Η Ελλάδα τυπικά εκτός μνημονίων αλλά πρακτικά είναι ανίσχυρη, χωρίς σταθερή πρόσβαση στις αγορές και μη επενδύσιμη
Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις της Ελλάδος στην μεταμνημονιακή περίοδο που ξεκινάει από τις 20 Αυγούστου;
Σήμερα 20 Αυγούστου 2018 μετά από σχεδόν 8 χρόνια μνημονίων
η Ελλάδα βγαίνει τυπικά από τα μνημόνια και θα μπορούσε κάλλιστα να
ειπωθεί ότι είναι μια ιστορική ημέρα.
Όμως πρακτικά η Ελλάδα παραμένει σε ομηρία διαρκείας, οι δανειστές θα αξιολογούν την Ελλάδα 3 με 4 φορές τον χρόνο και η αυστηρή εποπτεία θα διαρκέσει για πολλά – πολλά χρόνια.
Η Ελλάδα εξέρχεται από τα μνημόνια τυπικά γιατί πρακτικά η Ελλάδα παραμένει σε συνεχή ομηρεία διαρκείας.
2)Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί για σταθερά υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% έως το 2022 και 2,2% μετά το 2022 έως το 2060.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σε παρούσες αξίες έως το 2022 το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να έχει πρωτογενή πλεονάσματα 31-32 δισεκ. ευρώ.
Επίσης σε παρούσες αξίες – χωρίς αναγωγές – η Ελλάδα θα πρέπει να συγκεντρώσει 150 δισεκ. ευρώ από πρωτογενή πλεονάσματα μεταξύ του διαστήματος 2023 με 2060.
Συνολικά η Ελλάδα σε παρούσες αξίες θα πρέπει να συγκεντρώσει από πρωτογενή πλεονάσματα 180 δισεκ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 73% των δανείων που έχει συνάψει από τους δανειστές η Ελλάδα σχεδόν 250 δισεκ. ευρώ.
Το φορτίο είναι βαρύ για τον ελληνικό λαό, ουσιαστικά 180 δισεκ. θα πάνε στην εξυπηρέτηση του χρέους αντί στην ανάπτυξη και σε μια στοιχειώδη κοινωνική πολιτική.
3)Η Ελλάδα μπορεί να πριμοδοτήθηκε από 24,1 δισεκ. κεφαλαιακού αποθέματος αλλά αυτά τα 24,1 δισεκ. υπάρχουν ως μηχανισμός ασφαλείας όχι για να χρησιμοποιηθούν.
Εάν οι αγορές αντιληφθούν ότι η Ελλάδα χρησιμοποιεί το cash buffer των 24,1 δισεκ. επειδή δεν μπορεί να βγει στις αγορές είναι 100% σίγουρο ότι αμέσως θα τιμωρήσουν τα ελληνικά ομόλογα εκτοξεύοντας τις αποδόσεις λόγω της αύξησης του ρίσκου χώρας.
4)Η Ελλάδα βγαίνει – συγκυριακά – σε μια λάθος στιγμή από την προστασία των μνημονίων.
Μπορεί τα μνημόνια να στιγματίστηκαν – ίσως και δικαίως – από την κοινωνία αλλά παρέχουν προστασία στην ελληνική αγορά και οικονομία.
Χωρίς προστασία η Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει την κρίση στις αναδυόμενες αγορές – η Ελλάδα είναι αναδυόμενη αγορά – όπου τα εθνικά νομίσματα όπως λίρα Τουρκίας και pesos Αργεντινής δέχονται ακραία υποτιμητική κερδοσκοπία.
5) Η Ελλάδα βγαίνει – συγκυριακά – σε μια λάθος στιγμή από την προστασία των μνημονίων.
Ενώ η Τουρκία έχει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, η Ελλάδα εύλογα παρακολουθεί τις εξελίξεις και στην Ιταλία με το 10ετές ομόλογο αναφοράς να βρίσκεται στο 3,12%.
Όσο δεν υποχωρούν οι αποδόσεις των Ιταλικών ομολόγων τόσο δεν θα υποχωρούν και οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων.
Έχει διαπιστωθεί ότι π.χ. στα 10ετή ομόλογα το fair value η δίκαιη διαφορά μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας είναι 1,10% με 1,20%.
Εάν η Ιταλία είναι 3,10% η Ελλάδα είναι 4,30%.
Η Ιταλία καθορίζει το κόστος δανεισμού της Ελλάδος και με επιτόκια 4,5% στην 10ετία – μαζί με ένα εύλογο premium – δεν μπορεί να δανειστεί η Ελλάδα.
6)Οι επενδυτές θα ξεκινήσουν ένα μακράς διάρκειας διάλογο με την Ελλάδα και ο διάλογος αυτός δεν θα είναι ούτε εύκολος ούτε ευχάριστος.
Οι αγορές θα τιμωρήσουν την Ελλάδα εκτοξεύοντας τα επιτόκια στα ομόλογα
-εάν αρχίσει παροχές
-εάν εγκαταλείψει τις μεταρρυθμίσεις
-εάν χρησιμοποιήσει για άλλους σκοπούς το cash buffer των 24,1 δισεκ. ευρώ
-εάν καθυστερήσει πολύ να βγει στις αγορές με νέα δημοπρασία ομολόγων.
7)Η Ελλάδα βγαίνει από τα μνημόνια και δεν είναι επενδύσιμη ως αγορά, το ελληνικό χρηματιστήριο στις 710 μονάδες είναι αποτυχία.
Οι τράπεζες είναι σε ομηρία λόγω των προβληματικών ανοιγμάτων από κακά δάνεια ύψους 90 δισεκ. τα προ προβλέψεων έσοδα μειώνονται και ο κίνδυνος νέων αυξήσεων κεφαλαίου είναι πολύ μεγάλος καθώς χρειάζεται γενναία αναβάθμιση της ποιότητας των κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι τράπεζες είναι κινητήριος δύναμη…και αντί οι τράπεζες να τρέχουν μαραθώνιο βρίσκονται ακόμη στα αποδυτήρια καθώς δεν έχουν βγάλει τις πατερίτσες.
8)Είναι αληθές ότι η κυβέρνηση παρά τα τραγικά της λάθη έχει επιχειρήσει να σταθεροποιήσει την οικονομία αλλά έχοντας χάσει την εμπιστοσύνη των αγορών η Ελλάδα κυρίως με υπαιτιότητα της αριστερής κυβέρνησης του 2015 – 2016 δεν θα δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα έχει αναβαθμιστεί σε ΒΒ- βαθμολογία υψηλότερη από την Τουρκία και τα ομόλογα αντί να ενισχυθούν υποχωρούν και το χρηματιστήριο…απαξιώνεται.
9)Είναι κοινωνική πολιτική να μην μειωθούν οι συντάξεις αλλά αποτελεί μικροπολιτική για τις αγορές.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και αύριο η κυβέρνηση της ΝΔ θα πρέπει να πάρει μια απόφαση θέλει να έχει σύμμαχο την κοινωνία ή σύμμαχο τις αγορές.
Να εναρμονιστούν και οι δύο παράμετροι είναι πολύ δύσκολο καθώς οι μεταμνημονιακές δεσμεύσεις δεν επιτρέπουν ελιγμούς.
www.bankingnews.gr_ΠΗΓΗ
Όμως πρακτικά η Ελλάδα παραμένει σε ομηρία διαρκείας, οι δανειστές θα αξιολογούν την Ελλάδα 3 με 4 φορές τον χρόνο και η αυστηρή εποπτεία θα διαρκέσει για πολλά – πολλά χρόνια.
Η Ελλάδα εξέρχεται από τα μνημόνια τυπικά γιατί πρακτικά η Ελλάδα παραμένει σε συνεχή ομηρεία διαρκείας.
- Στις 20 Αυγούστου η Ελλάδα τυπικά βγαίνει από τα μνημόνια μετά από 8 μεγάλων θυσιών του λαού και επώδυνων πολιτικών αποφάσεων αλλά πρακτικά η Ελλάδα συνεχίζει να παραμένει ανίσχυρη, χωρίς σταθερά διασφαλισμένη πρόσβαση στις αγορές και ούσα μη επενδύσιμη δεν προσελκύει το διεθνές κεφάλαιο.
- Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις της Ελλάδος στην μεταμνημονιακή περίοδο που ξεκινάει από τις 20 Αυγούστου;
- 1)Μεταξύ των χωρών που υπέστησαν μνημόνια η Ελλάδα είναι η μόνη που χρειάστηκε 3 προγράμματα στήριξης, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Κύπρος χρειάστηκαν μόνο 1 πρόγραμμα…και ταυτόχρονα έχει χαρακτηρισμένο μη βιώσιμο χρέος.
- Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της ευρωζώνης με μη βιώσιμο χρέος.
- Οι παρεμβάσεις που έχουν υπάρξει το έχουν καταστήσει εξυπηρετήσιμο αλλά όπως τονίζει το ΔΝΤ αλλά και η ΕΚΤ η Ελλάδα μετά το 2033 έχει μη βιώσιμο χρέος.
2)Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί για σταθερά υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% έως το 2022 και 2,2% μετά το 2022 έως το 2060.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σε παρούσες αξίες έως το 2022 το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να έχει πρωτογενή πλεονάσματα 31-32 δισεκ. ευρώ.
Επίσης σε παρούσες αξίες – χωρίς αναγωγές – η Ελλάδα θα πρέπει να συγκεντρώσει 150 δισεκ. ευρώ από πρωτογενή πλεονάσματα μεταξύ του διαστήματος 2023 με 2060.
Συνολικά η Ελλάδα σε παρούσες αξίες θα πρέπει να συγκεντρώσει από πρωτογενή πλεονάσματα 180 δισεκ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 73% των δανείων που έχει συνάψει από τους δανειστές η Ελλάδα σχεδόν 250 δισεκ. ευρώ.
Το φορτίο είναι βαρύ για τον ελληνικό λαό, ουσιαστικά 180 δισεκ. θα πάνε στην εξυπηρέτηση του χρέους αντί στην ανάπτυξη και σε μια στοιχειώδη κοινωνική πολιτική.
3)Η Ελλάδα μπορεί να πριμοδοτήθηκε από 24,1 δισεκ. κεφαλαιακού αποθέματος αλλά αυτά τα 24,1 δισεκ. υπάρχουν ως μηχανισμός ασφαλείας όχι για να χρησιμοποιηθούν.
Εάν οι αγορές αντιληφθούν ότι η Ελλάδα χρησιμοποιεί το cash buffer των 24,1 δισεκ. επειδή δεν μπορεί να βγει στις αγορές είναι 100% σίγουρο ότι αμέσως θα τιμωρήσουν τα ελληνικά ομόλογα εκτοξεύοντας τις αποδόσεις λόγω της αύξησης του ρίσκου χώρας.
4)Η Ελλάδα βγαίνει – συγκυριακά – σε μια λάθος στιγμή από την προστασία των μνημονίων.
Μπορεί τα μνημόνια να στιγματίστηκαν – ίσως και δικαίως – από την κοινωνία αλλά παρέχουν προστασία στην ελληνική αγορά και οικονομία.
Χωρίς προστασία η Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει την κρίση στις αναδυόμενες αγορές – η Ελλάδα είναι αναδυόμενη αγορά – όπου τα εθνικά νομίσματα όπως λίρα Τουρκίας και pesos Αργεντινής δέχονται ακραία υποτιμητική κερδοσκοπία.
5) Η Ελλάδα βγαίνει – συγκυριακά – σε μια λάθος στιγμή από την προστασία των μνημονίων.
Ενώ η Τουρκία έχει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, η Ελλάδα εύλογα παρακολουθεί τις εξελίξεις και στην Ιταλία με το 10ετές ομόλογο αναφοράς να βρίσκεται στο 3,12%.
Όσο δεν υποχωρούν οι αποδόσεις των Ιταλικών ομολόγων τόσο δεν θα υποχωρούν και οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων.
Έχει διαπιστωθεί ότι π.χ. στα 10ετή ομόλογα το fair value η δίκαιη διαφορά μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας είναι 1,10% με 1,20%.
Εάν η Ιταλία είναι 3,10% η Ελλάδα είναι 4,30%.
Η Ιταλία καθορίζει το κόστος δανεισμού της Ελλάδος και με επιτόκια 4,5% στην 10ετία – μαζί με ένα εύλογο premium – δεν μπορεί να δανειστεί η Ελλάδα.
6)Οι επενδυτές θα ξεκινήσουν ένα μακράς διάρκειας διάλογο με την Ελλάδα και ο διάλογος αυτός δεν θα είναι ούτε εύκολος ούτε ευχάριστος.
Οι αγορές θα τιμωρήσουν την Ελλάδα εκτοξεύοντας τα επιτόκια στα ομόλογα
-εάν αρχίσει παροχές
-εάν εγκαταλείψει τις μεταρρυθμίσεις
-εάν χρησιμοποιήσει για άλλους σκοπούς το cash buffer των 24,1 δισεκ. ευρώ
-εάν καθυστερήσει πολύ να βγει στις αγορές με νέα δημοπρασία ομολόγων.
7)Η Ελλάδα βγαίνει από τα μνημόνια και δεν είναι επενδύσιμη ως αγορά, το ελληνικό χρηματιστήριο στις 710 μονάδες είναι αποτυχία.
Οι τράπεζες είναι σε ομηρία λόγω των προβληματικών ανοιγμάτων από κακά δάνεια ύψους 90 δισεκ. τα προ προβλέψεων έσοδα μειώνονται και ο κίνδυνος νέων αυξήσεων κεφαλαίου είναι πολύ μεγάλος καθώς χρειάζεται γενναία αναβάθμιση της ποιότητας των κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι τράπεζες είναι κινητήριος δύναμη…και αντί οι τράπεζες να τρέχουν μαραθώνιο βρίσκονται ακόμη στα αποδυτήρια καθώς δεν έχουν βγάλει τις πατερίτσες.
8)Είναι αληθές ότι η κυβέρνηση παρά τα τραγικά της λάθη έχει επιχειρήσει να σταθεροποιήσει την οικονομία αλλά έχοντας χάσει την εμπιστοσύνη των αγορών η Ελλάδα κυρίως με υπαιτιότητα της αριστερής κυβέρνησης του 2015 – 2016 δεν θα δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα έχει αναβαθμιστεί σε ΒΒ- βαθμολογία υψηλότερη από την Τουρκία και τα ομόλογα αντί να ενισχυθούν υποχωρούν και το χρηματιστήριο…απαξιώνεται.
9)Είναι κοινωνική πολιτική να μην μειωθούν οι συντάξεις αλλά αποτελεί μικροπολιτική για τις αγορές.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και αύριο η κυβέρνηση της ΝΔ θα πρέπει να πάρει μια απόφαση θέλει να έχει σύμμαχο την κοινωνία ή σύμμαχο τις αγορές.
Να εναρμονιστούν και οι δύο παράμετροι είναι πολύ δύσκολο καθώς οι μεταμνημονιακές δεσμεύσεις δεν επιτρέπουν ελιγμούς.
www.bankingnews.gr_ΠΗΓΗ
==================
Η Ελλάδα δεν έχει καμία σχέση με τα υπόλοιπα τέσσερα κράτη της
ευρωζώνης που χρησιμοποίησαν παρόμοια προγράμματα διάσωσης.
Η Ελλάδα δεν πρέπει να πανηγυρίζει.
Η έξοδος από τα μνημόνια είναι η πλέον βρώμικη σε σχέση με τις 4 άλλες χώρες που είχαν μνημόνια και έχουν εξέλθει πολύ νωρίτερα από την Ελλάδα.
Η Ελλάδα δεν έχει καμία σχέση με τα υπόλοιπα τέσσερα κράτη της ευρωζώνης που χρησιμοποίησαν παρόμοια προγράμματα διάσωσης.
Είναι μία εντελώς διαφορετική περίπτωση και αυτό φαίνεται από τους «όρους» της μεταμνημονιακής εποπτείας που θα πρέπει να ακολουθήσει για να δανείζεται με λογικά επιτόκια από τις αγορές.
Βιώσιμος δανεισμός σημαίνει ότι η Αθήνα δεν παρεκκλίνει των μεταμνημονιακών δεσμεύσεων και υλοποιεί με συνέπεια τις περίπου 250 μεταρρυθμίσεις που προβλέπει το ολιστικό σχέδιο της ανάπτυξης για την περίοδο 2018 - 2022.
Η μείωση των «κόκκινων» δανείων, η αναθεώρηση των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων, η πλήρης κατάργηση του ΕΚΑΣ ,η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων (ΔΕΣΦΑ, ΕΛΠΕ, Μαρίνα του Αλίμου, Εγνατία, ΔΕΠΑ Εμπορίου, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ), ο μηδενισμός των ληξιπρόθεσμων οφειλών του κράτους και η ολοκλήρωση του κτηματολογίου είναι ορισμένες μόνο από τις μεταρρυθμίσεις που θα εποπτεύονται στενά από το «κουαρτέτο» και μέσω των εκθέσεων αξιολόγησης που θα συντάσσουν θα γίνεται και η εκταμίευση των χρημάτων από τα ANFA’s (κέρδη ελληνικών ομολόγων που έβγαλαν η ΕΚΤ και οι υπόλοιπες τράπεζες του ευρωσυστήματος) με ρυθμό 600 εκατ. ευρώ το εξάμηνο ως το 2022.
Το νέο καθεστώς θα τεθεί σε ισχύ από τις 28 Αυγούστου, ενώ η επιτήρηση θα ανανεώνεται ανά εξάμηνο.
Η πρώτη μεταμνημονιακή επίσκεψη στην Αθήνα αναμένεται αρχές Οκτωβρίου ενόψει της κατάρτισης του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2019 από την ελληνική πλευρά.
Η Γερμανία στο Eurogroup στις 12 Ιουλίου έσβησε παράλληλα τα όνειρα για ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ενώ οριστικά αποκλείστηκε το waiver.
Η έξοδος της Ελλάδας από τα μνημόνια έχει κοινά σημεία με τις άλλες χώρες που μπήκαν και βγήκαν σε προγράμματα.
Έχει όμως και διαφορές.
Αναλυτικότερα:
1.Το πρόγραμμα αυξημένης εποπτείας - Enhanced Surveillance Programme στο οποίο θα υπαχθεί η χώρα μας είναι πολύ πιο αυστηρό σε σχέση με το πρόγραμμα παρακολούθησης - Post Programme Monitoring στο οποίο υπήχθησαν οι άλλες τέσσερις χώρες της ευρωζώνης (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Κύπρος, Ισπανία) μετά την έξοδο τους από τον μηχανισμό διάσωσης.
2. Με εξαίρεση την Ισπανία που εξόφλησε πρόωρα το 75% των δανείων που έλαβε από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό η Πορτογαλία θα εποπτεύεται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) ως το 2026,η Κύπρος ως το 2029 και η Ιρλανδία ως το 2031.
Η Ελλάδα έχει ακόμη πολύ δρόμο έως το 2060…
Ως γνωστό μέχρι να εξοφληθεί το 75% των δανείων η αυξημένη εποπτεία δεν θα αλλάξει.
3. Η ενισχυμένη εποπτεία δεν είναι καθαρή έξοδος καθώς προβλέπονται αυστηροί τριμηνιαίοι έλεγχοι.
Οι αποστολές θα έρχονται τέσσερις φορές τον χρόνο στην Αθήνα όταν τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες επισκέπτονται μόνο δύο.
Επίσης, η Γερμανία θέλει να «κουμπώσει» αυτή η επιτήρηση με την επιτήρηση από το Ταμείο, δηλαδή να συμμετέχουν και οι εκπρόσωποι του Ταμείου στις τριμηνιαίες αξιολογήσεις.
4. Οι πιστωτές θα έχουν τη δυνατότητα να ζητούν και νέα μέτρα αν η Αθήνα αποκλίνει από τον στόχο για τη διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% ώς το 2022.
Δηλαδή θα εισηγούνται διορθωτικά μέτρα σε περίπτωση που διαπιστώνουν παρεκκλίσεις.
5. Η διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων 2,2% του ΑΕΠ έως και το 2060 δεσμεύει τη χώρα σε μια σφικτή περιοριστική πολιτική και οδηγεί σε ένα πλαίσιο λιτότητας για δεκαετίες.
6. Η επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών και της ΕΚΤ από τις αγοραπωλησίες ελληνικών ομολόγων συνδέεται με δεσμεύσεις του «προγράμματος μεταμνημονιακής παρακολούθησης».
www.bankingnews.gr
Η έξοδος από τα μνημόνια είναι η πλέον βρώμικη σε σχέση με τις 4 άλλες χώρες που είχαν μνημόνια και έχουν εξέλθει πολύ νωρίτερα από την Ελλάδα.
Η Ελλάδα δεν έχει καμία σχέση με τα υπόλοιπα τέσσερα κράτη της ευρωζώνης που χρησιμοποίησαν παρόμοια προγράμματα διάσωσης.
Είναι μία εντελώς διαφορετική περίπτωση και αυτό φαίνεται από τους «όρους» της μεταμνημονιακής εποπτείας που θα πρέπει να ακολουθήσει για να δανείζεται με λογικά επιτόκια από τις αγορές.
Βιώσιμος δανεισμός σημαίνει ότι η Αθήνα δεν παρεκκλίνει των μεταμνημονιακών δεσμεύσεων και υλοποιεί με συνέπεια τις περίπου 250 μεταρρυθμίσεις που προβλέπει το ολιστικό σχέδιο της ανάπτυξης για την περίοδο 2018 - 2022.
Η μείωση των «κόκκινων» δανείων, η αναθεώρηση των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων, η πλήρης κατάργηση του ΕΚΑΣ ,η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων (ΔΕΣΦΑ, ΕΛΠΕ, Μαρίνα του Αλίμου, Εγνατία, ΔΕΠΑ Εμπορίου, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ), ο μηδενισμός των ληξιπρόθεσμων οφειλών του κράτους και η ολοκλήρωση του κτηματολογίου είναι ορισμένες μόνο από τις μεταρρυθμίσεις που θα εποπτεύονται στενά από το «κουαρτέτο» και μέσω των εκθέσεων αξιολόγησης που θα συντάσσουν θα γίνεται και η εκταμίευση των χρημάτων από τα ANFA’s (κέρδη ελληνικών ομολόγων που έβγαλαν η ΕΚΤ και οι υπόλοιπες τράπεζες του ευρωσυστήματος) με ρυθμό 600 εκατ. ευρώ το εξάμηνο ως το 2022.
Το νέο καθεστώς θα τεθεί σε ισχύ από τις 28 Αυγούστου, ενώ η επιτήρηση θα ανανεώνεται ανά εξάμηνο.
Η πρώτη μεταμνημονιακή επίσκεψη στην Αθήνα αναμένεται αρχές Οκτωβρίου ενόψει της κατάρτισης του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2019 από την ελληνική πλευρά.
Η Γερμανία στο Eurogroup στις 12 Ιουλίου έσβησε παράλληλα τα όνειρα για ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ενώ οριστικά αποκλείστηκε το waiver.
Η έξοδος της Ελλάδας από τα μνημόνια έχει κοινά σημεία με τις άλλες χώρες που μπήκαν και βγήκαν σε προγράμματα.
Έχει όμως και διαφορές.
Αναλυτικότερα:
1.Το πρόγραμμα αυξημένης εποπτείας - Enhanced Surveillance Programme στο οποίο θα υπαχθεί η χώρα μας είναι πολύ πιο αυστηρό σε σχέση με το πρόγραμμα παρακολούθησης - Post Programme Monitoring στο οποίο υπήχθησαν οι άλλες τέσσερις χώρες της ευρωζώνης (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Κύπρος, Ισπανία) μετά την έξοδο τους από τον μηχανισμό διάσωσης.
2. Με εξαίρεση την Ισπανία που εξόφλησε πρόωρα το 75% των δανείων που έλαβε από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό η Πορτογαλία θα εποπτεύεται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) ως το 2026,η Κύπρος ως το 2029 και η Ιρλανδία ως το 2031.
Η Ελλάδα έχει ακόμη πολύ δρόμο έως το 2060…
Ως γνωστό μέχρι να εξοφληθεί το 75% των δανείων η αυξημένη εποπτεία δεν θα αλλάξει.
3. Η ενισχυμένη εποπτεία δεν είναι καθαρή έξοδος καθώς προβλέπονται αυστηροί τριμηνιαίοι έλεγχοι.
Οι αποστολές θα έρχονται τέσσερις φορές τον χρόνο στην Αθήνα όταν τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες επισκέπτονται μόνο δύο.
Επίσης, η Γερμανία θέλει να «κουμπώσει» αυτή η επιτήρηση με την επιτήρηση από το Ταμείο, δηλαδή να συμμετέχουν και οι εκπρόσωποι του Ταμείου στις τριμηνιαίες αξιολογήσεις.
4. Οι πιστωτές θα έχουν τη δυνατότητα να ζητούν και νέα μέτρα αν η Αθήνα αποκλίνει από τον στόχο για τη διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% ώς το 2022.
Δηλαδή θα εισηγούνται διορθωτικά μέτρα σε περίπτωση που διαπιστώνουν παρεκκλίσεις.
5. Η διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων 2,2% του ΑΕΠ έως και το 2060 δεσμεύει τη χώρα σε μια σφικτή περιοριστική πολιτική και οδηγεί σε ένα πλαίσιο λιτότητας για δεκαετίες.
6. Η επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών και της ΕΚΤ από τις αγοραπωλησίες ελληνικών ομολόγων συνδέεται με δεσμεύσεις του «προγράμματος μεταμνημονιακής παρακολούθησης».
www.bankingnews.gr
====================
Ο Διεθνής Τύπος εκφράζει αμφιβολίες για το κατά πόσο η Ελλάδα,
παρά τα όποια βήματα προς τα εμπρός, θα κατορθώσει να ανταπεξέλθει σε
μελλοντικές δυσκολίες
Με επιφυλάξεις για τη μεταμνημονιακή πορεία της Ελλάδας
υποδέχεται ο διεθνής Τύπος το τέλος του τρίτου προγράμματος στήριξης
αύριο, Δευτέρα 20 Αυγούστου 2018.
Στην πλειονότητά τους τα δημοσιεύματα, αν και κάνουν λόγο για το τέλος μίας «Οδύσσειας», εκφράζουν αμφιβολίες για το κατά πόσο η Ελλάδα, παρά τα όποια βήματα προς τα εμπρός, θα κατορθώσει να ανταπεξέλθει σε μελλοντικές δυσκολίες.
Παράλληλα τα περισσότερα δημοσιεύματα εστιάζουν στις διαρθρωτικές αδυναμίες της ΕΕ ενώ διαβλέπουν ως τον μεγαλύτερο επόμενο κίνδυνο, αυτόν της Ιταλίας.
Τα πλέον επικριτικά εκ των δημοσιευμάτων χαρακτηρίζουν πάντως τα πρόγραμματα στήριξης ως μία αποτυχία, που κατέστρεψαν την ελληνική οικονομία ενώ η οικονομία παραμένει zombie.
Στην πλειονότητά τους τα δημοσιεύματα, αν και κάνουν λόγο για το τέλος μίας «Οδύσσειας», εκφράζουν αμφιβολίες για το κατά πόσο η Ελλάδα, παρά τα όποια βήματα προς τα εμπρός, θα κατορθώσει να ανταπεξέλθει σε μελλοντικές δυσκολίες.
Παράλληλα τα περισσότερα δημοσιεύματα εστιάζουν στις διαρθρωτικές αδυναμίες της ΕΕ ενώ διαβλέπουν ως τον μεγαλύτερο επόμενο κίνδυνο, αυτόν της Ιταλίας.
Τα πλέον επικριτικά εκ των δημοσιευμάτων χαρακτηρίζουν πάντως τα πρόγραμματα στήριξης ως μία αποτυχία, που κατέστρεψαν την ελληνική οικονομία ενώ η οικονομία παραμένει zombie.
New York Times: Η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα αλλά το πρόβλημα χρέους της Ευρωζώνης παραμένει
Ως ένα θετικό βήμα, χαρακτηρίζουν οι New York Times την έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια, ωστόσο τονίζουν πως δεν παρέχει την απαιτούμενη σιγουριά ότι, η νομισματική ένωση των 19 χωρών έχει αφήσει πίσω της τα προβλήματα με το χρέος.
Το μεγάλο χρέος στην Ελλάδα και ένα ακόμη μεγαλύτερο στην Ιταλία θα παραμείνει μια χρηματοοικονομική απειλή για την Ευρώπη που θα μπορούσε να απαιτήσει πολλά χρόνια για να απομειωθεί.
Τα προβλήματα χρέους της Ευρώπης έχουν επανειλημμένα επαναφέρει κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας τους φόβους για τη διάλυση του ευρώ, το χειρότερο σενάριο που θα προκαλούσε σοβαρές οικονομικές ζημίες στην περιοχή και θα συγκλόνιζε τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές και το εμπόριο.
Στην Ελλάδα, όλες οι κυβερνήσεις είχαν δανειστεί υπέρογκα για τρεις δεκαετίες για να χρηματοδοτήσουν γενναιόδωρες δαπάνες για συντάξεις και θέσεις εργασίας που χορηγήθηκαν σε πολιτικούς υποστηρικτές, ενώ ανέχονταν τη διαδεδομένη φοροδιαφυγή και κάλυπταν τις δημοσιονομικές ελλείψεις.
Wall Street Journal: Η ελληνική κρίση τελειώνει αλλά το χρέος της Ιταλίας είναι αυτό που τρομάζει την Ευρωζώνη
Η λήξη του τρίτου προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας αύριο Δευτέρα (20/82018) σηματοδοτεί και τον τερματισμό της κρίσης στην Ευρωζώνη αλλά η Ιταλία είναι εδώ και επαναφέρει τους φόβους σχετικά με τη σταθερότητα του ευρώ, επισημαίνει σε δημοσίευμά της η Wall Street Journal.
H EE θα παρουσιάσει ως επιτυχία την ολοκλήρωση του προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας, ένα οκταετές δράμα που πυροδότησε μεγάλες ανησυχίες για το χρέος στην Ευρωζώνη και τη βιωσιμότητα της.
Η οικονομία της Ελλάδας έχει αρχίσει να αναπτύσσεται και πάλι.
Αψηφώντας πολλές προβλέψεις, η Ελλάδα παρέμεινε στο ευρώ, χάρη στη δημόσια δυναμική υπέρ του ενιαίου νομίσματος, ακόμη και μέσα σε μια από τις βαθύτερες οικονομικές διαμάχες της σύγχρονης εποχής.
Την ίδια ώρα, επισημαίνει η αμερικανική εφημερίδα, ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron και η Γερμανίδα καγκελάριος, Angela Merkel αλλά και άλλοι ηγέτες της ΕΕ συζητούν τις επόμενες κινήσεις για την ενίσχυση της νομισματικής ένωσης, βασιζόμενες σε διάφορες αναθεωρήσεις που πηγάζουν από την κρίση.
Η Ιταλία δείχνει ότι αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό.
Οι αναταραχές στις αγορές, που εκδηλώθηκαν τον Αύγουστο του 2018 σε σχέση με το ιταλικό χρέος και οι πρόσφατες λεκτικές επιθέσεις εναντίον πολιτικών στη Ρώμη, υποδηλώνουν ότι το φαινόμενο της αποσταθεροποίησης μίας χώρας της Ευρωζώνης θα μπορούσε να επιστρέψει.
Μια πρώτη δοκιμασία θα έρθει το Φθινόπωρο του 2018, όταν η νέα «λαϊκίστικη» κυβέρνηση της Ιταλίας θα πρέπει να παρουσιάσει έναν προϋπολογισμό και να εξηγήσει πώς θα πληρώσει για τις δαπανηρές υποσχέσεις προς τους ψηφοφόρους, σημειώνει η Wall Street Journal.
Reuters: Η Ελλάδα παραμένει αντιμέτωπη με τρομοκρατικές προκλήσεις
Στην έξοδο της Ελλάδας από τα προγράμματα διάσωσης και στις προκλήσεις που παραμένουν μεγάλες, αναφέρεται το «Reuters».
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, η Ελλάδα βγαίνει από το τελευταίο από τα τρία προγράμματα διάσωσης στις 20 Αυγούστου και ελπίζει ότι θα είναι σε θέση να δανειστεί ξανά από τις διεθνείς αγορές μετά από μια σχεδόν εννιάχρονη κρίση χρέους που συρρίκνωσε την οικονομία της κατά 1/4 και την ανάγκασε να εφαρμόσει επώδυνα μέτρα λιτότητας.
Όπως αναφέρει το «Reuters», η κρίση αποδείχθηκε βαθιά τραυματική για τους Έλληνες που με ενθουσιασμό μετέτρεψαν τις δραχμές τους σε ευρώ το 2001.
Η υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος οδήγησε σε μια εποχή φθηνής πίστωσης, που χρηματοδότησε καταναλωτικά πρότυπα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα που «εκτόξευσαν» τα ελλείμματα της χώρας.
Από το 2010 που ξέσπασε η κρίση χρέους, τέσσερις διαδοχικές κυβερνήσεις έχουν προσπαθήσει να αποφύγουν τη χρεοκοπία της χώρας, στηριζόμενες στο μεγαλύτερο πρόγραμμα διάσωσης στην οικονομική ιστορία -περισσότερα από 260 δισ. δολ. σε δάνεια από τους Ευρωπαίους εταίρους και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Όπως συνεχίζει το δημοσίευμα, καθώς η Αθήνα τώρα αναμένει την επιστροφή της την ομαλότητα και την ανάκτηση της οικονομικής της κυριαρχίας, τα τραύματα παραμένουν -οι τράπεζες έχουν φορτωθεί με τεράστια χαρτοφυλάκια μη εξυπηρετούμενων δανείων και το δημόσιο χρέος της Ελλάδας εξακολουθεί να παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωζώνη, στο 180% του ΑΕΠ της.
Παρ’ όλα αυτά, κάποιες αχτίδες φωτός διαφαίνονται μέσα από τα σύννεφα, σημειώνει χαρακτηριστικά το «Reuters».
Η οικονομία, η οποία συρρικνώθηκε κατά 26% στα χρόνια της κρίσης, έχει αρχίσει να ανακάμπτει, ο τουρισμός έχει απογειωθεί και η ανεργία υποχωρεί αργά -στο 19,5% από το αποκορύφωμα του 28%.
«Εάν υπάρχει ένα μάθημα που πήραμε από την κρίση, είναι ότι σε κάθε περίπτωση, πρέπει να προστατεύουμε τη μακροοικονομική σταθερότητα», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της προηγούμενης κυβέρνησης Πάνος Τσακλόγλου στο ειδησεογραφικό πρακτορείο.
«Οι λαϊκίστικες πολιτικές που μπορεί να κερδίζουν μερικές ψήφους σήμερα αλλά έχουν καταστροφικές επιδράσεις στο μέλλον, θα πρέπει να αποφεύγονται πάση θυσία.
Αλλιώς, αργά η γρήγορα θα καταλήξουμε στην κατάσταση που βρισκόμαστε τώρα», πρόσθεσε.
Όπως σημειώνει το πρακτορείο, η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου, με τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης να επιταχύνει στο 2,3%, σε μια ένδειξη ότι η ανάκαμψη ανεβάζει ταχύτητα, με στήριξη και από τις εξαγωγές.
Ωστόσο, τονίζει το «Reuters», ο σκεπτικισμός παραμένει, με το ΔΝΤ, το οποίο αναμένει ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας θα ενδυναμωθεί περαιτέρω και την ανάπτυξη να διαμορφώνεται στο 2% φέτος και στο 2,4% το 2019, προειδοποιεί για «εξωτερικούς και εγχώριους καθοδικούς κινδύνους».
Μετά το τέλος του προγράμματος, η Αθήνα έχει δεσμευτεί να επιτύχει πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα -εξαιρουμένων των δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους- ύψους 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και 2,2% μέχρι το 2060.
Τα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους που αποφασίστηκαν στο Eurogroup του Ιουνίου, που επεκτείνουν την ωρίμανση ορισμένων δανείων και μειώνουν το επιτόκιο άλλων, θα βοηθήσουν στην άμβλυνση της επιστροφής της χώρας στις αγορές.
Αυτά τα μέτρα ανακούφισης του χρέους, μαζί με το μαξιλάρι ρευστότητας 24 δισ. ευρώ, θα βελτιώσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους μεσοπρόθεσμα διευκολύνοντας την έξοδο στις αγορές.
Ωστόσο το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα παραμένει αβέβαιη και ότι απαιτείται μια «ρεαλιστική» επανεξέταση των υποθέσεων για τους στόχους των πρωτογενών πλεονασμάτων και της οικονομικής ανάπτυξης.
Economist: Η οκταετής ελληνική κρίση αποκάλυψε τις αδυναμίες της Ευρωζώνης
Στην έξοδο της Ελλάδας, τυπικά, από το μνημόνιο και στην οκταετή πορεία της κρίσης αναφέρεται εκτενές δημοσίευμα του βρετανικού περιοδικού Economist.
Όπως τονίζεται «θα ήταν ωραία να νομίζει κανείς ότι οι περιπέτειες της Ελλάδας θα έχουν παρόμοια κατάληξη με αυτή του Οδυσσέα.
Υπάρχουν πράγματι ενδείξεις ανάκαμψης, κυρίως από τον μεγάλο αριθμό τουριστών που συρρέει στα ελληνικά νησιά, όπως και στο Καστελόριζο.
Η ανάπτυξη έχει επιστρέψει αν και μάταια. Οι πληγές παραμένουν παντού.
Όπως οι Έλληνες γνωρίζουν πολύ καλά, μετά από τη μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων και τη σχεδόν 25% υποχώρηση του ΑΕΠ από το 2008, κανείς δεν μπορεί να μιλήσει για «success story».
Οι προβλέψεις του Γ. Παπανδρέου ήταν λανθασμένες και αυτό είναι το μάθημα του οκταετούς πόνου της Ελλάδας.
Μια καλή άποψη που θα πρέπει να τεθεί σχετικά με τις επίπονες διαδικασίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ότι μετασχηματίζουν φλεγμονώδη πολιτικά επιχειρήματα σε τεχνικά θέματα που καλούνται να εξομαλύνουν ανώνυμοι, απολιτικοί γραφειοκράτες.
Όταν κάποτε οι χώρες πολεμούσαν για πόρους ή για εδάφη, τώρα η ένταξή τους σε μια ομάδα κρατών με κοινούς κανόνες οδηγεί τις διαφωνίες τους σε μακρές διαπραγματεύσεις που με τη σειρά τους καταλήγουν σε ανακοινώσεις που κανείς δεν διαβάζει.
Πολύ βαρετό και ίσως λίγο αντιδημοκρατικό.
Αλλά καλύτερο απ’ ό, τι προηγείτο.
Ωστόσο, υπάρχει κάτι ιδιοτελές σε αυτήν την υπόθεση.
Η Ελλάδα δημιούργησε τα δικά της προβλήματα, αλλά ήταν σε μεγάλο βαθμό θεατής καθώς οι «λύσεις» επιβλήθηκαν από άλλους.
Οι κανόνες των προγραμμάτων διάσωσής της αντικατόπτριζαν την εγκατάσταση της απόλυτης λιτότητας ως επίσημου δόγματος της ευρωζώνης.
Και ήταν το θύμα της κακής πολιτικής καθώς και της πολιτικής εξουσίας.
Ωστόσο, οι προβλέψεις για την ανάκαμψη της αποδείχθηκαν αμείλικτα αισιόδοξες, καθώς η λιτότητα που επισκέφθηκε στη χώρα, προκάλεσε, όπως ήταν εντελώς προβλέψιμο, την εμβάθυνση της ύφεσης και καθιστούσε τα χρέη της όλο και πιο αδύνατο να αποπληρωθούν.
Ήταν ο πιο καταστροφικός τρόπος να φανταστεί κανείς.
Τώρα, η Ελλάδα, που έχει απομείνει με ανεπαρκείς δημόσιες υπηρεσίες, πολύ υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, αδύναμα θεσμικά όργανα και άθλια δημογραφικά στοιχεία, θα πρέπει να πετυχαίνει μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα (δηλαδή πριν από την καταβολή τόκων) για τις επόμενες τέσσερις δεκαετίες.
Αυτή είναι η μαγική σκέψη που μεταμφιέζεται ως πολιτική.
Πολύ συχνά στη σημερινή Ευρώπη, τα οξεία προβλήματα δεν διαλύονται από αργυρούς διπλωμάτες, αλλά μάλλον μετατρέπονται σε χρόνιες ασθένειες που παραμένουν ανεκτές, έως ότου δεν είναι.
Είναι αλήθεια ότι οι τραπεζικές μεταρρυθμίσεις και οι θεσμικές αλλαγές έχουν καταστήσει την ευρωζώνη πιο ανθεκτική.
Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ, μία ερασιτεχνική ομάδα πρώην κομμουνιστών και καθηγητών που ανήλθαν στην εξουσία από τους απελπισμένους ψηφοφόρους το 2015, είδαν τη δική τους μαγική θεώρηση αντι-λιτότητας να συνθλίβεται γρήγορα.
(Οι παράπλευρες απώλειες ήταν οι έλεγχοι κεφαλαίων που δεν έχουν ακόμη καταργηθεί, όπως παραπονιούνται οι ξενοδόχοι και οι εργαζόμενοι στις οικοδομές στο Καστελόριζο).
Η Ελλάδα αποδείχθηκε ότι είχε απλή επιλογή: ένα καταστροφικό Grexit ή συνθηκολόγηση στους τιμωρητικούς όρους που απαιτούσαν οι πιστωτές της για να την κρατήσουν στο ευρώ.
Αλλά η αποτυχία της ευρωζώνης να καταρρεύσει εξέθρεψε τον εφησυχασμό.
Τους τελευταίους έξι μήνες, εν μέσω ασυνήθιστα θετικών πολιτικών και οικονομικών συνθηκών, οι κυβερνήσεις δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν τη βούληση να δημιουργήσουν την άμυνα της ζώνης του ευρώ ενάντια στον επόμενο σοκ.
Επίσης, δεν χρησιμοποίησαν το χώρο που τους παρείχαν οι μικρότεροι αριθμοί μεσογειακών διαβάσεων για να παράγουν μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για το άσυλο.
Αντ’ αυτού καταναλώθηκαν σε άσκοπη μάστιγα αντιπαραθέσεων για τις ποσοστώσεις.
Οι πρόχειρες λύσεις στην Τουρκία και τη Λιβύη δεν μπορούν να διαρκέσουν για πάντα.
Αυτά τα ζητήματα συνεχίζονται για χρόνια, διαβρώνοντας την εμπιστοσύνη εντός και μεταξύ των χωρών.
Όπως φαίνεται, οι κυβερνήσεις επιλέγουν την εύκολη διέξοδο.
Είναι απλούστερο να περιφρονούν και να καθυστερούν παρά να σπάσουν τα ταμπού, όπως η διαγραφή του ελληνικού χρέους ή η σφυρηλάτηση μιας ενιαίας πολιτικής ασύλου.
Ένα μάθημα, λοιπόν, από την κρίση στην Ελλάδα είναι ότι το ενιαίο νόμισμα είναι πιο δύσκολο να σπάσει απ’ ό,τι προέβλεπαν οι επικριτές του.
Ένα άλλο θέμα είναι ότι η ΕΕ θα φτάσει στα άκρα, συμπεριλαμβανομένης και της εξαθλίωσης των δικών της μελών, για να αποφύγει τη λήψη σκληρών αποφάσεων.
FT: Αντιμέτωπη με πολλά εμπόδια η Ελλάδα
Για ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας κάνουν λόγο οι Financial Times υποστηρίζοντας ωστόσο ότι η Ελλάδα παρόλα αυτά έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της καθώς το output της οικονομίας της, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και οι τιμές των ακινήτων βρίσκονται πολύ πιο κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, το output της ελληνικής οικονομίας είναι στο 3,7% σε σχέση με τα μέσα του 2015, αλλά 25% κάτω από τα επίπεδα του 2007.
Παρά τις προσδοκίες για ισχυρή ανάπτυξη, το 2023 το output της οικονομίας προβλέπεται να είναι 17% κάτω από τα επίπεδα του 2007, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ.
Αντιπαραθέτοντας το output της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, που χτυπήθηκαν επίσης σκληρά από την οικονομική κρίση, παρατηρείται ότι οι χώρες της Ιβηρικής έχουν επανακάμψει και στο δεύτερο τρίμηνο του 2018.
Στην Ιταλία, το output της οικονομίας ήταν 5% χαμηλότερο από την κορύφωσή του πριν από την κρίση.
Ένα άλλο σημαντικό έμπόδιο στη βελτίωση της ελληνικής οικονομίας είναι τα κόκκινα δάνεια των τραπεζων τα οποία υπολογίζεται ότι φτάνουν το 50% όλων των δανείων.
«Το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων πολιτών δεν έχει βελτιωθεί ακόμη και ο δείκτης ανεργίας παραμένει υψηλός περίπου στο 20%, που μεταφράζεται σε 1 εκατομμύριο άνεργους ανθρώπους.
Αν και από τον Μάρτιο του 2015 άνοιξαν 300.000 νέες θέσεις εργασίας, οι περισσότερες από αυτές ήταν ημι-απασχόλησης, ενώ ο μέσος μισθός είναι κατά 22% χαμηλότερος από τα μισθολογικά επίπεδα του 2009.
Σχολιάζοντας την κτηματομεσιτική αγορά της Ελλάδας, που αποτελούσε παραδοσιακά μια σημαντική επένδυση για τα ελληνικά νοικοκυριά, οι FΤ υπογραμμίζουν ότι δεν παρουσιάζει σημαντικά στοιχεία ανάκαμψης καθώς οι τιμές των ακινήτων είναι κατά μέσο όρο 42% χαμηλότερες από τα επίπεδα προ δεκαετίας, σημειώνεται.
Καταλήγοντας, οι FT υπογραμμίζουν πως τα νέα για την ελληνική οικονομία μπορεί να είναι αισιόδοξα, αλλά τα στοιχεία δείχνουν πως η κανονικότητα απέχει αρκετά...
BBC: Ελλάδα, η τελευταία που βγαίνει από τον μηχανισμό στήριξης
Η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα που λαμβάνει δάνεια διάσωσης μετά την οικονομική κρίση, που έπληξε την Ευρώπη.
Η τελευταία δόση έχει ήδη καταβληθεί και η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να χρηματοδοτήσει τις δαπάνες της μέσω της φορολογίας ή του δανεισμού της από τις αγορές.
Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες, που συμμετείχαν σε προγράμματα στήριξης ενώ στις εντονότερες φάσεις της κρίσης, υπήρχαν ζωηρές αμφιβολίες για το κατά πόσον η Ευρωζώνη θα επιβιώσει ή, τουλάχιστον, αν θα αποχωρούσαν ορισμένες χώρες.
Έχουν περάσει ήδη οκτώ χρόνια από την έγκριση του πρώτου προγράμματος στήριξης της Ελλάδας, σημειώνει το BBC, κάνοντας λόγο για μία σημαντική κρίση ελλείμματος, που αποκαλύφθηκε μετά από αλλαγή κυβέρνησης (σ.σ.2010).
Η προέλευση των κρίσεων ήταν διαφορετική σε άλλες χώρες.
Στην Ισπανία και την Ιρλανδία ήταν μια «έκρηξη» την αγορά ακινήτων, η οποία χρηματοδοτήθηκε από τράπεζες, οι οποίες υπέστησαν τότε μεγάλες ζημίες.
Στην Πορτογαλία, ήταν περισσότερο μια περίπτωση χαμηλής οικονομικής ανάπτυξης που υπονόμευε τα φορολογικά έσοδα του κράτους.
Η Ευρωζώνη ανταποκρίθηκε με τη δημιουργία μηχανισμών στήριξης, που μέσω των χρηματοπιστωτικών αγορών, εισέρεαν κεφάλαια διάσωσης στις προβληματικές χώρες.
Πάντως αναφέρει το BBC, τα προγράμματα διάσωσης ήταν αμφιλεγόμενα.
Περιλάμβαναν σκληρά μέτρα για τη μείωση του κρατικού δανεισμού - περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων.
Αναπόφευκτα υπήρξε αντίκτυπος στις δημόσιες υπηρεσίες και το βιοτικό επίπεδο πολλών ανθρώπων.
Οι επικριτές τους υποστήριξαν ότι η λιτότητα έχει επιδεινώσει τα οικονομικά προβλήματα.
Βεβαίως είναι αλήθεια ότι οι συμμετέχουσες χώρες βρέθηκαν σε βαθιά ύφεση.
Σε σύγκριση με την εποχή πριν από την κρίση, οι οικονομίες τους υποχώρησαν ραγδαία - κατά 28% στην περίπτωση της Ελλάδας στο χαμηλό σημείο και η οποία επηρεάστηκε σοβαρότερα.
Guardian: Απέτυχαν παταγωδώς τα προγράμματα στήριξης της Ελλάδας
Μετά από οκτώ χρόνια, η Ελλάδα θεωρείται από αύριο Δευτέρα (20/8) αρκετά ισχυρή ώστε να σταθεί στα δικά της πόδια, αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Guardian για τον τερματισμό του τρίτου προγράμματος στήριξης της χώρας.
Το διεθνές πρόγραμμα διάσωσης που έχει παράσχει στην Αθήνα οικονομική βοήθεια έκτακτης ανάγκης τερματίζεται.
Εκτός από τους βαρύτατους δημοσιονομικούς κανόνες, που ισχύουν για την επόμενη δεκαετία ή και περισσότερο, οι Έλληνες μπορούν να «αποχαιρετήσουν» την τρόικα - τους αξιωματούχους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης - που στην ουσία έχει διαχειριστεί τη χώρα από το 2010.
Η βρετανική εφημερίδα κάνει λόγο για μία διαφημιστική εκστρατεία, που παρουσιάζει την Ελλάδα ως ένα success story, ένα φόρο τιμής στην αλληλεγγύη και μια λογική προσέγγιση που έχει αποκαταστήσει την οικονομική σταθερότητα και παρεμπόδισε την Ελλάδα να είναι η πρώτη χώρα που θα εγκαταλείψει το ευρώ.
Τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια, τονίζει η βρετανική εφημερίδα.
Η Ελλάδα ήταν μια κολοσσιαία αποτυχία.
Πρόκειται για μια ιστορία ανικανότητας, άσκοπης καθυστέρησης και των συμφερόντων των τραπεζών που τέθηκαν πάνω από τις ανάγκες των ανθρώπων.
Και θα υπάρξουν μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Όταν η Ελλάδα έλαβε για πρώτη φορά χρηματοδοτική βοήθεια το 2010, το σχέδιο προϋπόθετε να έχει πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές εντός δύο ετών.
Έχει λάβει δύο επιπλέον πακέτα διάσωσης και έχουν περάσει έξι χρόνια για να συμβεί αυτό.
Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε πρόσφατα, αλλά έχει τεράστιο έδαφος για να καλύψει, καθώς απώλεσε το 1/3 του ΑΕΠ της χώρας κατά τα χρόνια της κρίσης.
Τα προβλήματα της Ελλάδας ξεκίνησαν όταν η Αθήνα αποκάλυψε ότι το δημοσιονομικό της έλλειμμα είχε διογκωθεί στο 13% του ΑΕΠ το 2009 - πολύ χειρότερο από ό, τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως.
Οι αγορές εξέφρασαν ανησυχίες για την πορεία της Ελλάδας.
Το αρχικό σχέδιο διάσωσης περιλάμβανε χρηματοδοτική βοήθεια ύψους 110 δισ. ευρώ σε αντάλλαγμα της συρρίκνωσης του ελλείμματος κατά 7,5% το 2010 μόνο στο πλαίσιο ενός δρακόντειου προγράμματος δημοσιονομικών περιορισμών.
Αυτό δεν ήταν ποτέ εφικτό αλλά βασίστηκε στη θεωρία ότι η δέσμευση για συρρίκνωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και για μείωση των επιπέδων δημόσιου χρέους θα ενίσχυε την εμπιστοσύνη των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Οι επενδυτές θα απαιτούσαν χαμηλότερη πριμοδότηση για την κατοχή κρατικού χρέους και αυτό θα οδηγούσε σε χαμηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια.
Η ελληνική κυβέρνηση ξεκίνησε ένα πρόγραμμα περικοπών των δημοσίων επενδύσεων, που είχε το αντίθετο αποτέλεσμα από το προσδοκώμενο.
Η μείωση των μισθών του δημόσιου τομέα και η μείωση της αξίας των παροχών είχαν ως αποτέλεσμα χαμηλότερες καταναλωτικές δαπάνες και περαιτέρω υποβαθμισμένες ιδιωτικές επενδύσεις.
Στην Ελλάδα, αυτή η προσέγγιση οδήγησε σε μια σπειροειδή πτώση καθώς χάθηκαν θέσεις εργασίας και μειώθηκαν τα φορολογικά έσοδα.
Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε παρά μειώθηκε, οδηγώντας σε πιέσεις για ακόμη μεγαλύτερες περικοπές.
Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων: Ο ESM ζητεί απο την Ελλάδα να συμμορφωθεί με τις μεταμνημονιακές δεσμεύσεις της
Με το τέλος του τρίτου πακέτου στήριξης στον της Ελλάδας στον ορίζοντα, ο ESM ζητεί από την Αθήνα να τηρήσει αυστηρά τους όρους τους οποίους συμφώνησε με τους διεθνείς πιστωτές της, αναφέρει το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA).
«Είμαστε πολύ υπομονετικοί πιστωτές», δήλωσε ο Klaus Regling, διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), σε συνέντευξή του.
«Αλλά θέλουμε να λάβουμε τα κεφάλαια που δανείσαμε πίσω.
Έτσι θα ακολουθήσουμε πολύ προσεκτικά τις εξελίξεις στην Ελλάδα», σημείωσε ο Γερμανός αξιωματούχος.
Η Ελλάδα πρόκειται να βγει από το τρίτο και τελευταίο πρόγραμμα διάσωσης τη Δευτέρα (20/8/2018).
Μετά από την οικονομική κατάρρευση το 2010, διεθνείς πιστωτές, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, διέσωσαν την Ελλάδα από τη χρεοκοπία, με συνολικά 289 δισεκατομμύρια ευρώ, που δόθηκαν υπό ειδικές συνθήκες.
Σε αντάλλαγμα, η Αθήνα ήταν υποχρεωμένη να επιβάλλει μεταρρυθμίσεις, περικοπές κοινωνικών παροχών και αυξήσεις φόρων, όρους τους οποίους δεσμεύτηκε να ακολουθήσει.
«Τα κράτη-μέλη του ESM και ο ΕSM ως θεσμός αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά τις δεσμεύσεις τους», δήλωσε ο Regling.
«Υπάρχει σίγουρα πολύ μεγαλύτερη περισσότερη εμπιστοσύνη απ 'ό, τι πριν από λίγα χρόνια.
Ωστόσο, σε ορισμένα κράτη μέλη, η εμπιστοσύνη μπορεί να μην έχει αποκατασταθεί πλήρως», πρόσθεσε ο Regling.
Ο επικεφαλής του ESM δήλωσε ότι είναι «πεπεισμένος» για την ικανότητα της Ελλάδας να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη αυτή, υποδεικνύοντας την έγκριση της κυβέρνησης για ενισχυμένη εποπτεία των μεταρρυθμίσεων και της οικονομικής προόδου και επισκέψεις κάθε τρεις μήνες από εμπειρογνώμονες που ορίστηκαν από τους πιστωτές.
Die Welt: Οκτώ χρόνια κρίσης, 289 δισ. ευρώ και ένα «δημοκρατικό σκάνδαλο»
Για έλλειμμα ενημέρωσης και λήψη αποφάσεων πίσω από «κλειστές πόρτες» για την τύχη εκατομμυρίων Ελλήνων, κάνει λόγο η γερμανική εφημερίδα Die Welt, επικαλούμενη τον επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων Pierre Moscovici και με αφορμή το τέλος του τρίτου προγράμματος στήριξης.
Το δημοσίευμα τιτλοφορείται «289 δισ. ευρώ, οκτώ χρόνια κρίσης - ένα "δημοκρατικό σκάνδαλο"» και αναφέρεται στην ολοκλήρωση τη Δευτέρα (20/8/2018) του τρίτου μνημονίου αλλά και τις επικρίσεις του Moscovici στην ΕΕ για τον ρόλο της στην ελληνική κρίση.
Λίγο πριν από το τέλος των προγραμμάτων διάσωσης για την Ελλάδα, ο Γάλλος επίτροπος επέκρινε τον ρόλο των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων.
Αρχικά, η ικανότητα, τα όργανα και η πολιτική βούληση δεν επαρκούσαν για την επίλυση της κρίσης ενώ οι μεταγενέστερες αποφάσεις συχνά ήταν «καθυστερημένες και υποδεέστερες», δήλωσε ο Moscovici σήμερα (18/8).
«Τα οκτώ χρόνια κρίσης είναι πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ευθύνη είναι κοινή και για Έλληνες και Ευρωπαίους πολιτικούς», επισήμανε ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων.
Τη Δευτέρα ολοκληρώνεται επίσημα το πρόγραμμα στήριξης του ESM για την Ελλάδα.
Η Ευρωζώνη επιδιώκει πλέον η χώρα να σταθεί στα δικά της πόδια.
Από το 2010, οι Ευρωπαίοι εταίροι έχουν εκπονήσει τρία προγράμματα διάσωσης για να αποφύγει η Ελλάδα την πτώχευση και η ΕΕ τη μετάδοση της κρίσης.
Το συνολικό ποσό που προσέφερε ο ESM ανέρχεται σε 289 δισ. ευρώ.
Σε αντάλλαγμα, η Αθήνα έπρεπε να προωθήσει σκληρές μεταρρυθμίσεις, κοινωνικές περικοπές και αύξηση της φορολογίας.
Ο Moscovici επέκρινε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και ζήτησε μεταρρυθμίσεις.
To Eurogroup ως σώμα δεν υπόκειται σε πραγματικό δημοκρατικό έλεγχο.
«Εγώ ο ίδιος αισθάνθηκα άβολα όταν αποφασίσαμε πίσω από κλειστές πόρτες για την τύχη εκατομμυρίων Ελλήνων», δήλωσε ο Γάλλος επίτροπος.
«Γι 'αυτό και χαρακτήρισα την κατάσταση ως ένα δημοκρατικό σκάνδαλο», είπε χαρακτηριστικά.
Οι υπουργοί Οικονομικών δεν ενήργησαν με κακές προθέσεις, αλλά συχνά ήταν ανεπαρκώς ενημερωμένοι ή χωρίς σαφή εντολή από τα κοινοβούλιά τους, συμπλήρωσε ο Moscovici και κατέληξε στη δήλωσή του.
«Αποκομίζω ένα σαφές μάθημα: το Eurogroup πρέπει να είναι πιο δημοκρατικό, διαφανές και να παρακολουθείται καλύτερα».
www.bankingnews.gr
Ως ένα θετικό βήμα, χαρακτηρίζουν οι New York Times την έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια, ωστόσο τονίζουν πως δεν παρέχει την απαιτούμενη σιγουριά ότι, η νομισματική ένωση των 19 χωρών έχει αφήσει πίσω της τα προβλήματα με το χρέος.
Το μεγάλο χρέος στην Ελλάδα και ένα ακόμη μεγαλύτερο στην Ιταλία θα παραμείνει μια χρηματοοικονομική απειλή για την Ευρώπη που θα μπορούσε να απαιτήσει πολλά χρόνια για να απομειωθεί.
Τα προβλήματα χρέους της Ευρώπης έχουν επανειλημμένα επαναφέρει κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας τους φόβους για τη διάλυση του ευρώ, το χειρότερο σενάριο που θα προκαλούσε σοβαρές οικονομικές ζημίες στην περιοχή και θα συγκλόνιζε τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές και το εμπόριο.
Στην Ελλάδα, όλες οι κυβερνήσεις είχαν δανειστεί υπέρογκα για τρεις δεκαετίες για να χρηματοδοτήσουν γενναιόδωρες δαπάνες για συντάξεις και θέσεις εργασίας που χορηγήθηκαν σε πολιτικούς υποστηρικτές, ενώ ανέχονταν τη διαδεδομένη φοροδιαφυγή και κάλυπταν τις δημοσιονομικές ελλείψεις.
Wall Street Journal: Η ελληνική κρίση τελειώνει αλλά το χρέος της Ιταλίας είναι αυτό που τρομάζει την Ευρωζώνη
Η λήξη του τρίτου προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας αύριο Δευτέρα (20/82018) σηματοδοτεί και τον τερματισμό της κρίσης στην Ευρωζώνη αλλά η Ιταλία είναι εδώ και επαναφέρει τους φόβους σχετικά με τη σταθερότητα του ευρώ, επισημαίνει σε δημοσίευμά της η Wall Street Journal.
H EE θα παρουσιάσει ως επιτυχία την ολοκλήρωση του προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας, ένα οκταετές δράμα που πυροδότησε μεγάλες ανησυχίες για το χρέος στην Ευρωζώνη και τη βιωσιμότητα της.
Η οικονομία της Ελλάδας έχει αρχίσει να αναπτύσσεται και πάλι.
Αψηφώντας πολλές προβλέψεις, η Ελλάδα παρέμεινε στο ευρώ, χάρη στη δημόσια δυναμική υπέρ του ενιαίου νομίσματος, ακόμη και μέσα σε μια από τις βαθύτερες οικονομικές διαμάχες της σύγχρονης εποχής.
Την ίδια ώρα, επισημαίνει η αμερικανική εφημερίδα, ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron και η Γερμανίδα καγκελάριος, Angela Merkel αλλά και άλλοι ηγέτες της ΕΕ συζητούν τις επόμενες κινήσεις για την ενίσχυση της νομισματικής ένωσης, βασιζόμενες σε διάφορες αναθεωρήσεις που πηγάζουν από την κρίση.
Η Ιταλία δείχνει ότι αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό.
Οι αναταραχές στις αγορές, που εκδηλώθηκαν τον Αύγουστο του 2018 σε σχέση με το ιταλικό χρέος και οι πρόσφατες λεκτικές επιθέσεις εναντίον πολιτικών στη Ρώμη, υποδηλώνουν ότι το φαινόμενο της αποσταθεροποίησης μίας χώρας της Ευρωζώνης θα μπορούσε να επιστρέψει.
Μια πρώτη δοκιμασία θα έρθει το Φθινόπωρο του 2018, όταν η νέα «λαϊκίστικη» κυβέρνηση της Ιταλίας θα πρέπει να παρουσιάσει έναν προϋπολογισμό και να εξηγήσει πώς θα πληρώσει για τις δαπανηρές υποσχέσεις προς τους ψηφοφόρους, σημειώνει η Wall Street Journal.
Reuters: Η Ελλάδα παραμένει αντιμέτωπη με τρομοκρατικές προκλήσεις
Στην έξοδο της Ελλάδας από τα προγράμματα διάσωσης και στις προκλήσεις που παραμένουν μεγάλες, αναφέρεται το «Reuters».
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, η Ελλάδα βγαίνει από το τελευταίο από τα τρία προγράμματα διάσωσης στις 20 Αυγούστου και ελπίζει ότι θα είναι σε θέση να δανειστεί ξανά από τις διεθνείς αγορές μετά από μια σχεδόν εννιάχρονη κρίση χρέους που συρρίκνωσε την οικονομία της κατά 1/4 και την ανάγκασε να εφαρμόσει επώδυνα μέτρα λιτότητας.
Όπως αναφέρει το «Reuters», η κρίση αποδείχθηκε βαθιά τραυματική για τους Έλληνες που με ενθουσιασμό μετέτρεψαν τις δραχμές τους σε ευρώ το 2001.
Η υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος οδήγησε σε μια εποχή φθηνής πίστωσης, που χρηματοδότησε καταναλωτικά πρότυπα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα που «εκτόξευσαν» τα ελλείμματα της χώρας.
Από το 2010 που ξέσπασε η κρίση χρέους, τέσσερις διαδοχικές κυβερνήσεις έχουν προσπαθήσει να αποφύγουν τη χρεοκοπία της χώρας, στηριζόμενες στο μεγαλύτερο πρόγραμμα διάσωσης στην οικονομική ιστορία -περισσότερα από 260 δισ. δολ. σε δάνεια από τους Ευρωπαίους εταίρους και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Όπως συνεχίζει το δημοσίευμα, καθώς η Αθήνα τώρα αναμένει την επιστροφή της την ομαλότητα και την ανάκτηση της οικονομικής της κυριαρχίας, τα τραύματα παραμένουν -οι τράπεζες έχουν φορτωθεί με τεράστια χαρτοφυλάκια μη εξυπηρετούμενων δανείων και το δημόσιο χρέος της Ελλάδας εξακολουθεί να παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωζώνη, στο 180% του ΑΕΠ της.
Παρ’ όλα αυτά, κάποιες αχτίδες φωτός διαφαίνονται μέσα από τα σύννεφα, σημειώνει χαρακτηριστικά το «Reuters».
Η οικονομία, η οποία συρρικνώθηκε κατά 26% στα χρόνια της κρίσης, έχει αρχίσει να ανακάμπτει, ο τουρισμός έχει απογειωθεί και η ανεργία υποχωρεί αργά -στο 19,5% από το αποκορύφωμα του 28%.
«Εάν υπάρχει ένα μάθημα που πήραμε από την κρίση, είναι ότι σε κάθε περίπτωση, πρέπει να προστατεύουμε τη μακροοικονομική σταθερότητα», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της προηγούμενης κυβέρνησης Πάνος Τσακλόγλου στο ειδησεογραφικό πρακτορείο.
«Οι λαϊκίστικες πολιτικές που μπορεί να κερδίζουν μερικές ψήφους σήμερα αλλά έχουν καταστροφικές επιδράσεις στο μέλλον, θα πρέπει να αποφεύγονται πάση θυσία.
Αλλιώς, αργά η γρήγορα θα καταλήξουμε στην κατάσταση που βρισκόμαστε τώρα», πρόσθεσε.
Όπως σημειώνει το πρακτορείο, η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου, με τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης να επιταχύνει στο 2,3%, σε μια ένδειξη ότι η ανάκαμψη ανεβάζει ταχύτητα, με στήριξη και από τις εξαγωγές.
Ωστόσο, τονίζει το «Reuters», ο σκεπτικισμός παραμένει, με το ΔΝΤ, το οποίο αναμένει ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας θα ενδυναμωθεί περαιτέρω και την ανάπτυξη να διαμορφώνεται στο 2% φέτος και στο 2,4% το 2019, προειδοποιεί για «εξωτερικούς και εγχώριους καθοδικούς κινδύνους».
Μετά το τέλος του προγράμματος, η Αθήνα έχει δεσμευτεί να επιτύχει πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα -εξαιρουμένων των δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους- ύψους 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και 2,2% μέχρι το 2060.
Τα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους που αποφασίστηκαν στο Eurogroup του Ιουνίου, που επεκτείνουν την ωρίμανση ορισμένων δανείων και μειώνουν το επιτόκιο άλλων, θα βοηθήσουν στην άμβλυνση της επιστροφής της χώρας στις αγορές.
Αυτά τα μέτρα ανακούφισης του χρέους, μαζί με το μαξιλάρι ρευστότητας 24 δισ. ευρώ, θα βελτιώσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους μεσοπρόθεσμα διευκολύνοντας την έξοδο στις αγορές.
Ωστόσο το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα παραμένει αβέβαιη και ότι απαιτείται μια «ρεαλιστική» επανεξέταση των υποθέσεων για τους στόχους των πρωτογενών πλεονασμάτων και της οικονομικής ανάπτυξης.
Economist: Η οκταετής ελληνική κρίση αποκάλυψε τις αδυναμίες της Ευρωζώνης
Στην έξοδο της Ελλάδας, τυπικά, από το μνημόνιο και στην οκταετή πορεία της κρίσης αναφέρεται εκτενές δημοσίευμα του βρετανικού περιοδικού Economist.
Όπως τονίζεται «θα ήταν ωραία να νομίζει κανείς ότι οι περιπέτειες της Ελλάδας θα έχουν παρόμοια κατάληξη με αυτή του Οδυσσέα.
Υπάρχουν πράγματι ενδείξεις ανάκαμψης, κυρίως από τον μεγάλο αριθμό τουριστών που συρρέει στα ελληνικά νησιά, όπως και στο Καστελόριζο.
Η ανάπτυξη έχει επιστρέψει αν και μάταια. Οι πληγές παραμένουν παντού.
Όπως οι Έλληνες γνωρίζουν πολύ καλά, μετά από τη μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων και τη σχεδόν 25% υποχώρηση του ΑΕΠ από το 2008, κανείς δεν μπορεί να μιλήσει για «success story».
Οι προβλέψεις του Γ. Παπανδρέου ήταν λανθασμένες και αυτό είναι το μάθημα του οκταετούς πόνου της Ελλάδας.
Μια καλή άποψη που θα πρέπει να τεθεί σχετικά με τις επίπονες διαδικασίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ότι μετασχηματίζουν φλεγμονώδη πολιτικά επιχειρήματα σε τεχνικά θέματα που καλούνται να εξομαλύνουν ανώνυμοι, απολιτικοί γραφειοκράτες.
Όταν κάποτε οι χώρες πολεμούσαν για πόρους ή για εδάφη, τώρα η ένταξή τους σε μια ομάδα κρατών με κοινούς κανόνες οδηγεί τις διαφωνίες τους σε μακρές διαπραγματεύσεις που με τη σειρά τους καταλήγουν σε ανακοινώσεις που κανείς δεν διαβάζει.
Πολύ βαρετό και ίσως λίγο αντιδημοκρατικό.
Αλλά καλύτερο απ’ ό, τι προηγείτο.
Ωστόσο, υπάρχει κάτι ιδιοτελές σε αυτήν την υπόθεση.
Η Ελλάδα δημιούργησε τα δικά της προβλήματα, αλλά ήταν σε μεγάλο βαθμό θεατής καθώς οι «λύσεις» επιβλήθηκαν από άλλους.
Οι κανόνες των προγραμμάτων διάσωσής της αντικατόπτριζαν την εγκατάσταση της απόλυτης λιτότητας ως επίσημου δόγματος της ευρωζώνης.
Και ήταν το θύμα της κακής πολιτικής καθώς και της πολιτικής εξουσίας.
Ωστόσο, οι προβλέψεις για την ανάκαμψη της αποδείχθηκαν αμείλικτα αισιόδοξες, καθώς η λιτότητα που επισκέφθηκε στη χώρα, προκάλεσε, όπως ήταν εντελώς προβλέψιμο, την εμβάθυνση της ύφεσης και καθιστούσε τα χρέη της όλο και πιο αδύνατο να αποπληρωθούν.
Ήταν ο πιο καταστροφικός τρόπος να φανταστεί κανείς.
Τώρα, η Ελλάδα, που έχει απομείνει με ανεπαρκείς δημόσιες υπηρεσίες, πολύ υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, αδύναμα θεσμικά όργανα και άθλια δημογραφικά στοιχεία, θα πρέπει να πετυχαίνει μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα (δηλαδή πριν από την καταβολή τόκων) για τις επόμενες τέσσερις δεκαετίες.
Αυτή είναι η μαγική σκέψη που μεταμφιέζεται ως πολιτική.
Πολύ συχνά στη σημερινή Ευρώπη, τα οξεία προβλήματα δεν διαλύονται από αργυρούς διπλωμάτες, αλλά μάλλον μετατρέπονται σε χρόνιες ασθένειες που παραμένουν ανεκτές, έως ότου δεν είναι.
Είναι αλήθεια ότι οι τραπεζικές μεταρρυθμίσεις και οι θεσμικές αλλαγές έχουν καταστήσει την ευρωζώνη πιο ανθεκτική.
Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ, μία ερασιτεχνική ομάδα πρώην κομμουνιστών και καθηγητών που ανήλθαν στην εξουσία από τους απελπισμένους ψηφοφόρους το 2015, είδαν τη δική τους μαγική θεώρηση αντι-λιτότητας να συνθλίβεται γρήγορα.
(Οι παράπλευρες απώλειες ήταν οι έλεγχοι κεφαλαίων που δεν έχουν ακόμη καταργηθεί, όπως παραπονιούνται οι ξενοδόχοι και οι εργαζόμενοι στις οικοδομές στο Καστελόριζο).
Η Ελλάδα αποδείχθηκε ότι είχε απλή επιλογή: ένα καταστροφικό Grexit ή συνθηκολόγηση στους τιμωρητικούς όρους που απαιτούσαν οι πιστωτές της για να την κρατήσουν στο ευρώ.
Αλλά η αποτυχία της ευρωζώνης να καταρρεύσει εξέθρεψε τον εφησυχασμό.
Τους τελευταίους έξι μήνες, εν μέσω ασυνήθιστα θετικών πολιτικών και οικονομικών συνθηκών, οι κυβερνήσεις δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν τη βούληση να δημιουργήσουν την άμυνα της ζώνης του ευρώ ενάντια στον επόμενο σοκ.
Επίσης, δεν χρησιμοποίησαν το χώρο που τους παρείχαν οι μικρότεροι αριθμοί μεσογειακών διαβάσεων για να παράγουν μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για το άσυλο.
Αντ’ αυτού καταναλώθηκαν σε άσκοπη μάστιγα αντιπαραθέσεων για τις ποσοστώσεις.
Οι πρόχειρες λύσεις στην Τουρκία και τη Λιβύη δεν μπορούν να διαρκέσουν για πάντα.
Αυτά τα ζητήματα συνεχίζονται για χρόνια, διαβρώνοντας την εμπιστοσύνη εντός και μεταξύ των χωρών.
Όπως φαίνεται, οι κυβερνήσεις επιλέγουν την εύκολη διέξοδο.
Είναι απλούστερο να περιφρονούν και να καθυστερούν παρά να σπάσουν τα ταμπού, όπως η διαγραφή του ελληνικού χρέους ή η σφυρηλάτηση μιας ενιαίας πολιτικής ασύλου.
Ένα μάθημα, λοιπόν, από την κρίση στην Ελλάδα είναι ότι το ενιαίο νόμισμα είναι πιο δύσκολο να σπάσει απ’ ό,τι προέβλεπαν οι επικριτές του.
Ένα άλλο θέμα είναι ότι η ΕΕ θα φτάσει στα άκρα, συμπεριλαμβανομένης και της εξαθλίωσης των δικών της μελών, για να αποφύγει τη λήψη σκληρών αποφάσεων.
FT: Αντιμέτωπη με πολλά εμπόδια η Ελλάδα
Για ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας κάνουν λόγο οι Financial Times υποστηρίζοντας ωστόσο ότι η Ελλάδα παρόλα αυτά έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της καθώς το output της οικονομίας της, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και οι τιμές των ακινήτων βρίσκονται πολύ πιο κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, το output της ελληνικής οικονομίας είναι στο 3,7% σε σχέση με τα μέσα του 2015, αλλά 25% κάτω από τα επίπεδα του 2007.
Παρά τις προσδοκίες για ισχυρή ανάπτυξη, το 2023 το output της οικονομίας προβλέπεται να είναι 17% κάτω από τα επίπεδα του 2007, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ.
Αντιπαραθέτοντας το output της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, που χτυπήθηκαν επίσης σκληρά από την οικονομική κρίση, παρατηρείται ότι οι χώρες της Ιβηρικής έχουν επανακάμψει και στο δεύτερο τρίμηνο του 2018.
Στην Ιταλία, το output της οικονομίας ήταν 5% χαμηλότερο από την κορύφωσή του πριν από την κρίση.
Ένα άλλο σημαντικό έμπόδιο στη βελτίωση της ελληνικής οικονομίας είναι τα κόκκινα δάνεια των τραπεζων τα οποία υπολογίζεται ότι φτάνουν το 50% όλων των δανείων.
«Το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων πολιτών δεν έχει βελτιωθεί ακόμη και ο δείκτης ανεργίας παραμένει υψηλός περίπου στο 20%, που μεταφράζεται σε 1 εκατομμύριο άνεργους ανθρώπους.
Αν και από τον Μάρτιο του 2015 άνοιξαν 300.000 νέες θέσεις εργασίας, οι περισσότερες από αυτές ήταν ημι-απασχόλησης, ενώ ο μέσος μισθός είναι κατά 22% χαμηλότερος από τα μισθολογικά επίπεδα του 2009.
Σχολιάζοντας την κτηματομεσιτική αγορά της Ελλάδας, που αποτελούσε παραδοσιακά μια σημαντική επένδυση για τα ελληνικά νοικοκυριά, οι FΤ υπογραμμίζουν ότι δεν παρουσιάζει σημαντικά στοιχεία ανάκαμψης καθώς οι τιμές των ακινήτων είναι κατά μέσο όρο 42% χαμηλότερες από τα επίπεδα προ δεκαετίας, σημειώνεται.
Καταλήγοντας, οι FT υπογραμμίζουν πως τα νέα για την ελληνική οικονομία μπορεί να είναι αισιόδοξα, αλλά τα στοιχεία δείχνουν πως η κανονικότητα απέχει αρκετά...
BBC: Ελλάδα, η τελευταία που βγαίνει από τον μηχανισμό στήριξης
Η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα που λαμβάνει δάνεια διάσωσης μετά την οικονομική κρίση, που έπληξε την Ευρώπη.
Η τελευταία δόση έχει ήδη καταβληθεί και η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να χρηματοδοτήσει τις δαπάνες της μέσω της φορολογίας ή του δανεισμού της από τις αγορές.
Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες, που συμμετείχαν σε προγράμματα στήριξης ενώ στις εντονότερες φάσεις της κρίσης, υπήρχαν ζωηρές αμφιβολίες για το κατά πόσον η Ευρωζώνη θα επιβιώσει ή, τουλάχιστον, αν θα αποχωρούσαν ορισμένες χώρες.
Έχουν περάσει ήδη οκτώ χρόνια από την έγκριση του πρώτου προγράμματος στήριξης της Ελλάδας, σημειώνει το BBC, κάνοντας λόγο για μία σημαντική κρίση ελλείμματος, που αποκαλύφθηκε μετά από αλλαγή κυβέρνησης (σ.σ.2010).
Η προέλευση των κρίσεων ήταν διαφορετική σε άλλες χώρες.
Στην Ισπανία και την Ιρλανδία ήταν μια «έκρηξη» την αγορά ακινήτων, η οποία χρηματοδοτήθηκε από τράπεζες, οι οποίες υπέστησαν τότε μεγάλες ζημίες.
Στην Πορτογαλία, ήταν περισσότερο μια περίπτωση χαμηλής οικονομικής ανάπτυξης που υπονόμευε τα φορολογικά έσοδα του κράτους.
Η Ευρωζώνη ανταποκρίθηκε με τη δημιουργία μηχανισμών στήριξης, που μέσω των χρηματοπιστωτικών αγορών, εισέρεαν κεφάλαια διάσωσης στις προβληματικές χώρες.
Πάντως αναφέρει το BBC, τα προγράμματα διάσωσης ήταν αμφιλεγόμενα.
Περιλάμβαναν σκληρά μέτρα για τη μείωση του κρατικού δανεισμού - περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων.
Αναπόφευκτα υπήρξε αντίκτυπος στις δημόσιες υπηρεσίες και το βιοτικό επίπεδο πολλών ανθρώπων.
Οι επικριτές τους υποστήριξαν ότι η λιτότητα έχει επιδεινώσει τα οικονομικά προβλήματα.
Βεβαίως είναι αλήθεια ότι οι συμμετέχουσες χώρες βρέθηκαν σε βαθιά ύφεση.
Σε σύγκριση με την εποχή πριν από την κρίση, οι οικονομίες τους υποχώρησαν ραγδαία - κατά 28% στην περίπτωση της Ελλάδας στο χαμηλό σημείο και η οποία επηρεάστηκε σοβαρότερα.
Guardian: Απέτυχαν παταγωδώς τα προγράμματα στήριξης της Ελλάδας
Μετά από οκτώ χρόνια, η Ελλάδα θεωρείται από αύριο Δευτέρα (20/8) αρκετά ισχυρή ώστε να σταθεί στα δικά της πόδια, αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Guardian για τον τερματισμό του τρίτου προγράμματος στήριξης της χώρας.
Το διεθνές πρόγραμμα διάσωσης που έχει παράσχει στην Αθήνα οικονομική βοήθεια έκτακτης ανάγκης τερματίζεται.
Εκτός από τους βαρύτατους δημοσιονομικούς κανόνες, που ισχύουν για την επόμενη δεκαετία ή και περισσότερο, οι Έλληνες μπορούν να «αποχαιρετήσουν» την τρόικα - τους αξιωματούχους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης - που στην ουσία έχει διαχειριστεί τη χώρα από το 2010.
Η βρετανική εφημερίδα κάνει λόγο για μία διαφημιστική εκστρατεία, που παρουσιάζει την Ελλάδα ως ένα success story, ένα φόρο τιμής στην αλληλεγγύη και μια λογική προσέγγιση που έχει αποκαταστήσει την οικονομική σταθερότητα και παρεμπόδισε την Ελλάδα να είναι η πρώτη χώρα που θα εγκαταλείψει το ευρώ.
Τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια, τονίζει η βρετανική εφημερίδα.
Η Ελλάδα ήταν μια κολοσσιαία αποτυχία.
Πρόκειται για μια ιστορία ανικανότητας, άσκοπης καθυστέρησης και των συμφερόντων των τραπεζών που τέθηκαν πάνω από τις ανάγκες των ανθρώπων.
Και θα υπάρξουν μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Όταν η Ελλάδα έλαβε για πρώτη φορά χρηματοδοτική βοήθεια το 2010, το σχέδιο προϋπόθετε να έχει πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές εντός δύο ετών.
Έχει λάβει δύο επιπλέον πακέτα διάσωσης και έχουν περάσει έξι χρόνια για να συμβεί αυτό.
Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε πρόσφατα, αλλά έχει τεράστιο έδαφος για να καλύψει, καθώς απώλεσε το 1/3 του ΑΕΠ της χώρας κατά τα χρόνια της κρίσης.
Τα προβλήματα της Ελλάδας ξεκίνησαν όταν η Αθήνα αποκάλυψε ότι το δημοσιονομικό της έλλειμμα είχε διογκωθεί στο 13% του ΑΕΠ το 2009 - πολύ χειρότερο από ό, τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως.
Οι αγορές εξέφρασαν ανησυχίες για την πορεία της Ελλάδας.
Το αρχικό σχέδιο διάσωσης περιλάμβανε χρηματοδοτική βοήθεια ύψους 110 δισ. ευρώ σε αντάλλαγμα της συρρίκνωσης του ελλείμματος κατά 7,5% το 2010 μόνο στο πλαίσιο ενός δρακόντειου προγράμματος δημοσιονομικών περιορισμών.
Αυτό δεν ήταν ποτέ εφικτό αλλά βασίστηκε στη θεωρία ότι η δέσμευση για συρρίκνωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και για μείωση των επιπέδων δημόσιου χρέους θα ενίσχυε την εμπιστοσύνη των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Οι επενδυτές θα απαιτούσαν χαμηλότερη πριμοδότηση για την κατοχή κρατικού χρέους και αυτό θα οδηγούσε σε χαμηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια.
Η ελληνική κυβέρνηση ξεκίνησε ένα πρόγραμμα περικοπών των δημοσίων επενδύσεων, που είχε το αντίθετο αποτέλεσμα από το προσδοκώμενο.
Η μείωση των μισθών του δημόσιου τομέα και η μείωση της αξίας των παροχών είχαν ως αποτέλεσμα χαμηλότερες καταναλωτικές δαπάνες και περαιτέρω υποβαθμισμένες ιδιωτικές επενδύσεις.
Στην Ελλάδα, αυτή η προσέγγιση οδήγησε σε μια σπειροειδή πτώση καθώς χάθηκαν θέσεις εργασίας και μειώθηκαν τα φορολογικά έσοδα.
Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε παρά μειώθηκε, οδηγώντας σε πιέσεις για ακόμη μεγαλύτερες περικοπές.
Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων: Ο ESM ζητεί απο την Ελλάδα να συμμορφωθεί με τις μεταμνημονιακές δεσμεύσεις της
Με το τέλος του τρίτου πακέτου στήριξης στον της Ελλάδας στον ορίζοντα, ο ESM ζητεί από την Αθήνα να τηρήσει αυστηρά τους όρους τους οποίους συμφώνησε με τους διεθνείς πιστωτές της, αναφέρει το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA).
«Είμαστε πολύ υπομονετικοί πιστωτές», δήλωσε ο Klaus Regling, διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), σε συνέντευξή του.
«Αλλά θέλουμε να λάβουμε τα κεφάλαια που δανείσαμε πίσω.
Έτσι θα ακολουθήσουμε πολύ προσεκτικά τις εξελίξεις στην Ελλάδα», σημείωσε ο Γερμανός αξιωματούχος.
Η Ελλάδα πρόκειται να βγει από το τρίτο και τελευταίο πρόγραμμα διάσωσης τη Δευτέρα (20/8/2018).
Μετά από την οικονομική κατάρρευση το 2010, διεθνείς πιστωτές, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, διέσωσαν την Ελλάδα από τη χρεοκοπία, με συνολικά 289 δισεκατομμύρια ευρώ, που δόθηκαν υπό ειδικές συνθήκες.
Σε αντάλλαγμα, η Αθήνα ήταν υποχρεωμένη να επιβάλλει μεταρρυθμίσεις, περικοπές κοινωνικών παροχών και αυξήσεις φόρων, όρους τους οποίους δεσμεύτηκε να ακολουθήσει.
«Τα κράτη-μέλη του ESM και ο ΕSM ως θεσμός αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά τις δεσμεύσεις τους», δήλωσε ο Regling.
«Υπάρχει σίγουρα πολύ μεγαλύτερη περισσότερη εμπιστοσύνη απ 'ό, τι πριν από λίγα χρόνια.
Ωστόσο, σε ορισμένα κράτη μέλη, η εμπιστοσύνη μπορεί να μην έχει αποκατασταθεί πλήρως», πρόσθεσε ο Regling.
Ο επικεφαλής του ESM δήλωσε ότι είναι «πεπεισμένος» για την ικανότητα της Ελλάδας να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη αυτή, υποδεικνύοντας την έγκριση της κυβέρνησης για ενισχυμένη εποπτεία των μεταρρυθμίσεων και της οικονομικής προόδου και επισκέψεις κάθε τρεις μήνες από εμπειρογνώμονες που ορίστηκαν από τους πιστωτές.
Die Welt: Οκτώ χρόνια κρίσης, 289 δισ. ευρώ και ένα «δημοκρατικό σκάνδαλο»
Για έλλειμμα ενημέρωσης και λήψη αποφάσεων πίσω από «κλειστές πόρτες» για την τύχη εκατομμυρίων Ελλήνων, κάνει λόγο η γερμανική εφημερίδα Die Welt, επικαλούμενη τον επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων Pierre Moscovici και με αφορμή το τέλος του τρίτου προγράμματος στήριξης.
Το δημοσίευμα τιτλοφορείται «289 δισ. ευρώ, οκτώ χρόνια κρίσης - ένα "δημοκρατικό σκάνδαλο"» και αναφέρεται στην ολοκλήρωση τη Δευτέρα (20/8/2018) του τρίτου μνημονίου αλλά και τις επικρίσεις του Moscovici στην ΕΕ για τον ρόλο της στην ελληνική κρίση.
Λίγο πριν από το τέλος των προγραμμάτων διάσωσης για την Ελλάδα, ο Γάλλος επίτροπος επέκρινε τον ρόλο των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων.
Αρχικά, η ικανότητα, τα όργανα και η πολιτική βούληση δεν επαρκούσαν για την επίλυση της κρίσης ενώ οι μεταγενέστερες αποφάσεις συχνά ήταν «καθυστερημένες και υποδεέστερες», δήλωσε ο Moscovici σήμερα (18/8).
«Τα οκτώ χρόνια κρίσης είναι πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ευθύνη είναι κοινή και για Έλληνες και Ευρωπαίους πολιτικούς», επισήμανε ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων.
Τη Δευτέρα ολοκληρώνεται επίσημα το πρόγραμμα στήριξης του ESM για την Ελλάδα.
Η Ευρωζώνη επιδιώκει πλέον η χώρα να σταθεί στα δικά της πόδια.
Από το 2010, οι Ευρωπαίοι εταίροι έχουν εκπονήσει τρία προγράμματα διάσωσης για να αποφύγει η Ελλάδα την πτώχευση και η ΕΕ τη μετάδοση της κρίσης.
Το συνολικό ποσό που προσέφερε ο ESM ανέρχεται σε 289 δισ. ευρώ.
Σε αντάλλαγμα, η Αθήνα έπρεπε να προωθήσει σκληρές μεταρρυθμίσεις, κοινωνικές περικοπές και αύξηση της φορολογίας.
Ο Moscovici επέκρινε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και ζήτησε μεταρρυθμίσεις.
To Eurogroup ως σώμα δεν υπόκειται σε πραγματικό δημοκρατικό έλεγχο.
«Εγώ ο ίδιος αισθάνθηκα άβολα όταν αποφασίσαμε πίσω από κλειστές πόρτες για την τύχη εκατομμυρίων Ελλήνων», δήλωσε ο Γάλλος επίτροπος.
«Γι 'αυτό και χαρακτήρισα την κατάσταση ως ένα δημοκρατικό σκάνδαλο», είπε χαρακτηριστικά.
Οι υπουργοί Οικονομικών δεν ενήργησαν με κακές προθέσεις, αλλά συχνά ήταν ανεπαρκώς ενημερωμένοι ή χωρίς σαφή εντολή από τα κοινοβούλιά τους, συμπλήρωσε ο Moscovici και κατέληξε στη δήλωσή του.
«Αποκομίζω ένα σαφές μάθημα: το Eurogroup πρέπει να είναι πιο δημοκρατικό, διαφανές και να παρακολουθείται καλύτερα».
www.bankingnews.gr
Σχόλια