Αποευρωπαϊκοποίηση της ΕΕ το νέο σχέδιο Μακρόν-Μέρκελ!

Σάββας Ρομπόλης-Βασίλης Μπέτσης

Στην πρόσφατη συνάντησή τους στις 22 Ιανουαρίου 2019 στο Άαχεν, ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Εμανουέλ Μακρόν και η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ υπέγραψαν μία «νέα συνθήκη για τη συνεργασία και τη γαλλογερμανική ολοκλήρωση, με στόχο την προώθηση της σύγκλισης μεταξύ των δύο χωρών και της προσέγγισης των δύο κοινωνιών». Πιο συγκεκριμένα, η νέα αυτή συνθήκη, μεταξύ των άλλων, περιλαμβάνει: ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Πρώτον, την υιοθέτηση μίας αμοιβαίας αμυντικής και εξωτερικής πολιτικής, εκφράζοντας την αλληλεγγύη των δύο χωρών απέναντι σε απειλές.

Δεύτερον, τη δημιουργία ενός γαλλογερμανικού Κοινοβουλίου με εκατό μέλη, με στόχο την κοινή προσέγγιση μεταξύ των νομοθεσιών και των κανονισμών των δύο χωρών.
Τρίτον, τη δημιουργία μίας ψηφιακής πλατφόρμας που θα εκφέρει μία γαλλογερμανική φωνή στο παγκόσμιο οπτικοακουστικό τοπίο.
Τέταρτον, τη σύσταση ενός Ταμείου και μίας διασυνοριακής επιτροπής ενισχυμένης συνεργασίας στις συνοριακές περιοχές.

Πέμπτον, τη σύσταση ενός συμβουλίου οικονομικών εμπειρογνωμόνων προώθησης του διαλόγου αναφορικά με τις οικονομικές πολιτικές των δύο χωρών, ενίσχυσης του συντονισμού στην ΕΕ και τον ΟΗΕ.
Έκτον, την κοινή δέσμευση των δύο χωρών για τη «θωράκιση» της διεθνούς ασφάλειας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η νέα αυτή συνθήκη θεωρήθηκε από τους δύο πολιτικούς αρχηγούς των χωρών τους, ως μία νέα πνοή στο ευρωπαϊκό σχέδιο, που κατά την άποψή τους, δοκιμάζεται από την άνοδο του εθνικισμού στην ΕΕ. Όμως, κρίνεται «φτωχή σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις» ενίσχυσης του ευρωπαϊκού ενοποιητικού εγχειρήματος και αναβάθμισης της οικονομικής και κοινωνικής δημοκρατίας από Ευρωπαίους αναλυτές.
Οι δεσμεύσεις αυτές, λένε, είναι ικανές να αποτρέψουν την εμβάθυνση των εισοδηματικών και των κοινωνικών ανισοτήτων που προκαλούν τις συνθήκες διεύρυνσης του εθνικισμού και τη «θωράκιση» της ευρωπαϊκής οικονομίας από την ενδεχόμενη νέα κρίση που θα απειλήσει την ΕΕ.
Κάτι τέτοιο ισχύει γιατί η νέα αυτή συνθήκη, ουσιαστικά, επιδιώκει «την προώθηση της σύγκλισης μεταξύ των δύο χωρών σε επίπεδο διευθυντηρίου και την προσέγγιση των δύο κοινωνιών», με παράγωγο και όχι κυρίαρχο στόχο την ανάληψη της ευθύνης για την οικοδόμηση μίας κυρίαρχης, ενωμένης, κοινωνικής και δημοκρατικής Ευρώπης.

Ευρωπαϊκό σχέδιο Μακρόν

Πράγματι, η κριτική αυτή αξιολόγηση της νέας συνθήκης μεταξύ της Γαλλίας και της Γερμανίας στο Άαχεν, βασίζεται και στο ευρωπαϊκό σχέδιο που εξήγγειλε ο Εμανουέλ Μακρόν, κατά την περιοδεία του σε χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης.

Στο ταξίδι του (Σεπτέμβριος 2017) στην Ελλάδα υποστήριξε ότι «η επανιδρυμένη Ευρώπη θα επέλθει δημοκρατικά με τη δημιουργία ‘πολλών σχημάτων’, με την ώθηση προς τα εμπρός μίας ‘πρωτοπορίας’ χωρών οι οποίες θα επιθυμούν να προχωρήσουν πιο μακριά στην εμβάθυνσή της και στη σύγκλιση των οικονομιών και της πολιτικής τους, στον οικονομικό, φορολογικό, κοινωνικό, αμυντικό, κλιματολογικό, ενεργειακό τομέα κλπ. »

• Ωστόσο, ο Γάλλος πρόεδρος παραβλέπει ότι η ΕΕ ως αγορά και ως άθροισμα κρατών-μελών, που δεσπόζει η εθνική και όχι η ευρωπαϊκή κυριαρχία, απορρίπτεται από τους πολίτες της, οι οποίοι αναδεικνύουν, με τους πιο δημοκρατικούς και κοινωνικούς τρόπους, τον κίνδυνο της αποευρωπαϊκοποίησης και της διάλυσής της.

• Στις συνθήκες αυτές, η Γερμανίδα καγκελάριος στο Άαχεν υπογράμμισε ότι «προχωρήσαμε σε αυτή την πρωτοβουλία γιατί ζούμε σε μία ιδιαίτερη ιστορική περίοδο που χρειαζόμαστε αποφασιστικές, ξεκάθαρες και προωθητικές απαντήσεις». Παράλληλα, ο Γάλλος πρόεδρος υπογράμμισε ότι «τη στιγμή που η Ευρώπη απειλείται από την ενίσχυση του εθνικισμού και βιώνει την οδύνη του Brexit, η Γερμανία και η Γαλλία οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να δείξουν τον δρόμο προς τα εμπρός».

Πώς επιτυγχάνεται η ευρωπαϊκοποιήση

Όμως, η ευρωπαϊκοποίηση της Ευρώπης, ανεξάρτητα από τις προθέσεις, τις εξαγγελίες και τις διμερείς συμφωνίες συνεργασίας των Ευρωπαίων πολιτικών ηγετών, δεν επιτυγχάνεται με τη δημιουργία «ζωνών επιρροής» και την εφαρμογή πολιτικών απαξίωσης της κοινωνικής της συνείδησης.
Ταυτόχρονα, όμως, δεν εξασφαλίζεται ούτε με τον μετασχηματισμό των χωρών που πλήττονται από κρίση δανεισμού που μετεξελίχθηκε σε κρίση χρέους ή των αδύναμων χωρών σε υπεργολαβικά εργαστήρια μίας «πρωτοπορίας» χωρών. Ούτε επίσης εξασφαλίζεται με την συρρίκνωση των δημοκρατικών λειτουργιών, των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων της ΕΕ, προσδοκώντας στην αντιμετώπιση της ανόδου του εθνικισμού στην Ευρώπη.
Αντίθετα, πριν και πάνω απ’ όλα η ευρωπαϊκοποίηση της ΕΕ και η αποτελεσματική αντιμετώπιση της ανόδου του εθνικισμού στη γηραιά ήπειρο επιτυγχάνεται με τη θεσμοποίηση της ενδοευρωπαϊκής ισομέρειας. Παράλληλα, συντελείται και με την εισαγωγή της ΕΕ σε έναν νέο κύκλο εγκατάλειψης της λιτότητας, της αποκαθήλωσης των εργασιακών, μισθολογικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, της ανεργίας, της φτωχοποίησης του πληθυσμού κλπ.
Με αυτόν τον τρόπο, η πολιτική, δημοκρατική, παραγωγική, κοινωνική και τεχνολογική ανασυγκρότηση και ολοκλήρωση της ΕΕ θα αποτρέψει την αποευρωπαϊκοποίησή της και την άνοδο του εθνικισμού, σε βαθμό που μία τέτοια προοπτική θα καταστεί, μεταξύ των άλλων, πιο οικονομική από τη διάλυση ή την αποσύνθεσή της.