του Κώστα Μελά –
Είναι απολύτως παραδεκτό πλέον ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν μετατραπεί σε lingua franca της σημερινής παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας. Αποτελούν το μεγάλο ιδεολογικό κοινό παρανομαστής της. Μάλιστα, με το πέρασμα του χρόνου, όλο και περισσότερο βρίσκονται στο στόμα πολιτικών, δημοσιογράφων και διαμορφωτών της διεθνούς κοινής γνώμης. Συνέχεια εδώ
Η επιχειρούμενη ηθική θεμελίωση μιας παγκόσμιας κοινωνίας στον οικουμενισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πάσχει σε πολλά σημεία. Ως οικουμενική έννοια χρειάζεται να ερμηνευθεί πριν να αρχίσει να εφαρμόζεται. Η ερμηνεία δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο από τις κυρίαρχες θεσμικές μορφές της σημερινής παγκόσμιας κοινωνίας. Αυτές δεν είναι άλλες από τα υπάρχοντα κυρίαρχα εθνικά κράτη.
Η σημερινή συγκρότηση της παγκόσμιας κοινωνίας δεν επιτρέπει να γίνεται αναφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα με τη στενή έννοια. Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε εμφατικά ότι δεν αναφερόμαστε στις «παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», όπως συμβαίνει σε πάρα πολλές χώρες. Αναφερόμαστε στην ίδια την ουσία του πράγματος. Δηλαδή, στα ανθρώπινα δικαιώματα που απορρέουν απλά και μόνο από την γυμνή και ανθρώπινη ιδιότητα.
Εθνικό κράτος και ανθρώπινα δικαιώματα
Κάθε εθνικό κράτος, εντός της επικράτειάς του και μόνο μπορεί να παράσχει όλα όσα σήμερα ονομάζονται χύδην «ανθρώπινα δικαιώματα». Κανένα κράτος δεν μπορεί να παράσχει αυτού του είδους τα δικαιώματα εκτός της επικράτειάς του. Ως Έλληνας εντός της επικράτειας του ελληνικού κράτους απολαμβάνω τα δικαιώματα που μου παρέχει το κράτος μου.Δεν μπορώ να απολαμβάνω τα δικαιώματα του Αμερικανού πολίτη ή του Ιάπωνα πολίτη, όταν δεν είμαι Αμερικανός ή Ιάπωνας πολίτης. Επομένως, αν δεν θέλουμε να διαστρεβλώνουμε την έννοια των λέξεων, πρέπει να μιλάμε για πολιτικά δικαιώματα, όχι όμως για ανθρώπινα.
Επίσης, κανένα κράτος δεν μπορεί να δεχτεί εντός των ορίων της κυριαρχίας του όλους τους ανθρώπους που επιθυμούν να εγκατασταθούν σε αυτό και να τους παραχωρήσει πολιτικά δικαιώματα. Εάν συνέβαινε αυτό το εν λόγω απλούστατα θα οδηγείτο στην αυτοκαταστροφή.
Ακόμη όμως και αν το έκανε, δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει ότι οι πολίτες του θα είχαν τα δικαιώματα αυτά σε οποιοδήποτε άλλο κράτος. Συνεπώς, απλά θα οδηγούνταν στην αυτοκαταστροφή. Μόνο στην περίπτωση που θα μπορούσε να υπάρξει Παγκόσμιο Κράτος θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για πραγματικά ανθρώπινα δικαιώματα.
Ιδεολογικό όπλο
Η εξάπλωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν επιλογή της Δύσης. Χρησιμοποιήθηκαν ως ιδεολογικό όπλο ενάντια σε όλες εκείνες τις χώρες που θεωρήθηκαν κατά καιρούς εχθροί της Δύσης. Αρχικά εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης και των δορυφόρων της, στη συνέχεια, εναντίον μη αρεστώ καθεστώτων.Η ιδεολογία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει προκαλέσει προβλήματα και στην ίδια τη Δύση, λόγω της δυσκολίας εφαρμογής τους από τις ίδιες τις δυτικές χώρες. Αυτό συμβαίνει όταν οι μεταναστευτικές ροές αυξάνονται υπέρμετρα, όπως συμβαίνει σήμερα με τους πολέμους στη Μέση Ανατολή. Η μαζική μετανάστευση δημιουργεί έντονες ανισορροπίες στον κοινωνικό ιστό.
Η φιλολογία περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει δημιουργήσει μία ψευδή εικόνα στους κατοίκους των χωρών που εξάγουν μετανάστευση και στις οποίες δεν εφαρμόζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι επίδοξοι μετανάστες έχουν σχηματίσει την πεποίθηση ότι οι χώρες της Δύσης έχουν υποχρέωση να εφαρμόζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλους όσοι προσέρχονται σε αυτές ανεξαρτήτως αριθμού και χωρίς ιδιαίτερα προσκόμματα.
Εγγράφεται στο μυαλό αυτών των ανθρώπων ένα είδος απαίτησης έναντι των δυτικών χωρών, η οποία πρέπει να εξοφληθεί. Όλα αυτά είναι συνέπειες της εξάπλωσης της αυτοεικόνας της Δύσης μέσω των ΜΜΕ, τα οποία πλέον εκπέμπουν σε πλανητικό επίπεδο. Δυστυχώς, είναι και απόρροια των μαζικών επεμβάσεων της Δύσης, στο όνομα της εξάπλωσης της δυτικής δημοκρατίας.
Τα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα έχουν υποχρεωτικά και διάσταση υλική. Όποια κρατική οντότητα τα εφαρμόζει στην πράξη θα πρέπει συγχρόνως να προχωρήσει και στην παροχή κατάλληλων συνθηκών διαβίωσης. Θα πρέπει, δηλαδή, να παράσχει υλικά αγαθά, τα οποία μεταφράζονται όχι απλά σε μεγάλο οικονομικό κόστος.
Ανταγωνισμός με τους γηγενείς
Εκτός αυτού, αλλά εμπεριέχουν εν σπέρματι και τον ανταγωνισμό με τους γηγενείς. Ανταγωνισμό για την μεγαλύτερη ιδιοποίηση των παραγομένων αγαθών, τα οποία δεν είναι άπειρα, ούτε είναι εύκολο να αυξηθούν τόσο ώστε να καλύπτουν ισομερώς τις ανάγκες όλων.Όποιος ανήκει σε ένα πλούσιο έθνος και συνάμα υπερασπίζεται τη συνεπή τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα πρέπει να μοιρασθεί τα δικά του δικαιώματα με άλλους άγνωστους ανθρώπους. Απ’ αυτό θα γεννηθεί σίγουρα μια αντιπαράθεση, κατά την οποία θα έρθουν αντιμέτωπα τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεν με τα ανθρώπινα δικαιώματα των δε.
Από εμπειρική άποψη, η επίκληση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκβάλλει στη φάρσα, σε ένα πλανήτη αβυσσαλέων ανισοτήτων. Από φιλοσοφική και λογική άποψη, η κανονιστικότητά τους δεν είναι καθόλου πειστική.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα είχαν νόημα, ως πολιτικός συμβολισμός και ως αγωνιστικό αίτημα, όσο εξιδανίκευαν τις διεκδικήσεις συγκεκριμένων τάξεων έναντι καταπιεστικών και αυταρχικών καθεστώτων. Στο πλαίσιο αυτό οι διεκδικήσεις τους ανάγονταν στη σφαίρα του πανανθρώπινου.
Μηδενικό άθροισμα σε πλανητικό επίπεδο
Παρά τον φορμαλισμό τους, τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούσαν τρόπον τινά εργαλειακά λειτουργικό και χρήσιμο για τους καταφρονεμένους μύθευμα. Σήμερα, με την οικουμενική τους αξίωση δεσμευτικότητας, δεν επιτελούν καν αυτό τον ρόλο. Τουναντίον μετατράπηκαν σε όχημα της κυριαρχίας της Δύσης, επειδή η υπεράσπισή τους αποτελεί την ιδεολογική οχύρωση των ηγεμονικών της αποβλέψεων.Το σημαντικότερο είναι, όμως, άλλο. Απαράβατος όρος για να απολαμβάνουν τα ανθρώπινα δικαιώματα -στη νομική τους διάσταση- ολιγάριθμες μειοψηφίες των προηγμένων χωρών είναι να τα στερείται σε κάθε διάσταση η συντριπτική πλειονότητα της ανθρωπότητας. Αν η τελευταία αποκτούσε μέρος των υποτιθέμενων οικουμενικών ανθρώπινων δικαιωμάτων, αυτομάτως θα τα στερούνταν οι τωρινοί προνομιούχοι καταναλωτές τους. Πρόκειται, στην κυριολεξία, περί μηδενικού αθροίσματος, στην πλανητική σφαίρα.
Ας υποθέσουμε ότι όλοι οι άνθρωποι, ως άνθρωποι, μπορούσαν να κινηθούν ως πολίτες του κόσμου με ίσα δικαιώματα, πέρα από τα εθνικά κράτη και χωρίς συνοριακούς περιορισμούς. Ας υποθέσουμε ότι μπορούσαν να ψηφίσουν και να καταναλώσουν οπουδήποτε (σε ενέργεια και αγαθά ένδυσης ή διατροφής) ό,τι μια μικρομεσαία δυτική οικογένεια.
Τι θα συνέβαινε; το παγκόσμιο σύστημα θα κατέρρεε εν ριπή οφθαλμού και η ανθρωπότητα θα αλληλοσφαζόταν με την ειδεχθέστερη βαρβαρότητα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ανεκτίμητα για όσους τα απολαμβάνουν, υπό τον απαράβατο όρο ότι δεν θα τα αποκτήσουν και οι υπόλοιποι άνθρωποι, γιατί τότε θα τα απολέσουν όλοι μαζί!
Σχόλια