Η τραπεζική για αρχαρίους

Aπό το http://teddygr.blogspot.com/2019/03/1.html
Αν κάνετε μια δημοσκόπηση με το ερώτημα "κατά την γνώμη σας, ποιος ευθύνεται για τα δεινά που περνάμε ως τόπος εδώ και μια δεκαετία;", είμαι σίγουρος ότι θα ξεχωρίσουν δυο κατηγορίες απαντήσεων. Όσοι από τους ερωτώμενους έχουν ως κύρια πηγή ενημέρωσής τους την τηλεόραση και τις κυριακάτικες εφημερίδες, είναι φυσικό να διαθέτουν κριτική σκέψη επιπέδου καφενείου, οπότε θα σας πουν για σπάταλο κράτος, για υπερδανεισμό και υπερκατανάλωση και άλλα παρόμοια, χωρίς ενδεχομένως να αντιλαμβάνονται ότι αυτή η άποψη δικαιώνει λίγο-πολύ το περίφημο "όλοι μαζί τα φάγαμε". Οι περισσότερο "ψαγμένοι" θα καταδείξουν ως βασικό υπεύθυνο τις τράπεζες και το χρηματοπιστωτικό σύστημα γενικώτερα, το οποίο γεννά τις διάφορες "φούσκες" και ευνοεί την διόγκωσή τους. Βεβαίως, αν το δείγμα σας είναι αρκούντως ευρύ, θα ακούσετε και άλλες απόψεις, οι οποίες θα εξικνούνται από τα όρια της συνωμοσίας (π.χ.: νέα τάξη πραγμάτων, τέταρτο ράιχ κλπ) έως την θεωρητική καρδιά τού προβλήματος (π.χ.: οι κρίσεις είναι περιοδικό φαινόμενο σύμφυτο με τον καπιταλισμό κλπ).

Αν, όμως, αλλάζατε το δημοσκοπικό ερώτημα και το κάνατε "κατά την γνώμη σας, ευθύνονται οι τράπεζες για τα δεινά που περνάμε ως τόπος εδώ και μια δεκαετία;", θα στοιχημάτιζα ότι οι αρνητικές απαντήσεις θα έτειναν στο μηδέν. Το ανησυχητικό σ' αυτή την διαπίστωση δεν είναι η θέση αυτή καθ' εαυτήν (με την οποία, άλλωστε, συμφωνεί και ο γράφων) αλλά η άνεση με την οποία ρίχνουν στο τραπεζικό σύστημα τον λίθο τού αναθέματος ακόμη και εκείνοι που έχουν ελάχιστη ή και ανύπαρκτη γνώση για τον τρόπο λειτουργίας αυτού του συστήματος. Σκέφτηκα, λοιπόν, να ρίξουμε μαζί μια εμπεριστατωμένη ματιά στον θαυμαστό κόσμο των τραπεζών, ώστε οι απόψεις που διατυπώνουμε να είναι τεκμηριωμένες και να δομούνται μετά λόγου γνώσεως.


"Τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας μπροστά στην ίδρυση μιας τράπεζας;" αναρωτιέται ευφυέστατα ο Μπέρτολντ Μπρεχτ στην τελευταία σκηνή τής "Όπερας της Πεντάρας". Κι είναι αυτός ο μπρεχτικός λόγος που μου έδωσε την ιδέα να ρίξουμε την ματιά μας από μέσα, ως πρωταγωνιστές και όχι ως παρατηρητές. Ελάτε, λοιπόν, να ιδρύσουμε μαζί μια τράπεζα! Μη φοβάστε, θα πάμε βήμα-βήμα και θα τα καταφέρουμε! Όλα όσα πρέπει να κάνουμε, βρίσκονται καταγεγραμμένα στον Ν.3601/2007 (ΦΕΚ Α' 178/1-8-2007).

Πρώτη μας δουλειά είναι να φτιάξουμε μια ανώνυμη εταιρεία ή έναν πιστωτικό συνεταιρισμό. Όποια από τις δυο αυτές μορφές κι αν επιλέξουμε (άλλη δεν επιτρέπεται), η εταιρεία μας πρέπει να έχει αρχικό κεφάλαιο 18.000.000 ευρώ. Σας φαίνονται λίγα ή πολλά; Μεταξύ μας, για μπακάλικο είναι πολλά αλλά για τράπεζα είναι τρίχες. Κι όμως, ο ίδιος νόμος προβλέπει ότι αυτό το όριο μπορεί να αναπροσαρμοστεί με απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος, σε ποσό όχι μικρότερο των 5.000.000 ευρώ. Δηλαδή, αν βρούμε τα κατάλληλα σχοινιά και τραβήξουμε τις κατάλληλες άκρες, μπορούμε να στήσουμε την τράπεζά μας με πέντε εκατομμυριάκια μόνο. Πάνω-κάτω, δηλαδή, όσο κάνει η βίλλα τού Γιάννου Παπαντωνίου στην Σύρο.

Αν και τα πέντε εκατομμύρια σας φαίνονται πολλά, σας διαβεβαιώνω ότι μαζεύονται εύκολα. Αυτό το ιστολόγιο έχει πάνω από πέντε χιλιάδες αναγνώστες. Από ένα χιλιαρικάκι ο καθένας να βάλουμε... νάτο το κεφάλαιο. Αφήστε δε που η Τράπεζα της Ελλάδος έχει δικαίωμα να μας δώσει έγκριση ώστε ένα μέρος του κεφαλαίου να μη το έχουμε σε μετρητά. Οπότε, όποιος δε μπορεί να συνεισφέρει ζεστό ολόκληρο το χιλιάρικο, μπορεί να τσοντάρει και ένα γραφείο, μια καρέκλα, ένα τηλέφωνο, ένα σκαμπό ή ό,τι άλλο μπορεί. Σας το είπα, τα λεφτά δεν είναι πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι αλλού.

Το πρόβλημα είναι ότι η Τράπεζα της Ελλάδος μπορεί να μη μας δώσει άδεια αν κρίνει ότι οι υπεύθυνοι για την λειτουργία τής τράπεζάς μας και τα λοιπά μέλη τού διοικητικού μας συμβουλίου "δεν διαθέτουν την απαιτούμενη για την αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων τους κατάρτιση και εμπειρία, όπως η εμπειρία αυτή  προκύπτει από προϋπηρεσία τους σε θέσεις ανάλογης ευθύνης, κατά προτίμηση σε πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα". Για να σας το κάνω λιανά, εμείς δεν μπορούμε να φτιάξουμε τράπεζα, όσο καλά παιδιά κι αν είμαστε, όσα λεφτά κι αν έχουμε και όση καλή διάθεση κι αν διαθέτουμε, επειδή είμαστε άσχετοι με τα τραπεζικά πράγματα. Πρέπει να προσλάβουμε δύο τουλάχιστον καταξιωμένους τραπεζίτες, με βιογραφικά αρκετά βαρειά ώστε να συγκινήσουν την Τράπεζα της Ελλάδος.

Σωστό ακούγεται όλο αυτό, θα μου πείτε. Δεν διαφωνώ. Δεν μπορεί ο κάθε βλάχος που κερδίζει το Τζόκερ να γίνει τραπεζίτης σε μια νύχτα. Μπορείτε να μου πείτε, όμως, πού θα βρούμε αυτά τα δυο άτομα; Όσοι έχουν προσόντα για να κουμαντάρουν μια τράπεζα, δεν στέκονται στις ουρές τού ΟΑΕΔ. Έχουν γερά συμβόλαια με κάποια άλλη τράπεζα, τα οποία πρέπει να σπάσουμε. Κι ας πούμε ότι εμείς είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε όσο-όσο για να κλείσουμε δυο καλές μεταγραφές. Έχετε την εντύπωση ότι οι άλλες τράπεζες θα δουν με καλό μάτι όλο αυτό και θα μας δώσουν την ευχή τους ή θα μας βάλουν όσα εμπόδια μπορούν;

Μόνη μας ελπίδα είναι να πάμε με το καλό, ψάχνοντας και πάλι τις κατάλληλες άκρες των σχοινιών που θα τραβήξουμε. Όλο και κάποιος δυσαρεστημένος τραπεζίτης θα υπάρχει, όλο και για κάποιον θα κυκλοφορούν κακοί ψίθυροι και η τράπεζά του θα θέλει να τον ξεφορτωθεί, όλο και κάποια τραπεζική "δευτεράντζα" με υψηλές γνωριμίες θα υπάρχει. Η τελευταία περίπτωση, μάλιστα, είναι πολύ ελκυστική, αφού με δυο τέτοιες "δευτεράντζες" και την δουλειά μας κάνουμε και επαφή με τις υψηλές τους γνωριμίες επιτυγχάνουμε.

Στο σημείο αυτό επιβάλλεται να κάνουμε μια στάση για να καθησυχάσω όσους από σας ανησυχούν για την πορεία μιας τράπεζας που έχει στο πηδάλιο δυο τραπεζίτες β' διαλογής. Να σας θυμίσω ότι κάποιος πρώην πρωθυπουργός μας έφτασε να γίνει μέχρι και υποδιοικητής της ΕΚΤ αν και είχε σπουδάσει φυσική και κάποιος άλλος υποψήφιος για πρωθυπουργός έγινε διευθύνων σύμβουλος επενδυτικής θυγατρικής τής Εθνικής Τράπεζας αν και είχε σπουδάσει κοινωνιολογία. Βλέπετε; Η δουλειά δεν είναι δύσκολη και μαθαίνεται εύκολα. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.


Ως εδώ, μαζέψαμε το κεφάλαιο και λύσαμε και το πρόβλημα με την απαιτούμενη εμπειρία περί τα τραπεζικά. Είμαστε σχεδόν έτοιμοι να ξεκινήσουμε, αφού όλοι οι άλλοι περιορισμοί δεν μας απασχολούν: κανένας μας δεν διώκεται για απάτη, κανένας μας δεν έχει σχέση με άλλες τράπεζες, κανένας μας δεν έχει εταιρείες στο εξωτερικό και κανένας μας δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι το χιλιάρικο που έβαλε στο κεφάλαιο προέρχεται από μαύρο χρήμα. Την άδεια την έχουμε σίγουρη, οπότε... καλές μας δουλειές!

Εδώ είναι που βλέπω κάποιον δύσπιστο από σας να πετιέται και να ρωτάει τι είδους "καλές δουλειές" μπορεί να κάνει μια τράπεζα με κεφάλαιο πέντε ψωροεκατομμύρια. Επιτρέψτε μου να γελάσω αλλά με πολλή κατανόηση. Σύντομα θα αντιληφθείτε ότι μ' αυτά τα λεφτά μπορούν να γίνουν πολλές δουλειές. Πολλές και καλές δουλειές! Δείξτε λίγη υπομονή και θα καταλάβετε.
---------------------

Η τραπεζική για αρχαρίους (2)

Πήραμε, λοιπόν, την άδεια για να λειτουργήσει η τράπεζά μας και είμαστε έτοιμοι να βγούμε στην αγορά. Βάζω στοίχημα ότι το -δυσεπίλυτο, αν όχι άλυτο- πρόβλημά σας είναι τι στα κομμάτια μπορούμε να κάνουμε εμείς στην αγορά, με μόλις πέντε εκατομμύρια κεφάλαιο. Ελάτε καλέ! Πού πήγαν τόσα μαθήματα που σας έχω κάνει; Αφού έχουμε τράπεζα, έχουμε και λεφτά. Κι αν δεν έχουμε, μπορούμε να φτιάξουμε. Σας φαίνονται λίγα τα πέντε; Ε, πάμε να βρούμε τον τρόπο να τα πολλαπλασιάσουμε!

Την ευκαιρία μάς την δίνει το ελληνικό κράτος. Τώρα που η αριστερή μας κυβέρνηση μας έβγαλε από τα μνημόνια, όποτε το κράτος χρειάζεται χρήμα πρέπει να προσφεύγει στις αγορές. Εκδίδει ομόλογα κάποιας διάρκειας και τα βγάζει στο σφυρί, για να τα πάρει όποιος ζητάει το χαμηλότερο επιτόκιο. Να, όπως τώρα, στα τέλη Γενάρη, που βγήκαμε να ζητήσουμε δυόμισυ δισ. και βρέθηκαν επενδυτές διατεθειμένοι να μας δώσουν δέκα δισ., με επιτόκιο 3,4%. Βέβαια, τα δικά μας πέντε εκατομμύρια είναι ψίχουλα μπροστά σ' αυτά τα ποσά αλλά έχουμε μέλλον, δεν απογοητευόμαστε! Έτσι, την επόμενη φορά που ο Τσακαλώτος βγαίνει στην γύρα για δανεικά, εμείς είμαστε εκεί για να τον βοηθήσουμε. Του δίνουμε, λοιπόν, τα πέντε μας εκατομμυριάκια και παίρνουμε ίσης αξίας ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, με επιτόκιο 3,4% και διάρκεια πέντε χρόνια.

Τράπεζες: "Χρειαζόμαστε χρήματα για να δώσουμε δάνεια σε κόσμο που χρειάζεται χρήματα."

Βάζω στοίχημα ότι δεν καταλαβαίνετε για ποιον λόγο δώσαμε ζεστό χρήμα και πήραμε χαρτιά. Λογικός ο προβληματισμός σας, διότι δεν ξέρετε τι θα κάνουμε τώρα. Θα πάρουμε υπό μάλης αυτά τα χαρτιά (όπως τα αποκαλέσατε, παρ' όλο που δεν είναι απλά χαρτιά) και θα πάμε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να πάρουμε πέντε εκατομμύρια δανεικά. Φυσικά, η ΕΚΤ θέλει εγγυήσεις για να δώσει δανεικά αλλά γι' αυτό πήραμε μαζί μας τα ομόλογα του Τσακαλώτου. Τα δίνουμε στον Ντράγκι κι εκείνος αυτομάτως καταθέτει στον λογαριασμό μας στην ΕΚΤ πέντε εκατομμύρια, τα οποία μπορούμε να τα πάρουμε όποια ώρα θέλουμε.

Αν και ξαναβρεθήκαμε με πέντε εκατομμύρια διαθέσιμα, ακόμη αναρωτιέστε γιατί στο καλό κάναμε όλη αυτή την βαβούρα. Μα είναι απλό, φτωχά μου παιδιά! Τα πέντε εκατομμύρια που δώσαμε δανεικά στην Ελλάδα, τα δώσαμε με επιτόκιο 3,4% αλλά τα πέντε εκατομμύρια που πήραμε δανεικά από την ΕΚΤ, τα πήραμε με επιτόκιο... μηδέν! Καταλάβατε τώρα; Είχαμε πέντε που κάθονταν, έχουμε πέντε που γεννάνε. Καλό; Χαρήκατε; Γιατί χαρήκατε, καλέ; Επειδή από το χιλιάρικο που βάλατε ως συμμετοχή στο κεφάλαιο, θα βγάζετε 34 ευρώ τον χρόνο, μείον τους φόρους και τα έξοδα; Φτωχά μου παιδιά...

Παρένθεση. Αν δεν καταλαβαίνετε γιατί δεν πάει το ελληνικό κράτος κατ' ευθείαν στην ΕΚΤ να πάρει λεφτά με 0% αλλά η ΕΚΤ τα δίνει σε μας για να τα πουλήσουμε εμείς στο κράτος με 3,4%, μάλλον δεν γνωρίζετε ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύεται τα κράτη να δανείζονται απ' ευθείας από τις κεντρικές τράπεζες. Γιατί; Ε, τι να σας πω; Αυτοί που έβγαλαν αυτόν τον κανόνα, κάτι παραπάνω θα ξέρουν από μένα. Κλείνει η παρένθεση.

Θυμάστε που σας είπα στην αρχή ότι πρέπει να βρούμε τρόπο να πολλαπλασιάσουμε τα πέντε εκατομμύριά μας; Μπράβο! Θυμηθείτε τώρα αυτό που έχουμε πει πολλές φορές εδώ, ότι δηλαδή οι τράπεζες δημιουργούν χρήμα με λογιστικό τρόπο μέσω της χορήγησης δανείων. Τί πρέπει να κάνουμε, λοιπόν; Να δώσουμε δάνεια! Μέχρι πόσα; Μέχρι πέντε εκατομμύρια. Γιατί πέντε; Γιατί τόσα έχουμε. Λάθος! Άμα έχω πέντε και δανείσω πέντε, τί κάνω; Πού είναι ο πολλαλασιασμός;

Είναι σαφές ότι δεν έχετε ιδέα για το πόσα δάνεια μπορεί να δώσει μια τράπεζα. Λοιπόν, για να μαθαίνετε και να μη με σκάτε: κάθε τράπεζα επιτρέπεται να διαχειρίζεται ποσά ίσα με το εκατονταπλάσιο των καταθέσεών της στην ΕΚΤ! Κατανοητό; Μπράβο! Πάμε πάλι από την αρχή τις προηγούμενες ερωτήσεις. Τί πρέπει να κάνουμε για να δημιουργήσουμε χρήμα; Να δώσουμε δάνεια! Μέχρι πόσα; Μέχρι πεντακόσια εκατομμύρια. Γιατί πεντακόσια; Γιατί τόσα έχουμε δικαίωμα, με βάση τα πέντε που έχουμε κατατεθειμένα στην ΕΚΤ. Μπράβο και πάλι! Είδατε πόσο δίκιο είχα όταν σας έλεγα χτες ότι αυτή η δουλειά μαθαίνεται εύκολα;

Σήμερα, το επιτόκιο των διαφόρων επιχειρηματικών δανείων στην χώρα μας κυμαίνεται από 5,85% μέχρι 6,45%. Αυτό σημαίνει ότι αν εμείς προσφέρουμε στην αγορά επιχειρηματικά δάνεια με επιτόκιο 5%, θα σπρώχνονται ποιος θα πρωτοπάρει. Κι όταν ακουστεί στα πέριξ το "δώσε κι εμένα μπάρμπα", όλο και κάποιον μεγάλο νταραβεριτζή θα βρούμε διατεθειμένο να απορροφήσει τα πεντακόσια που δεν είχαμε αλλά τα φτιάξαμε με μια λογιστική εγγραφή. Έτσι κι αλλιώς, όλοι οι μεγάλοι νταραβεριτζήδες με ξένο χρήμα κάνουν δουλειές. Έχετε την εντύπωση ότι η εταιρεία που θα φτιάξει το Ελληνικό, θα το φτιάξει με λεφτά που θα βγάλει από τα συρτάρια της; Κούνια που σας κούναγε! Από μας θα τα πάρει, δανεικά. Κι αν, μάλιστα, της τα δώσουμε με 4%, θα μας ανάψει το αφεντικό της και μια λαμπάδα ίση με το μπόι όλων μας μαζί στον άγιο Ματθαίο, τον προστάτη τής οικονομίας!


Ας κάνουμε μια σούμα ως εδώ, να δούμε πού βρισκόμαστε και τι βάζουμε στις τσέπες. Από την μία, βάζουμε τα ψίχουλα από τα πέντε εκατομμύρια που έχουμε και τοκίσαμε με 3,4%: 170.000 τον χρόνο από τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Από την άλλη, βάζουμε τα χοντρά από τα πεντακόσια εκατομμύρια που δεν έχουμε αλλά φτιάξαμε και τοκίσαμε με 4%: άλλα 20.000.000 και τα σκυλιά δεμένα. Δηλαδή, το χιλιαρικάκι που βάλαμε ο καθένας μας μια κι έξω ως κεφάλαιο, θα μας γεννάει 4.034 ευρώ κάθε χρόνο. Απόδοση ίση με 403,4%. Pas mal, που λένε και οι γάλλοι.

Ενθουσιαστήκατε, το καταλαβαίνω, όμως πρέπει να σας συνεφέρω λίγο, να μη πάρουν πολύ αέρα τα μυαλά σας. Ναι, έτσι όπως τα είπαμε είναι τα πράγματα αλλά περίπου έτσι κι όχι ακριβώς έτσι. Η όλη διαδικασία δεν είναι τόσο απλή όσο σας την παρουσίασα. Έχει μερικά αγκαθάκια, τα οποία πρέπει να προσέξουμε για να μη μας αγκυλώσουν. Θα μιλήσουμε και γι' αυτά. Ως τότε, διατηρείστε την προσοχή σας αμείωτη.
================

Η τραπεζική για αρχαρίους (3)

Ωραία τα είπαμε χτες και ωραία κολυμπήσαμε σε πελάγη ευτυχίας με τις τρελές αποδόσεις των κεφαλαίων μας αλλά είναι πλέον ώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτά τα νερά έχουν και υφάλους και τσούχτρες, ενίοτε δε έχουν και σκυλόψαρα. Πάμε, λοιπόν, να τα χαρτογραφήσουμε με προσοχή.

Κατ' αρχάς, αυτό που υποθέσαμε περί ενός μεγαλονταραβεριτζή, ο οποίος θα πάρει ως δανεικά τα πεντακόσια εκατομμύρια που φτιάξαμε, είναι καθαρά θεωρητικό. Κανένας εποπτικός οργανισμός, είτε σε εθνικό επίπεδο είτε σε ευρωπαϊκό, δεν πρόκειται να αποδεχτεί τόσο μεγάλη συγκέντρωση κινδύνου. Αν όλες σου οι απαιτήσεις προέρχονται από έναν πελάτη, σε περίπτωση που αυτός ο πελάτης βουλιάξει, σε τραβάει μαζί του στον βυθό. Η σωστή επιχειρηματική πρακτική διασπείρει τον κίνδυνο σε όσο το δυνατόν περισσότερους πελάτες, με όσο το δυνατόν μικρότερες απαιτήσεις από τον καθένα χώρια.


Παρένθεση. Η οικονομική θεωρία λέει ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος, τόσο μεγαλύτερα είναι τα προσδοκώμενα κέρδη αλλά και τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα αποτυχίας. Σκεφτείτε ότι παίζετε ρουλέτα και θέλετε να ποντάρετε εκατό ευρώ. Μπορείτε να στοιχηματίσετε σε μονά-ζυγά, σε μικρά-μεγάλα ή σε μαύρα-κόκκινα, όπου έχετε μία στις δύο πιθανότητες να επαληθευτεί η πρόβλεψή σας αλλά τα κέρδη σας θα είναι μόλις εκατό ευρώ. Μπορείτε, όμως, να ποντάρετε το κατοστάρικό σας σε έναν μόνο από τους τριάντα έξι αριθμούς και, αν επαληθευτεί η πρόβλεψή σας, να κερδίσετε τριάμισυ χιλιάρικα. Μόνο που τώρα οι πιθανότητες να επαληθευτείτε δεν είναι μία στις δύο αλλά μία στις τριάντα έξι. Στον κόσμο των επιχειρήσεων, μπορεί η μεγιστοποίηση του κέρδους να είναι θεοποιημένη αλλά το ένστικτο επιβίωσης είναι ισχυρότερο, οπότε οι εξαιρετικά ρισκαδόρικες επιλογές είναι απωθητικές. Κλείνει η παρένθεση.

Κατά συνέπεια, πρέπει να πάψουμε να ονειρευόμαστε αυτόν τον ένα πελάτη-μεσσία και να πέσουμε με τα μούτρα στην δουλειά και στο ψάξιμο προς αναζήτηση περισσότερων πελατών, ώστε να διασπείρουμε τον κίνδυνο. Θεωρητικά, κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου εύκολο για μια καινούργια τράπεζα όπως η δική μας, αφού ο κόσμος δεν μας ξέρει και χρειάζονται αρκετός κόπος και μπόλικος χρόνος για να τον πείσουμε να μας εμπιστευτεί. Όμως, υπάρχουν κι εδώ μερικά σχοινιά των οποίων αρκεί να βρούμε τις άκρες για να βάλουν το σύστημα σε λειτουργία. Για παράδειγμα... σας έχω μιλήσει ποτέ για ένα φιλαράκι από το πανεπιστήμιο, που τώρα είναι αναλυτής σε μια οικονομική εφημερίδα και σε έναν αντίστοιχο ιστότοπο; Πιστεύω ότι θα ενθουσιαστεί από την προσπάθειά μας και θα γράψει δυο καλά λόγια για μας ώστε να γίνουμε γνωστοί. Αφήστε τον σε μένα, έχω τον τρόπο να τον... ενθουσιάσω!


Πάμε παρακάτω. Το ότι είμαστε αφεντικά δεν σημαίνει ότι στην τράπεζά μας μπορούμε να κάνουμε ό,τι μας θυμηθεί. Οι τράπεζες λειτουργούν στο πλαίσιο ενός -ας πούμε- κανονισμού λειτουργίας, μιας διεθνούς τραπεζικής συνθήκης, η οποία λέγεται "Συνθήκη της Βασιλείας", από την ομώνυμη ελβετική πόλη όπου εδρεύει η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (Bank for International Settlements - BIS). Η αρχική συνθήκη (γνωστή ως "Βασιλεία Ι") μπήκε σε εφαρμογή το 1998, πολύ σύντομα βελτιώθηκε ως προς την αξιολόγηση των κινδύνων ("Βασιλεία ΙΙ") και ήδη βρισκόμαστε στις παραμονές μιας νέας τροποποίησης ("Βασιλεία ΙΙΙ"), η οποία αναμένεται να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή μέχρι το 2022.

Μην ανησυχείτε, δεν έχω σκοπό να σας μπλέξω με τέτοια. Θα πάω κατ' ευθείαν στο ζουμί. Η εν λόγω συνθήκη λέει ότι τα ίδια κεφάλαια μιας τράπεζας δεν μπορεί να είναι μικρότερα από ένα ποσοστό σε σχέση με τα πάγιά της, δηλαδή με τα δάνεια που έχει χορηγήσει και βρίσκονται στον δρόμο. Κάποτε αυτό το ποσοστό ήταν 6% και τώρα είναι 7% αλλά αναμένεται να πάει 8% και ακόμη ψηλότερα, εφ' όσον η νέα συνθήκη προβλέπει περαιτέρω βασική κεφαλαιακή επάρκεια (tier-1). Τι σήμαίνουν όλα αυτά;

Ας μείνουμε σε ότι ισχύει σήμερα. Είπαμε στην προηγούμενη παράγραφο ότι τα κεφάλαιά μας δεν μπορεί να είναι λιγώτερα από το 7% των δανείων που δίνουμε. Δηλαδή, με τα 5.000.000 που έχουμε ως ίδια κεφάλαια, μπορούμε να δώσουμε μέχρι 71.428.571 ευρώ σε δάνεια (71.428.571 Χ 7% = 5.000.000). Άρα, ξεχάστε τα πεντακόσια που λέγαμε χτες.

Και τώρα, προσοχή σε μια σημαντική λεπτομέρεια: το 7% που αναφέραμε ισχύει για δάνεια με σταθμισμένο ρίσκο 100%. Για να το πω ανάποδα: δάνεια με μηδενικό ρίσκο μπορούμε να δώσουμε όσα θέλουμε, μέχρι πεντακόσια εκατομμύρια που έχουμε δικαίωμα. Δηλαδή: αν θέλουμε, μπορούμε να αγοράσουμε όσα ομόλογα του γερμανικού δημοσίου θέλουμε, αφού έχουν μηδενικό ρίσκο (και, ως εκ τούτου, μηδενική απόδοση). Εντάξει ως εδώ; Παρακαλώ να συνεχίσετε την ανάγνωση μόνο εάν η απάντησή σας είναι θετική.

Ας δούμε τώρα τι σημαίνει πρακτικά ο παραπάνω περιορισμός. Σκεφτείτε τι πρόβλημα θα είχαμε ως τράπεζα αν όλα τα δάνεια που είχαμε χορηγήσει ήταν στεγαστικά και τα μισά είχαν κοκκινήσει. Θα είχαμε τα χέρια μας δεμένα και δεν θα μπορούσαμε να κουνηθούμε. Συνεπώς, θα έπρεπε να πάρουμε δυο σημαντικές αποφάσεις. Πρώτον, να "αποχρωματίσουμε" όσα απ' αυτά τα δάνεια μπορούμε, είτε κάνοντας συμφωνίες με τους πελάτες μας είτε προχωρώντας σε κατασχέσεις. Και, δεύτερον, να ξεφορτωθούμε όσα δάνεια επιμένουν να μένουν βαμμένα, πουλώντας τα μπιρ-παρά σε κάποια εταιρεία ή σε κάποιο κεφάλαιο, απ' αυτά που ειδικεύονται στην δουλειά τού "κορακιού". Έτσι, το συνολικό μας ρίσκο θα μειωνόταν και θα μπορούσαμε να επιστρέψουμε στην δουλειά μας με καινούργιες χορηγήσεις, ήτοι με δημιουργία περισσότερου χρήματος.


Κι αφού κάναμε λόγο για στεγαστικά, ας ρίξουμε μια ματιά και σε μια άλλη ιστορία πριν κλείσουμε για σήμερα. Είναι γνωστό ότι η τελευταία μεγάλη καπιταλιστική κρίση, η οποία ξέσπασε το 2008, άρχισε με την κατάρρευση των στεγαστικών δανείων. Ίσως να θυμόσαστε από την "Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού" τι είδους δάνεια ήταν αυτά: δάνεια αέρα-πατέρα, χαμηλής εξασφάλισης και διογκωμένα πολύ πάνω από την πραγματική αξία των ακινήτων για τα οποία δίδονταν. Με απλά λόγια, στην πραγματικότητα επρόκειτο για δάνεια σταθμισμένου ρίσκου 100%. Κι όμως, τα δομημένα ομόλογα όπου "πακετάρονταν" αυτά τα δάνεια, βαθμολογούνταν από τους οίκους αξιολόγησης ακόμη και με ΑΑΑ+, δηλαδή ως προϊόντα μηδενικού κινδύνου. Έτσι, οι τράπεζες μπορούσαν να χορηγούν αβέρτα τέτοια "εγγυημένα" δάνεια, δίχως να χρειάζεται να τα καλύπτουν με ίδια κεφάλαια. Το τι επακολούθησε το ξέρετε.

Καληνύχτα σας.
==============

Η τραπεζική για αρχαρίους (4)

Η θλίψη των τελευταίων ημερών μάς υποχρέωσε σε ένα διάλειμμα αλλά η ζωή συνεχίζεται και πρέπει να ξαναβρούμε τους ρυθμούς μας. Άλλωστε, έχουμε μια τράπεζα να στήσουμε στα πόδια της και δεν επιτρέπεται να αφήσουμε την δουλειά μας στην μέση. Συνεπώς, ρίξτε μια ματιά στα προηγούμενα κι ελάτε να προχωρήσουμε λίγο παραπέρα από το σημείο όπου είχαμε σταματήσει.

Λέγαμε, λοιπόν, ότι οι περιορισμοί που επιβάλλει η "Συνθήκη της Βασιλείας", μας επιτρέπουν να χορηγήσουμε δάνεια ύψους μόλις 70-κάτι εκατομμυρίων, αντί των πεντακοσίων εκατομμυρίων που -θεωρητικά- έχουμε δικαίωμα. Όμως, είναι άλλο να τοκίζεις 500 καί άλλο 70. Με 4% επιτόκιο, από τα 500 βγάζεις κέρδη 20 και από τα 70 βγάζεις 2,8 μόνο. Κι αν αρχίσεις να αφαιρείς έξοδα, τόκους που πρέπει να πληρώσεις στους καταθέτες σου και προβλέψεις για επισφάλειες, μπορεί από τα 20 να μένει κάτι καλό αλλά από τα 2,8 μένουν πενταροδεκάρες. Δυστυχώς, όμως, η πραγματικότητα είναι σκληρή: αν θέλουμε να σπρώξουμε μισό δισ. δάνεια στην αγορά, πρέπει τα κεφάλαιά μας να φτάσουν το 7% αυτού του ποσού, δηλαδή τα 35 εκατομμύρια. Ήτοι, πρέπει να βρούμε μια τριαντάρα ακόμη.


Σάμπως βλέπω κάποιους έτοιμους να πεταχτούν και να προτείνουν να πάρουμε αυτά τα χρήματα δανεικά. Ε, ναι, είναι κι αυτή μια κάποια λύση αλλά δεν την βλέπω πολύ σόι. Δηλαδή, τι; Θα πληρώνουμε τόκους για να έχουμε δικαίωμα να εισπράττουμε τόκους; Εντάξει, δεν λέω, παίρνοντας δάνειο 30 θα μπορούμε να χορηγήσουμε δάνεια 430 και να μας μένουν οι τόκοι των τετρακοσίων. Αλλά, ρε παιδιά, ελάτε να σκεφτούμε λίγο ως τραπεζίτες! Αφού έχουμε ανάγκη από κεφάλαια, γιατί να μη τα φτιάξουμε μόνοι μας; Εδώ φτιάχνουμε πεντακόσια για άλλους και δεν μπορούμε να φτιάξουμε και τριάντα για πάρτη μας; Σιγά το δύσκολο, καλέ! Παρακολουθήστε την σκέψη μου:

Αφού πρέπει να αυξήσουμε τα κεφάλαιά μας, θα προχωρήσουμε σε αύξηση κεφαλαίου με έκδοση νέων μετοχών. Με άλλα λόγια, τα τριάντα εκατομμύρια που ψάχνουμε, θα τα ζητήσουμε από την αγορά. Βεβαίως, εδώ υπάρχει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα: αν βρεθεί επενδυτής και αγοράσει τις νέες μετοχές που θα εκδώσουμε, θα χάσουμε τον έλεγχο της τράπεζάς μας, αφού εκείνος θα ελέγχει τα 30/35 του κεφαλαίου κι εμείς θα μείνουμε με τα 5/35. Μόνο που αυτό το πρόβλημα είναι καθαρά θεωρητικό διότι κατά 99,99% δεν πρόκειται να βρεθεί αγοραστής. Ποιός ηλίθιος θα σπρώξει τριάντα εκατομμύρια σε μια καινούργια, μικρή και άγνωστη τράπεζα;

Σας μπέρδεψα; Γιατί; Επειδή προτείνω να κάνουμε αύξηση κεφαλαίου ενώ είμαι σίγουρος ότι δεν θα βρεθεί άνθρωπος να μας δώσει δεκαράκι τσακιστό; Αχ, φτωχά μου παιδιά... δεν με προσέχετε! Ξεχάσατε τι σας είπα προηγουμένως; Στόχος μας δεν είναι να βρούμε λεφτά αλλά να φτιάξουμε λεφτά! Άρα, δεν έχουμε ανάγκη από πραγματικά λεφτά και πραγματικούς επενδυτές, οι οποίοι θα μας πάρουν και τον έλεγχο της τράπεζάς μας, όπως είπαμε πριν. Καταλάβατε; Όχι, ε; Περιμένετε πρώτα να τελειώσω!

Πρώτη μας δουλειά, πριν ακόμη προκηρύξουμε την αύξηση του κεφαλαίου μας, είναι να ιδρύσουμε καμμιά δεκαριά εταιρείες παροχής υπηρεσιών. Τι είδους υπηρεσιών; Επενδυτικών θα έλεγα, αλλά δεν έχει πολλή σημασία. Το βασικό είναι να υπάρχουν αυτές οι εταιρείες ώστε να μπορούμε να τις δανειοδοτήσουμε. Πέντε εκατομμύρια δάνειο στην μία, τρία στην άλλη, ενάμισυ στην παράλλη... το όλον θα δώσουμε και στις δέκα τριάντα εκατομμύρια δανεικά. Έτσι, για να έχουν ρευστό και να μπορούν να αγοράσουν τις μετοχές που θα εκδώσουμε όταν θα κάνουμε αύξηση κεφαλαίου.

Είδατε πόσο απλά μπορούν να γίνουν τα πράγματα; Με μερικές απλές λογιστικές εγγραφές θα μεταφέρουμε ανύπαρκτο χρήμα σε κάποιες εταιρείες και με μερικές ακόμη λογιστικές εγγραφές αυτό το ανύπαρκτο χρήμα θα ξαναγυρίσει στα χέρια μας, αυξάνοντας το κεφάλαιό μας κατά τριάντα εκατομμύρια. Τώρα είμαστε έτοιμοι να αυξήσουμε τα δάνειά μας σε πεντακόσια εκατομμύρια, χωρίς να παραβιάζουμε τα όρια που θέτει η "Βασιλεία". Πώς σας φαίνεται η περίπτωση;

Μισό λεπτό! Μη σας πιάνει ο ενθουσιασμός γιατί έχουμε μια εκκρεμότητα. Όλα καλά ως εδώ αλλά στα κιτάπια μας αυτές οι δέκα εταιρείες φαίνονται ακόμη ότι μας χρωστούν λεφτά. Κι αν μας κάνει κανέναν έλεγχο η Τράπεζα της Ελλάδος και μας ρωτήσει με ποιες εγγυήσεις δώσαμε τόσα λεφτά, τί θα απαντήσουμε; Θα πάμε κατηγορούμενοι για κακοδιαχείριση σαν τον Λαυρεντιάδη και θα τρέχουμε χωρίς να φτάνουμε; Όχι, βέβαια!

Εγγυήσεις γι' αυτά τα λεφτά δεν θέλει η Τράπεζα της Ελλάδος; Θα τις έχει! Εμείς είμαστε σοβαρή τράπεζα και δεν κάνουμε παρανομίες. Όταν ήρθαν οι δέκα εταιρείες να πάρουν τις μετοχές που αγόρασαν, εμείς τα στηλώσαμε. "Όχι, κύριοι", τους είπαμε αυστηρά, "χρωστάτε λεφτά στην τράπεζά μας και θα κρατήσουμε αυτές τις μετοχές ως εγγύηση μέχρι να μας ξοφλήσετε"! Και για να μην αμφισβητεί κανείς την τιμιότητά μας, κάναμε κι ένα συμφωνητικό μαζί τους, το οποίο αποδεικνύει ότι είμαστε νομιμώτατοι: δώσαμε τριάντα εκατομμύρια με εγγύηση τις μετοχές μας! Αν τολμήσουν και δεν μας πληρώσουν, αυτές οι μετοχές θα περάσουν στην κατοχή μας. Καλή η ντρίμπλα μου;

Χμμ... Αυτή είναι η ιδέα αλλά έχει ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο: απαγορεύεται να αποκτήσουμε δικές μας μετοχές. Βάσει νόμου, κάθε τέτοια μετοχή που πέφτει στα χέρια μας, πρέπει να ακυρώνεται με ισόποση μείωση κεφαλαίου. Γι' αυτό κι εμείς θα πάμε... παραλιακά. Θα συνεργαστούμε με μια άλλη τράπεζα, η οποία δεν θα έλεγε όχι σε μια παρόμοια αύξηση κεφαλαίου. Οι δέκα δικές μας εταιρείες θα πάρουν δάνειο από εκείνη, θα αγοράσουν δικές μας μετοχές και θα τις δώσουν εκεί για εγγύηση. Ταυτόχρονα, κάποιες εταιρείες τής άλλης τράπεζας θα πάρουν δάνειο από μας και θα αγοράσουν μετοχές εκείνης, τις οποίες θα τις δώσουν σε μας ως εγγύηση. Κάπως έτσι, λοιπόν, με δυο μετοχοδάνεια και δυο αλλαξομετοχιές, λύνονται όλα τα προβλήματα και, χωρίς να κινηθεί δεκάρα, δυο τράπεζες καταφέρνουν και τα κεφάλαιά τους να αυξήσουν και τον έλεγχό τους να διατηρήσουν.

Λοιπόν; Πώς σας φαίνεται η ιδέα μου; Έχετε ακόμη επιφυλάξεις; Ή, μήπως, αυτά που σας είπα σας ακούγονται ως τρελά και ανυπόστατα; Τέλος πάντων, επειδή από την μια θέλω να σας πείσω για την ορθότητα του σχεδίου μου αλλά από την άλλη δεν θέλω να νομίζετε ότι είμαι τόσο έξυπνος ώστε όλα αυτά τα σκέφτηκα μόνος μου, ρίξτε μια ματιά σε ένα παλιότερο κείμενο του ιστολογίου, το οποίο περιγράφει μια ενδιαφέρουσα αύξηση κεφαλαίου, η οποία συνέβη στην πραγματικότητα.


Επίλογος. Είχα κατά νού να σας πω πολύ περισσότερα αλλά κουράστηκα. Ίσως κάποιοι θεωρήσουν την ανάλυση που έκανα πολύ απλοϊκή. Έχουν δίκιο. Όταν θα γράψω την σειρά "Η τραπεζική για προχωρημένους" θα είμαι πιο... επιστημονικός. Πάντως, αν σας άνοιξε η όρεξη για περισσότερες πληροφορίες επί του θέματος, (ξανα)διαβάστε το αφιέρωμα στον Μιχάλη Σάλλα και θα ανακαλύψετε πολλές ομορφιές.

=================

ΠΩΣ ΕΜΦΑΝΙΣΤΗΚΕ ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΜΑΣ

Σχόλια