«Γι αυτό τον λόγο», εξήγησε, «εργαζόμαστε από κοινού με την ελληνική κυβέρνηση πάνω σ’ ένα πρότζεκτ 2,3 εκατ. δολαρίων, χρηματοδοτούμενου από τον αμερικανικό στρατό στην Ευρώπη, προκειμένου να απομακρύνουμε το ναυάγιο της βυθοκόρου «ΟΛΓΑ» από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, καθιστώντας το πιο λειτουργικό», σημείωσε, επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, ότι η ανέλκυση θα καταστήσει το λιμάνι πιο ελκυστικό για εμπορικές και επενδυτικές ευκαιρίες».
Την προηγούμενη ημέρα, την Πέμπτη, ο ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου, Γουίλμπορ Ρος, μιλώντας στο περιθώριο των επαφών που πραγματοποιήσε στην Αθήνα, σημείωσε πως υπάρχει ισχυρό αμερικανικό ενδιαφέρον για εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) προς τη χώρα μας και δια αυτής στην Ανατολική Ευρώπη. Δήλωσε, επίσης, ότι μόλις υπάρξει μεγάλο συμβόλαιο προμήθειας LNG στην περιοχή, ο κόμβος επαναεριοποίησης στην Αλεξανδρούπολη θα ενεργοποιηθεί άμεσα με αμερικανική συμμετοχή.
Την σημασία του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και τις προοπτικές που διανοίγονται τόσο σε θέματα ασφάλειας όσο και οικονομίας, καθώς και τον σημαντικό ρόλο της Ελλάδας στην υποστήριξη των μετακινήσεων των στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ μέσω των λιμανιών και της προώθησής τους στα Βαλκάνια, στο πλαίσιο των στρατιωτικών ασκήσεων του ΝΑΤΟ, είχε επεσήμανει από την Αλεξανδρούπολη και ο γενικός πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη, Γκρέγκορι Φλέγκερ.
Όμως το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης δεν είναι σημαντικό μόνο για την ενέργεια, είναι εξίσου σημαντικό και για τις μεταφορές. Το λιμάνι συνδέεται άμεσα με την Εγνατία Οδό ενώ με τις κάθετες οδούς μέσω της Via Carpathia που είναι σε κατασκευή και του κάθετου δρόμου Αλεξανδρούπολης Βουλγαρίας που διασχίζει τον Έβρο, οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ μπορούν να βρίσκονται σε λίγες ώρες στα Βαλκάνια, Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Πρόβα για μεταφορά για άμεση μεταφορά δυνάμεων στις Βαλτικές χώρες και την Ρουμανία
Τον
Σεπτέμβριο του 2017, ο Πρόεδρος της Πολωνίας, Άντρζεϊ Ντούντα, κάλεσε
τον Έλληνα Πρωθυπουργό να συμμετάσχει στην πρωτοβουλία Via Carpathia. Το
έργο είναι ζωτικής σημασίας για την Πολωνία αφού της εξασφαλίζει την
μεταφορά Αμερικανικού Σχιστολιθικού αερίου, και την άμεση μεταφορά
αμερικανικών δυνάμεων στην χώρα. Και στις δύο περιπτώσεις, οι Πολωνοί
εξαρτώνται άμεσα από τα Ελληνικά Λιμάνια, αυτό της Θεσσαλονίκης και της
Αλεξανδρούπολης.
Η Θεσσαλονίκη μπορεί να εξυπηρετήσει την μεταφορά
τόσο Αμερικανικών όσο και Νατοϊκών δυνάμεων, ενώ η Αλεξανδρούπολη έχει
διπλό ρόλο, αυτό της μεταφοράς ενέργειας και στρατιωτικών δυνάμεων. Για
το λόγο αυτό ο Αμερικανός Πρέσβης, όπως και ο ίδιος δήλωσε, είναι σε
αναζήτηση Αμερικανού επενδυτή, ο οποίος θα βελτιώσει και θα αναπτύξει
τις υποδομές. Ήδη δύο Αμερικανικές εταιρείες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον
και βρίσκονται σε προχωρημένες συζητήσεις.
Η Via Carpathia αφήνει εκτός την Σερβία και την Μαύρη Θάλασσα
Παρατηρώντας
τον χάρτη, ο κάθετος αυτός δρόμος αφήνει εκτός την Σερβία και την Μαύρη
Θάλασσα, ενώ περνάει αποκλειστικά από χώρες που είναι στο ΝΑΤΟ όπου η
συμμαχία διατηρεί σημαντικά στρατεύματα. Στην Λετονία, την Εσθονία , την
Λιθουανία και την Ρουμανία, το ΝΑΤΟ διαθέτει ισχυρές δυνάμεις οι οποίες
πραγματοποιούν καθημερινές ασκήσεις και έτοιμες να παρέμβουν
οποιαδήποτε στιγμή.
...και επειδή όλοι οι παίκτες ..κινούνται...
Και εγένετο ο Balkan Stream!
Ένας νέος αγωγός φυσικού αερίου ανατέλλει πάνω από τα Βαλκάνια. Ονομάζεται ανεπίσημα «Balkan Stream», αν και επίσημα αποκαλείται Turkish Steam 2 ή Turkish Steam Lite.
Στην ουσία αποτελεί τη μετεξέλιξη του σχεδίου κατασκευής του South
Stream, που θα δημιουργούσε μια σχεδόν μονοπωλιακή ενεργειακή εξάρτηση
της νοτιοανατολικής και κεντρικής Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Αυτός, σε συνδυασμό με τον Nord Stream 1 και 2 στη Βαλτική Θάλασσα,
θα δημιουργούσε έναν «θανάσιμο» εναγκαλισμό της ευρωπαϊκής αγοράς
ενέργειας με τον, σχεδόν αποκλειστικό προμηθευτή της, τη Ρωσία. Γι' αυτό
και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη συνδρομή στη συγκεκριμένη περίπτωση και
του αμερικανικού παράγοντα, πίεσε ασφυκτικά για την ακύρωση του, και
εξωθώντας τη Βουλγαρία (χώρα-κλειδί στο όλο σχέδιο), που είναι
χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., να αποχωρήσει.
Ρωσική επιμονή: από τον South Stream στον Turkish Steam
Ρωσική επιμονή: από τον South Stream στον Turkish Steam
Έτσι τον Δεκέμβριο του 2014, έπειτα από σφοδρές αντιρρήσεις και εμπόδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ρωσία ακύρωσε το σχέδιο της για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου South Stream,
που θα ξεκινούσε από τη νότια Ρωσία, θα διέσχιζε με υποθαλάσσιο αγωγό
τη Μαύρη Θάλασσα και θα κατέληγε στις ακτές της Βουλγαρίας. Από εκεί θα
συνέχιζε δυτικά προς τη νότια Σερβία και κατόπιν θα κατευθυνόταν βόρεια
προς την Ουγγαρία και κατόπιν προς την Αυστρία, όπου και θα κατέληγε.
Αλλά το σχέδιο τελικά ματαιώθηκε.
Αμέσως ωστόσο η Μόσχα έθεσε σε εφαρμογή το εναλλακτικό της σχέδιο, για να πετύχει τους ίδιους σκοπούς. Τοποθετώντας
αυτή τη φορά την Τουρκία του Ερντογάν στη θέση του στρατηγικού
συνεργάτη και κόμβου διέλευσης του ρωσικού αερίου στην περιοχή. Με την Τουρκία άλλωστε είχε ήδη μια δοκιμασμένη συνεργασία στον ίδιο τομέα, με τον υποθαλάσσιο αγωγό Blue Stream, που ξεκινούσε από τη νότια Ρωσία και, μέσω της Μαύρης Θάλασσας, κατέληγε στη Σινώπη κι από εκεί στην Άγκυρα.
H
κατάρριψη ωστόσο του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους τύπου Su-24 στη
βορειοδυτική Συρία από τουρκικά πυρά στις 24 Νοεμβρίου 2015, που οδήγησε
σε ψύχρανση των ρωσο-τουρκικών σχέσεων, καθυστέρησε για λίγο την
υλοποίηση του σχεδίου κατασκευής του αγωγού Turkish Steam. Μετά όμως το
αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία τον Ιούλιο του 2016, το οποίο κατά
τον Ερντογάν υπήρξε “100% αμερικανοκίνητο”, η Άγκυρα στράφηκε προς τη
Ρωσία, έναν ιστορικό εχθρό της, συνάπτοντας μιας σειρά από σημαντικές
συμφωνίες που αφορούσαν οικονομικά, ενεργειακά, ακόμη και αμυντικά
ζητήματα. Ως αποτέλεσμα η κατασκευή του Turkish Steam επιταχύνθηκε.
Η κατασκευή του Turkish Steam και οι ματαιωμένες προσδοκίες της Ελλάδας
Η κατασκευή του Turkish Steam και οι ματαιωμένες προσδοκίες της Ελλάδας
Έτσι,
ως τις αρχές του 2020, αυτός ο υποθαλάσσιος αγωγός, που καταλήγει στις
τουρκικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας στην ανατολική Θράκη (το υπεράκτιο
τμήμα του ολοκληρώθηκε στις 30 Απριλίου 2018), θα μεταφέρει κάθε χρόνο 15,75 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου στην τουρκική αγορά.
Αυτή είναι η λεγόμενη Γραμμή 1, αποκλειστικά για την προμήθεια της
μεγάλης τουρκικής αγοράς. Υπάρχει επίσης και η Γραμμή 2, χωρητικότητας
15,75 δισ. κυβικών μέτρων αερίου ετησίως, που προορίζεται να μεταφέρει
αέριο στην Ευρώπη.
Η Γραμμή 2 αρχικά προοριζόταν να μεταφέρει το
ρωσικό αέριο ως τους Κήπους, στα ελληνοτουρκικά σύνορα κι από εκεί μέσω
βόρειας Ελλάδας και Ιονίου Πελάγους (υποθαλάσσιος αγωγός Ποσειδών) θα
μετέφερε το ρωσικό αέριο στην Ιταλία, ενώ κάθετοι αγωγοί θα συνέδεαν την
Ελλάδα με τις βαλκανικές χώρες. Τη διασύνδεση της Ελλάδας με τον Turkish Steam 2 ή «Greek
Stream», όπως θα λεγόταν μετά τους Κήπους, διαπραγματευόταν η ελληνική
κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ κατά τους πρώτους μήνες του 2015. Ωστόσο
οι αλλαγές στόχευσης που έγιναν στη συνέχεια από την Αθήνα, αλλά πολύ
περισσότερο από τη Μόσχα, ειδικά μετά την αποκατάσταση των ρωσοτουρκικών
σχέσεων από το φθινόπωρο του 2016, έθεσε σταδιακά τη χώρα μας εκτός
αυτού του ρωσικού σχεδίου. Έτσι οι φιλοδοξίες της Ελλάδας να καταστεί
ενεργειακός κόμβος μεταφοράς ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη έληξαν
άδοξα.
Turkish Stream 2 ή αλλιώς «Balkan Stream»
Turkish Stream 2 ή αλλιώς «Balkan Stream»
Στο
μεταξύ η Μόσχα, αργά και μεθοδικά επίλυσε τα βασικά ζητήματα διαφορών
που είχε με τη Βουλγαρία, και την έβαλε και πάλι στο «παιχνίδι» της
μεταφοράς του ρωσικού αερίου, που αυτή τη φορά θα ερχόταν από την
τουρκική ανατολική Θράκη. Για παράδειγμα, έπειτα από μια διεθνή
διαιτησία (2016), η Ρωσική Atomstroyexport, που είχε
παραδώσει πυρηνικούς αντιδραστήρες στη Βουλγαρία, συμβιβάστηκε τελικά με
620 εκατομμύρια Ευρώ που αποφασίστηκε να πάρει ως εξόφληση από τη
Σόφια. Στη Βουλγαρία δραστηριοποιείται έντονα η ρωσική Gazprom σε
συνεργασία όμως με την κρατική εταιρεία Bulgartransgaz, που εμφανίζεται ως προκάλυψη.
Είναι γνωστό πως, εξαιτίας των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ, δεν επιτρέπεται η Gazprom να λειτουργεί ως προμηθευτής και ταυτόχρονα ως διαχειριστής αγωγού αερίου εντός της Ένωσης.
Γι' αυτό και η Gazprom επεξεργάζεται πιθανές εναλλακτικές λύσεις με
τους Ευρωπαίους διαχειριστές δικτύων φυσικού αερίου ώστε να μεταφέρει
15,75 δισ. κυβικών μέτρων αερίου ετησίως της Γραμμής 2 του Turk Stream
στην ευρωπαϊκή αγορά.
Πριν από δύο μήνες ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας Αλεξάντρ Νόβακ δήλωσε πλέον πως οριστικά η Ελλάδα τίθεται εκτός του σχεδίου του Turkish Stream 2, ο οποίος αποφασίστηκε πλέον πως «θα περάσει μέσω Βουλγαρίας, Ουγγαρίας και Σερβίας. Στη Βουλγαρία απευθείας».
Ο δε Βούλγαρος πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ δήλωσε στα τέλη Αυγούστου
πως «το δεύτερο τμήμα του αγωγού φυσικού αερίου, που θα περνά μέσα από
το έδαφος της Βουλγαρίας προερχόμενο από Τουρκία, κατόπιν θα συνεχίζει
προς Σερβία με τελικό προορισμό Ουγγαρία και Αυστρία. Πριν το τέλος του έτους θα ξεκινήσει η κατασκευή του Balkan Stream».
Με αυτόν τον τρόπο η τουρκική Ανατολική Θράκη καθίσταται έτσι ο σημαντικότερος ενεργειακός κόμβος της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Υπενθυμίζουμε πως από το έδαφος της περνάει, εκτός από το ρωσικό φυσικό
αέριο και το αζέρικο, που μέσω του ΤΑΡ, μεταφέρεται στην Ιταλία.
Συνεργασία Βουλγαρίας - Σερβίας για την κατασκευή του Balkan Stream
Συνεργασία Βουλγαρίας - Σερβίας για την κατασκευή του Balkan Stream
Ο
Turkish Steam 2, που ουσιαστικά είναι μια αναβίωση του αρχικού σχεδίου
South Stream, βρήκε ένθερμους υποστηρικτές στις σημερινές κυβερνήσεις
της Βουλγαρίας και τη Σερβίας. Η κρατική εταιρεία διαχείρισης δικτύων φυσικού αερίου Bulgartransgaz,
απέκτησε πρόσφατα μια σειρά από περιουσιακά στοιχεία με σκοπό την
κατασκευή ενός κόμβου μεταφοράς και πώλησης ρωσικού αερίου στις
βαλκανικές χώρες. Αυτή η βουλγαρική εταιρεία σε συνεργασία με τη σερβική Gastrans, έχουν επίσης ξεκινήσει να διερευνούν το ενδιαφέρον των εταιρειών φυσικού αερίου για τη χρήση των πιθανών αγωγών που συνδέουν τη Βουλγαρία με την Ουγγαρία μέσω της Σερβίας, όπου επίσης η παρουσία ρωσικών ενεργειακών εταιρειών είναι πολύ ισχυρή.
Από την Ουγγαρία ο αγωγός θα μπορούσαν να συνεχίσει στην Αυστρία, μέσω υφιστάμενων ή νέων διαδρομών, και να καταλήξει τελικά στον κόμβο του Baumgarten της Αυστρίας. Όλη
αυτή η μεγάλη διαδρομή θεωρείται βιώσιμη επιλογή για τη Gazprom, καθώς
δεν θα απαιτούσε απλώς την αλλαγή των υφιστάμενων συμβάσεων με τους
Ευρωπαίους εταίρους και δεν θα προσέκρουε σε ισχυρή αντίδραση από την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έτσι στη Βουλγαρία και στη Σερβία τα αντίστοιχα έργα
κατασκευής των διασυνδετήριων αγωγών έχουν ήδη ξεκινήσει και
αναζητούνται κεφάλαια και επενδυτές ώστε να ολοκληρωθούν σύντομα. Στη Σερβία ο αγωγός αυτός θα έχει συνολικό μήκος 403 χιλιόμετρα.
Πάντως η Gazprom πρόκειται να ανακοινώσει την απόφαση της προτεινόμενης
διαδρομής πολύ σύντομα. Στοχεύει μάλιστα οι πρώτες ροές ρωσικού αερίου
στην Ευρώπη μέσω του Turk Stream 2 να ξεκινήσουν από τις αρχές του 2020.
Παρακάμπτοντας φυσικά την Ελλάδα, όπως ήταν άλλωστε και το σχέδιο του
αρχικού South Stream.
Η Ελλάδα εκτός, αλλά με άλλες εναλλακτικές...
Η Ελλάδα εκτός, αλλά με άλλες εναλλακτικές...
Για την ώρα η Ελλάδα θα πρέπει να αρκεστεί στην ολοκλήρωση του αγωγού ΤΑΡ, που θα μεταφέρει αζέρικο αέριο από τις αρχές του 2020, καθώς και στο πλωτό σταθμό επαναεροποίησης αερίου (LNG) που κατασκευάζεται στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, αλλά είναι πιο ακριβό σε σύγκριση με τις τιμές που παραδίδουν αέριο οι ρωσικές εταιρείες. Μπορεί να ελπίζει φυσικά στη μελλοντική κατασκευή του East Med,
που θα μεταφέρει αέριο από τα υποθαλάσσια κοιτάσματα του Ισραήλ και της
Κύπρου, αλλά αυτό προϋποθέτει μεγάλες επενδύσεις και φυσικά πρόοδο στην
επίλυση του Κυπριακού με την εμπλοκή ασφαλώς και της Τουρκίας.
Ως τότε όμως η βαλκανική αγορά θα έχει πλημμυρίσει με φθηνό ρωσικό αέριο,
ενώ η οικονομική και γεωπολιτική επιρροή της Ρωσίας θα αυξηθεί κι άλλο
στα Βαλκάνια, με ότι συνεπάγεται αυτό για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά
συμφέροντα και της σταθερότητας της περιοχής.
Σχόλια