καταγγέλλοντα ή να παρεμβαίνουν μέσω της παρέμβασης τρίτων. Οι προτιμώμενοι τρόποι δράσης τους είναι εκείνοι των στρατηγικών προσφυγών σε ένδικα μέσα: «Στο ΕΔΑΔ, συμβαίνει, από μια συγκεκριμένη περίπτωση, να καταδικαστούν οι εθνικές πρακτικές ή νομολογίες οι αντίθετες στα συμφέροντα ή τις αξίες της οργάνωσης, λέει ο Πούπινκ. Μολονότι αρχικά είχε μόνο περιορισμένο πεδίο εφαρμογής στην ειδική περίπτωση, η νομολογία του ΕΔΑΔ υπερισχύει στα 47 κράτη μέλη.»
Σε μια έκθεση του 2018, το πολωνικό τμήμα του Ιδρύματος Ελσίνσκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα επιβεβαιώνει τη σημασία του Δικαστηρίου στη στρατηγική του: “Η στρατηγική διένεξη, ως μέθοδος λήψης επαναστατικών αποφάσεων με στόχο την αλλαγή των νόμων και των πρακτικών, δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να πραγματοποιηθεί χωρίς την προσφυγή στο ΕΔΑΔ.» Και η εφαρμογή αυτής της στρατηγικής θα διευκολυνθεί επίσης πολύ από τη συμπαιγνία μεταξύ των ΜΚΟ που παρουσιάζουν τις υποθέσεις και των δικαστών που τις κρίνουν…
Συνεπώς, ο Πούπινκ αντιμετωπίζει αυτό το κολοσσιαίο έργο: να περάσει από κόσκινο όλες τις υποθέσεις που υποβλήθηκαν στο ΕΔΑΔ κατά την τελευταία δεκαετία, να εξετάσει εάν μια από τις επτά ΜΚΟ που συνδέονται με τον Τζωρτζ Σόρος εμπλέκεται σ’ αυτές και ποιοι δικαστές τις έκριναν. Τι λένε οι αριθμοί; Από το 2009, έχουν υπάρξει 185 περιπτώσεις στις οποίες μία από τις επτά ΜΚΟ έχει ενεργήσει ως προσφεύγων, εκπρόσωπος ή τρίτο μέρος. Ευκαιρίας δοθείσης, ένας “δικαστής του Σόρος” δεν διστάζει να ανεβεί στην έδρα παρά τον κίνδυνο σύγκρουσης συμφερόντων: σε 88 περιπτώσεις, οι δικαστές έκριναν μια υπόθεση αν και είχαν άμεση σχέση με μια εμπλεκόμενη ΜΚΟ… Για να αναφέρουμε μόνο τις ΜΚΟ με πλειοψηφία, έξι από τους επτά δικαστές που είχαν συνδεθεί προηγουμένως με τις επιτροπές Ελσίνκι προήδρευσαν ήδη σε μια υπόθεση στην οποία παρενέβαινε αυτή η οργάνωση, οκτώ από τους δώδεκα δικαστές στην περίπτωση του ΙΑΚ.
Οι αριθμοί αυτοί, οι οποίοι αφορούν μόνο περιπτώσεις στις οποίες η σχέση μεταξύ δικαστή και ΜΚΟ είναι άμεση, δεν αφορούν στις υποθέσεις κατά τις οποίες ένας δικαστής ασκεί προσφυγή μέσω άλλης ΜΚΟ με την οποία όμως αποδεικνύονται οικονομικοί δεσμοί. Στην πράξη, αυτό θα σήμαινε, για παράδειγμα, ότι ένας δικαστής από την Ανοικτή Κοινωνία θα δίκαζε σε υπόθεση που υποβλήθηκε από την Human Rights Watch, διαφορετική οργάνωση αλλά εξαρτώμενη από το ΙΑΚ. Αυτή η μορφή είναι προφανώς πολύ πιο συχνή από εκείνη των 185 περιπτώσεων που αναλύθηκαν από τον Πούπνικ: «Ο αριθμός των περιπτώσεων που αποκαλύπτουν έναν έμμεσο δεσμό είναι τόσο σημαντικός που δεν επιχειρήσαμε να την διερευνήσουμε πλήρως», παραδέχεται. Ωστόσο, όταν μια κατάσταση προφανώς αφορά σε σύγκρουση συμφερόντων, οι δικαστές του ΕΔΑΔ θα πρέπει να «απέχουν», δηλαδή να μην ανεβαίνουν στην έδρα, αλλά η ανάλυση των τελευταίων δέκα ετών δείχνει ότι αυτό το κάνουν πολύ σπάνια. Αυτές οι αποχές αναφέρονται στις αποφάσεις χωρίς να προσδιορίζεται ο λόγος τους. Μεταξύ του 2009 και του 2019, υπήρχαν 313 αποχές, οι οποίες κατανέμονται μόνο σε οκτώ δικαστές. “Μόνο σε 12 από αυτές τις περιπτώσεις, η αποχή του δικαστή φαίνεται να οφείλεται στην ύπαρξη δεσμού μεταξύ αυτού και μιας ΜΚΟ που εμπλέκεται στην υπόθεση”, αναλύει ο Πούπινκ.
Big Brother Watch
Αυτές οι ΜΚΟ είναι ισχυρές, αλλά εξακολουθούν να επιλέγουν τις μάχες τους. Τις περισσότερες φορές, συνεχίζει ο Πούπινκ, ενεργούν ενώπιον του Δικαστηρίου “σε σημαντικές περιπτώσεις που πιθανόν να θέσουν προηγούμενο”. Όταν μια περίπτωση έχει ιδιαίτερο στρατηγικό ενδιαφέρον, δεν διστάζουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους – αποδεικνύοντας έτσι τη δογματική τους εγγύτητα. Μια τέλεια εικόνα αυτής της διαδικασίας: η περίπτωση του Big Brother Watch κατά του Ηνωμένου Βασιλείου.
Τον Ιούνιο του 2013, η βρετανική εφημερίδα The Guardian αποκάλυψε ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας (NSA) έχει άμεση πρόσβαση στα δεδομένα που φιλοξενούνται από τους Αμερικανούς γίγαντες των νέων τεχνολογιών, Google, Apple, Facebook, YouTube … Ο καταγγέλλων Eντουαρντ Σνόουντεν, πρώην αναλυτής της NSA, αναφέρει ότι οι εταιρείες αποτελούν μέρος ενός μεγάλου προγράμματος επιτήρησης που ονομάζεται Prism. Μετά από αυτές τις αποκαλύψεις, η βρετανική κυβέρνηση κατηγορείται για το νόμο Regulation of investigatory Powers Act (RIPA) του 2000, ο οποίος προέβλεπε ένα σύστημα μαζικής επιτήρησης των επικοινωνιών. Για το ΕΔΑΔ, είναι ευκαιρία να παρέμβει στην επαναλαμβανόμενη συζήτηση σχετικά με την εθνική νομοθεσία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η οποία συχνά θεωρείται ελευθεροκτόνα. Η ένωση Big Brother είναι επικεφαλής της αμφισβήτησης ενώπιον του ΕΔΑΔ.
Η υπόθεση είναι σημαντική και οι «σοροζικές» ΜΚΟ δεν χάνουν ευκαιρία: από τους 16 προσφεύγοντες, 14 είναι ΜΚΟ, από τις οποίες 10 χρηματοδοτούνται από το ΙΑΚ… Το δίκτυο του δισεκατομμυριούχου βάζει τα δυνατά του: μεταξύ των τρίτων ενδιαφερομένων μερών περιλαμβάνονται η Πρωτοβουλία Δικαιοσύνης Ανοιχτής Κοινωνίας, η Human Rights Watch, το Ίδρυμα Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η Διεθνή Επιτροπή Νομικών, η Access Now και η αμερικανική PEN, χρηματοδοτούμενες επίσης από το ΙΑΚ. «Η κοινότητα συμφερόντων και οι θεσμικοί και οικονομικοί δεσμοί μεταξύ των αιτούντων και των ενδιαφερομένων μερών σκιάζουν την αμεροληψία των παρεμβαινόντων ως τρίτων», αναλύει ο Πούπνικ. Θέτουν υπό αμφισβήτηση την ισότητα των όπλων ενώπιον του δικαστή, διότι η κυβέρνηση βρίσκεται μόνο της αντιμέτωπη με ένα νέφος ΜΚΟ, οι οποίες, αν και παρουσιάζονται ξεχωριστά, επιδιώκουν τον ίδιο στόχο και συνδέονται μεταξύ τους.”
Γιατί να εφαρμόζονται αυτά τα μέτρα; Η παρακολούθηση του πληθυσμού από την κυβέρνηση προκαλεί μια δυσαρέσκεια σε κάθε υπερασπιστή της ελευθερίας. Αλλά το ΙΑΚ βρίσκει προπαντός εδώ μια νέα ευκαιρία να υπονομεύσει την εξουσία του κράτους – πολλές περιπτώσεις που απασχολούν το Στρασβούργο από αυτές τις ΜΚΟ αφορούν περιπτώσεις αστυνομικής βίας ή συνοριακών ελέγχων και κάθε ευνοϊκή νομολογία συμβάλλει στην περαιτέρω αποδυνάμωση των εθνικών κυβερνήσεων.
Παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν, το Δικαστήριο δικαιώνει αρχικά την βρετανική κυβέρνηση, παρά τη “διαφωνία” των τεσσάρων δικαστών, μεταξύ των οποίων δύο πρώην αξιωματούχοι της Ανοιχτής Κοινωνίας και του AIRE Centre. Η κατάληξη παραμένει σήμερα ακόμη αβέβαιη, διότι η υπόθεση θα κριθεί οριστικά στην ολομέλεια του Δικαστηρίου. Μεταξύ των 17 δικαστών που καλούνται να αποφανθούν σχετικά με αυτήν την έφεση, τουλάχιστον έξι συνδέονται με τις προσφεύγουσες και τις παρεμβαίνουσες ΜΚΟ …
Δικαστής δικάζει… την ΜΚΟ του
Οσο σημαντικός και αν είναι ο αριθμός των υποθέσεων που αναλύθηκαν από τον Γκρέγκορ Πούπινκ κατά την τελευταία δεκαετία, αυτές θα μπορούσαν ωστόσο να αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου. Για να πραγματοποιήσει την έρευνά του, ο δικηγόρος στηρίχθηκε στην επίσημη βάση δεδομένων του Δικαστηρίου, Hudoc, η οποία σας επιτρέπει να συμβουλευτείτε το κείμενο της περίληψης των υποθέσεων και το κείμενο των αποφάσεων που εκδόθηκαν. Ωστόσο, αυτό το εργαλείο επιτρέπει μόνο μια αποσπασματική ματιά στην έκταση της επιρροής των εν λόγω ΜΚΟ. Πρώτον, επειδή μόνο μια μειοψηφία των αποφάσεων που έχουν αποφασισθεί δημοσιεύονται στο Hudoc, αλλά και λόγω έλλειψης αυστηρότητας και διαφάνειας στις διαδικασίες του θεσμού του Στρασβούργου.
Πάρτε το παράδειγμα του Ίδρύματος Ελσίνκι στην Πολωνία. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΕΔΑΔ, είχε παρέμβει εννέα φορές ως εκπρόσωπος των προσφευγόντων μεταξύ του 2009 και του 2019. Ωστόσο, η προσεκτική εξέταση των εκθέσεων δραστηριότητας της ΜΚΟ δείχνει ότι υπέβαλε 16 προσφυγές και υπερασπίστηκε 32 φακέλους, όλα αυτά μόνο για το 2017! «Παραλείποντας» να διευκρινίσουν ότι εργάζονται σε ΜΚΟ, οι δικηγόροι τους ή οι δικηγόροι του ίδιου του Δικαστηρίου διαγράφουν όλα τα ίχνη της συμμετοχής των ΜΚΟ στη διαδικασία και την τελική κρίση. Έτσι, το κοινό και η πλειοψηφία των δικαστών δεν γνωρίζουν ότι μια τέτοια ΜΚΟ βρίσκεται πίσω από αυτή την υπόθεση. Αυτό προκαλεί μερικές φορές σουρεαλιστικές καταστάσεις. Το 2018, η φεμινιστική ομάδα του Pussy Riot είχε συνήγορο υπεράσπισης στο Στρασβούργο έναν ηγέτη της Πρωτοβουλίας Δικαιοσύνης της Ανοικτής Κοινωνίας, τον Yonko Grozev. Ενώ ακόμα εκκρεμεί αυτή η υπόθεση, ο Γκρόζεφ εκλέχτηκε δικαστής του ΕΔΑΔ. Λίγο αργότερα, το Δικαστήριο αποφαίνεται υπέρ των φεμινιστριών ακτιβιστών εναντίον της Ρωσίας και την καταδικάζει να αποζημιώσει τον δικηγόρο τους … δηλαδή τον ίδιο τον Grozev, τώρα δικαστή στο ίδιο δικαστήριο! “Ποια μπορεί να είναι η αμεροληψία του δικαστηρίου όταν ο δικηγόρος των προσφευγόντων γίνεται δικαστής πριν από την έκδοση της απόφασης; » αναρωτιέται ο Πούπινκ. Έκτοτε, ο ίδιος δικαστής δίκασε αρκετές υποθέσεις που υποβλήθηκαν ή υποστηρίχθηκαν από την ΜΚΟ την οποία ίδρυσε ο ίδιος.
Αυτή η έλλειψη διαφάνειας επηρεάζει βαθιά την ικανότητα ενός τέτοιου δικαστηρίου να αποδώσει δικαιοσύνη. Πρώτον, μια ΜΚΟ μπορεί (συχνά το κάνουν) να «κρύβεται» υπερασπίζοντας έναν καταγγέλλοντα, επιδιώκοντας έτσι το σκοπό της μέσω μιας συγκεκριμένης περίπτωσης. Στη συνέχεια, και το σημαντικότερο, η συνωμοσία μεταξύ των παικτών ενός στρατοπέδου και των διαιτητών αποτελεί μια κατάφωρη παραβίαση της ισότητας που στρεβλώνει το αποτέλεσμα σε πολλές καταστάσεις. Ο Γκρέγκορ Πούπινκ μιλάει από εμπειρία, αυτός που βρίσκεται χρόνια τώρα στους διαδρόμους του ιδρύματος: στην πραγματικότητα των δικαστικών διαδικασιών, η γνώση του άλλου είναι ένα πλεονέκτημα που συχνά κάνει τη διαφορά. Για παράδειγμα, μία αίτηση που έχει δηλωθεί από επίσημο δίαυλο στο ΕΔΑΔ, 9 φορές στις 10, κηρύσσεται αμέσως απαράδεκτη μετά από συνοπτική εξέταση … εκτός αν έχει δηλωθεί ανεπίσημα στον δικαστή μέσω γνωριμίας. Ακόμη και στο πλαίσιο του Δικαστηρίου, ο Πούπινκ δείχνει ότι «όπως σε κάθε ανθρώπινη ομάδα, οι προσωπικοί δεσμοί και οι συνάφειες συμβάλλουν στο σχηματισμό «φατριών» και δικτύων επιρροών» που θέτουν υπό αμφισβήτηση την αμεροληψία της δικαιοσύνης των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Πολωνία και ομοφυλόφιλοι
Η πολωνική επικαιρότητα μας έδωσε πρόσφατα μια συγκεκριμένη απόδειξη των συνεπειών αυτών των φιλιών στο Στρασβούργο.
2019, κρίσιμο εκλογικό έτος στην Πολωνία με κοινοβουλευτικές και ευρωπαϊκές εκλογές. Στις 18 Φεβρουαρίου, ο δήμαρχος της Βαρσοβίας κυκλοφόρησε μια “Χάρτα LGBT +”, με στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών της πόλης σχετικά με την ομοφυλοφιλία. Η συζήτηση που ακολουθεί διχάζει την πολωνική κοινωνία. Οι επίσκοποι δημοσιεύουν μια επίσημη δήλωση στην οποία καταγγέλλουν την επίθεση που έγινε στο φυσικό δικαίωμα των γονέων να εξασφαλίζουν την εκπαίδευση των παιδιών τους· το κυβερνόν συντηρητικό κόμμα, Νόμος και Δικαιοσύνη, αντιτίθεται στην πρωτοβουλία αυτή. Οι διεκδικήσεις των ΛΟΑΤ καθίστανται ένα σημαντικό θέμα στην προεκλογική εκστρατεία. Μόλις μία εβδομάδα μετά τη δημοσίευση αυτής της χάρτας, το ΕΔΑΔ δημοσιοποιεί τέσσερις «κοινωνικές» υποθέσεις που ασκήθηκαν εναντίον της Πολωνίας … εννέα χρόνια πριν για μερικούς, πέντε για άλλους. Όλες αυτές οι υποθέσεις αφορούν περιπτώσεις “διακρίσεων σχετικών με την ομοφυλοφιλία“. Γιατί βγαίνουν από τα κιβώτια, ξαφνικά και χωρίς προφανή λόγο, υποθέσεις που “κοιμούνταν” για πέντε και εννέα χρόνια; Προερχόμενες από ένα θεσμικό όργανο που καταδικάζει τακτικά τους πολωνικούς νόμους, ιδίως όσον αφορά την άμβλωση, μπορεί κανείς να συμπεράνει με βεβαιότητα ότι υπήρξε μια προσπάθεια παρέμβασης στην εθνική συζήτηση.
Ο Γκρέγκορ Πούπινκ βρίσκεται σε μια περίεργη θέση. Με αυτές τις ανακαλύψεις, ο δικηγόρος δεν έχει καμία πρόθεση να κοινολογήσει την έκθεσή του, αλλά να την παρουσιάσει στα διάφορα μέλη του Δικαστηρίου σε μια προσπάθεια να διορθώσει αυτό την κατάσταση εσωτερικά. Την έχει διαβάσει εμπιστευτικά σε ορισμένους εμπειρογνώμονες του Συμβουλίου της Ευρώπης και δικαστές του ΕΔΑΔ, οι οποίοι, όλοι τους τον προτρέπουν να τη δημοσιοποιήσει. “Αποσβολωμένοι” από αυτήν την έκθεση, αλλά δεσμευμένοι από το καθήκον της επιφύλαξης, δεν μπορούν να εμφανιστούν δημοσίως. “Και γώ ζω το ίδιο ηθικό δίλημμα με τους ανησυχούντες“, λέει.
«Αποκαλύπτω μια σοβαρή κατάσταση, γνωρίζω τι μπορεί να μου κοστίσει αποκαλύπτοντάς την, επειδή συνεργάζομαι με τους περισσότερους δικαστές που αναφέρονται στην έκθεση, αλλά δεν μπορώ να ξεφύγω από το καθήκον να τη δημοσιοποιήσω για το καλό του Δικαστηρίου.» Εάν η δική του ΜΚΟ, το ΕΚΔΔ, συμμετέχει σε αυτό το σύστημα, είναι επειδή θεωρεί χρήσιμη και απαραίτητη την ύπαρξη τέτοιου θεσμικού οργάνου. Αλλά συνεχίζοντας να εργάζεται σε αυτό γνωρίζοντας την κατάσταση θα ήταν υποκριτικό: “Γιατί να παίξουμε ένα παιχνίδι του οποίου γνωρίζουμε ότι οι κανόνες είναι άδικοι; Εάν αυτό το φαινόμενο δεν σταματήσει, το ΕΔΑΔ θα χάσει την ανεξαρτησία του. Πρέπει, λοιπόν, να προστατευθεί όχι μόνο από τα κράτη, αλλά και από τις ΜΚΟ, ιδίως από την Ανοικτή Κοινωνία.”
Ορμπαν: χαμένος από χέρι…
Η επικαιρότητα σύντομα θα μας προσφέρει μια νέα σκηνοθεσία της αδυσώπητης μηχανής Σόρος. Τον Σεπτέμβριο του 2018, το Ουγγρικό ΙΑΚ και η Επιτροπή Ελσίνκι της ίδιας χώρας υπέβαλαν αιτήματα ενώπιον του ΕΔΑΔ κατά του ουγγρικού νόμου «Stop Soros», ο οποίος αποσκοπεί στον περιορισμό της επιρροής του ” φιλάνθρωπου” στη χώρα, ιδιαίτερα σε θέματα μετανάστευσης. Ο Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και η Επιτροπή της Βενετίας έχουν ήδη διατυπώσει τη γνώμη τους: πιστεύουν ότι η νέα διάταξη της ουγγρικής νομοθεσίας που εισάγει το αδίκημα της «διευκόλυνσης της παράνομης μετανάστευσης» είναι μη νόμιμη και πρέπει να καταργηθεί. Ποια θα είναι η στάση των δικαστών που συνδέονται με την Ανοικτή Κοινωνία στην περίπτωση αυτή; Έχει η Ουγγαρία την ευκαιρία να δικαιωθεί, όταν η επίθεση προέρχεται από το ίδιο χέρι που τρέφει ορισμένους Ευρωπαίους δικαστές; Εκείνοι που πιστεύουν στο ευρωπαϊκό σχέδιο και εμμένουν στην ίδια την ιδέα ενός Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν μπορούν πλέον να αποστρέφουν το βλέμα.
Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
Πηγή:https://www.valeursactuelles.com/monde/enquete-soros-les-revelations-de-valeurs-actuelles-provoquent-des-reactions-letranger-116352
Σχόλια