Πάολο Σαβόνα: Η εικοσαετία του ευρώ...

ΑΠΟ ΤΟ "PRESS-GR"
Στην 20η επέτειο από τη γέννηση του ευρώ, ο Economist αφιερώνει δύο άρθρα με τίτλους «Το ευρώ δεν είναι ακόμη ασφαλές» και «Η μη ικανοποιητικά μαγειρεμένη Ένωση». Σε αυτά τα άρθρα αναγνωρίζεται ότι η κρίση του δημόσιου χρέους, που ακολούθησε την αμερικανική χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, είχε διαδώσει τον φόβο ότι το... ευρωπαϊκό νόμισμα θα καταρρεύσει, αλλά η ισχυρή στήριξη που δόθηκε από τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης και από την κοινή γνώμη απέφυγε το δράμα.
Ωστόσο, αποδέχονται ότι "η στήριξη αυτή δεν αντικατοπτρίζει την οικονομική και πολιτική επιτυχία", καθώς η ευρωπαϊκή ανάπτυξη παραμένει χαμηλή και άνισα διανεμημένη, η ανεργία παραμένει υψηλή σε αρκετές χώρες μέλη και οι μισθοί στο σύνολο των κρατών αυξάνονται ελάχιστα.
"Η ιστορία του ευρώ - συνεχίζει το έγκριτο εβδομαδιαίο- είναι διάσπαρτη από τα λάθη των τεχνοκρατών". 
  • Το χειρότερο όλων είναι η μη αναγνώριση του ελληνικού χρέους ως απεχθούς [μη αποπληρωτέου] και οι αποφάσεις που ελήφθησαν για την υπεράσπισή του προκάλεσαν μιαν ύφεση που μείωσε κατά 1/4 το ΑΕΠ της Ελλάδας. Η αυστηρότητα των λεγομένων αφορά, επίσης, στην ΕΚΤ «που έχει μια επαίσχυντη ιστορία περιοριστικής νομισματικής πολιτικής» η οποία πολιτική, μεταξύ άλλων, «εγκατέλειψε μόνες και στην τύχη τους συνειδητά τις υποβαθμισμένες σε ύφεση περιοχές» και «καθυστέρησε ιδιαίτερα να αντιδράσει στο αμερικανικό κραχ του 2008, εξετάζοντας το με έναν αλαζονικό τρόπο ως ένα μεμονωμένο αμερικανικό πρόβλημα. (ΒLogger: άλλος ένας που γράφει κόντρα στον Βενιζέλο, ο οποίος όχι μόνο δεν δέχεται ότι το χρέος είναι απεχθές, αλλά κάνει ένα βήμα παραπέρα και το ονομάζει και βιώσιμο. Ρε Σαβόνα ρώτησες τον Βένι;)
«Η θεώρηση του Economist θα καταστεί ιδιαίτερα διεισδυτική αφού αποδίδει στην ΕΚΤ το 2011 την συνεισφορά με τις πολιτικές της να φέρει την Ευρώπη στην ύφεση αυξάνοντας αιφνίδια και βιαστικά τα επιτόκια της» λάθος που διαπράχτηκε από τον Jean-Claude Trichet, αλλά δεν γλυτώνει και τον διάδοχο του, τον Mario Draghi, του οποίου η " υπόσχεση 2012 να κάνει ό,τι χρειάζεται για να σώσει το ευρώ ήταν μια αυτοσχέδια πράξη". Η ανάλυση συνεχίζεται υποστηρίζοντας πως ότι η κακή διαχείριση της κρίσης "έχει ήδη διασπάσει την Ευρώπη μεταξύ χωρών πιστωτών και χωρών οφειλετών, βοηθώντας τα λαϊκίστικα κόμματα να αναδυθούν". 
Ακριβώς επειδή «η κρίση μπορεί να επανέλθει, θα μπορούσαμε και να βρεθούμε σε μια πολιτική κατάσταση ακόμα χειρότερη». Όσο για το τι πρέπει να κάνουμε στο δια ταύτα, αναφέρει πως είναι απαραίτητο να “αποφύγουμε το γεγονός της αλληλοσύνδεσης, οι τράπεζες και τα κρατικά χρέη να σπρώχνουν το ένα το άλλο, καταστρέφοντας την οικονομία. Οι διαφορές μεταξύ των οικονομιών της ευρωζώνης απαιτούν οι τοπικές διαταραχές να αντισταθμίζονται με απώλεια της νομισματικής ανεξαρτησίας τους... 
  • Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ, πρέπει να έχουν περισσότερο περιθώριο για δημοσιονομικό κίνητρο κατά την κρίση. 
  • Αυτό, ωστόσο, για τους ίδιους κανόνες της ΕΕ, δεν είναι εφικτό για χώρες όπως η Ιταλία, που πλήττονται από δεκαετίες υψηλού χρέους. 
  • Οι πολίτες των χρεωμένων κρατών δεν μπορούν να αντέξουν σε μια διαρκή στασιμότητα...
Η ευρωζώνη θα πρέπει να έχει μια κάποια κεντρική δημοσιονομική πολιτική, με στόχο ακριβώς την μη ανακύκλωση... που θα πρέπει να περιλαμβάνει επενδυτικές δαπάνες με σκοπό... και μια κοινή ασφάλιση κατά της ανεργίας. "Λίγες μέρες πριν o Mario Monti είχε δηλώσει ότι η ΕΕ θα έπρεπε να είχε αναλάβει στοχευμένο επενδυτικό σχέδιο υπό τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Άλλοι ακολούθησαν αυτή τη γραμμή επανεξέτασης της ακολουθούμενης πολιτικής, παραδεχόμενοι την ανάγκη δημοσιονομικών κινήτρων στην επενδυτική πλευρά. Όλες αυτές οι θέσεις εκφράζονται στις 7 Σεπτεμβρίου 2018 στο έγγραφο που διαβιβάστηκε στις Βρυξέλλες και στην Φρανκφούρτη σε εφαρμογή της παραγράφου 29 της κυβερνητικής σύμβασης, με τίτλο “Una politeia per un’Europa diversa, più forte e più equa” [Μια Πολιτεία για μια διαφορετική, ισχυρότερη και δικαιότερη Ευρώπη], εφαρμόζοντας την παράγραφο 29 της κυβερνητικής σύμβασης. Σκοπός του έγγραφου ήταν η αποσκίρτηση των ενδοευρωπαϊκών σχέσεων από τον πολιτικά επικίνδυνο βαλτότοπο των συζητήσεων για τη συμμόρφωση με τις δημοσιονομικές παραμέτρους που οδηγούν την ΕΕ προς την επίφοβη κατά τον Economist κατεύθυνση.
Στην περίπτωση της Ιταλίας, μεταφράζεται στον ευρωπαϊκό διάλογο που με υπομονή και επιμονή διεξήγαγε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθοδηγώντας την ώθηση της κερδοσκοπίας της αγοράς, για το παραδοσιακό σχέδιο, κρατώντας το ευρώ σε μια κατάσταση ανασφάλειας (Draghi την αποκάλεσε «ατέλεια -incompletezza-», ενώ ο Economist «μη ικανοποιητικό μαγείρεμα»). Αυτή η κατάσταση αντανακλάται αρνητικά στις ενδοευρωπαϊκές οικονομικές εξελίξεις οι οποίες είναι ήδη μη ικανοποιητικές, θέτοντας σε κίνδυνο τις πολιτικές ισορροπίες, όπως αποδεικνύεται από τις γαλλικές ταραχές και την ιταλική δυσαρέσκεια. Ο Economist αποδέχεται ότι η οικονομική κρίση μπορεί να επιστρέψει, ενώ είναι ήδη εδώ, και χτυπάει με διαφορετικό τρόπο σε τοπικό επίπεδο, όλα μας διαμηνύουν ότι αντιμετωπίζουμε μια νέα τραγική και" τεχνοκρατικά λανθασμένη” αξιολόγηση. Η δράση της ΕΕ έχει εδώ και πολύ καιρό αναπτύξει μιαν επικίνδυνη μετατόπιση για την ίδια της την επιβίωση. Στην Ιταλία δεν θέλουν την συζήτηση του θέματος, και όταν μιλάνε αρνούνται να δουν την πραγματικότητα. Η διάλεξη που δόθηκε από τον Jan Kregel στην Ακαδημία Lincei την περασμένη Παρασκευή 11/01, είναι μια σαφής περιγραφή του τι πρέπει να γίνει για να βγούμε από αυτή την κατάσταση.
Εκούσια ή ακούσια, δεν μπορεί να αποφευχθεί η έναρξη διαλόγου για τη μεταρρύθμιση της θεσμικού πλαισίου του οικοδομήματος και των πολιτικών της ΕΕ, όπως ζητήθηκε από την ιταλική πρόταση. Όχι μόνο για το όφελος του ευρώ, αλλά κυρίως για την πολιτική σταθερότητα της Ένωσης. Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι δεν είναι μόνο η Γαλλία, όπως υποστηρίζεται από το περιοδικό The Economist, αλλά είναι και η Ιταλία που κινείται προς την σωστή κατεύθυνση, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει ταράξει την απροθυμία, για να μην πω κυριολεκτικά την απέχθεια, που επέδειξαν πολλές χώρες της ευρωζώνης, η Επιτροπή ακόμη και η ίδια ΕΚΤ. Αρνούνται ένα πιο ευρύ διάλογο που θα περιλαμβάνει την αναγκαιότητα της παρουσίας στην ευρωζώνης ενός δανειστή έσχατης ανάγκης (lender of last resort), πέστε τον ESM ή ταμείο διάσωσης, και συγχρόνως ενός κοινού ταμείου για την καταπολέμηση της ανεργίας, όπως απαιτούν οι Γάλλοι, υπό ευρωπαϊκό έλεγχο ναι, αλλά χωρίς όρους που να λειτουργούν προς την αντίθετη κατεύθυνση από την ανάπτυξη.
  • Το διαθέσιμο χρονοδιάγραμμα των αποφάσεων είναι πολύ μικρότερο από αυτό που επιβάλλεται από τις προσδοκίες και τα αποτελέσματα μιας νέας ευρωπαϊκής νομοθετικής περιόδου, και αν δεν δράσουμε άμεσα, μάλλον δεν θα πάμε πέρα από την Πρωτομαγιά 2019.

Paolo Savona, Il Messaggero, 14.1.19
---------

Σχόλια