Τα προβλήματα της Τουρκίας κάνουν την Ελλάδα κράτος πρώτης γραμμής της Δυτικής συμμαχίας ή κράτος στην κόψη του ξυραφιού των στρατηγικών παιγνίων; Αβίαστα η απάντηση είναι αμφότερα με την πλάστιγγα, συμφορά μας, να γέρνει προς το δεύτερο. Αυτή η οδυνηρή πραγματικότητα δεν μπορεί να είναι ορατή σε μια χώρα όπου τα συνθήματα κυριαρχούν εις βάρος των επιχειρημάτων, όπου η γνώση της διεθνούς πολιτικής είναι θολωμένη επειδή επί δεκαετίες μέσα στο μυαλό πολλών έρευσε ιδεολογικό δηλητήριο, όπου η διπλωματία κυμαίνεται μεταξύ αφορισμών και ασυγκράτητων υποκλίσεων και όπου οι κόκκινες γραμμές της εθνικής στρατηγικής είναι αθέατες, επειδή όλα θυσιάζονται πάνω στον «βωμό της καρέκλας» εν μέσω συνθημάτων, τακτικών παιγνίων και λογοπαιγνίων. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩΠολλές αναλύσεις είναι εξαιρετικά περιεκτικές, όπως πρόσφατα του Σταύρου Λυγερού στο SLpress. Παραθέτω απόσπασμα για τις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ: «Στην πραγματικότητα, η άτυπη διπλωματική διελκυστίνδα βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. … Στην Ουάσιγκτον φαίνεται πως έχουν αποφασίσει να μην τραβήξουν το σκοινί. Ελπίζουν πως ακόμα κι αν δεν τα βρουν με τον Ερντογάν θα επαναφέρουν την Τουρκία στο δυτικό “μαντρί”, όταν αυτός με τον έναν ή τον άλλο τρόπο φύγει από το προσκήνιο».
Ένα κράτος είναι αναξιόπιστο και θεωρείται αναλώσιμο εάν και όταν η κοινωνία καταστέλλεται οικονομικά, όταν οι πολίτες βρίσκονται σε διάσταση με τους «διοικούντες» που κατεξουσιάζουν προς όφελος ξένων συμφερόντων και όταν η εξουσία όχι μόνο δεν παρουσιάζει οποιοδήποτε στρατηγικό σχέδιο αλλά επιπλέον αποφασίζει ερήμην της κοινωνίας παγιδευτικούς κατευνασμούς και συρρικνώσεις της κυριαρχίας. Το ίδιο ισχύει όταν όλα επισκιάζονται από παραπλανητικά συνθήματα και όταν η αξιοπιστία του κράτους πλήττεται ανεπανόρθωτα επειδή κύρια ενασχόληση των «διοικούντων» είναι αλληλοκατηγορίες κάθε είδους, παραπλανητικά συνθήματα και ανταγωνισμός υποχωρητικότητας κατά εξωτερικών απειλών.
Λόγω μονιμότερων κριτηρίων και παραγόντων που αφορούν την διαχρονική αντιπαράθεση ναυτικών δυνάμεων και ηπειρωτικών δυνάμεων πάνω στην περίμετρο της Ευρασίας, μια δραματική αποχώρηση ή αποκόλληση της Τουρκίας από τις δυτικές συμμαχίες θα αποτελέσει εξέλιξη που θα ανατρέψει γεωπολιτικές ισορροπίες αιώνων. Σε αυτή την γεωπολιτική διελκυστίνδα η Τουρκία (βέβαια και η Ελλάδα αλλά δεν έχει επίγνωση της αξίας της για να την «εξαργυρώσει» δεόντως) είναι «γεωπολιτικά τείχη» των Ναυτικών δυνάμεων. Υπό κάποιες προϋποθέσεις που έχουμε αναλύσει αλλού, η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι πιο σημαντική από την Τουρκία:
Ξεχνώντας κωμικούς κατευνασμούς
Πρώτον, εάν και όταν διαθέτει αξιόπιστη εθνική στρατηγική στερημένη αστείων τακτικισμών και κωμικών κατευνασμών τύπου ζεϊμπέκικων ή ανταλλαγών γραβατών που εσχάτως τραγικά βαφτίστηκαν «συναδελφοσύνη των λαών» ή και «αντί-ιμπεριαλιστικός διεθνισμός». Μια αξιόπιστη εθνική στρατηγική σημαίνει στρατηγική εποπτεία στην περιφέρεια στην οποία ανήκει το λιγότερο ισχυρό κράτος, επωφελείς γι’ αυτό στρατηγικές συναλλαγές με τις μεγάλες δυνάμεις και ασφαλώς ικανότητα εφαρμογής των προνοιών του διεθνούς δικαίου που αφορούν την Επικράτειά του.Στην περίπτωση της Ελλάδας αντί να επιδίδεται σε «στρατηγικό κρυφτούλι» στο Ιόνιο αξιοπιστία σημαίνει εφαρμογή του διεθνούς δικαίου της θάλασσας στο Αιγαίο και εκπλήρωση της διεθνούς και ευρωπαϊκής νομιμότητας στην Κύπρο. Στην τελευταία μάλιστα περίπτωση η Ελλάδα εκμηδενίζεται στρατηγικά εάν νομιμοποιηθούν τα τετελεσμένα της παράνομης βίας, εάν η Κύπρος ενταχθεί στην Τουρκική σφαίρα επιρροής και εάν έτσι η Ελλάδα παγιδευτεί στρατηγικά και ανεπίστροφα.
Ως προς το τελευταίο διόλου τυχαίο εσχάτως η Άγκυρα επικεντρώνεται στο ζήτημα της «πολιτικής ισότητα» και των «ειδικών εγγυήσεων». Εάν το επιτύχει νέα νομικά δεδομένα και διαμέσου των εποίκων και όσων Τουρκοκύπριων συνηγορούν θα της επιτρέψουν να ελέγχει νόμιμα και ολοκληρωτικά την Μεγαλόνησο. Ταυτόχρονα θα αναβαθμιστεί γεωπολιτικά και με τρόπο που ενέχει βαθύτατες προεκτάσεις για όλους.
Πελατειακές σχέσεις ΗΠΑ
Δεύτερον, αξιόπιστη εθνική στρατηγική σημαίνει, επίσης, και αποτελεσματική αποτροπή της Τουρκίας σε όλο το φάσμα. Επειδή αποτελεί Αλφαβητάριο για όποιον γνωρίζει πως λειτουργούν οι ηγεμονικές δυνάμεις, εδώ και πολύ καιρό γράφτηκε: «Ο λιγότερο ισχυρός που δεν διαθέτει αξιόπιστη εθνική στρατηγική καλείται να υποχωρήσει σε θέματα ζωτικών εθνικών συμφερόντων για να εξυπηρετήσει μια στρατηγική σκοπιμότητα του ηγεμονικού κράτους. Το φταίξιμο είναι πάντα δικό του, επειδή δεν είχε φροντίσει να μην βρεθεί σε δυσμενή θέση στους περιφερειακούς συσχετισμούς που το επηρεάζουν. Όταν έτσι έχουν τα πράγματα καλείται να υποστεί το κόστος της αμέλειάς του» με το να γίνεται πιόνι εφήμερων χειρισμών της ηγεμονικής δύναμης. Οι Πρέσπες, το ταξίδι το Ερντογάν στην Ελλάδα, το πρόσφατο ταξίδι του Πρωθυπουργού στην Άγκυρα, οι δηλώσεις για το Καστελλόριζο και οι δηλώσεις για το πνεύμα των Πρεσπών στο Αιγαίο και στην Κύπρο αυτό υποδηλώνουν.Τρίτον, εδώ και καιρό υποστηρίχθηκε, επίσης, ότι στοιχειώδης γνώση της μεταπολεμικής αμερικανικής στρατηγικής (δόγμα Νίξον: στρατιωτική βοήθεια και πελατειακές σχέσεις με αυτούς που μπορούν να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους και να επιβάλουν περιφερειακή σταθερότητα, στρατηγική που συνεχίζουν όλοι οι Πρόεδροι έκτοτε) δείχνει ότι, οι ΗΠΑ συνάπτουν πελατειακές σχέσεις με εκείνες τις περιφερειακές δυνάμεις –διαδοχικά ή εναλλασσόμενα: Ισραήλ, Ιράν, Τουρκία, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος και σε πολλές άλλες περιπτώσεις ευρύτερα– οι οποίες κατορθώνουν να ασκήσουν στρατηγική εποπτεία στο άμεσο διεθνές περιβάλλον στο οποίο ανήκουν.
Το μείζον για μια ηγεμονική δύναμη δεν είναι καθεστώτα ή ιδεολογίες, αλλά το τι συναλλαγές και πόσο συμφέρουσες θα είναι στρατηγικά. Ορθολογιστικά σκεπτόμενοι και έχοντας κατά νου το αξίωμα πως στην διεθνή πολιτική η πολιτική ηθική είναι μηδενική, το μπαλάκι είναι σχεδόν μονίμως στην πλευρά του λιγότερο ισχυρού κράτους και όχι της ηγεμονικής δύναμης.
Για τον λιγότερο ισχυρό για να μπορεί να αναπτύσσει συμφέρουσες συναλλαγές με τις ηγεμονικές δυνάμεις είναι να μην αφήνονται οι συσχετισμοί ισχύος με εχθρικούς γειτονικούς τοποτηρητές να επιδεινωθούν σε βαθμό που τα δικά τους ζωτικά εθνικά συμφέροντα να καθίστανται αναλώσιμα στον βωμό της στρατηγικής σκοπιμότητας της ηγεμονικής δύναμης.
Να μην ανατραπεί η ισορροπία
Τέταρτον, σ’ ένα περιφερειακό υποσύστημα ισορροπίας ισχύος δυαδικού χαρακτήρα όπως αυτό της Τουρκίας-Ελλάδας, εάν ανατραπεί η ισορροπία υπέρ της μιας πλευράς, το αναμενόμενο είναι πως η εκτός περιφέρειας ηγεμονική δύναμη θα καλέσει αυτόν που βρίσκεται σε δυσμενέστερη θέση να προσαρμοστεί στην περιφερειακή στρατηγική λογική τόσο του ηγεμονικού κράτους όσο και του περιφερειακού εχθρικού κράτους.Στην περίπτωσή μας, το τελευταίο είναι η Τουρκία, η οποία δεν έπαψε να είναι κράτος πρώτης γραμμής της ναυτικής συμμαχίας εξ ου και όπως αναφέρθηκε πιο πάνω σωστά το άρθρο του SLpress «η άτυπη διπλωματική διελκυστίνδα βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. … Ελπίζουν πως ακόμα κι αν δεν τα βρουν με τον Ερντογάν θα επαναφέρουν την Τουρκία στο δυτικό μαντρί».
- Εν μέσω ασυναρτησιών, συνθημάτων, μικροπολιτικών καυγάδων και απίστευτα ρηχών αιτιολογήσεων, ενώ η Ελλάδα σίγουρα είναι κράτος πρώτης γραμμής, επειδή δεν μπορεί να το εκμεταλλευτεί ήδη βρίσκεται πάνω στην κόψη του ξυραφιού με πολλούς τρόπους.
- Εάν δεν σοβαρευτεί στρατηγικά όταν η στιγμή είναι ευνοϊκή για τις ΗΠΑ η Ελλάδα για ακόμη μια φορά, επειδή αυτή θα φταίει και κανείς άλλος, θα οδηγηθεί στην Κλίνη του Προκρούστη, ίσως για τελευταία φορά, επειδή θα αποδειχθεί εκμηδενιστική.
Η Τουρκία έχει περιθώρια
Η Τουρκία παρά τα προβλήματα, τις σχοινοβασίες και τα στρατηγικά ρίσκα του Ερντογάν ή αύριο κάποιου άλλου ηγέτη –και οι ΗΠΑ ως μεγάλη στρατηγική δύναμη πάντα έχει στο στρατηγικό της τραπέζι πολλά μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα εναλλακτικά σενάρια– ολοφάνερα αναπτύσσει πελατειακές σχέσεις και τα περιθώρια της δεν εξαντλήθηκαν. Ακόμη και εάν αρχίζουν να εξαντλούνται και με δεδομένο ότι αποτελεί ελάχιστα πιθανό ενδεχόμενο η Τουρκία να αποχωρήσει ολοκληρωτικά από τις Δυτικές Συμμαχίες, εναλλακτικές αποφάσεις και καταστάσεις θα μπορούσαν είναι οι εξής:Είτε με επικεφαλής ένα «ελαφρά μεταλλαγμένο» Ερντογάν είτε με κάποιο άλλο ηγέτη στο πηδάλιο της Άγκυρας να αναγνωριστεί στην Τουρκία ειδικός ρόλος και ειδική σχέση όπως παλαιότερα έγινε με την Γαλλία και μάλιστα για πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα που αφορούσαν την πυρηνική ισχύ. Οι μεταβλητές που επηρεάζουν τις εξελίξεις στις σχέσεις Τουρκίας-Δύσης είναι πολλές, συχνά μεγάλης κύμανσης και ως προς κάποια ζητήματα η Τουρκία βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση.
Τα παίγνια συνεχίζονται και έχουν μέλλον ενδεχομένως εις βάρος της Ελλάδας και όχι μόνο. Ιδιαίτερα επειδή:
- δεν κατέρρευσε η οικονομία της Τουρκίας
- διατηρεί ένα πανίσχυρο στρατό
- αναπτύσσει ναυτική ισχύ
- καθήλωσε την Ελλάδα σε μια αλληλουχία ντροπιαστικών κατευνασμών που γιγαντώνουν τα γεωπολιτικά ερείσματα της Τουρκίας, δεν εφαρμόζονται οι de jure πρόνοιες του διεθνούς δικαίου της θάλασσας και καθιστούν την Ελλάδα αναξιόπιστη στρατηγικά
- η κολοσσιαίας γεωπολιτικής σημασίας Κύπρος είναι στα πρόθυρα της Τουρκικής επικυριαρχίας
- παρά τους S-400 στο τραπέζι της Άγκυρας βρίσκονται πολλά χαρτιά ιδιαίτερα εάν συνεκτιμηθεί ότι οι μελλοντικές συγκλίσεις ΗΠΑ-Ρωσίας σε άλλες περιοχές πιθανό να αφήνουν περιθώρια για «ειδικό ρόλο» της Τουρκίας εάν δεν απομακρυνθεί από την Δύση.
Σε βαθύ ύπνο
Επιπλέον, πέραν της Κύπρου κανείς θα κάνει μεγάλο λάθος αν θεωρήσει ότι τελείωσαν τα στρατηγικά παίγνια σε Ιράκ, Ιράκ, Ιράν, Λίβανο, Αίγυπτο, Λιβύη, Παλαιστινιακό. Ακόμη, με τους νεοέλληνες σε βαθύ ύπνο και όλα τα προαναφερθέντα και πολλά άλλα σε πλήρη εξέλιξη χωρίς πολλές επιλογές στις επερχόμενες εκλογές οι πολίτες βομβαρδίζονται με επικοινωνιακά τεχνάσματα, αποκοιμιστικά συνθήματα, εκλογικεύσεις, λανθασμένες αναλύσεις και ψεύδη.Ένα περιφερειακό κράτος όπως η Ελλάδα έχει δύο κύριες επιλογές: Πρώτον, να κατορθώσει να καταστεί αξιόπιστο και κύριος περιφερειακός πελατειακός συνεταίρος της ηγεμονικής δύναμης. Δεύτερον, εάν αυτό δεν είναι πλήρως εφικτό η ασφαλιστική δικλείδα είναι να εξισορροπήσει πλήρως το «περιφερειακό κράτος-τοποτηρητή», δηλαδή την Τουρκία.
Μια ακόμη πιο προχωρημένη στάση έσχατης ανάγκης στην περίπτωση που το ηγεμονικό κράτος είναι ακλόνητο στις ιεραρχίες των επιλογών του, είναι το λιγότερο ισχυρό κράτος (η Ελλάδα) να διαθέτει επαρκή ισχύ και αποτρεπτικά στρατηγικά σχέδια. Έτσι, εάν η αποτροπή αποτύχει και ταυτόχρονα εξωθείται στην στρατηγική συντριβή του να είναι αξιόπιστα έτοιμο να εξουδετερώσει πλήρως τον περιφερειακό τοποτηρητή.
Στην τελευταία περίπτωση όπως η διεθνής πρακτική δείχνει (με το Ισραήλ στην κορυφή επιτυχών στάσεων), η αξιόπιστη στρατηγική αποφασιστικότητα λογικά και ορθολογιστικά οδηγεί το ηγεμονικό κράτος σε ευνοϊκότερες αποφάσεις για τον αμυνόμενο. Συνεκτιμά δεόντως και ορθολογιστικά τα συμφέροντά του και ευνοεί συμμετρία περιφερειακών συμφερόντων. Αντίθετα, ο κατευνασμός οδηγεί σε συντριβή χωρίς πόλεμο και πιθανότατα σε πόλεμο που ο αδύναμος θα χάσει.
Ας το κάνουμε ρητό: Παρά τις συχνά αξιοθρήνητες καταστάσεις στις οποίες βρέθηκαν οι νεοέλληνες τους δύο τελευταίους αιώνες αυτό που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια και η κατηφορική τροχιά του νεοελληνικού κράτους δεν έχουν προηγούμενο. Αναζητούνται τρόποι αντιστροφής του χείριστου των χειρίστων της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
===============
Μάρτυρες φιλοαμερικανικής πλειοδοσίας έγιναν αυτές τις ημέρες οι πολίτες της χώρας. Όπως σε άλλες περιόδους, φιλορωσικής, με πιο χαρακτηριστική πέρυσι το καλοκαίρι, κατά την ελληνορωσική διπλωματική κρίση, φιλοϊσραηλινής, αλλά και φιλογερμανικής.
Έτσι, με το άκουσμα και μόνον ότι οι Αμερικανοί τα «σπάνε» με την Τουρκία πιέζοντάς την να μην πάρει τα ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα, S-400, καθώς και με πρόταση νόμου που κατέθεσαν γνωστοί για τις φιλελληνικές θέσεις τους Αμερικανοί γερουσιαστές, με την οποία επιχειρείται το παραπέρα στρίμωγμα της Άγκυρας, άρχισαν τους ύμνους υπέρ των ΗΠΑ. Κάποιοι, μάλιστα, ετοιμάστηκαν να ζώσουν τα φυσεκλίκια τους, καλώντας τους Έλληνες σε πολεμική εγρήγορση, διότι ήγγικεν η ώρα των εθνικών κερδών. Μέσα σε αυτό το τουρλουμπούκι, που κάποιοι ανακάλυψαν ακόμα και τον βαθυστόχαστο όρο «αποδυτικοποίηση» της Τουρκίας, προβλέποντας, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι οσονούπω διώχνουν την Τουρκία από το ΝΑΤΟ, λίγο έλειψαν να καλέσουν σε πανεθνικό συναγερμό για τη νέα «Μεγάλη ιδέα».
Για γέλια και για κλάματα
Ξάφνου, όμως, πάνω στη χαρά της –παρά λίγο- εθνικής παλιγγενεσίας- να’ σου οι ομογενειακοί κεραυνοί. Σε βάρος ποίου; Του εκπροσώπου της υπερδύναμης στην Ελλάδα. Του νέου Πιούριφοϊ, τρισκατάρατου, πλην όμως, «ταλαντούχου», του νυν Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα, Τζέφρι Πάγιατ.
Είναι τρελοί αυτοί οι Ρωμιοί, που θα’ λεγε κι’ Αστερίξ. Δεν εξηγείται αλλιώς. Έτσι, ο διευθυντής της ομογενειακής εφημερίδας «Εθνικός Κήρυκας» -που, κατά πως λέγεται διάκειται «φιλικά» προς την ηγεσία της Πειραιώς- έγραψε προ ημερών άρθρο με τον βαρυσήμαντο τίτλο: «Ώρα για μετάθεση του Αμερικανού πρέσβη». Ποιος είδε τον Θεό και δεν τον φοβήθηκε, εκεί στο «ευαγές ίδρυμα» της οδού Πέτρου Κόκκαλη (μέρες που’ ναι, με τον ΣΥΡΙΖΑ να προτείνει τον συνονόματο εγγονό του για ευρωβουλευτή) και Βασιλίσσης Σοφίας, δίπλα από το μέγαρο του ιδρυτή του, του αείμνηστου κυρ Χρήστου του Λαμπράκη. Η αμερικανική πρεσβεία άστραψε και βρόντηξε στην απάντησή της προς τον «Εθνικό Κήρυκα», ο οποίος κατηγορούσε τον Πάγιατ ότι στηρίζει Τσίπρα. Τι ανέφερε η αμερικανική πρεσβεία; Κοντολογίς, ότι, όταν εξυπηρετούνται τα συμφέροντα των ΗΠΑ, θα πάμε ακόμα με το διάβολο, είτε λέγεται Τσίπρας, είτε Μητσοτάκης, κ.ο.κ.
Ο κλαυσίγελος, όμως, δεν τελειώνει εδώ. Με καθυστερημένα αντανακλαστικά ορισμένων ημερών, την σκυτάλη πήρε η εφημερίδα «τα Νέα» του γνωστού εκδοτικού Συγκροτήματος. Στο δημοσίευμά τους, προσπάθησαν να κάνουν μια αναπαραγωγή της κόντρας του «εθνικού Κήρυκα» με την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα, κρατώντας ωστόσο τις ισορροπίες ώστε να μην θιγεί μεν η πρεσβεία, αλλά ταυτόχρονα να διατηρηθούν και κάποιες αιχμές για τον κ.Πάγιατ.
Αφού, λοιπόν, γράφουν ότι ομογενείς τα’ χουν πάρει στο κρανίο επειδή «η Πειραιώς άφησε ένα προνομιακό γι’ αυτήν πεδίο (σ.σ. ελληνοαμερικανικές σχέσεις) να το εκμεταλλευτεί ένα αριστερό κόμμα», σημειώνουν ότι «ακόμη κι αν υπάρχει μια μεγάλη μερίδα των ομογενών που διάκεινται εχθρικά στον ΣΥΡΙΖΑ και βλέπουν με κακό μάτι τις υπερβολικές, πολλές φορές, εκδηλώσεις φιλίας του Τζ.Πάγιατ απέναντι στον κ.Τσίπρα, υπάρχει και μια άλλη μερίδα που ασκεί κριτική στη Νέα Δημοκρατία». Αυτοί, κατά το δημοσίευμα, καταλογίζουν στη ΝΔ ότι «δεν έχει κάνει πολλά πράγματα τον τελευταίο καιρό για να αναπτύξει αυτές τις σχέσεις», και ότι «με κάποιες επισκέψεις στελεχών της ΝΔ στις ΗΠΑ (π.χ. ο Γ.Κουμουτσάκος) δεν καλύπτεται το έλλειμμα που προέκυψε στις σχέσεις του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τόσο με την αμερικανική διπλωματία όσο και με την ομογενειακή κοινότητα».
Και να σκεφτεί κανείς, σύμφωνα με τη φημολογία, ότι το εκδοτικό Συγκρότημα ήθελε να το πάρει ο Ιβάν Σαββίδης, αλλά τελικώς, πάτησε πόδι η αμερικανική πρεσβεία για να μην πέσει σε … ρωσικά χέρια. Έτσι, το πήρε ο Μαρινάκης. Τι άλλο θα ακούσουμε σε αυτή τη χώρα!
«Νότιο Καλίνινγκραντ»
Πέραν του αστείου, στοιχειώδης σοβαρότητα και εθνική ευθύνη, είτε της πατριωτικής Δεξιάς, είτε της πατριωτικής Αριστεράς, επιβάλλει να κοιταχτεί το πολιτικό προσωπικό στον καθρέφτη. Οι ΗΠΑ κοιτάζουν τα γεωπολιτικά συμφέροντά τους. Όχι επειδή τους έπιασε στην Ουάσιγκτον η ξαφνική αγάπη για τη χώρα μας, αλλά γιατί η κόντρα τους με την Τουρκία, και η σφοδρή επιθυμία τους να την ξαναφέρουν στο μαντρί» τους, επιβάλλει τη διαμόρφωση άλλων «μηχανισμών πίεσης» στην περιοχή. Γι’ αυτό, στην παρούσα φάση, έχουν επιλέξει την Ελλάδα ως σημαντικό εταίρο τους στη γειτονιά μας.
Ο, δε, Τζέφρι Πάγιατ δεν είναι παρά ένας από τους καλούς «τεχνοκράτες» διπλωμάτες τους, γνωστό γεράκι του δημοκρατικού λόμπυ του State Department, ο οποίος μπορεί να προωθήσει τους στόχους των ΗΠΑ. Ο λόγος, εξάλλου, που τον έφεραν από το προηγούμενο πόστο του, την Ουκρανία, ήταν ακριβώς η επιτυχημένη θητεία του εκεί, όπου συνέβαλε να τιναχτούν στον αέρα οι «αχυράνθρωποι» του Κρεμλίνου. Για να συνεχίσει αυτήν ακριβώς την αποστολή του, και κυρίως για να εμποδίσουν οι ΗΠΑ το σφιχταγγάλιασμα της Ρωσίας με την Τουρκία, ήλθε στην Αθήνα.
Επί της ουσίας, μετά τις θεαματικές ανατροπές στην Ουκρανία, το 2014, και την προσάρτηση (ένταξη, κατά τη Μόσχα) της Κριμαίας στη Ρωσία, η γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή έχει αλλάξει άρδην. Η Κριμαία θεωρείται το «νέο Καλίνινγκραντ» (κύριος ρωσικός θύλακος - βάση στη Βαλτική). Η ζώνη Μαύρης Θάλασσας, Ελλησπόντου, Αιγαίου και νοτιοαντολικής Μεσογείου, αποτελεί πλέον ενιαίο χώρο, και η Ελλάδα είναι στη μέση αυτού του διαδρόμου. Ως εκ τούτου, και ο σημαντικός ο ρόλος της, τόσο στο Αιγαίο και τη ΝΑ Μεσόγειο, όσο και στα Βαλκάνια. Εκτός των άλλων, στη νοτιοανατολική Μεσόγειο υπάρχουν μεγάλα συμφέροντα, από τη στιγμή μάλιστα που βρίσκονται σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου κάτω από την Κύπρο, στις ΑΟΖ Αιγύπτου, Ισραήλ και Μεγαλονήσου. Επιπλέον, ο πόλεμος στη Συρία και οι ιστορικές αλλαγές στο μεταπολεμικό στάτους κβο της Μέσης Ανατολής, επιβάλλουν την ανάγκη για νέες συμμαχίες (και λυκοσυμμαχίες), όπως της Ρωσίας, Τουρκίας και του Ιράν.
Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί ότι μόλις πρόσφατα, στην επετειακή διάσκεψη του ΝΑΤΟ, στις ΗΠΑ, οι Αμερικανοί ανέδειξαν για μια ακόμη φορά ως νούμερο 1 και 2 στόχους τη Ρωσία και την Κίνα, ενώ υπογράμμισαν ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να ενισχυθεί στη Μαύρη Θάλασσα. Οι ΗΠΑ συνεχίζουν την αλαζονική στάση τους απέναντι στη Ρωσία, που άρχισε με τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Και παρ’ ότι η υπόσχεση που είχαν δώσει στη Μόσχα, στην αρχή της δεκαετίας του ’90, ήταν ότι δεν θα επεκταθεί το ΝΑΤΟ προς Ανατολάς, αλλά αντίθετα στόχος ήταν να ενταχθεί και η Ρωσία στο ΝΑΤΟ κάποια στιγμή, σήμερα η Δύση έχει μπει στην «αυλή» της Ρωσίας, την Ουκρανία. Και προχωρεί. Κάτι που είναι φυσικό να προκαλεί την αντίδραση της Ρωσίας. Πόσο μάλλον, μετά τον ιστορικό εξευτελισμό που υπέστη στη δεκαετία του ’90 και την πλήρη κατάρρευσή της.
Την ίδια στιγμή, στα καθ’ ημάς, η Μόσχα, η οποία, κατά τα λοιπά, στα λόγια κόπτεται για την ομόθρησκη και ιστορικά φίλη Ελλάδα, προσπαθεί να στήσει στρατηγική συμμαχία με την Τουρκία. Εάν τα καταφέρει, δίνοντάς της προηγμένους εξοπλισμούς, πυρηνικά εργοστάσια και φυσικό αέριο, θα έχει κάνει τεράστια βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Από αυτή την άποψη δεν πρέπει να ξενίζει η στάση της Ρωσίας απέναντι στην Ελλάδα. Ούτε και οι προσπάθειες αποσταθεροποίησης της χώρας, όπως στην περίπτωση του ονοματολογικού των Σκοπίων. Πολύ περισσότερο, το να ανακαλύπτουν τα Μέσα Ενημέρωσης – φερέφωνα της Μόσχας στην Ελλάδα «Ουράνια τόξα» και «μακεδονικές μειονότητες», καθώς και ότι το «κακό» ΝΑΤΟ θέλει να βάλει στους κόλπους του την Κύπρο, μάλλον εκ του πονηρού και υποκριτικά φαντάζουν. Και παπάς και ζευγάς δεν γίνεται. Και «φίλος» με την Ελλάδα και στρατηγικός εταίρος με την Τουρκία, είναι πράγματα ασύμβατα.
Σε τεντωμένο σκοινί
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, όπου οι ΗΠΑ πιέζουν παντοιοτρόπως, με θεμιτά και αθέμιτα μέσα, να αποσπάσουν την Τουρκία από τις ρωσικές αγκάλες, αντικειμενικά επιλέγουν την αναβάθμιση της συμμαχίας τους με την Ελλάδα, τη μοναδική χώρα σταθερότητας στην περιοχή, που ταυτόχρονα διαθέτει και σημαντικές Ένοπλες Δυνάμεις. Γι’ αυτό θέλουν την Ελλάδα στο συμμαχικό σχήμα τους και το Ισραήλ και η Αίγυπτος. Γι’ αυτό, σύμφωνα με πολύ καλά πληροφορημένες πηγές, οι ΗΠΑ φέρονται να έχουν κρατήσει όσες υποσχέσεις έχουν δώσει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Διότι θα ήταν τουλάχιστον αφελές να πιστέψει κανείς ότι οι έρευνες για ενεργειακούς πόρους στην κυπριακή ΑΟΖ θα κυλούσαν, αν δεν υπήρχε έντονη αμερικανική παρουσία στην περιοχή (αεροπλανοφόρο;). Ή, δεν θα είχε προβεί η Άγκυρα, σε χοντρές προβοκάτσιες στο Καστελόριζο.
Όλα καλά μέχρι στιγμής. Μένει να φανεί αν οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να κρατούν αυτή τη στάση και στο διηνεκές. Οι Αμερικανοί ακολουθούν το πάγιο και βασικό δόγμα των διεθνών σχέσεων: Δεν υπάρχουν φίλοι, υπάρχουν μόνον συμφέροντα. Η Ελλάδα, άραγε, συνεχίζει να το’ χει ως βασικό μπούσουλα στην εξωτερική πολιτική της; Μέχρι στιγμής, τα ελληνικά συμφέροντα σε σημαντικά σημεία ταυτίζονται με αυτά των ΗΠΑ. Διότι προέχει η «εξ’ Ανατολών απειλή». Τι θα γίνει, όμως, εάν η Ουάσιγκτον τα βρει με την Άγκυρα ή ο Ερντογάν τα βρει με τον Τράμπ, για τον οποίον ο πρώτος είναι πολύ «good guy». Είναι γνωστό τοις πάσι ότι η γεωπολιτική αξία της Τουρκίας έχει ιδιαίτερα μεγάλη βαρύτητα. Οι ΗΠΑ, εξάλλου, δεν θα ήθελαν να πάθουν ό,τι έπαθαν στο Ιράν, με αποτέλεσμα την απώλεια μιας μείζονος γεωπολιτικής σημασίας χώρας – βάσης τους.
Επικίνδυνες ψευδαισθήσεις ραγιαδισμού
Ως εκ τούτου, το να καλλιεργούνται ψευδαισθήσεις ότι οι ΗΠΑ θα λύσουν όλα τα προβλήματα της Ελλάδας και θα την προστατεύσουν από τους «κακούς», είναι τουλάχιστον ανοησίες. Διότι, εσχάτως, με αφορμή την άκρως πιεστική στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία, για τους ρωσικούς S-400, το μόνο που δεν ακούστηκε, είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να γίνει το 51οαστέρι της αμερικανικής αστερόεσσας. Μέχρι ότι οι Αμερικανοί θα δώσουν στη χώρα μας (τζάμπα;) τα αεροσκάφη πέμπτης γενιάς, F-35, που δεν θα δώσουν στην Τουρκία. Λες και η Ελλάδα, με το αμιγώς αμυντικό δόγμα που έχει υϊοθετήσει, έχει ανάγκη καθαρά βομβαρδιστικά αεροσκάφη για να ισοπεδώσει την πόλη της Άγκυρας. Και, εν πάση περιπτώσει, λεφτά έχει η χώρα για να αποκτήσει ένα τόσο ακριβό όπλο; Για να καθησυχαστούν οι ενδιαφερόμενοι, να σημειωθεί ότι υπάρχουν πάμπολλα σχέδια για προώθηση F-35 προς Ανατολάς, ειδικότερα προς τα σύνορα της Ρωσίας.
Ταυτόχρονα, κάποιοι εμφανίστηκαν πεπεισμένοι ότι η Τουρκία έχει ήδη επιλέξει να ακολουθήσει το δρόμο της ανατολίτικης δύναμης και να κόψει κάθε δεσμό με την Δύση. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα. Μα, αν την έχουν χάσει δια παντός, τότε γιατί κόπτονται τόσο οι Αμερικάνοι να την ξαναφέρουν στο Δυτικό μαντρί; Παρ’ ότι, αναμφισβήτητα, η Άγκυρα του Ερντογάν θέλει να δείχνει ότι διεκδικεί ένα μεγαλύτερο μερίδιο «ανεξαρτησίας» από τις ΗΠΑ, είναι εμφανές ότι ακόμη βρίσκεται σε παζάρι με τη Δύση. Και με την Ουάσιγκτον και με τις Βρυξέλλες. Άρα, είναι μάλλον νωρίς για βιαστικά συμπεράσματα.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ορισμένοι κονδυλοφόροι αναλυτές γνωστού εκδοτικού Συγκροτήματος, παλιοί «επαναστάτες» της ένοπλης πάλης, που κατόπιν πέρασαν στο σημιτικό «εκσυγχρονιστάν» (και τώρα ποιος ξέρει που;), παρ’ ολίγον να καλέσουν τους Έλληνες να θέσουν «το όπλο παρά πόδα». Και, άπαντες, χαρακτήρισαν ως μείζονα ευκαιρία την πρόσδεση στο αμερικανικό άρμα και, βέβαια, υποστήριξαν τη θέση ότι η Ελλάδα πρέπει να είναι «κράτος πρώτης γραμμής» ή frontier state, όπως την χαρακτηρίζουν ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι. Από του σημείου να συμπίπτουν σήμερα πολλά από τα συμφέροντα της Ελλάδας με αυτά των ΗΠΑ, μέχρι να μετατραπούν οι Έλληνες σε «γενίτσαρους» στην υπηρεσία των Αμερικανών, η απόσταση είναι τεράστια. Και σίγουρα, μια τέτοιου είδους επιδερμική προσέγγιση, ατμόσφαιρα σιγουριάς και κυρίως κλίμα νέας «Μεγάλης ιδέας», είναι άκρως επικίνδυνες. Η σύγχρονη ιστορία μας, δε, προσφέρει επώδυνα διδάγματα.
Ακολουθώντας, επίσης, το δόγμα του επιδερμικού αντι-ερντογανισμού, ανοίγει ο ολισθηρός δρόμος για το ξέπλυμα των κεμαλικών. Άραγε, πιστεύει κανείς ότι με την προ Ερντογάν κατάσταση ήταν καλύτερα τα πράγματα στα ελληνοτουρκικά; Τόσο ο Ερντογάν, όσο και οι κεμαλικοί ακολουθούσαν με την ίδια συνέπεια τις εθνικές γραμμές τους. Κύπρος, γκρίζες ζώνες, Ίμια, σαφείς τάσεις ιστορικού αναθεωρητισμού, είναι η διαχρονική λογική στην γείτονα. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, η Τουρκία αναδεικνύεται σε κύρια αναθεωρητική δύναμη στην περιοχή. Ακολουθεί, δε, κατά πόδα τις μεγάλες δυνάμεις. Διότι, είναι οι ΗΠΑ, πρώτες από όλες που επιδιώκουν σε μεγάλο βαθμό την ανατροπή του μεταπολεμικού στάτους κβο. Πως αλλιώς, άλλωστε, να εξηγηθεί η μόλις πρόσφατη ανακοίνωσή τους, με την οποία αναγνωρίζουν τα υψώματα του Γκολάν ως ισραηλινό έδαφος; Και τι προηγούμενο ανοίγει μια τέτοια εξέλιξη για τα κατεχόμενα της Κύπρου;
Εξάλλου, την ίδια λογική -του γραψίματος στα παλαιότερα των υποδημάτων της- ακολουθεί και η Τουρκία στην περίπτωση της εισβολής και κατοχής της μισής Κύπρου. Με την ίδια λογική η Ρωσία υποστηρίζει ότι ήταν δίκαιη η προσάρτηση της Κριμαίας (εξάλλου, την περιοχή είχε «χαρίσει» παλιά, επί ΕΣΣΔ, ο Χρουστσόφ, στην σοβιετική Ουκρανία). Τα ίδια πρεσβεύουν και οι πρόεδροι της Σερβίας και του Κοσσόβου, Βούτσιτς και Θάτσι, όταν ομιλούν για επίλυση του προβλήματος του Κοσσυφοπεδίου, δια της «ανταλλαγής» εδαφών. Τα ίδια και ο Νετανιάχου, όταν ομιλεί περί προσάρτησης κατεχομένων εδαφών της Δυτικής Όχθης (ισραηλινοί οικισμοί) στο Ισραήλ. Η ανθρωπότητα έχει μπει σε επικίνδυνες ατραπούς και ο αναθεωρητισμός τείνει πλέον να γίνει κανόνας.
Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα στο παγκόσμιο σκηνικό, αλλά σημαντική στην περιοχή της. Πρέπει να έχει συναίσθηση των μεγεθών και του ρόλου της, και να μην διακατέχεται από μικρομεγαλισμούς. Ούτε ορντινάτσα των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Γερμανίας, κ.ο.κ., χρειάζεται να είναι. Η τωρινή φιλοαμερικανική πλειοδοσία, ή η φιλορωσική, όπως πέρυσι το καλοκαίρι, όπου εκείνοι οι οποίοι σήμερα πίνουν νερό στο όνομα των ΗΠΑ κατήγγειλαν τότε τον πρώην υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά, ως «άνθρωπο των Αμερικάνων» για τις απελάσεις των Ρώσων διπλωματών, μόνο κακό κάνουν στη χώρα.
Οι Αμερικανοί, επίσης, καλό είναι να αντιληφθούν ότι με φραγκοδίφραγκα δεν μπορούν να εξαγοράσουν την ψωροκώσταινα, επειδή είναι σε κρίση και σε μνημόνια. Οι, δε, πολιτικές ηγεσίες της χώρας, αν έχουν τα κότσια, πρέπει να τους δείξουν ότι η Ελλάδα δεν είναι δεδομένη. Όπως και να’ χει, η χώρα επιβάλλεται να διαμορφώνει τις καλύτερες –γι’ αυτήν- συνθήκες, μέσα από περιφερειακές και διεθνείς συμμαχίες. Αυτό, πάνω από όλα, προϋποθέτει πανεθνική συνεννόηση και ομοψυχία. Οι εποχές του αγγλικού, ρωσικού, γαλλικού κόμματος, αλλά και του εμφυλίου πέρασαν (ή όχι;). Όποιος δεν μαθαίνει από την ιστορία του, είναι καταδικασμένος να ξανακάνει τα ίδια λάθη. Και στις σημερινές συγκυρίες του παγκόσμιου αναθεωρητισμού, θα πρόκειται για τραγωδίες.
Αντιαμυντικός
AntiNews
Σχόλια