"Δεν κάνουμε την οικονομία για την οικονομία, αλλά για την ευημερία του λαού"
Αξίζει να ακούσετε αυτά τα 17 λεπτά. Από την αρχή της κρίσης πίστευα και αξακολουθώ να πιστεύω ότι αυτό που ζούμε, όπως και να ονομάζεται έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας αίρεσης και θα πρέπει να πολεμηθεί σε επίπεδο των βασικών ιδεών. Ο κ. Μελάς θέτει τις βάσεις - και κομίζει στοιχεία - για την συζήτηση αυτή. -------------------------------------
Η προσπάθεια να καταστεί η οικονομία, επιστήμη του ίδιου επιπέδου με τη φυσική, μέσω της μαθηματικοποίησης – ποσοτικοποίησης της, οδήγησε την κυρίαρχη νέο-κλασσική σχολή να αγνοήσει θεμελιακές συμβολές της ιστορίας τόσο των θεωριών της οικονομικής επιστήμης, όσο και της ιστορίας της καπιταλιστικής οικονομικής ανάπτυξης.
====
ΚΩΣΤΑΣ ΜΕΛΑΣ
ΤΖΟΝ ΜΕΪΝΑΡΝΤ ΚΕΪΝΣ
Μια απαραίτητη επαναφορά
Μικρή αναφορά στη ζωή και στη σκέψη του.
ΤΖΟΝ ΜΕΪΝΑΡΝΤ ΚΕΪΝΣ
Μια απαραίτητη επαναφορά
Μικρή αναφορά στη ζωή και στη σκέψη του.
Η προσπάθεια να καταστεί η οικονομία επιστήμη του ίδιου επιπέδου με τη φυσική, μέσω της μαθηματικοποίησης - ποσοτικοποίησης της , οδήγησε την κυρίαρχη νέο-κλασσική σχολή να αγνοήσει θεμελιακές συμβολές της ιστορίας των θεωριών της οικονομικής επιστήμης και της ιστορίας της καπιταλιστικής οικονομικής ανάπτυξης.
Οι βασικές θέσεις που χρειάζονται να ληφθούν υπόψη, προκειμένου να επέλθει η ζητούμενη αποκατάσταση είναι οι ακόλουθες:
1. -Οι οικονομολόγοι της κυρίαρχης σχολής να θεωρούν ότι έχουν ακριβείς και στέρεες απαντήσεις για το οτιδήποτε. Κατασκευάζουν υποδείγματα και θεωρίες ισχυριζόμενοι ότι μπορούν να υπολογίσουν και να προβλέψουν το μέλλον. Αλλά το κάνουν στηριζόμενοι σε μαθηματικές και στατιστικές προϋποθέσεις οι οποίες συχνά έχουν λίγη ή καθόλου σχέση με την πραγματικότητα. Υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά μεταξύ υποδειγμάτων και πραγματικότητας επιβάλλοντας στους ανθρώπους την άποψη ότι η εξέλιξη των γεγονότων βρίσκεται υπό έλεγχο, ενώ αυτό δεν συμβαίνει. Τα παραδείγματα που το επιβεβαιώνουν είναι πάρα πολλά.
- Η παιδαριώδης και υπερβολική πίστη ότι τα μαθηματικά μπορούν να δώσουν απαντήσεις σε σημαντικά οικονομικά προβλήματα πρέπει να τεθεί εν αμφιβόλω. Τα μαθηματικά δίνουν ακριβείς απαντήσεις σε ακριβείς ερωτήσεις. Αλλά οι σημαντικές και ενδιαφέρουσες ερωτήσεις που τίθενται στην οικονομική πραγματικότητα δεν είναι αυτού του είδους. Ερωτήσεις του τύπου 1+1=2 δεν τίθενται ποτέ στην οικονομική πραγματικότητα. Επίσης υποδείγματα που στηρίζονται σε αφηρημένα, αυτόνομα μαθηματικά συστήματα, των οποίων η λειτουργία βασίζεται στην αξιωματικοποίηση των αρχών τους, δεν συνεισφέρουν στην γνώση της πραγματικότητας.
- Κυριαρχεί η άποψη ότι υπάρχουν γενικοί α-ιστορικοί νόμοι που διέπουν την οικονομική δραστηριότητα. Δυστυχώς ή ευτυχώς τέτοιοι νόμοι δεν υπάρχουν στην οικονομία. Η οικονομία δεν προσομοιάζει με το πλανητικό σύστημα . Το περισσότερο που μπορούμε να ελπίζουμε στην πραγματική οικονομία είναι η διατύπωση τάσεων με διάφορους βαθμούς γενικότητας.
- Οι οικονομολόγοι πρέπει να πάψουν να συμπεριφέρονται υπεροπτικά προς τις άλλες κοινωνικές επιστήμες και να τις θεωρούν ως φτωχούς συγγενείς. Βασικές οικονομικές υποθέσεις προέρχονται από αυτές (ψυχολογία, κοινωνιολογία κτλ).
5. -. Επίσης χρειάζεται να σταματήσουν να κατασκευάζονται μακρο- υποδείγματα στηριζόμενα σε μη πραγματικές μικροθεμελιώσεις. Κυρίως όσα τέτοια μακρο-υποδείγματα εμπεριέχουν διαχρονικές αριστοποιήσεις βασιζόμενες σε ορθολογικές προσδοκίες και άλλες παρόμοιες αντιλήψεις, οι οποίες βρίσκονται στον αντίποδα της πραγματικής ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Η οικονομική σκέψη του Τζ. Μ. Κέινς διέπεται από εκείνες τις φιλοσοφικές και μεθοδολογικές αρχές οι οποίες απουσιάζουν σχεδόν παντελώς από τις επικρατούσες σήμερα οικονομικές αντιλήψεις. Η κοινωνική φιλοσοφία της οικονομικής σκέψης του Κέινς κινείται στην κατεύθυνση επίτευξης δύο βασικών στόχων: της πλήρους απασχόλησης και του περιορισμού της αυθαίρετης και άνισης διανομής του πλούτου και των εισοδημάτων. Η επανατοποθέτηση των κεϊνσιανών ιδεών σε πρώτο επίπεδο αφήνει μια αχτίδα φωτός για την αλλαγή κατεύθυνσης της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Φαίνεται τρομακτικά δύσκολο, ακόμη και αυτή τη στιγμή. Αλλά αρχίζοντας τη συζήτηση, ίσως να έχει γίνει, ήδη, το πρώτο βήμα.
--------------
blogger: Σχετικά με τις αναφορές το κ. Μελά για την Ιταλία... δες εδώ
Η φιλελεύθερη ηθικολογία και η εκδίκηση της πολιτικής
Φοιτητές ξεσκεπάζουν τη μαθηματική αλχημεία των τεχνοκρατών
Πανεπιστημιακή εγκυρότητα σε διατεταγμένη υπηρεσία
Οι 33 θέσεις για τη Μεταρρύθμιση των Οικονομικών
Πειρατές της Δευτέρας, 12/5/2014
και
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ
Γεωπολιτική της Παγκοσμιοποιήσεως & των Εθνικών Ταυτοτήτων.
-------------
(Η θέσμιση της Μεταπολιτικής)
‘’Δεν υπάρχει πια χειμερινό ανάκτορο να καταληφθεί’’ έγραψε πριν κάποια χρόνια ο Saul Newman,καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας στο Goldsmiths College University στο Λονδίνο, συγγραφέας σημαντικών έργων σε θέματα ριζοσπαστικής φιλοσοφίας όπως : Unstable Universalities( 2007) ,Politics most Unusual( 2009)κ.α. Η φράση του αυτή θεωρώ ότι εύστοχα αντικατοπτρίζει την σημερινή αδιέξοδη αγανάκτηση εκατομμυρίων ατόμων σε όλο τον πλανήτη. Είτε αναφερόμαστε σε πολιτικά κινήματα, είτε σε ακτιβιστές, σε ομάδες κατάληψης δημοσίων χώρων και ομάδες διαμαρτυρίας, ένας είναι ο κοινός τόπος : δεν προσδιορίζεται επαρκώς ο εχθρός. Πιο συγκεκριμένα : αναζητείται ένας εχθρός που θεσμίζεται στο κοινωνικό φαντασιακό . Εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι αυτό τον ρόλο τον παίζουν εναλλάξ οι Αγορές και το Κράτος, η Οικονομία και η Εξουσία. Πόσο ακριβές είναι όμως αυτό σε μια εποχή που οι κοινωνίες αναζητούν τρόπους να υπερβούν τις παλιές ιδεολογικές αυταπάτες ; Σε μια εποχή που όσα υποκείμενα πήδηξαν ‘έξω’ από το βαγόνι της κατανάλωσης και του περιττού ξοδέματος χρόνου/χρήματος, περιπλανώνται διαδικτυακά σε έναν λαβύρινθο πληροφόρησης και φόβου ταυτόχρονα ;
Στην σύγχρονη ανάλυση της πολιτικής φιλοσοφίας μάλλον είναι ανώφελο να εξαντλείται κανείς στο σκηνικό του διπολικού συστήματος κράτους –αγορών. Μάλλον είναι ανέφικτο να ψάχνουμε μετα-φιλελεύθερες ή μετα-σοσιαλιστικές δομές επανεκκίνησης των οικονομιών και των κοινωνιών. Οι λόγοι ; Το μεν Κράτος είναι ένα τεχνητό, καταπιεστικό και παράλογο φορτίο στην πλάτη της κοινωνίας, ένας πολυεπίπεδος γραφειοκρατικός οργανισμός που μέσω ενός φάσματος πειθαναγκαστικών πρακτικών, δεσποτικά ,με θρησκευτική δομή θα λέγαμε, ηγεμονεύει ως μεταφυσικός αναδιανομέας πλούτου και απονομής κοινωνικής δικαιοσύνης. Θρέφει και θρέφεται από μια θεσμική πολιτική τάξη που βαθμιαία γιγαντώνεται αφού το θεωρεί λάφυρο. Οι δε Αγορές, απρόσωπο και σχεδόν ‘φαντασιακό’ συλλογικό υποκείμενο- που με την ισχύ της πλανητικής κυκλοφορίας αληθινού και εικονικού χρήματος εισβάλλει βίαια στο κοινωνικό σώμα- στην ουσία μετακινούν ταχύτατα και αλόγιστα ,περισσότερο το παρασιτικό/αδρανές κεφάλαιο και λιγότερο το ‘κοινωνικά χρήσιμο’ (ως οξυγόνο ανάπτυξης και απασχόλησης) Στο δε τελικό ισοζύγιο ωφελιμότητας γίνονται η αιτία για δημιουργία κοινωνικών ανισοτήτων και καταπιεστικών συνθηκών στις ευρείες μάζες ( αλλιώς δεν δημιουργείται υπεραξία και υπεραπόδοση..)
Όσοι υπέρμαχοι της εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας των αγορών δεν κατανοούν ότι η υπερ-φιλελευθεροποίηση και η υπερεθνική διακίνηση κεφαλαίων δεν μείωσαν αλλά αύξησαν τις κοινωνικές ανισότητες, ας αναζητήσουν τους υψηλούς βαθμούς συσχέτισης μεταξύ της απορύθμισης (και της ελευθερίας κίνησης κεφαλαίων) με τις τραπεζικές, νομισματικές, δημοσιονομικές και –ως φυσικό επακόλουθο- τις εμπορικές κρίσεις(που έφεραν τα κοινωνικά δράματα της τελευταίες δεκαετίας)
Χρειαζόμαστε όχι μόνο μια πολιτική που θα τραβήξει το χαλινάρι στην νέα ελίτ των διαχειριστών υπερ- μοχλευμένων κεφαλαίων, αλλά και μια πολιτική ελέγχου και ρύθμισης αρχών και κανόνων στις ροές του χρήματος, εικονικού και πραγματικού. Μια συννενόηση δηλαδή μεταξύ κυβερνήσεων-κεντρικών τραπεζών, που τόσο αποφεύγεται.
Ας μην εθελοτυφλούμε άλλο μπρστά στην μονεταριστική realpolitik του σύγχρονου οικονομικού συστήματος. Με την μορφή ενός δικτύου, αντί μιας αυστηρής ιεραρχίας, με πολύπλοκα δίκτυα ελέγχου παρακολούθησης, πειθαναγκασμού και διοίκησης, μας κυβερνούν οι απρόσωπες εξουσίες, οι περίφημες Αγορές, πάντα μέσω της ελευθερίας επιλογής και συμμετοχής μας σε αυτές ! Κάπου εδώ αναβιώνει το παλιό και γνώριμο ερώτημα: πώς τα όρια μεταξύ αγοράς και κράτους, καταρρέουν χωρίς να έχουν προηγουμένως προσδιοριστεί ως ‘κοινωνικά χρήσιμα’(σημ: Ο Λαντάουερ έλεγε ότι το κράτος είναι μια κοινωνική σχέση και την καταστρέφουμε ή την θρέφουμε, φτιάχνοντας εμείς οι ίδιοι την βάση της εθελούσιας υποτέλειας μας)
Όπως ακριβώς θρέψαμε σαν άτομα, με πρόσχημα το αντίτιμο της ασφάλειας, το πατερναλιστικό δίχτυ ασφαλείας της κρατικής παρουσίας στην θέσμιση του συλλογικού μας ( ένα μόνιμο θεσμικό ασφάλιστρου κινδύνου της ελευθερίας μας), έτσι τροφοδοτήσαμε την αχαλίνωτη κερδοσκοπία μιας άρχουσας τάξης παρασιτικών μεσαζόντων μεταξύ του κοινωνικού πλούτου και της ολιγαρχικής συγκέντρωσης του.Πλούτο που αναδιανείμουν οι ελεγκτές του (και ταυτόχρονα συσσωρευτές) μέσα από το καζίνο των χρηματαγορών του βραχυπρόθεσμου κέρδους.
Χρειαζόμαστε πλέον μια θέσμιση της μετα-πολιτικής ώστε να τοποθετηθούμε στο ιδεολογικό ερώτημα κράτος ή αγορές. Το ζητούμενο είναι ο επαναπροσδιορισμός της αξίας του ανθρώπινου μόχθου, του κοινωνικού και ατομικού χρόνου και της αναγκαίας αναδιανομής του παραχθέντος πλούτου, από τους πάνω προς τους κάτω. Γιατί οι ‘από κάτω’ αυξάνονται επικίνδυνα ως πρώτη ύλη κοινωνικής ανάφλεξης. Και οι ολοένα και λιγότεροι πλέον ‘από πάνω’ συγκεντρώνουν επικίνδυνα περισσότερη ισχύ και πλούτο, ως καύσιμη ύλη μιας αναπόφευκτης εκκίνησης κοινωνικής εντροπίας.
Η ενεργειακή αναδιανομή των υλικών και διανοητικών δυνάμεων σε οικονομίες και κοινωνίες, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνικό επίπεδο , έχει φθάσει στα όρια της. Και μπορεί να μην ζούμε τα όρια του ισχυρού καπιταλιστικού μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης, όπως βιάζονται οι θιασώτες κολλεκτιβιστικών οραμάτων να διαλαλούν, αλλά σίγουρα όμως ζούμε τα όρια του ανίσχυρου κοινωνικού μοντέλου ευτυχίας και προόδου. Και όταν δεν υπάρχουν ανάκτορα, όταν δεν υπάρχουν εμφανείς βασιλιάδες, οι κοινωνίες αυτοθυματοποιούνται και μένουν αδρανείς, ως χρήσιμα υλικά σχεδιασμού των ελεγκτών παγκόσμιας κυκλοφορίας του πιο σπάνιου αγαθού της σύγχρονης εποχής: του χρήματος…
Σχόλια