Η ιστορική ταυτότητα ως τίμημα

Χρίστος Χ. Μυλωνόπουλος

Σε ένα ζήτημα τόσο καίριο όπως το «Σκοπιανό», είναι αυτονόητο ότι επιβάλλεται νηφαλιότητα, με γνώμονα τη μεγιστοποίηση του οφέλους ή έστω την ελαχιστοποίηση της βλάβης, πάντοτε εντός των ορίων του εφικτού. O ρεαλισμός, ως εγγύηση βιώσιμων λύσεων, αναδεικνύει και την ανάγκη του συμβιβασμού.

• Την εμβέλεια, ωστόσο, ενός συμβιβασμού, μπορούμε να δούμε καθαρά μόνον αν συνειδητοποιήσουμε ποιο είναι το κεντρικό μέγεθος που διακυβεύεται. Με άλλα λόγια: ποιο είναι το τίμημα. 
• Και εδώ το τίμημα είναι περισσότερο από βαρύ: με τη συμφωνία των Πρεσπών και όσα αυτή συνεπάγεται, προσβάλλεται –ακριβέστερα, ακρωτηριάζεται– η ιστορική μας ταυτότητα.

Το παρελθόν, ως ιστορική διαδρομή, είναι θεμελιώδες στοιχείο της ταυτότητας όχι μόνο των λαών αλλά και κάθε φυσικού προσώπου.
Σε ατομικό επίπεδο, η προσωπική ιστορία του κάθε συγκεκριμένου ανθρώπου προσδιορίζει τη μοναδικότητα και προσωπικότητά του και επομένως αποτελεί τη βάση της αξιοπρέπειας του.

• Ο άνθρωπος, λέγει ο Γιάσπερς, είναι ιστορικό ον, που χωρίς το παρελθόν του δεν μπορεί να κατανοηθεί: «Καμία πραγματικότητα», λέει ο ίδιος, «δεν είναι τόσο ουσιώδης για την αυτοσυνειδησία μας, όσο η Ιστορία μας. 
• Ο,τι βιώνουμε στο παρόν, το κατανοούμε πολύ καθαρότερα μέσω της Ιστορίας μας». 

Και ο Σαρτρ συμπληρώνει:

• «Είμαστε το παρελθόν μας και το παρόν είναι το παρελθόν του… Χωρίς το παρελθόν μας δεν είμαστε εμείς». 

Επομένως το παρελθόν μας είναι ουσιώδες στοιχείο της ταυτότητάς μας. Κατά μείζονα λόγο η ιστορική συνέχεια ενός λαού είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητάς του. Γι’ αυτό και η ιστορικότητα προστατεύεται νομικά τόσο ως στοιχείο της ταυτότητας των λαών όσο και των ατόμων.

• Πράγματι, τόσο το διεθνές δίκαιο όσο και οι εθνικές νομοθεσίες προστατεύουν την ιστορική ταυτότητα των λαών. 
• Χαρακτηριστικό παράδειγμα: πλείστες όσες χώρες θεωρούν έγκλημα την άρνηση του Ολοκαυτώματος καθώς και άλλων γενοκτονιών. Ετσι, αν κάποιος σήμερα αρνηθεί ότι συνέβη το Ολοκαύτωμα του εβραϊκού λαού θεωρείται –και ορθά!– ότι έχει τελέσει αξιόποινη πράξη. Οχι βέβαια επειδή υπέπεσε σε ένα ιστορικό λάθος. Ούτε, ασφαλώς, επειδή προέβη σε διατύπωση γνώμης, όταν μάλιστα η ελευθερία της έκφρασης προστατεύεται από το Σύνταγμα. 
• Αλλά επειδή πλήττει κάτι πολύ ουσιαστικότερο: το υπερατομικό έννομο αγαθό της ιστορικής ταυτότητας του εβραϊκού έθνους. 
• Γι’ αυτό και η άρνηση ιστορικών γεγονότων, που θέτουν υπό αμφισβήτηση την ιστορική ταυτότητα ενός λαού έχουν θεωρηθεί πράξεις ιδιαίτερης απαξίας. Οπως γράφει ο Αλισντερ Μάκινταϊρ στο βιβλίο του «After Virtue»: «Μπορώ να απαντήσω στο ερώτημα “Τι πρέπει να κάνω;” μόνο αν απαντήσω στο προγενέστερο ερώτημα: “Σε ποια ιστορία ή ιστορίες διαπιστώνω ότι ανήκω;”… Η ηθική διαβούλευση αφορά περισσότερο την ερμηνεία της ιστορίας της ζωής μου παρά την άσκηση της βούλησής μου».

Είναι, λοιπόν, αδύνατο να συλλάβουμε την έννοια ενός λαού χωρίς το παρελθόν του, όπως είναι εξίσου αδύνατο να αποστερήσουμε από το παρελθόν του ένα φυσικό πρόσωπο, αφού η βλάβη που του προσγίγνεται με τη λεγόμενη «κλοπή ταυτότητας» («identity theft») προσομοιάζει με ηθικό και κοινωνικό θάνατο. 

Αν για μια στιγμή φανταστούμε ότι η Ελλάδα αιφνιδίως κατοικήθηκε από έναν άλλο λαό, άσχετο με την ιστορία των Ελλήνων, αυτός ο νέος λαός δεν θα μπορούσε να αποκαλείται ελληνικός. Ο λαός είναι η Ιστορία του. Η ιστορική ταυτότητα θα πρέπει επομένως να είναι σεβαστή ομοιόμορφα και συμμέτρως ως προς κάθε αναφορά και όχι αναλόγως με την πολιτική επιρροή ή άλλα εξωνομικά κριτήρια και σκοπιμότητες.

• Η Ιστορία ενός λαού είναι κρίσιμη για την αυτοσυνειδησία του αλλά και για τον προσδιορισμό της θέσης του στην κοινωνία των εθνών. Η εξάλειψη της Ιστορίας του, η προσβολή της ιστορικής μνήμης του, μπορεί να έχει εξοντωτικές συνέπειες για την ύπαρξη και συνέχειά του. 
• Οταν μάλιστα η παγκόσμια κοινή γνώμη διαμορφώνεται κατά μέγα μέρος όχι σε πανεπιστημιακές ή σχολικές αίθουσες, αλλά στον ανεξέλεγκτο ψηφιακό χώρο του Διαδικτύου, όπου ο έλεγχος και η ανασκευή μιας ανακριβούς πληροφορίας είναι ισχνή έως αδύνατη, η ιστορική ταυτότητα καθίσταται ακόμη περισσότερο ευάλωτη. 
• Δεν είναι τυχαίο το συχνά λεγόμενο, ότι δύο είναι οι αποτελεσματικότεροι τρόποι για να επιτευχθεί η εξαφάνιση ενός λαού: η εξάλειψη της γλώσσας του και η απεμπόληση της Ιστορίας του.

Η γνώση, κατανόηση και ανάμνηση σημαντικών ιστορικών γεγονότων όπως το Ολοκαύτωμα για τους Εβραίους και, αντίστοιχα, όπως η ελληνικότητα της Μακεδονίας, νοουμένης ως ιστορικού μεγέθους και όχι ως γεωγραφικού χώρου, δεν έχουν μόνον ηθική αξία.
Αποτελούν στοιχεία της ταυτότητας του εκάστοτε λαού και επομένως απαραίτητη προϋπόθεση της ύπαρξής του.
Η πλαστογράφηση της Ιστορίας ενός έθνους και η διεργασία λήθης που συνεπάγεται, είναι αρχή πολιτιστικής γενοκτονίας και αποτελεί ύπουλη, αποτελεσματική και μη αναστρέψιμη μέθοδο φθοράς εθνοτήτων.

• Την ίδια βλάβη, ωστόσο, που προκαλεί η άρνηση του Ολοκαυτώματος στον εβραϊκό λαό προκαλεί και στον ελληνικό η παραχώρηση του ονόματος της Μακεδονίας με τη συμφωνία των Πρεσπών: Αλλοιώνεται και φαλκιδεύεται η ιστορική μας ταυτότητα και συνέχειά μας. Ο,τι όμως τόσες πολιτισμένες χώρες προστατεύουν με ποινικές διατάξεις για τον λαό του Ισραήλ, εμείς δεν θα πρέπει να το παραχωρήσουμε με την υπογραφή μας.

* Ο κ. Χρίστος Χ. Μυλωνόπουλος είναι καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών - Δικηγόρος.
ΠΗΓΗ
===========

• Γιατί ένα ασήμαντο κρατίδιο όπως η FYROM βρίσκεται στο επίκεντρο;

  Για 28 χρόνια η Ελλάδα και η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας διαφωνούν για το όνομα της χώρας αυτής
  Πράγματι για 28 χρόνια η Ελλάδα και η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας διαφωνούν για το όνομα της χώρας αυτής.
  Η Ελλάδα μέχρι σήμερα αντιδρούσε και εμπόδιζε το κράτος αυτό να υλοποιήσει την επιθυμία του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. με κύρια αιτιολογία ότι το όνομα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ που υιοθέτησε συμπίπτει επακριβώς, με την ονομασία της βόρειας επαρχίας της και είναι φυσικό να μη θέλει να υπάρξει στο μέλλον, ουδεμία διεκδίκηση εδαφών από το συγκεκριμένο κρατίδιο ή να αφομοιώσει την ιστορική κληρονομιά της Αρχαίας Μακεδονίας και του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
  Ωστόσο προσφάτως, κάποιες διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο μερών επέτρεψαν ώστε οι πρωθυπουργοί της Ελλάδος Α.Τσίπρας & ΠΓΔΜ Ζ. Ζαεφ  να υπογράψουν συμφωνία, στις όχθες της μεγάλης λίμνης των Πρεσπών στα σύνορα των δύο χωρών βάση της οποίας συμφωνήθηκε, η αλλαγή του συντάγματος της ΠΓΔΜ με κύρια σημεία, την αλλαγή του ονόματος από «Δημοκρατία της Μακεδονίας»  σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» καθώς και κάποιες άλλες Συνταγματικές αλλάγές αφαιρώντας οποιαδήποτε αναφορά στην προστασία των Μακεδονικών μειονοτήτων εκτός της επικράτειάς της.
  Όμως η συμφωνία δεν γίνεται απόλυτα αποδεκτή.
  Ο Πρόεδρος  της ΠΓΔΜ  Γκιόργκι Ιβάνοφ έχει δηλώσει ότι ουδέποτε πρόκειται να υπογράψει μία τέτοια συμφωνία  καθόσον πιστεύει ότι γίνονται πολλές παραχωρήσεις στην Ελλάδα.
  Το ίδιο συμβαίνει και από την πλευρά της Ελλάδος, όπου ένα συντριπτικό μέρος του πληθυσμού δεν αποδέχεται τη συμφωνία, πράγμα που εκτός από το προχθεσινό συλλαλητήριο, διάφορες δημοσκοπήσεις ανεβάζουν τον αριθμό των επικριτών περίπου στο 70% του Ελληνικού πληθυσμού.
  Αναμφίβολα η διαμάχη γύρω από το όνομα, εμποδίζει τη χώρα αυτή να μετακινηθεί περισσότερο προς την τροχιά της Ευρώπης, πράγμα που το επιθυμεί διακαώς η Ρωσία, που δεν θα ήθελε την περαιτέρω αύξηση της επιρροής της Ε.Ε. στα Βαλκάνια. Μάλιστα στο πρόσφατο παρελθόν είχε αντιδράσει πολύ έντονα στην απόφαση του επί 26 χρόνια ηγέτη του Μαυροβουνίου Τζουκάνοβιτς να εντάξει τη χώρα του στο ΝΑΤΟ που αποτελεί και τον προθάλαμο της Ευρωπαικής Ένωσης.
  
  • Με δεδομένο ότι οι Οικονομίες και οι πλουτοπαραγωγικές πηγές των χωρών του Δυτικού τμήματος της χερσονήσου του Αίμου ελάχιστο ενδιαφέρον παρουσιάζουν γιά τις υπερδυνάμεις  Ρωσία & ΗΠΑ τίθεται ένα ερώτημα
  • γιατί εκδηλώνεται αυτό το λίαν έντονο ενδιαφέρον για το κρατίδιο των 26.000 τετραγωνικών χλμ. με πληθυσμό των 2,0 εκατομ. και την σχεδόν ανύπαρκτη Οικονομία;
   Ήταν πράγματι η διαμάχη για το όνομα μόνο ή είναι κάτι πολύ περισσότερο απ΄όσο θέλουν να φαίνεται και μήπως η όλη διαμάχη είναι η απόρρoια των επιδράσεων της Γεωγραφίας στις διεθνείς σχέσεις αλλά και στην διεθνή πολιτική;
  Ο Otto Von Bismarck o δημιουργός της ενοποίησης των Γερμανικών κρατιδίων το 1871 που είχε αντιληφθεί ότι η τεχνολογικά αναπτυσσόμενη Γερμανική Οικονομία για να επιβιώσει και να διασφαλισθεί χρειάζεται πρώτες ύλες είχε πει: « όποιoς ελέγχει την κοιλάδα του Βαρδάρη (που μοιραίως καταλήγει στο Αιγαίο και στη Θεσσαλονίκη) ελέγχει τις σύνδεσεις μεταξύ Ευρώπης και Μ.Ανατολής και όποιος ελέγχει τις συνδέσεις της Ευρώπης και Μ. Ανατολής ελέγχει και τις συνδέσεις μεταξύ Μ.Ανατολής και Ασίας».
  Δεν χρειάζεται και πολύ σκέψη να καταλάβουμε τη Στρατηγική σημασία αυτού του συγκεκριμένου διαδρόμου για τη μεταφορά αγαθών της Άπω Ανατολής προς την Κ. Ευρώπη αλλά και κατά πόσο αυξάνεται η  δυνατότητα πρόσβασης των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης προς επηρεασμό των χωρών της Μ.Ανατολής και της Ευρασίας.
  
  • Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι οι χώρες της χερσονήσου του Αίμου αποτελούν το κλειδί  για τον έλεγχο των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης πράγμα που γνωρίζοντας τη Στρατηγική σημασία τους, η ενοποιημένη από το 1990 Γερμανία και με την βοήθεια του καθολικού lobby υλοποίησε το αρχέγονο δόγμα της που πάντα στόχευε, στην  διάσπαση της Ανατολικής Ευρώπης με βάση την Εθνολογική της σύσταση και που βρήκε λαμπρό επιστέγασμα στην διάλυση της  Γιουγκοσλαυίας στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα για τις δυνατότητες της Γερμανικής εξουσίας.
  Παρόλα αυτά η επιρροή της Ρωσίας σε ορισμένα από τα κράτη της  Κ. Ευρώπης & των Βαλκανίων  και δη στη Σερβία απειλεί τον μεγαλεπήβολο σχεδιασμό έστω και μετά την συμφωνία των Πρεσπών.
  Τελειώνοντας παραθέτουμε ένα απόφθεγμα του von Bismarck : «Αν ξαναγίνει πόλεμος στην Ευρώπη, θα ξεκινήσει από κάποια ανοησία στα Βαλκάνια».
  
  Δημήτρης Α. Ζακοντίνος
  Οικονομολόγος μέλος & τ. Αντιπρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών