του Κώστα Μελά –
Αυτό συνεχίστηκε με τις συνθήκες του Άμστερνταμ και της Νίκαιας. Επίσης, και με το απορριφθέν ευρωπαϊκό Σύνταγμα, αλλά και την απορριφθείσα(;) Ευρωπαϊκή Συνθήκη. «Εκείνο που αποτελεί σημαντικό χαρακτηριστικό είναι ότι η μορφή που λαμβάνει η ενωσιακή διαδικασία συνιστά (ειδικά μετά το συμβούλιο κορυφής των Βρυξελλών 21-22.6.2007) μια νέα ιστορική φάση. Η ύλη της ενωσιακής διαδικασίας παρουσιάζει πλέον, και μάλιστα σε εντεινόμενο βαθμό, χαρακτηριστικά πολιτειακής υφής (…) Η ενωσιακή τάξη αποκτά μια μερική συνταγματική ποιότητα (…)Η κατάσταση της Ευρώπης μεταβλήθηκε τυπικά από την ημερομηνία ψήφισης της Ενιαίας Πράξης (1986). Από την ημερομηνία αυτή ουσιαστικά βρισκόμαστε μπροστά στο φαινόμενο της μετάλλαξης της ΕΕ σε ένα είδος «Πολιτείας». Η έννομη συγκρότησή της -τυπικά- μετά τη συνθήκη του Μάαστριχτ άρχισε να μη βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στις κατηγορίες του διεθνούς δικαίου. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
»Τούτο διαπιστώνεται από το γεγονός της άμεσης υποταγής στις αποφάσεις της τόσο των κρατών-μελών όσο και των πολιτών, επιστρατεύοντας τις αρχές, οι οποίες στο πλαίσιο του κράτους νομιμοποιούν την εξουσία. Γι’ αυτό ακριβώς και γίνεται δεκτό ότι η ευρωπαϊκή ενωσιακή τάξη αποκτά μια μερική συνταγματική ποιότητα. Έτσι εξηγείται η προσφυγή του ενωσιακού νομοθέτη σε έννοιες και ρυθμίσεις που ανάγονται σε κατηγορίες του κρατικογενούς ευρωπαϊκού συνταγματικού λόγου». (Δ.Θ. Τσάτσος, “Η Έννοια της Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία” εκδ. Πόλις, 2007, σελ. 67).
Κρατικοκεντρική έμπνευση
Το συγκεκριμένο και ισχύον μέχρι σήμερα στάδιο παραμένει κρατικοκεντρικής έμπνευσης, στον βαθμό κατά τον οποίο τα κράτη, μέσα από συνεργατικές νόρμες διακυβέρνησης, διατηρούν τον συνολικό πολιτικό έλεγχο σχετικά με τις εξελίξεις του κοινού συστήματος. Θεωρείται, όμως, πως αποτελεί ένα στάδιο μετάβασης προς μια ευρωπαϊκή Πολιτεία.Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 καθίσταται ολοένα και πιο εμφανές ότι η ΕΕ βρίσκεται εγγύτερα στη μορφή ενός πολιτικού συστήματος, παρά ενός, έστω και ιδιότυπου, διεθνούς οργανισμού. Διαθέτει αξιοσημείωτη ικανότητα διακυβέρνησης, στο πλαίσιο του οποίου διαμορφώνονται και εφαρμόζονται πολιτικές, όπως συμβαίνει στο εσωτερικό των συστατικών μερών, δηλαδή των κρατών-μελών. Προβάλλεται έτσι η θεώρηση της ΕΕ ως Πολιτείας, σε αντίθεση με τη μορφή της περιφερειακής ένωσης, που ασχολείται κυρίως με τη ρύθμιση θεμάτων, τα οποία εμπίπτουν στη σφαίρα της λειτουργικής διακυβέρνησης.
Η λειτουργία αυτού του μηχανισμού ουσιαστικά σηματοδοτεί μια νέα διάσταση άσκησης της πολιτικής: Το συμβούλιο αρχηγών (οι 27 πρωθυπουργοί των χωρών-μελών) αποτελεί ένα αυτονομημένο σώμα (από την εκλογική τους βάση), το οποίο αποφασίζει πολιτικά και νομοθετεί μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στο όνομα του ήδη υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου. Πλαισίου που το ίδιο είχε θεσπίσει σε παλιότερες διαδικασίες, ενδύοντάς το βεβαίως με το ένδυμα ενός φυσικού νόμου που είναι δεδομένος και άτεγκτος.
Οι ενέργειές του είναι ουσιαστικά ανεξέλεγκτες. Ούτε τα εθνικά Κοινοβούλια ούτε και το Ευρωκοινοβούλιο μπορούν να ελέγξουν τις αποφάσεις αυτού του περίεργου μορφώματος, το οποίο διαθέτει νομοθετικές, εκτελεστικές και δικαστικές αρμοδιότητες. Έτσι, επί της ουσίας έχει δημιουργηθεί ένα ευρύ θεσμικό πλαίσιο που ορίζει εγγενώς, μονοδιάστατα και απαρέγκλιτα τις διαχειριστικές πολιτικές για την εκπλήρωση ενός στόχου, την πραγμάτωση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η εξάρτηση των κρατών-μελών
Στην πραγματικότητα, η ΕΕ κυβερνάται, υπό μία έννοια, με έναν υπερεθνικό τρόπο, αλλά με την καθοριστική συμμετοχή των αρχηγών των εθνικών κρατών. Αυτοί αντιπροσωπεύουν τις άρχουσες ελίτ των κοινωνιών τους. Χωρίς να υφίστανται άμεσες πιέσεις, οδηγούμενα από τους αρχηγούς τους, τα εθνικά κράτη της ΕΕ συγχωνεύονται απαλά σε μια «σχετικά ανεξέλεγκτη» Πολιτεία.Παρατηρείται στην πράξη μια συνεχής διάδραση μεταξύ των πολιτικοοικονομικών σχέσεων των συστατικών κρατών, οι οποίες διευθύνονται όμως από τους κεντρικούς θεσμούς. Οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν χάσει ένα σημαντικό μέρος του πολιτικού ελέγχου που διέθεταν παλιότερα. Οι εκπορευόμενες διαδικασίες από το αυτονομημένο κέντρο διαπερνούν τα κρατικά σύνορα, διεισδύοντας στις εσωτερικές πτυχές της εθνικής πολιτικής.
Η εγγενής αδυναμία ελέγχου αυτής της διαδικασίας λόγω απουσίας ενός ευρωπαϊκού «δήμου» την καθιστά δημοκρατικά ελλιπή. Όπως υποστηρίζουν οι οπαδοί της θεωρίας της καρτελοποίησης της πολιτικής, την κατατάσσουν στην κατηγορία ενός καρτέλ, το οποίο επικυριαρχεί στα πολιτικά συστήματα των εθνικών κρατών-μελών.
Ελάχιστες δυνατότητες υπάρχουν να ασκηθούν άλλες πολιτικές από κυβερνήσεις που θα έχουν έναν διαφορετικό προσανατολισμό. Μάλιστα, η επικυριαρχία επί των πολιτικών συστημάτων των εθνικών κρατών-μελών είναι καθοριστική και στο ποια κόμματα θα εκλεγούν στη διακυβέρνηση της χώρας.
Η εναλλαγή των κομμάτων που αποδέχονται και εφαρμόζουν τις πολιτικές του «ευρωπαϊκού μορφώματος» στην εξουσία αποτελεί και την ασφαλιστική δικλείδα λειτουργίας του όλου συστήματος. Παράλληλα, όμως, αυτή η λειτουργία προπλάσματος «ευρωπαϊκού κράτους» οδηγεί σε σοβαρούς περιορισμούς της δημοκρατίας. Ακόμα και της μορφής που η τελευταία λαμβάνει μέσα στο πλαίσιο των δυτικών μαζικοδημοκρατικών κοινωνιών.
Η εντός ΕΕ ιεραρχία
Είναι σημαντικό επίσης να σημειωθεί ότι είχαμε αλλαγές και σε επίπεδο λειτουργίας της ΕΕ και του τρόπου λήψης των αποφάσεων. Με βάση τις αλλαγές αυτές, τα μεγαλύτερα κράτη αποκτούν περισσότερη ισχύ, ενώ τα μικρά και μεσαία κράτη βλέπουν να περιορίζεται η ισχύς τους στη διαμόρφωση των νόμων της ΕΕ.Αυτό επιτεύχθηκε καθιστώντας το μέγεθος του πληθυσμού ένα βασικό στοιχείο στις αποφάσεις για τους ευρωπαϊκούς νόμους. Επομένως μειώνεται το ειδικό βάρος, οι ψήφοι και η επιρροή των μικρών και μεσαίων κρατών σε σύγκριση με τα μεγάλα κράτη. Κάπως έτσι αναδύθηκε ο κυρίαρχος ρόλος της Γερμανίας. Προϋπόθεση επιτυχίας αυτής της προσπάθειας είναι η κατάργηση του καθεστώτος ομοφωνίας σχεδόν σε όλα τα ζητήματα, εκτός της εισόδου νέου μέλους στην ΕΕ.
- Οι όποιες επιπλέον αρμοδιότητες δόθηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελούν απλά «φύλλο συκής» που δεν μπορεί να καλύψει την κυριαρχία της Γερμανίας και των ιδιαίτερο ρόλο των υπολοίπων μεγάλων χωρών της Γηραιάς Ηπείρου. Αυτές οι αλλαγές έχουν πολύ σοβαρές επιπτώσεις στη δυνατότητα των μικρότερων χωρών να υπερασπιστούν ισότιμα τα ζητήματα των λαών τους.
- Το συμπέρασμα που αβίαστα συνάγεται είναι ότι στην ΕΕ οι μεγάλες δυνάμεις είναι αυτές που και τυπικά πλέον καθορίζουν τις εξελίξεις. Σιγά-σιγά αποκαθίσταται και στο ευρωπαϊκό κοινωνικό επιφαινόμενο η λογική της κυριαρχίας των ισχυρότερων χωρών. Μέχρι και σήμερα, βεβαίως, επιβάλλουν τις θέσεις τους, τηρώντας τυπικώς το πλαίσιο της ομοφωνίας. Σήμερα, με όσα σχεδιάζονται(;) φαίνεται να επιχειρείται ακόμη ένα βήμα προς την ίδια κατεύθυνση.
Δηλαδή, όλα όσα σχεδιάστηκαν και εφαρμόστηκαν με τον συγκεκριμένο τρόπο μπορούν να θεωρηθούν μεγάλη αποτυχία σε σχέση με τον διακηρυγμένο στόχο.
ΠΗΓΗ
=====================
Παρουσίαση
- Πως εκτυλίχθηκε η δραματική νύχτα στις Κάννες που οδήγησε στην παραίτηση του Γιώργου Παπανδρέου;- Ποιος ήταν ο ρόλος του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο στην παραίτηση του Σίλβιο Μπερλουσκόνι;
- Υπήρχε σχέδιο για την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη;
Δύο από τους καλύτερους ανταποκριτές στις Βρυξέλλες, η Κέρστιν Γκάμελιν της εφημερίδας Suddeutsche Zeitung και ο Ράιμουντ Λεβ της δημόσιας αυστριακής τηλεόρασης ORF, έχοντας αποκτήσει πρόσβαση στα άκρως εμπιστευτικά πρακτικά των συνόδων κορυφής, σε διπλωματικά πρωτόκολλα και επιλεγμένες διπλωματικές σημειώσεις, φωτίζουν τα παρασκήνια της εξουσίας, εκεί όπου οι Ευρωπαίοι ηγέτες συζητούν, συγκρούονται και λαμβάνουν τις αποφάσεις.
Είναι σε θέση η Ευρώπη να αντιμετωπίσει τον εθνικό και πολιτικό κατακερματισμό της, να επιτύχει τη συνύπαρξη των διαφορετικών μεταξύ τους εθνών και να πραγματώσει την έννοια της κοινότητας;
Εξαιρετικά ρεπορτάζ, έρευνα σε βάθος, τεκμηριωμένη πληροφόρηση δίχως σχηματοποιήσεις, διαυγείς αναλύσεις και το αποκαλυπτικό χρονικό της κρίσης που ξέσπασε με επίκεντρο το ελληνικό χρέος. Το βιβλίο "Ποιοι κινούν τα νήματα στην Ευρώπη" δίνει μια πλήρη εικόνα για τα τεκταινόμενα στην ΕΕ. Προσφέρει την εποπτεία των λεπτών συσχετισμών και του πολύπλοκου τρόπου λειτουργίας των ευρωπαϊκών θεσμών, και σκιαγραφεί τις μεγάλες πολιτικές προσωπικότητες, αποτυπώνοντας εξαιρετικά ένα σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης Ιστορίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Πρόλογος αποκλειστικά για την ελληνική έκδοσηΠρόλογος
- Συμμαχίες - οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν χαρίζονται στους συναδέλφους τους
Θεραπευτικές συνεδρίες
Συμμαχίες υπέρ και κατά της πυρηνικής ενέργειας
Πίσω από τις κλειστές πόρτες
Όταν μετά τις Συνόδους παραιτούνται πρωθυπουργοί
Στην Ευρώπη όλοι είναι ίσοι και κάποιοι ακόμη πιο ίσοι
Γαλλογερμανική υπεροχή
Οι μη δεσμευτικές αποφάσεις θέτουν σε κίνδυνο την ΕΕ
- Η Κρίση - Φαγωμάρα στο ευρωπαϊκό σπιτικό
Μέρος 1ο
- Το ναυάγιο της διάσωσης των ευρωπαϊκών τραπεζών
Το βραχύβιο όνειρο του ευρωπαϊκού ταμείου διάσωσης των τραπεζών
"Ο καθένας τα δικά του σκατά!" - έτσι βλέπει η Γαλλία τη γερμανική γραμμή
Μέρος 2ο
- Η Madame Non επιβάλλει την ατζέντα της
Η μεγάλη διστακτικότητα - Οκτώβριος 2009 - Απρίλιος 2010
Η διάσωση του ευρώ αλά Πελέ: Μάρτιος - Μάιος 2010
Μέρος 3ο
- Η μεταβολή: Ο Ολάντ συνήγορος του Νότου
"Πιστεύαμε ότι θα τα τινάξουμε όλοι μαζί": Δεκέμβριος 2010 - Σεπτέμβριος 2012
Πώς γεννιέται το σχέδιο για την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη - και γιατί απορρίπτεται
Μέρος 4ο
- Η Γερμανία δεν επιθυμεί κοινά ταμεία στην ΕΕ
Η νομισματική ένωση επανακτά τον έλεγχο: Οκτώβριος 2012 - Ιούλιος 2013
Η κρίση χτυπάει τις μεγάλες εθνικές οικονομίες
- Ανάγκη αναδιάρθρωσης - Πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί μία Ευρώπη με κοινωνικό πρόσωπο
Γιατί η πλούσια Ευρώπη δυσκολεύεται τόσο πολύ να καταπολεμήσει τη φτώχεια
Νέα κοινωνικά δίχτυα - ένα ευρωπαϊκό Ταμείο Ανεργίας
Η ευρωπαϊκή σύνταξη
Ένας κατώτατος μισθός για τους εργαζόμενους της Ευρώπης
Διστακτικά συνδικάτα
- Η Αυτοκράτειρα - Η Άνγκελα Μέρκελ κυβερνά την Ευρώπη
Η δημοσιονομική πειθαρχία ως ανθρώπινο δικαίωμα
Πώς η Γερμανία αντιλαμβάνεται τον εαυτό της στην Ευρώπη
Η Μέρκελ αλλάζει ρότα στην πολιτική διάσωσης
Το Βερολίνο, η κρυφή πρωτεύουσα της Ευρώπης
- Δικτύωση - Πώς γράφονται οι νόμοι στις Βρυξέλλες
Η επιρροή του οικονομικού λόμπι
Σύμπραξη αξιωματούχων, πολιτικών και διπλωματών
Όταν οι επίτροποι γίνονται εκπρόσωποι των εθνικών τους συμφερόντων
Όταν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων γίνονται οι πλέον ισχυροί εκπρόσωποι συμφερόντων
Τα λόμπι στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα λόμπι
Η πιο ισχυρή αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Ύποπτες συμφωνίες με την καπνοβιομηχανία
Δωροδοκίες ευρωβουλευτών
Ένα οικειοθελές μητρώο διαφάνειας για τα μάτια του κόσμου
- Τα μίντια και η ροπή τους προς τον εθνικισμό
Πώς βλέπουν την Ευρώπη τα εθνικά ΜΜΕ
Το μεσημβρινό μπρίφινγκ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και τα ΜΜΕ
Ποιοι βάλλουν κατά της ελευθεροτυπίας
- Οι γείτονες - Πού πάσχει η κοινή εξωτερική πολιτική
Το δίλημμα της Συρίας
Κάθριν Άστον: στην κορυφή από καθαρή σύμπτωση
Ευρώπη και στρατιωτικά δέματα
Εύθραυστες φιλίες: Οι μυστικές υπηρεσίες στην ΕΕ
Μεταξύ κατασκόπων
Τα μαθήματα των Βαλκανίων
- Όραμα ή εφιάλτης; - Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης
Η διένεξη για την κατεύθυνση που θα πάρει η ΕΕ
Πολιτική ένωση ή ζώνη ελεύθερου εμπορίου;
Τι διακυβεύτηκε στις ευρωεκλογές
Πώς μοιράζονται τα κορυφαία πόστα
Η τραπεζική ένωση και η βούληση για πολιτική ολοκλήρωση
"Οδικοί χάρτες" για το μέλλον της Ευρώπης
Η καινούργια γοητεία ενός παλιού οράματος
- Παράρτημα
Που πήγαν τα πακέτα διάσωσης;
Χρονολόγιο της ΕΕ από την αρχή της κρίσης
Ευχαριστίες
Παραπομπές
Ευρετήριο
Σχόλια