Π. Ήφαιστος, Η Εθνική Ανεξαρτησία ως η κοινή Κοσμοθεωρία όλων των Εθνών και η Ελληνική Επανάσταση του 1821
Ομιλία – Πανηγυρικός για τις 25 Μαρτίου 1821.
«Ελευθερία
ή θάνατος» είναι η φράση όλων ανεξαιρέτως των εθνικοαπελευθερωτικών
αγώνων από τον 18ο μέχρι τον 20ο αιώνα. Την φράση «Ελευθερία ή θάνατος»
την ακούμε με τις ίδιες ή παρόμοιες λέξεις επί χιλιετίες.
Θα αρχίσω και θα τελειώσω με τον Ρήγα Φεραίο.
«Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή»,
Έσχατη λοιπόν υπόθεση η ελευθερία και το «Ελευθερία ή θάνατος» το ενσαρκώνει. Έσχατη υπόθεση είναι η ελευθερία έσχατος είναι και ο θάνατος. Η επίδειξη αυτοθυσίας που τόσο συχνά καταμαρτυρείται προσδιορίζει και την Υπέρτατη θέση της ελευθερίας στην ανθρώπινη ζωή. Είναι η αξίωση για Εθνική Ανεξαρτησία, τουτέστιν, για την συλλογική ελευθερία της κοινωνίας: Αυτεξούσια αυτό-θέσπιση σύμφωνα με τις ιστορικά διαμορφωμένες ανθρωπολογικές προϋποθέσεις κάθε κοινωνικής οντότητας.
Είναι μια γενική κοσμοθεωρητική παραδοχή που ενσαρκώνει την αξίωση μιας κοινωνικής οντότητας να απαλλαγεί από εξωγενείς δεσποτισμούς και κατεξουσιασμούς. Όμως, είναι συνάμα και αξίωση για Δημοκρατία σύμφωνα με την ανθρωπολογική ιδιοσυστασία μιας κοινωνικής οντότητας. Βασικά, τονίζουμε, η Ελευθερία κλασικά νοούμενη, όπως για παράδειγμα ήταν «φυτεμένη» στο ιστορικό μυαλό του Ρήγα Βελεστινλή και στο πνευματικό DNA των Επαναστατών του 1821, δεν είναι μεταφυσική έννοια, άπιαστη, άυλη και υποθετική.
Η Ελευθερία έχει τρεις αλληλένδετες χειροπιαστές όψεις:
Ετερότητα
εδώ ορίζεται ως το γεγονός ύπαρξης μιας οντότητας που διαθέτει διακριτή
ταυτότητα, μοναδική, ανόμοια και ανεπανάληπτη. Είναι διαφορετική ως προ
καθετί που δεν είναι ο εαυτός της. Η αξίωση ελευθερίας, είναι,
ουσιαστικά, η αξίωση μιας κοινωνίας να απολαύσει την ανθρωπολογική
διαφορετικότητά της όπως κτίστηκε διαχρονικά.
Είναι αξίωση αυτεξούσιας αυτο-θέσπισης, αυτοδιάθεσης, ισοτιμίας με
τις άλλες κοινωνίες, εν ολίγοις, αξίωση μιας κοινωνικής οντότητας να
είναι εθνικά ανεξάρτητη, δηλαδή συλλογικά ελεύθερη. Από τον 18ο μέχρι
τον 20ο αιώνα είχαμε δεκάδες εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες κατά των
αυτοκρατορικών και αποικιακών δυνάμεων. Συντομογραφικά θα δούμε τώρα την
πολιτικοστοχαστική και διεθνοπολιτική συγκυρία αυτών των αγώνων
ελευθερίας αφετηρία των οποίων, βασικά, ήταν η Επανάσταση των Ελλήνων το
1821.
Διαδοχικά, με αφετηρία τον 15ο και 16ο αιώνα η αντί-θεοκρατία κατά του Ρωμαιοκαθολικού δεσποτισμού εξελίχθηκε σε αντι-μεταφυσικό κίνημα, το οποίο, τελικά, επηρέασε την πολιτική με τον εξής απλό αλλά καθοριστικό τρόπο: Πρώτον, οδήγησε σε μια αντί-πνευματική + υλιστική και συνάμα ιδεολογική νοηματοδότηση της ζωής στην δημόσια σφαίρα των νεοσύστατων κρατών της Δυτικής Ευρώπης και δεύτερον, σε μια νοηματοδότηση της πολιτικής με όρους ισχύος όχι μόνο διακρατικά όπως εγγενώς ισχύει σε κάθε κρατοκεντρικό σύστημα αλλά και ενδοκρατικά όσον αφορά την κοινωνικοπολιτική συγκρότηση.
Μέχρι και τις μέρες μας στις δυτικές κοινωνίες –της Ελλάδας μη εξαιρουμένης– οι κοινωνίες εξελίσσονται σύμφωνα με τις προϋποθέσεις μιας εκάστης. Απέναντί τους βρίσκεται ένας ετερόκλητος όχλος λίγο-πολύ μπερδεμένων διανοουμένων οι οποίοι είναι βαθιά επηρεασμένοι από τα αντί-πνευματικά μοντερνιστικά ιδεολογικά δόγματα με σκοπό την εκμηδένιση μέσα στην δημόσια σφαίρα όχι μόνο της μεταφυσικής πίστης αλλά, και του πνεύματος, εν γένει. Το ρεύμα αυτό εύστοχα στην Ελλάδα ονομάζεται εθνομηδενισμός. Είναι βασικά η τάση η οποία στην μεταμοντέρνα και ιδιαίτερα την Μεταψυχροπολεμική εποχή ενώνει τα αντί-πνευματικών και υλιστικών νημάτων που για τα λιγότερο ισχυρά κράτη σημαίνει χειμάρρους θανατηφόρων δηλητηρίων επειδή αποδυναμώνεται η κοινωνική συνοχή και οι αντιστάσεις στις ηγεμονικές αξιώσεις και στα μεταμοντέρνα πλήγματα. [βλ. inter alia ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ http://wp.me/p3OqMa-1ij – http://wp.me/p3OlPy-1pn , Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΡΟΚΑΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ ΕΧΕΙ ΤΙΣ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙ-ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΣΚΕΨΗΣ. Συμπεριλαμβάνει απόσπασμα από το «Κοσμοθεωρία των Εθνών» http://wp.me/p3OqMa-1ie , ΗΘΙΚΗ και ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η μη θεσπισμένη ισχύς στην διεθνή πολιτική. Πολιτική θεολογία versus πολιτική θεωρία και η σημασία της αξιολογικά ελεύθερης περιγραφής και ερμηνείας των διεθνών φαινομένων – http://wp.me/p3OlPy-1bH – http://wp.me/p3OqMa-13c , και ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΈΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΎ ΚΑΙ Η ΚΑΤΆΛΗΞΉ ΤΟΥ: ΚΑΤΕΞΟΥΣΙΑΣΜΟΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΩΝ,ΤΟΚΟΓΛΥΦΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΩΝ http://wp.me/p3OqMa-138 , ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΡΟΚΑΝΙΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΑ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΛΗΓΟΥΝ ΣΕ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΚΔΟΧΗ ΤΩΝ ΣΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΜΟΡΡΩΝ http://wp.me/p3OlPy-1kS , ΤΑ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΟΔΟΜΑ ΚΑΙ ΓΟΜΟΡΡΑ, Η «ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» και συνθήκες που την κατεδαφίζουν. http://wp.me/p3OqMa-1n1 , ΤΑ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΟΔΟΜΑ ΚΑΙ ΓΟΜΟΡΡΑ, Η «ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» και συνθήκες που την κατεδαφίζουν. http://wp.me/p3OlPy-1bQ – http://wp.me/p3OqMa-15l , ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ, ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ, ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ, ΔΕΣΠΟΤΕΙΑ VERSUS ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ / ΙΣΧΥΡΕΣ… http://wp.me/p3OlPy-10O ]
Στο σημείο αυτό, λοιπόν, για να κατανοήσουμε την θέση της ελευθερίας ως κοσμοθεωρητικού αιτήματος, ως δηλαδή ενός εκ της φύσεώς του πνευματικού αιτήματος, απαιτείται να αντιπαραβάλουμε την κλασική-αριστοτελική νοηματοδότηση της πολιτικής με την νεοτερική. Κλασικά-αριστοτελικά και ανθρωποκεντρικά νοούμενα, το Κοινωνικό γεγονός και το Πολιτικό γεγονός σημαίνουν περίπου τα εξής: Υπό συνθήκες Εθνικής Ανεξαρτησίας ως της Υψηλοτάτης, Υπέρτατης και Εσχάτης κοσμοθεωρίας, Πολιτικό γεγονός είναι το άθλημα του συλλογικού κατ’ αλήθειαν βίου μιας ελεύθερης κοινωνικής οντότητας για τον προσδιορισμό του συλλογικού τρόπου ζωής. Ένα συλλογικό τρόπο ζωής που θα είναι συμβατός με την ανθρωποκεντρικά θεμελιωμένη ιδιοσυστασία της.
Στην
κλασική εποχή, οι πολίτες, ασκώντας την καθολική αρμοδιότητα του
εντολέα συγκροτούνταν Πολιτειακά ως Δήμος, όριζαν τους νόμους και
ήλεγχαν άμεσα και καθημερινά την εφαρμογή τους από την ανακλητή πολιτική
εξουσία. Κοινωνία και εξουσία ταυτίζονταν: Η ατομική και κοινωνική
ελευθερία κορυφώνονταν σε πολιτική ελευθερία. Δηλαδή, πολιτική ελευθερία
με την έννοια του αυτοκαθορισμού του ατόμου και πέραν του ατομικού του
βίου και στο πεδίο της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, την πολιτειακή
διασφάλιση του ρόλου των πολιτικοποιημένων πολιτών ως άμεσων εντολέων
και τον προσδιορισμό της ελευθερίας με όρους όχι αυτονομίας της εξουσίας
αλλά αυτονομίας των πολιτών-εντολέων που εμπλέκονταν άμεσα και
καθημερινά στα πολιτικά δρώμενα.
Έτσι, σύμφωνα με την κλασική-Αριστοτελική αντίληψη, ανθρώπινη ετερότητα, δημοκρατία και πολιτική ελευθερία είναι νοήματα οργανικά συναρτημένα σ’ ένα πνευματικό και συνάμα αισθητό Όλο, την Πολιτεία.
Το κλασικό σύστημα θεωρείται παραδειγματικό γιατί κατόρθωσε να
ενσωματώσει τα πνευματικά κριτήρια και παράγοντες στον πολιτικό βίο και
συνάμα να καθιερώσει το Ιδεώδες της Ανεξαρτησίας, όπως λεγόταν στην
κλασική εποχή η Εθνική Ανεξαρτησία, ως θέσφατο και Υπέρτατη
διαπολιτειακή παραδοχή. Το κλασικό σύστημα καταστράφηκε, υπενθυμίζω,
όταν η Αθήνα δεν σεβάστηκε την Ανεξαρτησία των άλλων Πόλεων και είχαμε
τον Πελοποννησιακό Πόλεμο.
Χωρίς να επεκταθώ στο Βυζάντιο λέω μόνο ότι, αν αντί σταυροφοριών, εάν οι Δυτικοί έριχναν μια μόνο ματιά θα κατανοούσαν πως ήταν οργανωμένη η Βυζαντινή Οικουμένη. Θα βοηθούσε τους Δυτικούς της ύστερης Μεσαιωνικής φάσης να καταλάβουν ότι για να έχεις πολιτική και μάλιστα κοσμοσυστημικά και δημοκρατικά συγκροτημένη, δεν χρειάζεται η «νιτσεϊκή θανάτωση του Θεού», ούτε βεβαίως χρειάζεται να εισέλθει το κράτος και η κοινωνία σε αδιέξοδες προσπάθειες να εκμηδενιστεί το πνεύμα μέσα στην δημόσια πολιτική. Ούτε ασφαλώς η μεταφυσική πίστη των ανθρώπων είναι συνώνυμη της Θεοκρατίας. Αυτές είναι θλιβερές υπερ-απλουστεύσεις οφειλόμενες, στα πνευματικά τραύματα που προκάλεσε η Ρωμαιοκαθολική Θεοκρατία. [βλ. Εσχατολογικό ιδεολογικό δηλητήριο και πολιτική θεολογία versus Αριστοτελική πολιτική σκέψη https://wp.me/p3OlPy-1Ku]
Βασική λοιπόν θέση μας είναι ότι τα έθνη του κόσμου τον 19ο και 20ο αιώνα με αφετηρία την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και εν μέσω της γιγαντομαχίας των διεθνιστικοϋλιστικών ιδεολογιών που δημιουργούσαν διεθνοπολιτικές συμπληγάδες, με το να διεξάγουν εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες αξίωσαν εθνική ανεξαρτησία για μπορέσουν να αυτό-θεσπιστούν αυτεξούσια εντός ενός δικού τους εθνικά ανεξάρτητου κράτους.
Αφήνοντας κατά μέρος τους καλοπροαίρετους υλιστές φιλόσοφους των Νέων Χρόνων που φιλοδόξησαν «να θανατώσουν τον θεό» τονίζω τις εξής διεθνοπολιτικές συνέπειες της νοηματοδότησης της πολιτικής με όρους ισχύος:
Μονολεκτικά,
σε αυτά οδήγησε η πτώση της Βασιλεύουσας Πόλης πρώτα το 1204 και μετά
τελεσίδικα το 1453 με αποτέλεσμα να αντιστραφεί μια μακραίωνη πορεία του
πολιτικού πολιτισμού. Παρενθετικά υπενθυμίζεται ότι το τέλος του
Μεσαίωνα ήταν μια κομβική ιστορική στιγμή μιας διαδρομής δύο χιλιετιών:
Την κλασική εποχή διαδέχθηκε ο πολιτικός και πολιτισμικός εμβολισμός της
Ανατολής από τον Αλέξανδρο, ακολούθησαν η Ελληνιστική και Ρωμαϊκή εποχή
και η Βυζαντινή Οικουμένη. Διόλου τυχαία, βλέπουμε και οι τρεις αυτές
περιπτώσεις, περισσότερο όμως η Βυζαντινή Οικουμένη, κατέτειναν προς ένα
κοσμοσυστημικό πλουραλισμό και μια αποδοχή της κοινωνικής ετερότητας
των εθνών. Δύσκολη, μακραίωνη, αλλά σταθερή πορεία. Μπορούμε να πούμε
ότι, όπως το παράδειγμα της Βυζαντινής Οικουμένης δείχνει, τα έθνη θα
μπορούσαν να συνυπάρξουν υπό πιο ήρεμες συνθήκες, ιδιαίτερα αν η
μετάβαση του ευρωπαϊκού μεσαίωνα έπαιρνε άλλη μορφή. Δική μας εκτίμηση
είναι ότι θα αποτελέσει μια πολιτική, πνευματική και διεθνή επανάσταση
εάν γίνει πιο κατανοητή η διάκριση μεταξύ του Κοσμοσυστήματος της
Βυζαντινής Οικουμένης και των ύστερων ανθρωπολογικά εξομοιωτικών και
πολιτικά εξισωτικών ιδεολογικών δογμάτων. Ιστορικά μιλώντας εκεί που οι
κοινωνικές οντότητες του πλανήτη συναλλάσσονταν αναμιγνύονταν,
συγκροτούνταν και προχωρούσαν εν μέσω δυσκολιών και συγκρούσεων από τη
μια εποχή στην άλλη η αποικιοκρατία και οι αυτοκρατορίες των Νέων Χρόνων
τάραξαν τις σεισμικές πλάκες του πλανήτη και υποδούλωσαν έθνη
τρισχιλιετούς διαμόρφωσης.
Οι
αγώνες ανεξαρτησίας των δύο τελευταίων αιώνων που είχαν ως αφετηρία την
Ελληνική Επανάσταση του 1821, όμως, έδειξαν ότι ερήμην καθεστώτων,
αυτοκρατοριών, υπερεθνικών δομών και ιδεολογικών αντιλήψεων οι
κοινωνικές οντότητες ποτέ δεν έπαυσαν να διαμορφώνονται εθνικά.
Καταμαρτυρείται από το γεγονός ότι κάποια στιγμή η εγγενής εθνική τους
κοσμοθεωρία για εθνική ανεξαρτησία εκρήγνυται αξιώνοντας συλλογική
ελευθερία.
Πολύ πέραν των πεζών και συμβατικών συζητήσεων, ορίζουμε την Εθνική Ανεξαρτησία ως την κοινή εθνική κοσμοθεωρία όλων των Εθνών. Απορρέει από το διαχρονικό κοινωνιοκεντρικό κτίσιμο του πνευματικού κόσμου μιας κοινωνικής οντότητας που συγκροτεί την ανθρωπολογική ιδιοσυστασία της. Η εθνική κοσμοθεωρία ως αξίωση εθνικής ανεξαρτησίας δεν καταστέλλεται, δεν κατεξουσιάζεται και υποβόσκει πάντα στα θεμέλια κάθε βιώσιμης κοινωνικής κοινότητας αναμένοντας την ευκαιρία να Επαναστατήσει.
Η εθνική ανεξαρτησία ως εθνική κοσμοθεωρία είναι πνευματική μαγιά που βρίσκεται στον πυρήνα των αξιώσεων ελευθερίας κάθε συγκροτημένης κοινωνικής οντότητας. Είναι η εγγενής δύναμη κάθε βιώσιμης κοινωνικής οντότητας η οποία ιστορικά καταμαρτυρείται ότι στηρίζει αγώνες ελευθερίας κατά τυράννων απείρως υπέρτερης ισχύος.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά
Θα πάρω μονοπάτια
Να βρω τα σκαλοπάτια
Που παν στην λευτεριά
(…)
Μπορεί σε κάποια μάχη,
γραμμένο η μοίρα νάχει,
να μη γυρίσουμε.
Μα πάμε με καμάρι
Και λέμε όποιον πάρει, και θα νικήσουμε
Απαγγέλλει ο αμούστακος Ρήγας Φεραίος της Κύπρου, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ο τελευταίος που απαγχονίστηκε σε ηλικία 18 χρονών κληροδοτώντας μας εκατοντάδες ποιήματα για την Ελευθερία, την Ελλάδα και τον Έρωτα.
Η εθνική κοσμοθεωρία ως εθνική ανεξαρτησία είναι πρωτίστως πνευματικό και ανθρωπολογικό κατόρθωμα που σωρευτικά κτίζει τον πολιτικό πολιτισμό τοπικά και οικουμενικά. Τα μέλη κάθε κοινωνίας έχουν κάθε συμφέρον να την καλλιεργούν και να την εδραιώνουν ως έσχατη λογική.
Αν και διαφορετικού περιεχομένου για κάθε κοινωνική οντότητα αυτή η εθνική κοσμοθεωρία είναι μορφικά πανομοιότυπη γιατί ενσαρκώνει τις ίδιες αξιώσεις για απαλλαγή από τυράννους, για δημοκρατία και για ελευθερία. Με αυτή την εθνική κοσμοθεωρία είναι προικισμένες όλες οι κοινωνικές οντότητες στην Ανατολή, στον Νότο, στον Βορρά και στην Δύση. Αυτή ήταν η Ελληνική Εθνική Κοσμοθεωρία των Ελληνικών Πόλεων τα μέλη των οποίων επαναστάτησαν κατά της δυναστικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Υπάρχει
βέβαια μια ειδοποιός διαφορά που χρήζει να υπογραμμιστεί. Εξ
αντικειμένου και για ιστορικούς λόγους που αφορούν την διαχρονική
διαδρομή κάθε κοινωνικής οντότητας οι βαθμίδες αυτού του πολιτισμού και
πολιτικού κατορθώματος, όμως, ποικίλουν: Αλλού υπάρχουν κτίσματα
χιλιετιών, αλλού αιώνων και αλλού λιγότερο. Όπου και να κτίζεται και
όπως και να κτίζεται, όμως, η εθνική κοσμοθεωρία ως αξίωση εθνικής
ανεξαρτησίας με σκοπό την αυτεξούσια πολιτική και κοινωνική αυτό-θέσπιση
είναι σίγουρα οικουμενικό κατόρθωμα και κεκτημένο όλων των κοινωνιών.
Είναι εγγενώς συνυφασμένη με την ιδιοσυστασία κάθε κοινωνικής οντότητας
και πυροδοτεί αξιώσεις ελευθερίας.
Το ανθρώπινο μάτι για να βλέπει καθαρά, ήρεμα και ειρηνικά απαιτείται να είναι ποτισμένο με το πνευματικό βάλσαμο της εθνικής κοσμοθεωρίας ως αξίωση ανεξαρτησίας, δημοκρατίας και ελευθερίας. Από μια τέτοια εθνική κοσμοθεωρία εμφορείται ο Ρήγας Φεραίος.
Είναι χαρακτηριστική η βαθιά πολιτική ματιά του Ρήγα Βελεστινλή για τα έθνη του Μικρασιατικού ιστορικού βάθους. Ο Ρήγας Φεραίος, τα έβλεπε ως την πνευματική και ανθρωπολογική ουσία που υποστασιοποιεί τις ανθρώπινες σχέσεις συνδέοντας το παρελθόν, με το παρόν και το μέλλον, συνυφαίνοντας συνάμα ειρηνικές σχέσεις και συναλλαγές. Αν εκλείψουν οι τύραννοι, βασικά λέει ο Ρήγας, οι χωροχρονικά κτισμένες εθνικές κοινωνίες μπορούν να συμβιώσουν ειρηνικά σεβόμενες τις εκατέρωθεν εθνικές κοσμοθεωρίες. Στο πνευματικό του κύτταρο, αναμφίβολα, κρυβόταν η εμπειρία του δημοκρατικά συγκροτημένου κοσμοσυστήματος της Βυζαντινής Οικουμένης.
Ο Ρήγας μπορούσε να διακρίνει τα εθνικά κτίσματα ως Κοινωνικά
γεγονότα ως προς τα οποία το Πολιτικό γεγονός πρέπει να είναι συμβατό
και προσαρμοσμένο υπό συνθήκες αδιαφοροποίητης πολιτικής ελευθερίας. Τα
αλάνθαστα πνευματικά κύτταρα του Ρήγα έβλεπαν καθαρά ότι απαλλαγή από
την τυραννία, ανεξαρτησία, δημοκρατία και ελευθερία είναι αλληλένδετα. Γι’ αυτό σύνδεσε ευθέως την αξίωση απαλλαγής από την τυραννία, την αξίωση για εθνική ανεξαρτησία και την αξίωση για δημοκρατία.
Αναφέρω χαρακτηριστικά αποσπάσματα του Ρήγα Φεραίου:
«Η Ελληνική Δημοκρατία είναι μία, με όλον όπου συμπεριλαμβάνει εις τον κόλπο της διάφορα γένη και θρησκείας. Δεν θεωρεί τας διαφοράς των λατρειών με εχθρικό μάτι».
Και αλλού, στο «Περί σχέσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας με τα ξένα έθνη»: Ο ελληνικός λαός είναι φίλος και σύμμαχος με τα ελεύθερα έθνη. Οι Έλληνες δεν ανακατεύονται εις την διοίκηση των άλλων εθνών, αλλά ούτε είναι εις αυτούς αποδεκτό να ακατατωθούν άλλα έθνη εις την δική τους».
«Δέχονται όλους τους αδικημένους ξένους και όλους τους εξορισμένους από την πατρίδα των δια αιτία της ελευθερίας».
Όλα όμως χάνονται αν χαθεί η πατρίδα. Έτσι γράφει: «Οι έλληνες «δεν κάμνουν ποτέ ειρήνη με ένα εχθρό ο οποίος κατακρατεί ελληνικό τόπο».
Η
εθνική κοσμοθεωρία του Ρήγα είναι, θα έλεγα, οικουμενικής αξίας,
άφθαρτης πνευματικότητας και εμποτισμένη από τα διαχρονικά επιτεύγματα
του πολιτικού πολιτισμού. Υποδηλώνει που θα είχε οδηγηθεί ο κόσμος αν δεν είχαμε το φοβερό φαινόμενο της αποικιοκρατίας και των νεότερων ηγεμονισμών.
Αξίζει να υπογραμμιστεί, για να γίνει καλύτερα κατανοητή η παμμέγιστη ανθρωπολογική υπόσταση των Επαναστατών κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ότι την ίδια εποχή που στα πολυεθνικά κράτη της Δύσης έβλεπαν τις πνευματικές παραδόσεις των εθνών τους ως απειλές προκαλώντας εθνοκαθάρσεις και γενοκτονίες, το εμποτισμένο στην εθνική κοσμοθεωρία βλέμμα του Ρήγα έβλεπε στην εθνικά βαθύπλουτη Ανατολή τις προϋποθέσεις ειρηνικής συνύπαρξης των κοινωνιών.
Προϋποθέσεις που απαιτούσαν (και αυτό πάντα ισχύει όποτε και όταν τύραννοι κυριαρχούν)
1ον) Απαλλαγή από τους τυράννους,
2ον) Εθνική Ανεξαρτησία κάθε Έθνους,
3ον) Σεβασμό των εθνικών κτισμάτων και της Ανεξαρτησίας κάθε άλλου Έθνους
4ον) Την δημοκρατία ως προϋπόθεση της πολιτικής ελευθερίας,
Ο Ρήγας έβλεπε καθαρά ότι αυτό που ειρηνεύει το ανθρώπινο πνεύμα και αυτό που το συμμορφώνει σε πολιτισμένο πολιτικό βίο είναι το πνευματικό ανήκειν που συγκροτεί τις ανθρωπολογικές ενότητες και που σμιλεύει αενάως την συλλογική ανθρωπολογική ετερότητα μιας κοινωνικής οντότητας. Μια εθνική επανάσταση δεν είναι ιδεολογία, ή κάποιου άλλου είδους, τέλος πάντων, συναισθηματική υπόθεση ή υλικό αίτημα. Είναι κοσμοθεωρητικό αίτημα μιας χωροχρονικά διαμορφωμένης κοινωνικής οντότητας που κτίστηκε πνευματικά στον στίβο των ανθρωπίνων σχέσεων της διαχρονίας και που αξιώνει να απολαύσει τα πνευματικά επιτεύγματά της στο πλαίσιο της εθνικής ανεξαρτησίας.
Μια τέτοια εθνική κοσμοθεωρία που ενσαρκώνεται σε μια αξίωση εθνικής ανεξαρτησίας είναι αυτόνομο και αυτοδύναμο φαινόμενο. Μια
κοινωνική οντότητα, για να διεξάγει ένα αγώνα ελευθερίας, ο οποίος όπως
γνωρίζουμε για να ευοδωθεί πρέπει πάντοτε να νικήσει ένα γιγαντιαίο
αντίπαλο, σημαίνει ότι μέσα στον υπαρξιακό πυρήνα των ανθρώπων της
κρύβεται πολύ δύναμη. Αήττητη δύναμη. Διαβάστε μεταξύ άλλων ημέτερων, Ρήγα Φεραίο, Μακρυγιάννη, Ευαγόρα Παλληκαρίδη.
Θα την δείτε αυτή την δύναμη. Όλα τα υπόλοιπα αν και σημαντικά κριτήρια
και παράγοντες έπονται, όπως η στρατηγική των επαναστατών, οι
διεθνοπολιτικές συγκυρίες, τα λάθη και οι ατυχίες.
Την αξίωση για εθνική ανεξαρτησία και ελευθερία δεν την προκαλείς με διατάγματα ή εντολές, την γεννά η ιστορία και απαιτεί προϋπάρχουσες πνευματικές και ανθρωπολογικές προϋποθέσεις. Πνευματικές και ανθρωπολογικές προϋποθέσεις που πρέπει κανείς να διαφυλάττει για να μπορεί στην συνέχεια να απολαμβάνει την ελευθερία του και την δημοκρατία του.
Τι γίνεται, όμως, όταν μια κοινωνική οντότητα κερδίσει την ανεξαρτησία; Ο κόσμος δεν είναι αγγελικά φτιαγμένος. Δεν είναι μόνο ότι η αποικιοκρατία και οι ηγεμονικές συγκρούσεις που την ακολούθησαν που κατέστειλαν την ελευθερία, την ανθρωπολογικής ετερότητας των κοινωνιών και τα εθνικά τους επιτεύγματα. Είναι επίσης και η εισβολή των αντί-πνευματικών και υλιστικών ιδεολογιών που έπεισαν πολλούς ότι μπορεί να έχουν πολιτείες πνευματικά στερημένες, πολίτες, δηλαδή, όχι ανθρώπους πνευματικά γεμάτους αλλά άθροισμα ατόμων που συνυπάρχουν σε χρησιμοθηρική βάση κυβερνούμενοι από κανονιστικές επιταγές γεννημένες στο μυαλό του ενός ή άλλου ατόμου.
Η καταστροφική κατάρρευση των αυτοκρατοριών όπως και εμείς την ζήσαμε στην Μικρά Ασία –αλλά δεν ήμασταν οι μόνοι– υποχρέωσε την δημιουργία μιας εδαφικά-κυριαρχικά νοούμενη εθνοκρατοκεντρικής δομής. Πως αλλιώς μπορεί να γίνει εάν για να περιφρουρηθεί η ελευθερία μιας κοινωνίας πρέπει να προστατευθεί από εισβολές και επιβουλές που προκαλούν τα αίτια πολέμου που οφείλονται σχεδόν καθολικά στις ηγεμονικές αντιπαραθέσεις.
Το συγκαιρινό διεθνές δίκαιο καθιερώνοντας τις Υψηλές Αρχές της διακρατικής ισοτιμίας, της μη επέμβασης και τις εσωτερικής-εξωτερικής κυριαρχίας στοχεύει ακριβώς στην αντι-ηγεμονική περιφρούρηση της ελευθερίας των εθνών-μελών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Στο εθνοκρατοκεντρικά δομημένο συγκαιρινό διεθνές σύστημα, όμως, μεταξύ του διεθνούς δικαίου και της πραγματικότητας, παρεμβάλλονται τα αίτια πολέμου. Παρά το γεγονός ότι πολλά έθνη κατάκτησαν την ελευθερία τους, οι εθνοκρατοκεντρικοί συντελεστές του διεθνούς συστήματος κινούνται μέσα σε ένα παρωχημένο μεν αλλά ζωντανό ιδεολογικό ναρκοπέδιο υπό συνθήκες συνεχιζόμενων ανελέητων ηγεμονικών αντιπαραθέσεων των Μεγάλων Δυνάμεων.
Έτσι προδιαγράφεται, βασικά, ο 21ος αιώνας, κάτι ως προς το οποίο στις αρχές της δεκαετίας του 1990 πολλοί εθελοτυφλούσαν.
Θα επιβιώσουν και θα ευημερήσουν εκείνες οι εθνοκρατικές ενότητες οι οποίες θα στηρίζονται στα πνευματικά τους ερείσματα όπως προσδιορίστηκαν στην καταστατική φάση της εθνικής ανεξαρτησίας. Βασικά, η εθνική ανεξαρτησία που κερδίζεται με ένα αγώνα ελευθερίας χάνεται αν χαθούν τα κοσμοθεωρητικά ερείσματα που κερδήθηκαν με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
Κοιτάζοντας το πρόσφατο παρελθόν, εν τούτοις, είναι να απορεί κανείς το πόσο εύκολα τα μέλη των κοινωνιών παρασύρονται από τις σειρήνες των ιδεολογικά μεταμφιεσμένων ηγεμονικών αξιώσεων. Είναι να απορεί κανείς όταν βλέπει κοινωνίες να ματώνουν με άσκοπες εμφύλιες συρράξεις, να συμπράττουν σε επιθετικούς ηγεμονικούς πολέμους, να παγιδεύονται σε ιδεολογήματα που αποσταθεροποιούν τις διακρατικές σχέσεις στην περιφέρειά τους και κυρίως να ροκανίζουν ή και να κατεδαφίζουν τα πνευματικά ερείσματά τους, δηλαδή τα θεμέλια της συλλογικής τους ελευθερίας.
Κλείνω
συνοψίζοντας την εθνική κοσμοθεωρία του Ρήγα Φεραίου που νομίζω είναι
και οικουμενική. Προσέξτε την διαύγεια πνεύματος, την ειρηνευμένη σκέψη
την σιγουριά για τον εαυτό του, το έθνος και τον κόσμο, όταν ο
Βελεστινλής λέει:
-Στην Ελληνική Δημοκρατία ο Αυτοκράτωρ Λαός είναι ο μόνος που ημπορεί να προστάζει δι’ όλα χωρίς κανένα εμπόδιο. Ο ελληνικός λαός είναι φίλος και σύμμαχος με τα ελεύθερα έθνη.
-Οι έλληνες δεν ανακατώνονται εις την διοίκηση άλλων εθνών αλλά ούτε είναι εις αυτούς δεκτόν να ανακατωθούν άλλα εις την εδική των. -Δεν κάμνουν ποτέ ειρήνη με ένα εχθρόν όπου κατακρατεί τον ελληνικό τόπον.
-Η νομοθετική διοίκησις βεβαιοί εις όλους, έλληνας, Τούρκους Αρμένηδες και άλλους κατοίκους την ισοτιμία, την ελευθερία και την σιγουρότητα.
-Η Ελληνική Δημοκρατία τιμά την πραότητα, την ανδρείαν, το γηρατείον.
-Τον ατίμητο θησαυρό της φιλτάτης ελευθερίας τον διαφυλάττουμε κατά του ζυγού της τυραννίας. Αυτή είναι μια πνευματικά κτισμένη εθνική κοσμοθεωρία. Δεν τρέφει αυταπάτες. Ξέρει τι θέλει και είναι εμποτισμένη στις Υψηλότατες Αρχές του πολιτικού πολιτισμού, δηλαδή την Ανεξαρτησία, την Δημοκρατία και την Ελευθερία.
Αν μια τέτοια εθνική κοσμοθεωρία κυριαρχούσε σε όλο τον κόσμο ο κόσμος θα είχε άλλη όψη.
Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestos.edu.gr – info@ifestos.edu.gr www.ifestosedu.gr – info@ifestosedu.gr
Twitter https://twitter.com/ifestosedu
Linkedin https://www.linkedin.com/in/panayiotis-ifestos-0b9382131/
Instagram https://www.instagram.com/p.ifestos/
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
===========
ΠΗΓΗ
«Ελευθερία
ή θάνατος» είναι η φράση όλων ανεξαιρέτως των εθνικοαπελευθερωτικών
αγώνων από τον 18ο μέχρι τον 20ο αιώνα. Την φράση «Ελευθερία ή θάνατος»
την ακούμε με τις ίδιες ή παρόμοιες λέξεις επί χιλιετίες.Θα αρχίσω και θα τελειώσω με τον Ρήγα Φεραίο.
«Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή»,
Έσχατη λοιπόν υπόθεση η ελευθερία και το «Ελευθερία ή θάνατος» το ενσαρκώνει. Έσχατη υπόθεση είναι η ελευθερία έσχατος είναι και ο θάνατος. Η επίδειξη αυτοθυσίας που τόσο συχνά καταμαρτυρείται προσδιορίζει και την Υπέρτατη θέση της ελευθερίας στην ανθρώπινη ζωή. Είναι η αξίωση για Εθνική Ανεξαρτησία, τουτέστιν, για την συλλογική ελευθερία της κοινωνίας: Αυτεξούσια αυτό-θέσπιση σύμφωνα με τις ιστορικά διαμορφωμένες ανθρωπολογικές προϋποθέσεις κάθε κοινωνικής οντότητας.
Είναι μια γενική κοσμοθεωρητική παραδοχή που ενσαρκώνει την αξίωση μιας κοινωνικής οντότητας να απαλλαγεί από εξωγενείς δεσποτισμούς και κατεξουσιασμούς. Όμως, είναι συνάμα και αξίωση για Δημοκρατία σύμφωνα με την ανθρωπολογική ιδιοσυστασία μιας κοινωνικής οντότητας. Βασικά, τονίζουμε, η Ελευθερία κλασικά νοούμενη, όπως για παράδειγμα ήταν «φυτεμένη» στο ιστορικό μυαλό του Ρήγα Βελεστινλή και στο πνευματικό DNA των Επαναστατών του 1821, δεν είναι μεταφυσική έννοια, άπιαστη, άυλη και υποθετική.
Η Ελευθερία έχει τρεις αλληλένδετες χειροπιαστές όψεις:
- Την Εθνική Ανεξαρτησία Ανεξαρτησία,
- την Δημοκρατία και
- την κορύφωση του πολιτειακού βίου με την κατάκτηση της Πολιτικής Ελευθερίας, όταν δηλαδή υπάρχουν οι προϋποθέσεις οι πολίτες να είναι οι εντολείς, η κοινωνία ο κάτοχος της Πολιτείας και η εξουσία εντολοδόχος και ανακλητή.
Ετερότητα
εδώ ορίζεται ως το γεγονός ύπαρξης μιας οντότητας που διαθέτει διακριτή
ταυτότητα, μοναδική, ανόμοια και ανεπανάληπτη. Είναι διαφορετική ως προ
καθετί που δεν είναι ο εαυτός της. Η αξίωση ελευθερίας, είναι,
ουσιαστικά, η αξίωση μιας κοινωνίας να απολαύσει την ανθρωπολογική
διαφορετικότητά της όπως κτίστηκε διαχρονικά.
Είναι αξίωση αυτεξούσιας αυτο-θέσπισης, αυτοδιάθεσης, ισοτιμίας με
τις άλλες κοινωνίες, εν ολίγοις, αξίωση μιας κοινωνικής οντότητας να
είναι εθνικά ανεξάρτητη, δηλαδή συλλογικά ελεύθερη. Από τον 18ο μέχρι
τον 20ο αιώνα είχαμε δεκάδες εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες κατά των
αυτοκρατορικών και αποικιακών δυνάμεων. Συντομογραφικά θα δούμε τώρα την
πολιτικοστοχαστική και διεθνοπολιτική συγκυρία αυτών των αγώνων
ελευθερίας αφετηρία των οποίων, βασικά, ήταν η Επανάσταση των Ελλήνων το
1821.Διαδοχικά, με αφετηρία τον 15ο και 16ο αιώνα η αντί-θεοκρατία κατά του Ρωμαιοκαθολικού δεσποτισμού εξελίχθηκε σε αντι-μεταφυσικό κίνημα, το οποίο, τελικά, επηρέασε την πολιτική με τον εξής απλό αλλά καθοριστικό τρόπο: Πρώτον, οδήγησε σε μια αντί-πνευματική + υλιστική και συνάμα ιδεολογική νοηματοδότηση της ζωής στην δημόσια σφαίρα των νεοσύστατων κρατών της Δυτικής Ευρώπης και δεύτερον, σε μια νοηματοδότηση της πολιτικής με όρους ισχύος όχι μόνο διακρατικά όπως εγγενώς ισχύει σε κάθε κρατοκεντρικό σύστημα αλλά και ενδοκρατικά όσον αφορά την κοινωνικοπολιτική συγκρότηση.
Μέχρι και τις μέρες μας στις δυτικές κοινωνίες –της Ελλάδας μη εξαιρουμένης– οι κοινωνίες εξελίσσονται σύμφωνα με τις προϋποθέσεις μιας εκάστης. Απέναντί τους βρίσκεται ένας ετερόκλητος όχλος λίγο-πολύ μπερδεμένων διανοουμένων οι οποίοι είναι βαθιά επηρεασμένοι από τα αντί-πνευματικά μοντερνιστικά ιδεολογικά δόγματα με σκοπό την εκμηδένιση μέσα στην δημόσια σφαίρα όχι μόνο της μεταφυσικής πίστης αλλά, και του πνεύματος, εν γένει. Το ρεύμα αυτό εύστοχα στην Ελλάδα ονομάζεται εθνομηδενισμός. Είναι βασικά η τάση η οποία στην μεταμοντέρνα και ιδιαίτερα την Μεταψυχροπολεμική εποχή ενώνει τα αντί-πνευματικών και υλιστικών νημάτων που για τα λιγότερο ισχυρά κράτη σημαίνει χειμάρρους θανατηφόρων δηλητηρίων επειδή αποδυναμώνεται η κοινωνική συνοχή και οι αντιστάσεις στις ηγεμονικές αξιώσεις και στα μεταμοντέρνα πλήγματα. [βλ. inter alia ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ http://wp.me/p3OqMa-1ij – http://wp.me/p3OlPy-1pn , Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΡΟΚΑΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ ΕΧΕΙ ΤΙΣ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙ-ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΣΚΕΨΗΣ. Συμπεριλαμβάνει απόσπασμα από το «Κοσμοθεωρία των Εθνών» http://wp.me/p3OqMa-1ie , ΗΘΙΚΗ και ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η μη θεσπισμένη ισχύς στην διεθνή πολιτική. Πολιτική θεολογία versus πολιτική θεωρία και η σημασία της αξιολογικά ελεύθερης περιγραφής και ερμηνείας των διεθνών φαινομένων – http://wp.me/p3OlPy-1bH – http://wp.me/p3OqMa-13c , και ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΈΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΎ ΚΑΙ Η ΚΑΤΆΛΗΞΉ ΤΟΥ: ΚΑΤΕΞΟΥΣΙΑΣΜΟΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΩΝ,ΤΟΚΟΓΛΥΦΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΩΝ http://wp.me/p3OqMa-138 , ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΡΟΚΑΝΙΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΑ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΛΗΓΟΥΝ ΣΕ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΚΔΟΧΗ ΤΩΝ ΣΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΜΟΡΡΩΝ http://wp.me/p3OlPy-1kS , ΤΑ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΟΔΟΜΑ ΚΑΙ ΓΟΜΟΡΡΑ, Η «ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» και συνθήκες που την κατεδαφίζουν. http://wp.me/p3OqMa-1n1 , ΤΑ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΟΔΟΜΑ ΚΑΙ ΓΟΜΟΡΡΑ, Η «ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» και συνθήκες που την κατεδαφίζουν. http://wp.me/p3OlPy-1bQ – http://wp.me/p3OqMa-15l , ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ, ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ, ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ, ΔΕΣΠΟΤΕΙΑ VERSUS ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ / ΙΣΧΥΡΕΣ… http://wp.me/p3OlPy-10O ]
Στο σημείο αυτό, λοιπόν, για να κατανοήσουμε την θέση της ελευθερίας ως κοσμοθεωρητικού αιτήματος, ως δηλαδή ενός εκ της φύσεώς του πνευματικού αιτήματος, απαιτείται να αντιπαραβάλουμε την κλασική-αριστοτελική νοηματοδότηση της πολιτικής με την νεοτερική. Κλασικά-αριστοτελικά και ανθρωποκεντρικά νοούμενα, το Κοινωνικό γεγονός και το Πολιτικό γεγονός σημαίνουν περίπου τα εξής: Υπό συνθήκες Εθνικής Ανεξαρτησίας ως της Υψηλοτάτης, Υπέρτατης και Εσχάτης κοσμοθεωρίας, Πολιτικό γεγονός είναι το άθλημα του συλλογικού κατ’ αλήθειαν βίου μιας ελεύθερης κοινωνικής οντότητας για τον προσδιορισμό του συλλογικού τρόπου ζωής. Ένα συλλογικό τρόπο ζωής που θα είναι συμβατός με την ανθρωποκεντρικά θεμελιωμένη ιδιοσυστασία της.
Στην
κλασική εποχή, οι πολίτες, ασκώντας την καθολική αρμοδιότητα του
εντολέα συγκροτούνταν Πολιτειακά ως Δήμος, όριζαν τους νόμους και
ήλεγχαν άμεσα και καθημερινά την εφαρμογή τους από την ανακλητή πολιτική
εξουσία. Κοινωνία και εξουσία ταυτίζονταν: Η ατομική και κοινωνική
ελευθερία κορυφώνονταν σε πολιτική ελευθερία. Δηλαδή, πολιτική ελευθερία
με την έννοια του αυτοκαθορισμού του ατόμου και πέραν του ατομικού του
βίου και στο πεδίο της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, την πολιτειακή
διασφάλιση του ρόλου των πολιτικοποιημένων πολιτών ως άμεσων εντολέων
και τον προσδιορισμό της ελευθερίας με όρους όχι αυτονομίας της εξουσίας
αλλά αυτονομίας των πολιτών-εντολέων που εμπλέκονταν άμεσα και
καθημερινά στα πολιτικά δρώμενα.Έτσι, σύμφωνα με την κλασική-Αριστοτελική αντίληψη, ανθρώπινη ετερότητα, δημοκρατία και πολιτική ελευθερία είναι νοήματα οργανικά συναρτημένα σ’ ένα πνευματικό και συνάμα αισθητό Όλο, την Πολιτεία.
Το κλασικό σύστημα θεωρείται παραδειγματικό γιατί κατόρθωσε να
ενσωματώσει τα πνευματικά κριτήρια και παράγοντες στον πολιτικό βίο και
συνάμα να καθιερώσει το Ιδεώδες της Ανεξαρτησίας, όπως λεγόταν στην
κλασική εποχή η Εθνική Ανεξαρτησία, ως θέσφατο και Υπέρτατη
διαπολιτειακή παραδοχή. Το κλασικό σύστημα καταστράφηκε, υπενθυμίζω,
όταν η Αθήνα δεν σεβάστηκε την Ανεξαρτησία των άλλων Πόλεων και είχαμε
τον Πελοποννησιακό Πόλεμο.Χωρίς να επεκταθώ στο Βυζάντιο λέω μόνο ότι, αν αντί σταυροφοριών, εάν οι Δυτικοί έριχναν μια μόνο ματιά θα κατανοούσαν πως ήταν οργανωμένη η Βυζαντινή Οικουμένη. Θα βοηθούσε τους Δυτικούς της ύστερης Μεσαιωνικής φάσης να καταλάβουν ότι για να έχεις πολιτική και μάλιστα κοσμοσυστημικά και δημοκρατικά συγκροτημένη, δεν χρειάζεται η «νιτσεϊκή θανάτωση του Θεού», ούτε βεβαίως χρειάζεται να εισέλθει το κράτος και η κοινωνία σε αδιέξοδες προσπάθειες να εκμηδενιστεί το πνεύμα μέσα στην δημόσια πολιτική. Ούτε ασφαλώς η μεταφυσική πίστη των ανθρώπων είναι συνώνυμη της Θεοκρατίας. Αυτές είναι θλιβερές υπερ-απλουστεύσεις οφειλόμενες, στα πνευματικά τραύματα που προκάλεσε η Ρωμαιοκαθολική Θεοκρατία. [βλ. Εσχατολογικό ιδεολογικό δηλητήριο και πολιτική θεολογία versus Αριστοτελική πολιτική σκέψη https://wp.me/p3OlPy-1Ku]
Βασική λοιπόν θέση μας είναι ότι τα έθνη του κόσμου τον 19ο και 20ο αιώνα με αφετηρία την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και εν μέσω της γιγαντομαχίας των διεθνιστικοϋλιστικών ιδεολογιών που δημιουργούσαν διεθνοπολιτικές συμπληγάδες, με το να διεξάγουν εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες αξίωσαν εθνική ανεξαρτησία για μπορέσουν να αυτό-θεσπιστούν αυτεξούσια εντός ενός δικού τους εθνικά ανεξάρτητου κράτους.
Αφήνοντας κατά μέρος τους καλοπροαίρετους υλιστές φιλόσοφους των Νέων Χρόνων που φιλοδόξησαν «να θανατώσουν τον θεό» τονίζω τις εξής διεθνοπολιτικές συνέπειες της νοηματοδότησης της πολιτικής με όρους ισχύος:
- Την βίαιη και με ρατσιστικούς όρους ανθρωπολογική ολοκλήρωση στην Ευρώπη,
- Στην Βόρειο Αμερική εκτελέστηκαν εθνοκαθάρσεις και γενοκτονίες μεγάλης κλίμακας που βασικά εκμηδένισαν τα αυτόχθονα έθνη.
- Το αποικιοκρατικό και αυτοκρατορικό φαινόμενο που προκάλεσε μια μακραίωνη γιγαντιαία διατάραξη του πλανητικού πολιτικού γίγνεσθαι.
- Με απλά ελληνικά η αποικιοκρατία βασικά σήμαινε σχεδόν πέντε αιώνες κατεξουσιασμό και την καταδυνάστευση του πλανήτη.
- Οι αποικιοκρατικές δυνάμεις εκτέλεσαν
- το μεγαλύτερο πλιάτσικο πλουτοπαραγωγικών πόρων όλων των εποχών,
- καταδυνάστευσαν έθνη με μακραίωνα εθνικά κτίσματα πολιτικού πολιτισμού, ανέστειλαν ή αντέστρεψαν την φυσιολογική πορεία των εθνικών πολιτικών πολιτισμών και
- γέννησαν απίστευτα διεθνοσοβινιστικά δόγματα εκπολιτισμού που επανέφεραν την ανθρωπότητα στην εποχή της βαρβαρότητας.
- Όλα τα πιο πάνω σημαίνουν τυραννία, μεγάλα νεκροταφεία απλών ανθρώπων της πλανητικής καθημερινής πραγματικότητας και μια γιγαντιαία πολιτικοκοινωνική αποσταθεροποίηση που καλά κρατάει μέχρι τις μέρες μας.
- Αυτή η καταστροφή συντελέστηκε σε μια ιστορική εποχή που τα έθνη του πλανήτη θα μπορούσαν να κάνουν περαιτέρω βήματα πολιτικού πολιτισμού.
Μονολεκτικά,
σε αυτά οδήγησε η πτώση της Βασιλεύουσας Πόλης πρώτα το 1204 και μετά
τελεσίδικα το 1453 με αποτέλεσμα να αντιστραφεί μια μακραίωνη πορεία του
πολιτικού πολιτισμού. Παρενθετικά υπενθυμίζεται ότι το τέλος του
Μεσαίωνα ήταν μια κομβική ιστορική στιγμή μιας διαδρομής δύο χιλιετιών:
Την κλασική εποχή διαδέχθηκε ο πολιτικός και πολιτισμικός εμβολισμός της
Ανατολής από τον Αλέξανδρο, ακολούθησαν η Ελληνιστική και Ρωμαϊκή εποχή
και η Βυζαντινή Οικουμένη. Διόλου τυχαία, βλέπουμε και οι τρεις αυτές
περιπτώσεις, περισσότερο όμως η Βυζαντινή Οικουμένη, κατέτειναν προς ένα
κοσμοσυστημικό πλουραλισμό και μια αποδοχή της κοινωνικής ετερότητας
των εθνών. Δύσκολη, μακραίωνη, αλλά σταθερή πορεία. Μπορούμε να πούμε
ότι, όπως το παράδειγμα της Βυζαντινής Οικουμένης δείχνει, τα έθνη θα
μπορούσαν να συνυπάρξουν υπό πιο ήρεμες συνθήκες, ιδιαίτερα αν η
μετάβαση του ευρωπαϊκού μεσαίωνα έπαιρνε άλλη μορφή. Δική μας εκτίμηση
είναι ότι θα αποτελέσει μια πολιτική, πνευματική και διεθνή επανάσταση
εάν γίνει πιο κατανοητή η διάκριση μεταξύ του Κοσμοσυστήματος της
Βυζαντινής Οικουμένης και των ύστερων ανθρωπολογικά εξομοιωτικών και
πολιτικά εξισωτικών ιδεολογικών δογμάτων. Ιστορικά μιλώντας εκεί που οι
κοινωνικές οντότητες του πλανήτη συναλλάσσονταν αναμιγνύονταν,
συγκροτούνταν και προχωρούσαν εν μέσω δυσκολιών και συγκρούσεων από τη
μια εποχή στην άλλη η αποικιοκρατία και οι αυτοκρατορίες των Νέων Χρόνων
τάραξαν τις σεισμικές πλάκες του πλανήτη και υποδούλωσαν έθνη
τρισχιλιετούς διαμόρφωσης.
Οι
αγώνες ανεξαρτησίας των δύο τελευταίων αιώνων που είχαν ως αφετηρία την
Ελληνική Επανάσταση του 1821, όμως, έδειξαν ότι ερήμην καθεστώτων,
αυτοκρατοριών, υπερεθνικών δομών και ιδεολογικών αντιλήψεων οι
κοινωνικές οντότητες ποτέ δεν έπαυσαν να διαμορφώνονται εθνικά.
Καταμαρτυρείται από το γεγονός ότι κάποια στιγμή η εγγενής εθνική τους
κοσμοθεωρία για εθνική ανεξαρτησία εκρήγνυται αξιώνοντας συλλογική
ελευθερία.Πολύ πέραν των πεζών και συμβατικών συζητήσεων, ορίζουμε την Εθνική Ανεξαρτησία ως την κοινή εθνική κοσμοθεωρία όλων των Εθνών. Απορρέει από το διαχρονικό κοινωνιοκεντρικό κτίσιμο του πνευματικού κόσμου μιας κοινωνικής οντότητας που συγκροτεί την ανθρωπολογική ιδιοσυστασία της. Η εθνική κοσμοθεωρία ως αξίωση εθνικής ανεξαρτησίας δεν καταστέλλεται, δεν κατεξουσιάζεται και υποβόσκει πάντα στα θεμέλια κάθε βιώσιμης κοινωνικής κοινότητας αναμένοντας την ευκαιρία να Επαναστατήσει.
Η εθνική ανεξαρτησία ως εθνική κοσμοθεωρία είναι πνευματική μαγιά που βρίσκεται στον πυρήνα των αξιώσεων ελευθερίας κάθε συγκροτημένης κοινωνικής οντότητας. Είναι η εγγενής δύναμη κάθε βιώσιμης κοινωνικής οντότητας η οποία ιστορικά καταμαρτυρείται ότι στηρίζει αγώνες ελευθερίας κατά τυράννων απείρως υπέρτερης ισχύος.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά
Θα πάρω μονοπάτια
Να βρω τα σκαλοπάτια
Που παν στην λευτεριά
(…)
Μπορεί σε κάποια μάχη,
γραμμένο η μοίρα νάχει,
να μη γυρίσουμε.
Μα πάμε με καμάρι
Και λέμε όποιον πάρει, και θα νικήσουμε
Απαγγέλλει ο αμούστακος Ρήγας Φεραίος της Κύπρου, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ο τελευταίος που απαγχονίστηκε σε ηλικία 18 χρονών κληροδοτώντας μας εκατοντάδες ποιήματα για την Ελευθερία, την Ελλάδα και τον Έρωτα.
Η εθνική κοσμοθεωρία ως εθνική ανεξαρτησία είναι πρωτίστως πνευματικό και ανθρωπολογικό κατόρθωμα που σωρευτικά κτίζει τον πολιτικό πολιτισμό τοπικά και οικουμενικά. Τα μέλη κάθε κοινωνίας έχουν κάθε συμφέρον να την καλλιεργούν και να την εδραιώνουν ως έσχατη λογική.
Αν και διαφορετικού περιεχομένου για κάθε κοινωνική οντότητα αυτή η εθνική κοσμοθεωρία είναι μορφικά πανομοιότυπη γιατί ενσαρκώνει τις ίδιες αξιώσεις για απαλλαγή από τυράννους, για δημοκρατία και για ελευθερία. Με αυτή την εθνική κοσμοθεωρία είναι προικισμένες όλες οι κοινωνικές οντότητες στην Ανατολή, στον Νότο, στον Βορρά και στην Δύση. Αυτή ήταν η Ελληνική Εθνική Κοσμοθεωρία των Ελληνικών Πόλεων τα μέλη των οποίων επαναστάτησαν κατά της δυναστικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Υπάρχει
βέβαια μια ειδοποιός διαφορά που χρήζει να υπογραμμιστεί. Εξ
αντικειμένου και για ιστορικούς λόγους που αφορούν την διαχρονική
διαδρομή κάθε κοινωνικής οντότητας οι βαθμίδες αυτού του πολιτισμού και
πολιτικού κατορθώματος, όμως, ποικίλουν: Αλλού υπάρχουν κτίσματα
χιλιετιών, αλλού αιώνων και αλλού λιγότερο. Όπου και να κτίζεται και
όπως και να κτίζεται, όμως, η εθνική κοσμοθεωρία ως αξίωση εθνικής
ανεξαρτησίας με σκοπό την αυτεξούσια πολιτική και κοινωνική αυτό-θέσπιση
είναι σίγουρα οικουμενικό κατόρθωμα και κεκτημένο όλων των κοινωνιών.
Είναι εγγενώς συνυφασμένη με την ιδιοσυστασία κάθε κοινωνικής οντότητας
και πυροδοτεί αξιώσεις ελευθερίας.Το ανθρώπινο μάτι για να βλέπει καθαρά, ήρεμα και ειρηνικά απαιτείται να είναι ποτισμένο με το πνευματικό βάλσαμο της εθνικής κοσμοθεωρίας ως αξίωση ανεξαρτησίας, δημοκρατίας και ελευθερίας. Από μια τέτοια εθνική κοσμοθεωρία εμφορείται ο Ρήγας Φεραίος.
Είναι χαρακτηριστική η βαθιά πολιτική ματιά του Ρήγα Βελεστινλή για τα έθνη του Μικρασιατικού ιστορικού βάθους. Ο Ρήγας Φεραίος, τα έβλεπε ως την πνευματική και ανθρωπολογική ουσία που υποστασιοποιεί τις ανθρώπινες σχέσεις συνδέοντας το παρελθόν, με το παρόν και το μέλλον, συνυφαίνοντας συνάμα ειρηνικές σχέσεις και συναλλαγές. Αν εκλείψουν οι τύραννοι, βασικά λέει ο Ρήγας, οι χωροχρονικά κτισμένες εθνικές κοινωνίες μπορούν να συμβιώσουν ειρηνικά σεβόμενες τις εκατέρωθεν εθνικές κοσμοθεωρίες. Στο πνευματικό του κύτταρο, αναμφίβολα, κρυβόταν η εμπειρία του δημοκρατικά συγκροτημένου κοσμοσυστήματος της Βυζαντινής Οικουμένης.
Ρήγας Φεραίος
Αναφέρω χαρακτηριστικά αποσπάσματα του Ρήγα Φεραίου:
«Η Ελληνική Δημοκρατία είναι μία, με όλον όπου συμπεριλαμβάνει εις τον κόλπο της διάφορα γένη και θρησκείας. Δεν θεωρεί τας διαφοράς των λατρειών με εχθρικό μάτι».
Και αλλού, στο «Περί σχέσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας με τα ξένα έθνη»: Ο ελληνικός λαός είναι φίλος και σύμμαχος με τα ελεύθερα έθνη. Οι Έλληνες δεν ανακατεύονται εις την διοίκηση των άλλων εθνών, αλλά ούτε είναι εις αυτούς αποδεκτό να ακατατωθούν άλλα έθνη εις την δική τους».
«Δέχονται όλους τους αδικημένους ξένους και όλους τους εξορισμένους από την πατρίδα των δια αιτία της ελευθερίας».
Όλα όμως χάνονται αν χαθεί η πατρίδα. Έτσι γράφει: «Οι έλληνες «δεν κάμνουν ποτέ ειρήνη με ένα εχθρό ο οποίος κατακρατεί ελληνικό τόπο».
Η
εθνική κοσμοθεωρία του Ρήγα είναι, θα έλεγα, οικουμενικής αξίας,
άφθαρτης πνευματικότητας και εμποτισμένη από τα διαχρονικά επιτεύγματα
του πολιτικού πολιτισμού. Υποδηλώνει που θα είχε οδηγηθεί ο κόσμος αν δεν είχαμε το φοβερό φαινόμενο της αποικιοκρατίας και των νεότερων ηγεμονισμών.Αξίζει να υπογραμμιστεί, για να γίνει καλύτερα κατανοητή η παμμέγιστη ανθρωπολογική υπόσταση των Επαναστατών κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ότι την ίδια εποχή που στα πολυεθνικά κράτη της Δύσης έβλεπαν τις πνευματικές παραδόσεις των εθνών τους ως απειλές προκαλώντας εθνοκαθάρσεις και γενοκτονίες, το εμποτισμένο στην εθνική κοσμοθεωρία βλέμμα του Ρήγα έβλεπε στην εθνικά βαθύπλουτη Ανατολή τις προϋποθέσεις ειρηνικής συνύπαρξης των κοινωνιών.
Προϋποθέσεις που απαιτούσαν (και αυτό πάντα ισχύει όποτε και όταν τύραννοι κυριαρχούν)
1ον) Απαλλαγή από τους τυράννους,
2ον) Εθνική Ανεξαρτησία κάθε Έθνους,
3ον) Σεβασμό των εθνικών κτισμάτων και της Ανεξαρτησίας κάθε άλλου Έθνους
4ον) Την δημοκρατία ως προϋπόθεση της πολιτικής ελευθερίας,
Ο Ρήγας έβλεπε καθαρά ότι αυτό που ειρηνεύει το ανθρώπινο πνεύμα και αυτό που το συμμορφώνει σε πολιτισμένο πολιτικό βίο είναι το πνευματικό ανήκειν που συγκροτεί τις ανθρωπολογικές ενότητες και που σμιλεύει αενάως την συλλογική ανθρωπολογική ετερότητα μιας κοινωνικής οντότητας. Μια εθνική επανάσταση δεν είναι ιδεολογία, ή κάποιου άλλου είδους, τέλος πάντων, συναισθηματική υπόθεση ή υλικό αίτημα. Είναι κοσμοθεωρητικό αίτημα μιας χωροχρονικά διαμορφωμένης κοινωνικής οντότητας που κτίστηκε πνευματικά στον στίβο των ανθρωπίνων σχέσεων της διαχρονίας και που αξιώνει να απολαύσει τα πνευματικά επιτεύγματά της στο πλαίσιο της εθνικής ανεξαρτησίας.
Μια τέτοια εθνική κοσμοθεωρία που ενσαρκώνεται σε μια αξίωση εθνικής ανεξαρτησίας είναι αυτόνομο και αυτοδύναμο φαινόμενο. Μια
κοινωνική οντότητα, για να διεξάγει ένα αγώνα ελευθερίας, ο οποίος όπως
γνωρίζουμε για να ευοδωθεί πρέπει πάντοτε να νικήσει ένα γιγαντιαίο
αντίπαλο, σημαίνει ότι μέσα στον υπαρξιακό πυρήνα των ανθρώπων της
κρύβεται πολύ δύναμη. Αήττητη δύναμη. Διαβάστε μεταξύ άλλων ημέτερων, Ρήγα Φεραίο, Μακρυγιάννη, Ευαγόρα Παλληκαρίδη.
Θα την δείτε αυτή την δύναμη. Όλα τα υπόλοιπα αν και σημαντικά κριτήρια
και παράγοντες έπονται, όπως η στρατηγική των επαναστατών, οι
διεθνοπολιτικές συγκυρίες, τα λάθη και οι ατυχίες.Την αξίωση για εθνική ανεξαρτησία και ελευθερία δεν την προκαλείς με διατάγματα ή εντολές, την γεννά η ιστορία και απαιτεί προϋπάρχουσες πνευματικές και ανθρωπολογικές προϋποθέσεις. Πνευματικές και ανθρωπολογικές προϋποθέσεις που πρέπει κανείς να διαφυλάττει για να μπορεί στην συνέχεια να απολαμβάνει την ελευθερία του και την δημοκρατία του.
Τι γίνεται, όμως, όταν μια κοινωνική οντότητα κερδίσει την ανεξαρτησία; Ο κόσμος δεν είναι αγγελικά φτιαγμένος. Δεν είναι μόνο ότι η αποικιοκρατία και οι ηγεμονικές συγκρούσεις που την ακολούθησαν που κατέστειλαν την ελευθερία, την ανθρωπολογικής ετερότητας των κοινωνιών και τα εθνικά τους επιτεύγματα. Είναι επίσης και η εισβολή των αντί-πνευματικών και υλιστικών ιδεολογιών που έπεισαν πολλούς ότι μπορεί να έχουν πολιτείες πνευματικά στερημένες, πολίτες, δηλαδή, όχι ανθρώπους πνευματικά γεμάτους αλλά άθροισμα ατόμων που συνυπάρχουν σε χρησιμοθηρική βάση κυβερνούμενοι από κανονιστικές επιταγές γεννημένες στο μυαλό του ενός ή άλλου ατόμου.
Η καταστροφική κατάρρευση των αυτοκρατοριών όπως και εμείς την ζήσαμε στην Μικρά Ασία –αλλά δεν ήμασταν οι μόνοι– υποχρέωσε την δημιουργία μιας εδαφικά-κυριαρχικά νοούμενη εθνοκρατοκεντρικής δομής. Πως αλλιώς μπορεί να γίνει εάν για να περιφρουρηθεί η ελευθερία μιας κοινωνίας πρέπει να προστατευθεί από εισβολές και επιβουλές που προκαλούν τα αίτια πολέμου που οφείλονται σχεδόν καθολικά στις ηγεμονικές αντιπαραθέσεις.
Το συγκαιρινό διεθνές δίκαιο καθιερώνοντας τις Υψηλές Αρχές της διακρατικής ισοτιμίας, της μη επέμβασης και τις εσωτερικής-εξωτερικής κυριαρχίας στοχεύει ακριβώς στην αντι-ηγεμονική περιφρούρηση της ελευθερίας των εθνών-μελών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Στο εθνοκρατοκεντρικά δομημένο συγκαιρινό διεθνές σύστημα, όμως, μεταξύ του διεθνούς δικαίου και της πραγματικότητας, παρεμβάλλονται τα αίτια πολέμου. Παρά το γεγονός ότι πολλά έθνη κατάκτησαν την ελευθερία τους, οι εθνοκρατοκεντρικοί συντελεστές του διεθνούς συστήματος κινούνται μέσα σε ένα παρωχημένο μεν αλλά ζωντανό ιδεολογικό ναρκοπέδιο υπό συνθήκες συνεχιζόμενων ανελέητων ηγεμονικών αντιπαραθέσεων των Μεγάλων Δυνάμεων.
Έτσι προδιαγράφεται, βασικά, ο 21ος αιώνας, κάτι ως προς το οποίο στις αρχές της δεκαετίας του 1990 πολλοί εθελοτυφλούσαν.
Θα επιβιώσουν και θα ευημερήσουν εκείνες οι εθνοκρατικές ενότητες οι οποίες θα στηρίζονται στα πνευματικά τους ερείσματα όπως προσδιορίστηκαν στην καταστατική φάση της εθνικής ανεξαρτησίας. Βασικά, η εθνική ανεξαρτησία που κερδίζεται με ένα αγώνα ελευθερίας χάνεται αν χαθούν τα κοσμοθεωρητικά ερείσματα που κερδήθηκαν με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
Κοιτάζοντας το πρόσφατο παρελθόν, εν τούτοις, είναι να απορεί κανείς το πόσο εύκολα τα μέλη των κοινωνιών παρασύρονται από τις σειρήνες των ιδεολογικά μεταμφιεσμένων ηγεμονικών αξιώσεων. Είναι να απορεί κανείς όταν βλέπει κοινωνίες να ματώνουν με άσκοπες εμφύλιες συρράξεις, να συμπράττουν σε επιθετικούς ηγεμονικούς πολέμους, να παγιδεύονται σε ιδεολογήματα που αποσταθεροποιούν τις διακρατικές σχέσεις στην περιφέρειά τους και κυρίως να ροκανίζουν ή και να κατεδαφίζουν τα πνευματικά ερείσματά τους, δηλαδή τα θεμέλια της συλλογικής τους ελευθερίας.
Κλείνω
συνοψίζοντας την εθνική κοσμοθεωρία του Ρήγα Φεραίου που νομίζω είναι
και οικουμενική. Προσέξτε την διαύγεια πνεύματος, την ειρηνευμένη σκέψη
την σιγουριά για τον εαυτό του, το έθνος και τον κόσμο, όταν ο
Βελεστινλής λέει:-Στην Ελληνική Δημοκρατία ο Αυτοκράτωρ Λαός είναι ο μόνος που ημπορεί να προστάζει δι’ όλα χωρίς κανένα εμπόδιο. Ο ελληνικός λαός είναι φίλος και σύμμαχος με τα ελεύθερα έθνη.
-Οι έλληνες δεν ανακατώνονται εις την διοίκηση άλλων εθνών αλλά ούτε είναι εις αυτούς δεκτόν να ανακατωθούν άλλα εις την εδική των. -Δεν κάμνουν ποτέ ειρήνη με ένα εχθρόν όπου κατακρατεί τον ελληνικό τόπον.
-Η νομοθετική διοίκησις βεβαιοί εις όλους, έλληνας, Τούρκους Αρμένηδες και άλλους κατοίκους την ισοτιμία, την ελευθερία και την σιγουρότητα.
-Η Ελληνική Δημοκρατία τιμά την πραότητα, την ανδρείαν, το γηρατείον.
-Τον ατίμητο θησαυρό της φιλτάτης ελευθερίας τον διαφυλάττουμε κατά του ζυγού της τυραννίας. Αυτή είναι μια πνευματικά κτισμένη εθνική κοσμοθεωρία. Δεν τρέφει αυταπάτες. Ξέρει τι θέλει και είναι εμποτισμένη στις Υψηλότατες Αρχές του πολιτικού πολιτισμού, δηλαδή την Ανεξαρτησία, την Δημοκρατία και την Ελευθερία.
Αν μια τέτοια εθνική κοσμοθεωρία κυριαρχούσε σε όλο τον κόσμο ο κόσμος θα είχε άλλη όψη.
Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestos.edu.gr – info@ifestos.edu.gr www.ifestosedu.gr – info@ifestosedu.gr
Twitter https://twitter.com/ifestosedu
Linkedin https://www.linkedin.com/in/panayiotis-ifestos-0b9382131/
Instagram https://www.instagram.com/p.ifestos/
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
===========
ΠΗΓΗ
Σχόλια