....Η χώρα δεν κατρακυλάει επιλεκτικά. Κατρακυλάει πνευματικά, πολιτικά και
κοινωνικά ολόκληρη. Και δυστυχώς κατρακυλάει και το μόνο κομμάτι της που
θα μπορούσε να σταθεί υπηρέτης των πολιτών απέναντι στο κράτος και στο
ιδιωτικό παρακράτος. Ο Τύπος. Προς μεγάλη χαρά όσων κυβερνάνε,
ουσιαστικά ανεξέλεγκτοι.... Πηγή
-------------------------
blogger: φαίνεται ότι και Βασιλική Σιούτη έχει του ίδιους προβληματισμούς...
Vasiliki Siouti
=================
Blogger: Επαναφέρω μια παλιότερη ανάρτηση σε απάντηση της απουσίας σοβαρής πολιτικής και οικονομικής συζήτησης. Συμβαίνει μάλιστα το αντίθετο: Συσκότιση και ψεύδη!
Όπως σας υποσχέθηκα στις 4 Ιανουαρίου 2017 κάθησα και μετέφερα σε κείμενο το μεγαλύτερο τμήμα της συνέντευξης που έδωσε ο οικονομολόγος Bernard Maris στο περιοδικό "Charlie Ebdo", που σκοτώθηκε κατά την επίθεση στα γραφεία του περιοδικού το 2015. (Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στις την Τετάρτη 8 Μαρτίου 2000 στην καρδιά των γραφείων του Charlie Hebdo).
Μην βιασθείτε να πείτε: " μα είναι ...τόσο παλιά και πέρασε πολύς καιρός από το 2000", αν δεν διαβάσετε όλο το κείμενο - μεγάλο τμήμα της συνέντευξης. Είμαι σίγουρος ότι θα βρείτε πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία - απαντήσεις στην αίρεση του νεοφιλευθερισμού, την οποία "πληρώνουμε".
---------------------------------
O θείος Μπερνάρ.
Έχει θέσει τον εαυτό του την αποστολή να ξεσκεπάζει τους επαγγελματίες μηχανοράφους της οικονομία: εκείνους που καθημερινά όπου κι' αν ζούμε μας αραδιάζουν ανοησίες κάτω από ένα μανδύα ψευδοεπιστήμης με στόχο την συγκάλυψη των μηχανισμών μιας εξουσίας που μας υποδουλώνει.
Η τρομοκρατία την οποία ακούραστα καυτηρίαζε από τις σελίδες του Charlie Hebdo, στα βιβλία του ή στο ραδιόφωνο δεν είναι ίδια με εκείνη που, μια θλιβερή μέρα του Ιανουαρίου 2015, χρύπησε την εφημερίδα του και τον οδήγησε στον θάνατο. Εδώ πρόκειται για τρομοκρατία των λέξεων, που μας πλήττει όλους: εκείνη που χρησιμοποιούν οι έχοντες την εξουσία, "που ξέρουν τι λένε" και φιμώνουν με άκρα περιφρόνηση όσους τολμούν να σκέφτονται διαφορετικά ή να κάνουν ερωτήσεις. Ο Μαρίς πάσχιζε να ξεσκεπάσει αυτούς τους απατεώνες και να οπλίσει πνευματικά τους αναγνώστες και τους ακροατές του απέναντι στα ψέματα, να τους επιτρέψει να δουν πίσω από τον νεοφιλελεύθερο καθρέπτη.
Οι εικόνες που θα δείτε γυρίστηκαν σε φιλμ 16 χιλιοστών την Τετάρτη 8 Μαρτίου 2000 στην καρδιά των γραφείων του Charlie Hebdo
-------------------
.........
............
Μονόδρομη σκέψη..
....
Εντάξει πάμε..
Είμαι ο Μπερνάρ Μαρίς γνωστός και ως Θείος Μπερνάρ συντάκτης του Charlie Hebdo και καθηγητής πανεπιστημίου οικονομολόγος στο επέγγελμα.
Ερωτ. ...πως η μονόδρομη σκέψη εισχωρεί σε κάθε δυνατή μορφή συζήτησης, πως η νεοφιλελεύθερη σκέψη
Απ. Στη Γαλλία υπάρχουν τρία επίπεδα.
1. Υπάρχουν οι λεγόμενοι σοφοί που είναι αρκετά ομοιογενείς. Είναι οι ακαδημαϊκοί που διδάσκουν την οικονομία της ελεύθερης αγοράς.
2. Έπειτα υπάρχουν οι "ειδικοί" οισύμβουλοι κυρίως σε επιχειρήσεις που παρέχουν τις γνώσεις τους και στις εφημερίδες.
2. Και οι δημοσιογράφοι.
Άρα υπάρχουν τρεις σφαίρες διάδοσης της "Σκέψης".
Στους "σοφούς" υπάρχει ομοιγένεια με λισγοστές εξαιρέσεις περιχαρακωμένες στο περιθώριο και τους παρατηρούμε σαν παράξενα ζώα στο ζωολογικό κήπο,αλλα δεν επηρεάζουν διόλου τη ζωή, τη σκέψη, τον πολιτικό βίο.
Έπειτα, το επίπεδο των "ειδικών" είναι πλήρως ομογενοποιημένο, και όλοι εξηγούν τα καλά και τα ωραία ενός συγκεκριμένου οικονομικού μοντέλου,
Και έπειτα έχουμε του δημοσιογράφους που ενερφούν σαν ανηχείο ανάμεσα στους άλλους. Στους "σοφούς" και τους ειδικούς και οι οποίοι επίσης λένε, με σπάνιες εξαιρέσεις ότι το νεοφιλελεύθερο μοντέλο, η οικονομία της αγοράς, η αγορά που αυτορυθμίζεται, το μοντέλο της προσφοράς -ζήτησης, κ.ο.κ., είναι το βέλτιστο μοντέλο, το μοντέλο που μας αρμόζει.
Ερ. Μπορείς να μας δώσεις παραδείγματα της ρητορικής που αξιοποιείται; Ας πούμε οι λέξεις: "εμπιστοσύνη" και "διαφάνεια".
Απ: Για παράδειγμα, η οικονομία βασίζεται σε έννοιες μη μετρήσιμες. Αυτό είναι το παράδοξο της οικονομίας, πρόκειται για ποσοτική επιστήμη που χρησιμοποιεί έννοιες οι οποίες δεν είναι μετρήσιμες. Φερ΄ειπείν, δυο έξοχα παραδείγματα
είναι η "εμπιστοσύνη" και "διαφάνεια". Σου λένε ότι η οικονομία δεν μπορεί να λειτουργεί χωρίς "εμπιστοσύνη". Δυστυχώς η εμπιστοσύνη είναι κάτι απροσδιόριστο. Δεν είναι κάτι απτό, είναι σαν τον αέρα που αναπνέουμε. Αυτή δημιουργεί τη "χημεία" μας, χάρη σε αυτήν κάνουμε "δουλειές". Αν δεν εμπιστεύεσαι κάποιον, δεν έχεις πάρε-δώσε. Καμιά φορά πέφτουμε έξω, πάντως είναι κάτι εντελώς ποιοτικό. Δεν ποσοτικοποιείται η "εμπιστοσύνη". Κι ωστόσο, το περίεργο είναι ότι αυτός ο πυλώνας της οικονομίας επαναπροσδιορίζεται συνεχώς, λέγοντας ότι "Όταν επανέλθει η μεπιστοσύνη, όλα θ απάνε καλά". Η εμπιστοσύνη είναι μια μορφή πίστης. Άρα, μια άλλη μορφή δεισιδαιμονίας, μια άλλη μορφή πίστης και μάλιστα Πίστη και Εμπιστοσύνη έχουν κοινή ρίζα πράγμα που προδίδει αμέσως τη δύση της οικονομίας τη θρησκευτική της διάσταση.
Πρέπει να εμπιστευόμαστε, να έχουμε πίστη δε ότι συμβαίνει. Μόνο που δεν είναι πίστη στον ουρανό ή στον παράδεισο, αλλά δε ότι συμβαίνει εδώ επί της γης!
Η διαφάνεια είναι κάτι ακόμη πιο αδιόρατο, διότι η οικονομία δεν μπορεί να λειτουργεί με διαφάνεια. Είναι σαν τους βρυκόλακες που πεθαίνουν στο φως της μέρας. Η οικονομία χρειάζεται την αδιαφάνεια. Αρκεί να σκεφτείτε πως αν ξέραμε πάντα τι κάνουν οι όλοι οι άλλοι τι θα κάνουν ανά πάσα στιγμή, αυτό θα μας καθήλωνε. Άρα, πρέπει κάποιοι να κάνουν προβλέψεις, σχέδια, ελπίζοντας ότι δεν θα γίνουν γνωστά σε άλλους. Πρέπει να καιροσκοπούν. Η καιροσκοπία βασίζεται στην αδιαφάνεια. Αν υπήρχε αποκλειστικά διαφάνεια, αν ξέραμε ακριβώς τι θα γίνει αύριο, δεν θα μπορούσαμ να καιροσκοπίσουμε.
Για να καιροσκοπούμε, πρέπει να υπάρχει μια κάποια αβεβαιότητα. Όμως η οικονομία είναι 98% αβεβαιότητα. Υπάρχουν και βεβαιότητες. Γνωρίζουμε ότι 10000 άνθρωποι θα πεθάνουν σε τροχαία του χρόνου, άρα, αν είμαι ασφαλιστής, μπορώ να υπολογίζω τα συμβόλαιά μου. Αλλά τα υπόλοιπα, τι θα συμβεί, τι θα είναι σε ζήτηση, οι συγχωνεύσεις που θα γίνουν κ.λ.π. όλα αυτά είναι αδιαφανή. Η αδιαφάνεια δεν είναι μόνο ένα είδος αιθέρα όπου λειτουργεί η οικονομία αλλά και οι επιχειρήσεις μεθοδεύουν την αδιαφάνεια. Αυτό σημαίνει ότι η μεγάλη επανάσταση της παγκοσμιοποίησης είναι ότι αφαιρούν διάφορες εγγραφές που άλλοτε ελέγχονταν κάπως από το κράτος, από την εφορία, τα δημόσια οικονομικά για να μεταφέρουν τα χρήματα σε "παραδείσους", σε υπεράκτιες ή κυρίως με τη μέθοδο των ενδοεταιρικών συναλλαγών ώστε να επικρατεί αδιαφάνεια και κανείς να μην γνωρίζει τι συμβαίνει που πηγαίνουν τα χρήματα ή από που προέρχονται. Και αυτό είναι άκρως σημαντικό!
Ερ. Κι ωστόσο, κάποιοι όπως ο Καμντεσσύ και ο Τρισέ ζητούν συστηματικά αύξηση της διαφάνειας. Μπορείς να μας εξηγήσεις...
Απ: Ναι, αλλά αυτοί είναι...Ξέρω γω ...είναι σαν να επικαλούνται οι κλέφτες ένα κώδικα τιμής, σαν να επικαλείται η μαφία την αρετή ή σαν να κάνει κήρυγμα για εγκράτεια ένας παιδεραστής ιερέας.Είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα. Δηλαδή, όσο περισσότερο έχουμε συναίσθηση για όσα αδιαφανή ... Όπως στην περίπτωση της Ρωσίας όπου δεν έχουμε εικόνα παρά μόνο για ένα 30-40% Ή ακόμα και για το ίδιο το ΔΝΤ διότι ο Καμντεσσύ δεν ήξερε καν τα αποθεματικά του ΔΝΤ. Ένας αμερικανός γερουσιαστής του είπε: "Δεν ξέρετε καν τι ποσά διαθέτετε!" Άρα δεν ξέρω τι έχω εγώ, τι έχουν οι άλλοι, αλλά λέω και ότι χρειάζεται εμπιστοσύνη και διαφάνεια. Κι έτσι γίνονται κάποιες μπλόφες, π.χ. γνωστοποιοιούνν την αποζημίωση που έλαβε φέτος ο κ. Άισνερ, ο διυθύνων της Ντίσνεϋ και γίνεται θόρυβος, κι έτσι σου λένε, "Κάποιοι βγάζουν πολλά λεφτά, ίσως κάποτε μπορέσεις κι εσύ" Αλλά αυτά είναι ένα ελάχιστο μέρος, κι όλα τα άλλα είναι κρυφά, αδιαφανή. Δεν ξέρω που πηγαίνουν τα κέρδη της Vivendi. Δεν το ξέρω. Και δεν μπορώ να ξέρω για ένα 30-40% ίσως και περισσότερο. Δεν μπορώ να ξέρω πως μεθοδεύονται τα φορολογικά εταιρειών όπως η Lyonnaise dew Eaux ή η Saur στη Γαλλία. Αν αποκαλυπτόταν αυτό το σύστημα, θα έπαυε να λειτουργεί.Δεν θα μπορούσε να λειτουργεί. Ο καπιταλισμός λειτουργεί με βάση το ρίσκο και τον καιροσκοπισμό και χρειάζεται την αβεβαιότητα, το τυχαίο, το άγνωστο, την εκ των έσω πληροφόρηση. Αυτός που κερδίζει μια περιουσία στο χρηματιστήριο, φερ΄ειπείν έχει πληροφόρηση εκ των έσω. Αν ήξεραν όλοι τι θα γίνει αύριο στο χρηματιστήριο κανείς δεν θα κέρδιζε. Θα είμασταν όλοι έτσι ... Άρα πρέπει κάποιοι να έχουν εκ των έσω πληροφόρηση. Απατεώνες, κλέφτες, σπεκουλαδόροι, πολιτικοί που λένε, "Η τάδε εταιρεία θα επιδοτηθεί",
Ή "θα ιδιωτικοποιήσω την δείνα επιχείρηση σε τρεις μήνες, ελάτε, παιδιάμ αγοράστε.
Και συμβαίνουν αυτά συνεχώς. Ή διαφορετικά, να μεθοδεύεις την πληροφόρηση. Και αυτό είναι εντελώς διαφορετικό.
Πές μου...
Ήθελα να ρωτήσω αν έχουμε αρκετό φιλμ... Όχι δεν νομίζω... Διότι έχω μια καλή ερώτηση.......
......
Ερωτ. Στο ίδιο θέμα της ρητορικής, μήπως μπορείς να μας εξηγήσεις λίγο πως με τη στατιστική μπορεί να δικαιολογείται σχεδόν οτιδήποτε; Όπως η ανεργία στη Μεγάλη Βρετανία, Ναι ή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Απ. Κατ' αρχάς, η πολιτική καλλωπίζεται μέσω της στατιστικής.
Όταν διαφωνούμε για τους αριθμούς, δε μιλάμε για την ουσία του προβήματος. Ο ένας λέει:
"Η ανεργία βρίσκεται κοντά στο 8,9%".
"Όχι, όχι, είναι στο 7,6%!".
"Προσοχή, μετά την εποχική διακύμανση, είναι στο 7,7%".
"Μα όχι, η προβολή μου ανά τρίμηνο ή τετράμηνο, είναι 7,8%".
Η συζήτση τέλειωσε χωρίς να τεθεί η βάση του πρβλήματος, ότι μια μεγγάλη πλειοψηφία ζει στην ανεργία και πασχίζει για να επιβιώσει.
Επιπλέον, με τη στατιστική... π.χ. στην Ολλανδία δεν υπάρχει ανεργία, λόγω των επιδομάτων αναπηρίας.
Στις ΗΠΑ δεν υπάρχει ανεργία, διότι το 2% του πληθυσμού είναι στη φυλακή.
Στις ΗΠΑ, πολλοί είναι σύμβουλοι,δηλαδή ντρέπονται να δηλώσουν άνεργοι, και δηλώνουν σύμβουλοι.
Υπάρχει τεράστιο πλήθος συμβούλων στι ΗΠΑ.
Στις δε ΗΠΑ, απελπίζονται και δνε ψάχνουν για δουλειά, περισσότερο από ότι στη Γαλλία, και δεν δηλώνουν άνεργοι, ή είναι "working poor", άτομα που βρίσκονται στη σύνταξη και συνεχίζουν να δουλεύουν, επειδή δεν έχουν αρκετά.
Είναι κάτω από το όριο της φτώχειας, 20% στις ΗΠΑ, μόλις 5% στη Γαλλία. Άρα οι σταττιστικές ανεργίας είναι πολύ εύπλαστες. Στην Αγγλία, άλλαξαν τη μέθοδο μέτρησης 17 φορές σε 20 χρόνια!.
Στη Γαλλία δυο φορές, και εξοικονομήσαμε 300.000 άνεργους κάθε φορά.
Οι αριθμοί χειραγωγούνται, αλλά το χειρότερο, νομίζω είναι να λες,"μιλάμε για αριθμούς και όχι για την πραγματικότητα".
Μήπως ήταν πολύ; Αλλάξατε μπομπίνα...
Η ευτυχία, για παράδειγμα, είναι κάτι πραγματικό,ο πλούτος, η αξία.
Δεν λέμε τι είναι ο πλούτος, η ευτυχία, η αξία, λέμε, " Η Γαλλία φέτος ανθεί!"
"Υπολογίζαμε 3% αύξηση της ανάπτυξης, αλλά θα φθάσει το 3% ή το 3,6%."
Κι' όλοι εστιάζουν στον αριθμό, που είναι κάτι αφηρημένο, χωρίς να ξέρουν τι κρίβει. Κι έτσι ο κόσμος γίνεται όλο και περισσότερο...
Στη Γαλλία, π.χ. αυξάνονται όλοένα τα εργατικά ατυχήματα. Οι Γάλλοι εργαζόμενοι παρενοχλούνται...
Αντί για το "τέλος της εργασίας" έχουμε την "εργασία χωρίς τέλος", δηλαδή τα "στελέχη που, για μένα, είναι οι βλάκες της κοινωνία, γυρίζουν σπίτι το Σ-Κ φέρνοντας δουλειά, παρακολουθούν εκπομπές για να "προοδεύσουν" στο χώρο τους.
Δεν σταματάνε, δεν αποσυνδέονται. Όποτε παίρνεις το τρένο τώρα πια, βλέπεις κόσμο να τηλεφωνεί και να γράφει στον υπολογιστή.
Δεν μπορούν πια να αποσυνδεθούν.
Είναι πραγματικά η εποχή της εργασίας χωρίς τέλος.
Και σου λένε, "Ορίστε, 3,5%!. Τέλεια!"
....
...
ΕΡ.
Αν μπορούμε να δούμε την οικονομία ως επιστήμη, ικανή να προβλέπει εξ αρχής ...Ακόμα και ο κ. Μενκ, που συμπαθείς πολύ, μιλά για νόμους οικονομικής έλξης. Μας μιλάς πάνω σ' αυτό...
Απ. Μάλιστα...
Η οικονομική επιστήμη είναι μεγάλο πρόβλημα, διότι φαίνεται να είναι επιστήμ από κάθε άποψη. Έχει επιστημονική δομή, βραβεία Νόμπελ στην κορυφή, έχει μαθηματική γλώσσα, όπως η φυσική, πιο περίπλοκη από τη φυσική μερικές φορές. Είναι έντονα τυοποιημένη με πολλές εξισώσεις ...θυμίζει θετική επιστήμη, ως η Φυσυική η η Βιολογία. Αλλά η πραγματικότητα;
Τί λένε όλες αυτές οι εξισώσεις;
Μας λένε μια ιστορία παλιά, της εποχής του Άνταμ Σμιθ, περί προσφοράς και ζήτησης, περί αυτορρύθμισης των αγορών, "Laissez-faire, Laisser-passer", σου 'πα, μου 'πες, κι' όλα καλά.
Οι άνθρωποι είναι εγωϊστές, κι' όσο πιο πολύ συγκρούονται οι εγωισμοί, τόσο πιο ευτυχισμένη η ανθρωπότητα, ει των αιώνα των αιώνων, αμήν...
Διότι η οικονομία μιλά για την αιωνιότητα.
Υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως ο Κέυνς, ο Μαρξ, ο Σουμπέτερ, αλλά το περίεργο είναι ότι το επικρατούν σώμα γνώσης, - και οι φοιτητές οικονομικών το γνωρίζουν αυτό - έχει δομήσει μια επιστήμη που αγνοεί δυο πράγματα.
Είναι πολύ τυποποιημένη αλλά αγνοεί δυο πράγματα.
Τον χρόνο, διότι το μέλλον θεωρείται πάντα βέβαιο, και το χρήμα, το νόμισμα.
Έχουν δομήσει θεωρίες που δε λαμβάνουν υπόψη το χρήμα, πράγμα εντυπωσιακό να φτιάχνεις μια οικονομική θεωρία που να μην λαμβάνει υπ όψιν το χρήμα και τον χρόνο.
Οι οικονομολόγοι, όπως ο Κέυνς προσπάθησαν να επαναεισάγουν ... αλλά ο ρόλος τη ςοικονομίας είναι να ηδονίζονται οι καθηγητές, και δεν πειράζει, ας παίζουν, έχει όντως κάτι το παιχνιώδες, ας στήσουν τα μοντελάκια τους, τις θεωρίες, τα παιχνίδια τους, δεν τους κατηγορώ.
Καλύτερα να κάνουν αυτό, παρά ν' ανοίγουν τρύπες στο όζον.
Αλλά το πρόβλημα είναι ότι όλοι αυτοί είναι εγγυητές, μ' αυτή την τεχνοκρατική ασπίδα, μαθηματική και τεχνοκρατική, είναι εγγυητές των "ειδικών" που είναι εντελώς ανίκανοι.
Και επικεφαλής αυτών θα έθετα τον Καμντεσσύ, σίγουρα όχι τον Στίγκλιτσ τον αντιπρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας, έναν εξαιρετικά ικανό οικονομολόγο, αλλά τον Καμντεσσύ, τον Τρισέ, που είναι ξεκάθαρα μεταμφιεσμένοι πολιτικοί, δηλαδή υποδύονται τους ειδικούς και επιχειρηματολογούν ακατάσχετα ότι χρειάζεται μείωση μισθών, θυσίες, ευελιξία, να ελέγξουμε τον πληθωριμσό, κ.ο.κ.
Αυτή λοιπόν η τεράστια τεχνοκρατική ασπία υπάρχει ώστε ο κόσμος να μην βλέπει τι είναι πίσω από την οικονομία.
Αντίθετα, με την επιτυχία που έχει κάτι σαν το ATTAC στη Γαλλία είναι η πρώτη φορά που ο κόσμος προσπαθεί να δει από πίσω.
"Προσοχή. Μιλάμε για τις χρηματοπιστωτικές αγορές. "Και λένε ότι είναι πολύπλοκα για εμάς; Ας δοκιμάσουμε να ρίξουμε μια ματιά"
Τι άλλο να πω; Για την επιστήμη;
ΕΡ. Για το γεγονός ειδικά ότι έχει καταστεί αδιαμφισβήτητη ...
ΑΠ. Ποιός μπορεί να καταλάβει την οικονομία;
Ειελικρινά, προκαλώ ακόμα κι έναν καλό φυσικό σήμερα, προκαλώ ένα καλό φυσικό να ασχοληθεί με ητν οικονομία. Θα χρειασθεί να κάνει μια τεράστια προσπάθεια. Οι οικονομολόγοι έχουν κατασκευάσει την δική τους τεχνική ορολογία και την έχουν τυπωποιήσει στο έπακρο.
Συμβαίνει αυτό που πέτυχαν με την καζουιστική [(http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%80%CF%84%CF%89%CF%83%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1 ) {Περιπτωσιολογία: Ελληνική απόδοση του διεθνούς όρου καζουιστική (από το λατ. casus = πτώση, περίπτωση). Είναι τμήμα της επιστήμης της ηθικής. Αναφέρεται στη σύγκρουση των ηθικών καθηκόντων και διατυπώνει γενικούς κανόνες σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζει κανείς τις διάφορες περιπτώσεις των ηθικών συγκρούσεων. Το πρόβλημα μελετήθηκε για πρώτη φορά από τους στωικούς φιλοσόφους και αργότερα από το Ρωμαίο Κικέρωνα. Μ` αυτό ασχολήθηκαν κατά τα νεότερα χρόνια οι σχολαστικοί θεολόγοι της Δύσης και οι ιησουίτες. Κατά τον Καντ η π. δεν είναι επιστήμη ούτε κλάδος αυτής, αλλά άσκηση, η οποία καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να ζητά κανείς την αλήθεια. }]
οι Ισουίτες. Μόνο οι Ισουίτες κατανοούσαν την καζουιστική. Ήταν εσωτερικό τους ζήτημα, με βάση ένα εντυπωσιακό σύστημα αξιολογίας, λογικής, οπότε πως μπορούσες να πολεμήσεις τη δογματική εξουσία μιας θρησκείας;
Έπρεπε να πληγεί απ'έξω: Ότι έκανε ο Πασκάλ με τις "Επαρχιακές επιστολές". Δεν προσπάθησε να διεισδύσει, ήταν αδύνατον, προφανώς.
Τους παρέκαμψε και είπε: "Ορίστε ποιοι είναι οι καζουιστές".
ΕΡΩΤ: Θα λέγατε, δηλαδή, πως οι βουλευτές και οι υπουργοί που μας κυβερνούν δεν κατανοούν από την οικονομία; (blogger: Εδώ να μπουν: 1. Παν. Γεννηματάς, 2. Του Μπουραντά για τον Στουρνάρα)
ΑΠ. Πιστύω πως ναι.
Θεωρώ ότι, με εξαίρεση τις απλούστερες έννοιες, όπως μ"μη δαπανάς περισσότερο απ όσα κατέχεις", και το να "τηρείς τον προϋπολογισμό", ή ότι πρέπει να .... ποια άλλη απλή έννοια υπάρχει; Το "δίνε λίγα χρήματα σε όλους αλλιώς θα έχεις δυααρεστημένους".
Πιστεύω ότι αυτά είναι όλα και όλα!
Αλλά δεν έχουν σαφή άποψη για τη φύση του καπιταλισμού. Λίγοι το σκέφτονται αυτό.
Ποια είναι η φύση της αξίας, πως προκύπτει; Τί είναι πλούτος; Τί είναι η νέα οικονομία; Λίγοι τα σκέφτονται αυτά.
Αλλά τα θεωρούν κάτι σαν παράδεισο, πράγμα εντελώς γελοίο.
Όχι, θεωρώ ότι πολλοί πολιτικοί. Αλλά δεν τους χρειάζεται. Δεν είναι δικό τους πρόβλημα. Χρειάζονται μόνο "ειδικούς" που να φιμώνουν τον αντίλογο.
Ήδη στα θέματα οικονομία σου λένε, "Δεν ξέρω απ'αυτά!".
Δεν έχω δει ποτέ κάποιον να λέει,"Α είστε οικονομολόγος, Θα σας βαρεθώ αμέσως δεν καταλαβαίνω τίποτα."
"έχετε δίκιο εκ των προτέρων".
Οπότε, αυτό είναι ήδη θετικό για μένα.
Νομίζω ότι ο κόσμος ενδιαφέρεται περισσότερο για τη βιολογία, για τη φυσική, για την ιατρική, παρά για την οικονομία, επειδή η οικονομία παραείναι πολύπλοκη. Την ιατρική μπορείς να την καταλάβεις, ακόμη και την ιστορία με το AIDS το πως συμβαίνει, το πλαίσιο, τα ένζυμα, όλα αυτά. Αλλά την οικονομία, όχι, παραείναι περίπλοκη.
Και ο στόχος της οικονομίας είναι να παραμένει ακατανόητη.
Είναι μια ιδιόλεκτος εξουσίας.
...........
.....
ΕΡΩΤ. Να τελειώσουμε ίσως εξηγώντας πως, τελικά, ασκείται η εξουσία από τους "ειδικούς"...
ΑΠΑΝΤ. Είναι μια εξουσία τρομοκρατική, μια τρομοκρατία του λόγου. Στην ουσία λένε: "Δεν καταλαβαίνεις, οπότε σκάσε!"
Και προσέξτε, αυτό διαχέεται και μέσα στην αριστερά. Μη θεωρείς ότι μόνο οι δεξιοί λένε, "Δεν καταλαβαίνεις, οπότε σκάσε!"
Είναι μια τρομοκρατία του λόγου.
Το να δομείται σκόπιμα η οικονομία για να είναι ακατανόητη. Και πράγματι, κάποιοι που έχουν επενδύσει 10,15,20, χρόνια σε αυτό και κατέχουν μια θεσούλα
εξουσίας είναι σαν το γιατρό του Μολιέρου που μιλοε λατινικά για να μην τον καταλβαίνουν.
Έλεγε ανοησίες, αλλά στα λατινικά...Το ίδιο ισχύει εδώ, λένε ανοησίες, αλλά με μαθηματικά ή με στατιστικές, ώστε να μην καταλαβαίνει κανείς.
ΕΡΩΤ. Να μας πείτε λίγο για το πως η οικονομία παρουσιάζεται πάντα, όχι ως ιδεολογία, όχι ως πολιτικό εργαλείο, αλλά ως πραγματικότητα;
ΑΠΑΝ. Βεβείως! Είναι κι αυτό εξαιρετικά σημαντικό. Η δύναμη της οικονομίας είναι ότι τίθεται ως προφανής, ουδέτερη αλήθεια. Ένας ουδέτερος λόγος που δεν ενέχει καλό ούτε κακό, είναι επιστημονικός, με όλη την ουδετερότητα της επσιτήμης, σαν να είναι προφανής.
"Είναι προφανώς φυσιολογικό ότι η μείωση των μισθών συγκρατεί τον πληθωρισμό".
"Είναι προφανές ότι δεν πρέπει να έχουμε πληθωρισμό" (Blogger: εδώ δυο λόγια για το δόγμα των γερμανών για τον πληθωρισμό και φυσικά τα κέρδη τους...)
Άσχετα αν χωρίς πληθωρισμός προκαλείται πρωτοφανής ανισότητα, άνθρωποι οδηγούνται στην εξαθλίωση, προκύπτουν ανισότητες μεταξύ των χωρών Βορρά & Νότου, δημιουργείται μια κάστα εισοδηματιών που σε λίγο θα κυριαρχούν, αναιρούνται οι κρατικές εξουσίες, διαλύεται η κοινωνική ασφάλιση. (Σχόλιο Blogger: κοιτάξτε πότε ειπώθηκαν και τι ισχύει σήμερα! τέτοια πρόβλεψη!)
Τί σημασία έχουν οι συνέπειες; Είναι προφανής αλήθεια!
Δεν είναι δυνατόν να είστε υπερ του πληθωρισμού;" (Blogger: "Το χρέος ή το κουρεύεις ή το Πληθωρίζεις...)
Αλλά αν κοιτάξουμε την αλήθεια και την ιστορία, βλέπουμε ότι τις πολύ σπάνιες φορές που το κεφάλαιο είχε περιοριστεί κάπως, όπως μεταξύ 1945-1975,ήταν πληθωριστικές περίοδοι, όπου οι μισθοί μπορούσαν να αυξάνονται, επειδή αυτοί που δανείζονταν για να κτίσουν σπίτι κ.λ.π. κατάφερναν να εξοφλούν γρήγορα το χρέος τους χάρη στον πληθωρισμό.
Ενω τώρα ισχύει το αντίθετο, μια οικονομία για εισοδηματίες. Θα μπορούσες να ρωτάς, "Θέλετε να κυβερνούν οι εισοδηματίες;"
Αντ' αυτού λένε: "Θα είστε βέβαια κατά του πληθωρισμού".
ΕΡΩΤ. Και δυο λόγια για την περίφημη θεωρία του "αόρατου χεριού";
ΑΠΑΝ. Η θεωρία αυτή είναι εξαιρετική.
Πρώτα απ´ολα, ποντάρει στο ότι ο άνθρωπος είναι κακός.
Είναι σαφέστατο. Και σαν να λέει θα συμβιβασθούμε μ' αυτό.
Ο άνθρωπος είναι εγωιστής, άπληστος, και μάλλον μοχθηρός.
Και σκέφτεται τον εαυτό του. Δεν αγαπά τη συλλογικότητα.
Δεν είναι αλληλέγγυος, δεν αγαπά την κοινωνία, μόνο τον εαυτό του.
Ας μετατρέψουμε αυτό το ελάττωμα για όλους και για την κοινωνία.
Άς δρα έτσι. Μέσω του ανταγωνισμού θα γεννηθεί η ευτυχία για όλους.
Αυτή είναι η ιδέα του "αόρατου χεριού" Και λέει ότι κάθε που παρεμβαίνει, και προσπαθείς να ελέγξεις τον ανταγωνισμό των εγωισμών, το σύστημα διαταράσσεται και όλα επιδεινώνονται.
Γιατί μια μείζων αντιδραστική θέση αφορά τις "οδηνηρές συνέπειες".
Το είπε ο Χίρτσμαν και είναι καταπληκτικό.
Η δεξιά, οι αντιδραστικοί, ανέκαθεν προσάπτουν στην αριστερά ότι κάνει κακό θέλοντας να κάνει καλό.
"Πάτε να κάνετε καλό στους φτωχούς, δημιουργείτε νέους φτωχούς
Για μένα, την πιο καταπληκτική εικόνα τη δημοσίευσε το Economist μετά τη σύνοδο του Σηάτλ.
Έδειχνε παιδιά του Τρίτου Κόσμου να λιμοκτονούν, στην Αφρική,με τη λεζάντα,"Θύματα της αποτυχίας του Σηάτλ" (Blogger. Να βρω την εικόνα του εξωφύλου)
Είναι αισχρό! Χειρότερο κι από τις διαφημήσεις της Benetton. Σαν να υπονοούσε, "Διασκεδάζετε παρακωλύοντας τη σύνοδο του ΠΟΕ, "ακι τι πετύχατε; Δημιουργήσατε φτώχεια, δυστυχία, πείνα".
Ενώ τη φτώχεια, την πείνα, τη δυστυχία, τις δημιουργεί αυτό το σύστημα.
Η θεωρία του αόρατου χεριού είναι σαν το "Laissez-faire"!
Δεν μπορείς να το διορθώσεις, ο άνθρωπος είναι κακός, μοχθηρός.
Μόνο η κακία του άλλου μπορεί να αντιταχθεί στην κάποιου.
Βάλε δυο κακούς μαζί, και αλληλοαντισταθμίζονται.
Μην επέμβεις, και όλα θα πάνε καλά.
Ερωτ. Να πούμε τώρα γιατί δεν λειτουργεί αυτή η θεωρία στην πραγματικότητα;
Απάντηση: Γιατί δεν λειτουργεί;
Ο μόνος λόγος είναι ότι για να λειτουργήσει το αόρατο χέρι,
Θα έπρεπε οι άνθρωποι να είναι χωρισμένοι μεταξύ τους, εντελώς απομονωμένοι και ανεξάρτητοι, ...
(πρόβλημα στην καταγραφή...) ...πρέπει να μου θυμίσεις ότι οι οικονομολόγοι της δεξιάς το ξέρουν αυτό εδώ και 20 χρόνια.
Κι όποιος σου μιλάει για τη θεωρία του αόρατου χεριού, είναι είτε απατεώνας είτε ηλίθιος.
Δεν υπάρχει φιλελεύθερος οικονομολόγος που σέβεται τον εαυτό του, που θα πει σήμερα ότι λειτουργεί η θεωρία του αόρατου χεριού. Εντάξει;
(Blogger: εδώ να γίνει αναφορά στην απελευθέρωση της τιμής των καυσίμων επί Αδριανόπουλου - 1990-1991 - οι τιμές εκτεξεύτηκαν και ο Αδριανόπουλος δεν χρειάστηκε να ξαναβγεί βουλευτής....έλυσε το πρόβλημά του...)
Αν δεν το θυμηθώ, να με βάλεις να το πω εντάξει;
Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Μιλάς με οικονομολόγους και ...
ΕΡΩΤ. Θα μιλήσουμε και για τον Ρικάρντο. Είναι δυο παραδείγματα που ...
ΑΠΑΝΤ. Έχεις σπουδάσει οικονομικά εσύ; Όχι;
-Καταλαβαίνεις αυτά που λέω;
-Ναί.
ΕΡΩΤ. Επειστρέφουμε στο αόρατο χέρι. Γιατί δεν λειτουργεί;
ΑΠΑΝΤ. Γιατί δεν δουλεύει; Για να δουλέψει...
Οι οικονομολόγοι μελετούν το αόρατο χέρι από το 1776. Άρα, μελετούν το πρόβλημα αρκετό καιρό.
Για να λειτουργήσει, θα έπρεπε οι άνθρωποι να είναι χωρισμένοι, αυτόνομοι.
Να μην υπάρχουν σχέσεις, να μην υπάρχουν συλλογικότητες, παρά μόνο ο ορθολογισμός τους, διαχωρισμένος από τον ορθολογισμό των άλλων.
Θα πρέπει να υπάρχει ο απόλυτος ατομικισμός. Η πρώτη προϋπόθεση.
Δεύτερη, είναι να υπάρχει τέλεια πληροφόρηση.
Να ξέρουμε τι θα συμβεί στους αιώνες των αιώνων...
Αυτή είναι η δεύτερη προϋπόθεση. Ξέχασα την τρίτη, φτου!!!
Και τρίτη, να μην υπάρχουν αβεβαιότητες.
Μια καταιγίδα, ένα τυχαίο γεγονός. Ο πύραυλος Αριάν να καταστραφεί στην 25η εκτόξευση και όχι στην τρίτη...
Δεν πρέπει να υπάρχουν τυχαία γεγονότα στον κόσμο.
Δηλαδή, θα έπρεπε να είχαμε απόλυτη πληροφόρηση για το μέλλον. (Blogger: εδώ σηκώνει πολύ κουβέντα...)
Υπ'αυτές τις προϋποθέσεις, θα μπορούσε ενδεχομένως να λειτουργήσει το αόρατο χέρι, αλλά δεν είναι βέβαιο.
Διότι πρέπει να ξέρουμε, κι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, ότι οι φιλελεύθεροι οικονομολόγοι, οι μεγαλύτεροι, οι πιο συνεπείς, οι πιο επιψανείς, τα βραβεία Νόμπελ, έχουν αποδείξει εδώ και περίπου 25 χρόνια, ότι το θεώρημα του αόρατου χεριού δεν λειτουργεί.
Είναι απάτη!
Το απέδειξαν.
Πολλοί το υπέθεταν από καιρό.
Ο Κέυνς το υπέθετε, αφού πίστευε ότι η ιδέα της ισορροπίας δεν μπορούσε να εφαρμοσθεί στην οικονομία.
Υπήρχε ανισορροπία. Και κατά βάση, η οικονομία ήταν κάτι το χαοτικό.
Οι σκληροπυρηνικοί όμως και δύσπιστοι οικονομολόγοι, οι φιλελεύθεροι, οι πιο επιφανείς, που μιλάνε αυστηρά με επιστημονικούς όρους,έχουν πει, με πρώτο τον βραβευμένο με Νόμπελ Ζεράρ Ντεμπρέ, πριν από 25 χρόνια ότι δεν λειτουργεί.
Η αγορά δεν οδηγεί στην ισορροπία ή στην αποτελεσματικότητα.
Συγκρατήστε αυτά τα δυο. Η αγορά δεν οδηγεί στην ισορροπία, και άρα ο νόμος της προσφοράς και τη ζήτησης δεν σημαίνει τίποτα, και η αγορά δεν είναι αποτελεσματική.
Αν αφήσεις ανεξέλεγκτη τη αγορά, επιλέγεις την χειρότερη λύση.
Ευχαριστούμε, κύριοι φιλελεύθεροι, που μας το λέτε.
Το υποψιαζόμασταν, αλλά ευτυχώς που μας το λέτε εσείς.
Όποιος σήμερα μιλάει για "αόρατο χέρι", "προσφορά και ζήτηση", "αγορά", "ισορροπία", "αποτελεσματικότητα", είτε είναι απατεώνας, συμβαίνει συχνά -
είτε κλείνει τα μάτια, - συμβαίνει κι' αυτό.
Είναι αυτοί που δεν θέλουν να δουν, και που ο Σαρτρ αποκαλούσε "καθάρματα", γιατί ξέρουν, αλλά δεν το λένε,
ή είναι άσχετος, ισχύει και αυτό.
ΕΡΩΤ. Να περάσουμε στη θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος του Ντέηβιντ Ρικάρντο; Να εξηγήσουμε τι είναι και γιατί δεν λειτουργεί;
Για τους ίδιους λόγους που μόλις είπα.
Το συγκριτικό πλεονέκτημα είναι η θεωρία της διεθνούς εξειδίκευσης.
Είναι μια θεωρία που λέει ότι τα έθνη πρέπει να εξειδικεύονται ανάλογα με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα.
Είναι μια εντελώς στατική θεωρία, όπου έχεις ένα κουτί και μέσα του βάζεις τα πιόνα, δεν εξετάζεις όμως το σχήμα του κουτιού, αν αλλάξει το σχήμα του, καθώς θα αλλάξεις θέση στα πιόνα.
Είναι μια θεωρία της στιγμής. Γιατί δεν λειτουργεί;
Διότι το διεθνές εμπόριο δεν είναι μια ουδέτερη συναλλαγή ανάμεσα σε καλούς ιθαγενείς και στους καλούς κονκισταδόρες. Δεν συνέβει έτσι, ούτε συμβαίνει ποτέ.
Οι κονκισταδόρες φτάνουν και σκωτώνουν τους πάντες, και το εμπόριο έρχεται στην μετάπειτα φάση της ειρήνευσης.
Στο διεθνές εμπόριο όμως που είναι η μήτρα του εμπορίου...Το εμπόριο δεν είναι - κι αυτό είναι πάλι προκαταλάληψη - δεν είναι ανταλλαγές από χωριό, στην πόλη, το νομό, το κράτος και μετά τα κράτη μεταξύ τους. Δεν γίνεται έτσι, αλλά ακριβώς αντίστροφα.
Το διεθνές εμπόριο ακολουθεί τους στρατιωτικούς, τους άρπαγες, και μετά ακολουθεί η ειρήνευση προς το εσωτερικό.
ΕΡΩΤ. Γράφετε στο βιβλίο σας σχετικά με το "ήπιο εμπόριο" του Μοντεσκιέ, ...μπορείτε να αναφερθείτε λίγο ιστορικά...
ΑΠΑΝΤ. Η ιδέα του ήπιου εμπορίου, είναι: "Μην κάνετε πόλεμο, κάνετε εμπόριο".
Αυτό δεν συνέβει ποτέ.
Ακόμα και σήμερα. Θα ήμουν περίεργος για το πως δουλεύει το διεθνές εμπόριο, αλλά είμαι πεπεισμένος πλέον ότι πρώτοι οι στρατιωτικοί αυξάνουν πάντα τις δαπάνες και βάζουν σε τροχιά την οικονομία.
Αν δούμε στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, όλοι οι αμερικανοί πρόεδροι εκλέγονται συστηματικά γιατί προτείνουν την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών.
Δείτε το πρόγραμμα του Μπους, πρότεινε αύξηση στρατιωτικών δαπανών. Άρα, υπάρχει πάντα αυτή η αρπακτική διάθεση, της στρατιωτικής ηγεσίας που προηγείται του εμπορίου.
Μετά το εμπόριο δεν είναι πολύπλοκο.
Είναι η αλεπού ελεύθερη μέσα στο κοτέτσι.
Ο ισχυρός επιβάλλει τη θέλησή του στον αδύναμο. Αυτό είναι το εμπόριο.
Τι μπορώ να εμπορευτώ; Τί είναι η αγορά εργασίας;
Τι είμαι εγώ απέναντι στον Μπιλ Γκέητς;
Επιλέγω εγώ το αφεντικό μου, όπως αυτός εμένα; Αστεία πράγματα.
ΕΡΩΤ. Τί μπορούμε να πούμε γι' αυτό που λένε ότι: "Η ανισότητα δημιουργεί πλούτο;" Ή "όσο περισσότερη ισότητα τόσο λιότερος ο πλούτος".
ΑΠΑΝ. Αυτή είναι πάλι μια πολύ νεοφιλελεύθερη ιδέα. Δηλαδή πρέπει να εμποδίζουμε τον κόσμο να τεμπελιάζει. Ας τους δραστηριοποιήσουμε. Για να τους δραστηριοποιήσουμε χρειάζεται ανισότητα. Διότι αν ήταν όλοι ίσοι, δεν θα δραστηριοποιούνταν κανείς.
Οπότε για δραστηριοποιηθούν έντονα, θα πρέπει να βλέπουν απίθανα πράγματα, κι ας χρειασθούν τέσσερις αιώνες για να φτάσει ο μισθός τους το μισθό του διευθύνοντα συμβούλου της Ντίσνεϋ.
Δεν πειράζει. Αυτό θα τους δραστηριοποιήσει κ.λ.π.
Αν όμως τους βοηθάς με επιδόματα, χορηγίες.... θα αρχίσουν να τεμπελιάζουν, άρα δεν πρέπει. Άρα, η ανισότητα είναι κινητήρια δύναμη.
Τους βλέπουμε με τις γυναίκες και τους άντρες. Για να γίνουν καλύτερες οι γυναίκες πρέπει να υποθέσουμ ότι ο μισθός τους θα είναι ο μισός, οπότε θα γίνουν καλύτερες.
Ή το αντίστροφο. Για να βελτιωθούν οι άντρες πληρώνεις τις γυναίκες τα διπλάσια. Είναι κι αυτό μια ιδέα που δικαιολογεί τις ανισότητες.
Ακόμα και να δείχνεις τις ανισότητες.
Εγώ το θεωρώ πολύ σοβαρό.
Το γεγονός ότι δημοσιοποείς λες και είναι κάποιος που κέρδισε λαχείο, ή κάποιο οικονομικό θαύμα, τα απίστευτα κέρδη που έχουν οι διευθύνοντες σύμβουλοι.
Δεν έχει πια νόημα. Όπως βλέπεις ότι ο διευθύνων σύμβουλος της Coca Cola επιβραβεύεται με 900 εκατομμύρια φράγκα για να τον διώξουν.
900 εκατομμύρια φράγκα για να τον απολύσουν!
Είναι τόσο μεγάλο το ποσό που δεν έχει πια κανένα νόημα.
Όμως, έχει μαγικό αποτέλεσμα στους ανθρώπους.
Σου λένε: "Δες αυτούς τους σταρ που έχουν ταλέντο", και το ένα, και το άλλο.
Δεν έχουν ταλέντο. Έχουν κλέψει τα λεφτά των άλλων. Δεν είναι το ίδιο.
Δεν έχει σχέση με τον χορευτή, τον τενίστα, ή ότι άλλο.
ΕΡΩΤ. Και το "Λιγώτερο κράτος, περισσότερη ελευθερία" ή "Μεγαλύτερος ανταγωνισμός, περισσότερη ελευθερίά",
ΑΠΑΝΤ. Κι' αυτό είναι λάθος!
Η νομοθεσία επιτρέπει ...απελευθερώνει.
Πρέπει να δούμε τις νόρμες και νόμοι απελευθερώνουν.
Είναι ένα παράδοξο τη ζωής...
Στην έλλειψη νόμων εγκαθίσταται η Μαφία, και η Μαφία είναι ο ιδιωτικός νόμος.
Είναι το προνόμιο με την ετυμολογική έννοια του όρου.
Αν θέλουμε να καταργήσουμε τα προνόμια, χρειάζονται δημόσιοι νόμοι.
Γι' αυτό και οι προ-νομι-ούχοι είναι κατά των δημοσίων νόμων. Είναι προφανές.
Είναι αλήθεια ότι οι κοινωνικές νόρμες, το δικαίωμα στην εργασία, κ.λ.π., γεννήθηκε αποό συλλογικές δράσεις.
Δηλαδή, από το κράτος, που κάποια φορά στη ζωή του...
το έκανε σε σπάνιες περιπτώσεις, το έκανε πάντως μεταξύ 1880 και 1950, που πήρε το μέρος των αδυνάμων.
συμβαίνει κι' αυτό. Γιατί; Διότι οι πιο αδύναμοι ήταν οι πιο δυνατοί.
Όχι για πολύ.
Το κράτος όμως είναι πάντα στο πλευρό των πιο δυνατών.
Για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα μπόρεσε να .. του επέβαλαν να κάνει ότι έπρεπε να κάνει.
ΕΡΩΤ. Χτες ή προχτές είναι στο Capital μια εκπομπή για το Νταβός, καταπληκτική. Δεν έχω ξαναδεί κάτι τέτοιο. Έδειχνε τι γίνεται στο Νταβός. Ήταν πολύ διδακτικό. Εξαιρετικό.
ΑΠΑΝ. την έγραψες σε κασέτα;
--- Οχι, τυχαία έπεσα πάνω της.
ΑΠ. Να προσπαθήσουμε να πάμε την επόμενη φορά.
----Ναι μπορούμε να πάρουμε διαπίστευση.
ΕΡΩΤ. Μπορούμε να επανέλθουμε στο φιλευθερισμό-ελευθερία - φόβος ...
ΑΠΑΝ. Ναι. Εμένα μ' εντυπωσιάζει...
Έστω ότι έχει η ανεργία στην Αμερική, λιγότερο απ' όσο λένε οι Αμερικανοί, αλλά δεν έχει σημασία. Το εντυπωσιακό και το οποίο εκπλήττει τους αμερικανούς αξιωματούχους, τον Γκρήνσπαν, τον διευθύνοντα σύμβουλο της Intel, τον Στηβ Κέης, είναι ότι ο φόβος στους Αμερικανούς έχει εσωτερικευτεί.
Φοβούνται πολύ, ο Κέης μάλιστα μιλάει για παράνοια. Και η έμμονη ιδέα ότι θα υποχρεωθούν να φύγουν ... Έχουν τόσο πιαστεί στο σύστημα το τι θα γίνει αν απολυθούν, που δεν απαιτούν πλέον τίποτα.
Έχουν γίνει άτομα τρομοκρατημένα, υποταγμένα. Δηλαδή, έχουν καταφέρει το περίφημο να αυτολογοκρίνονται.
Αυτοακρωτηριάζονται, αυτολογοκρίνονται, και λένε μέσα τους: "προσοχή!"
Και τα αποτελέσματα είναι απίστευτα.
Παρενόχληση και κατάδοση στον εργασιακό χώρο, και πιο απτά πράγματα, όμως ένα είδος νεοσταχανοβισμού που οδηγεί σε αύξηση των εργατικών ατυχημάτων στις ΗΠΑ.
Ο τρόμος όμως κυρίως.
Όπως η ιστορία με τον γάτο στην "Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων".
Ο γάτος έχει εξαφανισθεί, αλλά έχει μείνει το χαμόγελο.
Η ανεργία έχει εξαφανισθεί και παραμένει ακόμα ο τρόμος της ανεργίας.
Είναι απίστευτο! Απίστευτο!
ΕΡΩΤ. Υπάρχει όμως μεγάλη ανεργία στις ΗΠΑ.
--
ΑΠΑΝ. Φυσικά.
Αν προσθέσεις ένα 2% φυλακισμένων και άλλο ένα 2% συμβούλων, κι άλλο ένα 2% με δουλειές που βρίσκεις στις υπανάπτυκτες χώρες, αλλά όχι στη Γαλλία, τα κακοπληρωμένα γκαρσόνια αυτούς που δουλεύουν στα ανσασέρ, έχεις αμέσως τα ποσοστά ανεργία της Ευρώπης...της Γαλλίας.
ΕΡΩΤ. Λένε επίσης ότι "Δημιουργώντας πλούτο, δημιουργείς θέσεις εργασίας".
ΑΠΑΝ. Ναί.
ΕΡΩΤ. Ότι η ανάπτυξη δημιουργεί θέσεις εργασίας. Μπορείς να το αναπτύξεις λίγο;
ΑΠΑΝΤ. Γιατί είναι λάθος. Οι επιχειρήσεις δεν δημιουργούν πια πλούτο, αλλά αξία. Τί είναι η αξία;
Είναι η αύξηση της τιμής των μετοχών στο χρηματιστήριο. Αυτό είναι.
Σημαίνει όμως άνοιγμα καινούργιων εργοστασίων, κατασκευή νέων κτηρίων;
Δεν είναι καν αυτό. Δεν είναι πια αυτό.
Είναι απλά καιροσκοπισμός πάνω στα κέρδη που θα έρθουν αργά η γρήγορα.
Και τα κέρδη θα μας τα δώσει το Ιντερνετ, διότι...
Την αξία τη δημιουργεί η ανεργία.
Επειδή η ανεργία είναι υψηλή, επειδή οι μισθοί είναι χαμηλοί, επειδή δεν υπάρχουν πια απεργίες.
Στη Γαλλία όπου γίνονταν πολλές απεργίες, δεν γίνονται καθόλου πια, παρά μόνο ελάχιστα στον δημόσιο τομέα,
γενικά δεν υπήρξε ποτέ πιο ήρεμη περίοδος στη Γαλλία από την επικράτηση του καπιταλισμού.
......
.... (Αλλάζουν χώρο λήψης λόγω θορύβου στο αρχικό γραφείο).
Δεν θα είμαι εδώ τη Δευτέρα ούτε την Κυριακή.
........
....
ΕΡΩΤ. Ένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν συχνά οι Financial Times, είναι ότι η παγκοσμιοποίηση δίνει δουλειά στις φτωχές χώρες.
ΑΠΑΝΤ. Μέχρι στιγμής δίνει παραγκουπόλεις...
Μπορεί να έχουν δουλειά αν τις γκρεμίσουν και χτίσουν κάτι άλλο στη θέση τους.
Όχι, δεν έχει....
Ναι υπάρχει οικονομική δραστηριότητα στις φτωχές χώρες, αλλά απ΄ ότι ξέρω, δεν νομίζω ότι αυτό αλλάζει πολλά.
Υπάρχουν 2,4 δισ άνθρωποι που κερδίζουν λιγότερο από ένα δολλάριο τη μέρα, οπότε δεν αλλάζουν πολλά.
ΕΡΩΤ. Νομίζω ότι διάβασα κάπου ότι μειώθηκε η δημιουργία θέσεων εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
ΑΠΑΝΤ. Ναι; Δημιουργούνται λιγότερες θέσεις;
---Έτσι κατάλαβα.
Υπάρχουν χώρες όπως η Νότια Κορέα (blogger: τότε έχει πάει το ΔΝΤ..) και όλες αυτές, που έχουν αναπτύξει βιομηχανικές δραστηριότητες Με τι τίμημα όμως;
Ή η Κίνα, που "απογειώνεται"....και γίνεται βιομηχανική χώρα. Με τι τίμημα όμως και πάλι;
Τί είναι όμως ο πλούτος που δημιουργείται στην Κίνα;
Τί είναι αυτές οι δραστηριότητες που δημιουργούνται;
Η χώρα έχει ήδη προβλήματα με το νερό, προβλήματα με απίστευτη μόλυνση.
Αυτή είναι η ανάπτυξη; Εγώ δεν το νομίζω.
Δείτε λίγο τη Ρωσία. Ο Μπιλ Γκέητς είναι πιο πλούσιος απ΄τη Ρωσία.
Τέλεια. Ένα άτομο που είναι πιο πλούσιο από μια τεράστια χώρα όπως η Ρωσία.
Ένα άτομο στις ΗΠΑ.
Αυτή είναι η παγκοσμιοποίηση; Περίφημα.
Το έγκλημα, η Μαφία, η μείωση στο προσδόκιμο ζωής...
ΕΡΩΤ. Μπορείς να μιλήσεις για το φυσιολογικό ποσοστό ανεργίας, ή το ποσοστό ανεργίας μη-επιταχυνόμενου πληθωρισμού;
ΑΠΑΝΤ. Είναι εκείνο το ποσοστό ανεργίας που δεν δημιουργεί πληθωρισμό.
Δηλαδή ο φόβος να χάσεις τη δουλειά σου είναι αρκετός ώστε να μη ζητάει ο κόσμος αύξηση μισθών.
Αναπτύχθηκε από οικονομολόγους, που είπαν ότι ανάλογα με τη χώρα χρειάζονται ποσοστά ανεργίας ώστε να μην αλλάζουν οι μισθοί. Αν υπάρχει πλήρης απασχόληση, ο κόσμος θα ζητάει αύξηση μισθών.
Προφανώς όταν υπάρχει αύξηση μισθών είναι λιγώτερα τα κέρδη.
Το πρόβλημα της οικονομίας δεν είναι πολύπλοκο.
Είναι μια πίτα. Ποιό τη μοιράζει και ποιος δίνει σε ποιον.
Προς το παρόν, την πίτα μοιράζονται μάλλον οι πλούσιοι και οι ισχυροί, και οι υπόλοιποι παίρνουν τα ψίχουλα.
Ελάχιστα.
Το ποσοστό φυσικής ανεργίας δημιουργήθηκε ώστε αυτός που έχει το μικρό μερίδιο να μη ζητήσει μεγαλύτερο.
ΕΡΩΤ. Και τι κρύβεται πίσω από αυτή τη μάχη κατά του πληθωρισμού; Διότι οι ηγέτες θα έχουν κάποιο λόγο...
ΑΠΑΝΤ. Αυτό το κρύβουν... δεν είναι πολύπλοκο. Έλλειψη πληθωρισμού, ευνοεί τους πιστωτές,(****) αυτούς που δανείζουν, που συσσωρεύουν πλούτο.
Οι πιστωτές είναι...
Όσο πιο πλούσιος είσαι τόσο πιο πολλά δανείζεις. Όσο πιο φτωχός είσαι, τόσο περισσότερο δανείζεσαι.
Κι αν θέλεις να κάνεις περιουσία, είσαι υποχρεωμένος να δανεισθείς.
Άρα, μια οικονομία χωρίς πληθωρισμό ευνοεί αυτόν που δανείζει, και όχι αυτόν που δανείζεται.
Δεν ευνοεί ούτε τις επιχειρήσεις που έχουν την τάση να δανείζονται, ευνοεί τις τράπεζες που δανείζουν στις επιχειρήσεις.
Οι τράπεζες δανείζουν στις επιχειρήσεις, και οι επιχειρήσεις φροντίζουν να αποπληρώνουν περνώντας στους εργαζόμενους το κόστος της αποπληρωμής.
ΕΡΩΤ. Υπάρχει μια έκφραση που συχνά χρησιμοποιούν οι πολιτικοί, ότι "δεν πρέπει να ξοδεύουμε περισσότερα απ όσα κερδίζουμε".
ΑΠΑΝΤ. Στις ΗΠΑ συμβαίνει το αντίθετο! Αυτό που μ' αρέσει στους Αμερικάνους, είναι ότι γενικά κάνουν το αντίθετο από ότι λένε.
Λένε να μην ξοδεύουμε περισσότερο από ότι κερδίζουμε, αυτοί όμως ξοδεύουν περισσότερα. Δανείζονται για να αγοράσουν μετοχές. Οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα στον κόσμο όπου η αποταμίευση είναι αρνητική.
Δεν έχουν αρκετά χρήματα για να αγοράσουν τις μετοχές τους.
Οπότε δανείζονται από τους Ευρωπαίους και τους Ιάπωνες.
Κι αυτό είναι η απόδειξη ότι μπορείς να ξοδεύεις περισσότερα από όσα κερδίζεις.
ΕΡΩΤ. Μας έλεγες ότι είναι μύθος επειδή δεν υπήρχε ανάπτυξη...
ΑΠΑΝΤ. Α, αυτό που έλεγα...Ναι!
ΕΡΩΤ. Μπορείς να το αναπτύξεις;
ΑΠΑΝΤ. Η οικονομία δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς πίστωση.
Ο κόσμος πρέπει να βάζει στοιχήματα. Αν θέλεις ανάπτυξη.
Εγώ προσωπικά δεν την θέλω.
Η "ανάπυξή" τους, δηλαδή να σπέρνεις την αστική λέπρα παντού, για μένα δεν είναι ανάπτυξη.
Έστω ότι χρειάζεται ανάπτυξη.
Γι' αυτό κάποιοι πρέπει να προβλέψουν τις μελλοντικές ανάγκες στέγασης. Κτίρια, σπίτια, εργαστήρια, το ένα, το άλλο.
Άρα, πρέπει να δημιουργήσεις χρήμα, και άρα χρειάζονται πιστώσεις.
Είναι προφανές ότι αν ξοδεύω μόνο ότι υπάρχει ήδη, είμαι υποχρεωμένος να πουλήσω να καταστρέψω ένα μικρό τομέα για να έχω ρευστό που θα προωθήσω σε έναν άλλο τομέα.
Είναι όμως, μηδέν από μηδέν, μηδέν!
Δηλαδή δεν θα καταφέρω ποτέ να δημιουργήσω θετικό αποτέλεσμα.
Για να υπάρχει θετικό αποτέλεσμα στην οικονομία, πρέπει να κάνω ένα στοίχημα για το μέλλον, και θα χρειασθεί πίστωση.
Αν δεχθώ ότι δεν πρέπει να ξοδεύουμε περισσότερα από όσα κερδίζουμε, η οικονομία θα πεθάνει! Σταματάει!
Προσοχή όμως.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα, είναι ότι η οικονομία δημιουργεί 10,20% του χρήματος τον χρόνο.
Είναι τεράστιο. Κολοσσιαίο.
Άρα πίστωση υπάρχει!
Έτσι χρηματοδοτείται ένα 3-4% της ανάπτυξης, και τα υπόλοιπα, πάνε στο χρηματιστήριο στους πιο πλούσιους,
που αγοράζουν στο χρηματιστήριο και εκτοξεύουν τις τιμές.
..........
(πρέπει να αλλάξουμε μπομπίνα.)
ΕΡΩΤ. Πριν έλεγες ότι Ο Μπιλ Γκέητς είναι πιο πλούσιος απ΄τη Ρωσία, είναι σαν καπιταλιστική μοναρχία.
Είναι άραγε η επιστροφή της μοναρχίας;
ΑΠΑΝΤ. Δεν έφυγε ποτέ η μοναρχία. Η πλάκα είναι ότι.. ακόμα και στο Charlie, που είναι μια επιχείρηση, όταν το επιχειρηματικό πνεύμα καπελώνει το δημιουργικό, βλέπεις τη φεουδαρχία να επανεμφανίζεται.
Ο αφέντης, οι δουλοπάροικοι, οι ιπποτικές τελετές, οι σχέσεις με τις αρχές.
Μην ξεγελιώμαστε, οι επιχειρήσεις είναι το φεουδαρχικό σύστημα.
Εγώ δεν πιστεύω στις επιχειρήσεις. Η δική σας ίσως να είναι...ξέρω γω ...τρίτης χιλιετίας...Αλλά η επιχείρηση...η επιχείρηση είναι τ' αφεντικό και τίποτα άλλο.
ΕΡΩΤ. Δεν είσαι μέτοχος στο Charlie;
AΠΑΝΤ. Ναί, ένα απ΄τα αφεντικά. Ένα μικρό αφεντικό.
ΕΡΩΤ. Τρεις μέτοχοι δεν είστε;
ΑΠΑΝΤ. Είναι ο Βαλ.. Ιδιοκτήτες είναι ο Βαλ και ο Καμπύ. Υπάρχουν και μικροί μέτοχοι. Μεσαίος μέτοχος είναι ο Ζεμπέ, και μικροί, εγώ και δυο άλλοι. Συμμετείχε και ο Ρενώ, ο τραγουδιστής, αλλά πούλησε το μερίδιό του.
ΕΡΩΤ. Μιλούσαμε για την ανάπτυξη προηγουμένως. Μπορείς να μας εξηγήσεις τι κρύβεται πίσω από την ανάπτυξη;
ΑΠΑΝΤ. Είναι πολύ ενδιαφέρον, διότι όταν βλέπεις τις στατιστικές της ανάπτυξης...Τί κρύβεται πίσω από την ανάπτυξη;
Όταν οδηγώ και πέσω σε μποτιλιάρισμα, συμμετέχω στην ανάπτυξη, γιατί καταναλώνω βενζίνη, και το ακαθάριστο εθνικό προϊόν είναι η κατανάλωση και οι επενδύσεις. Καταναλώνω, άρα συμμετέχω στην ανάπτυξη. Όταν καταστρέφω κάτι, ένα τοπίο, συμμετέχω στην ανάπτυξη. Όταν αφανίζω ένα ζωϊκό είδος, συμμετέχω στην ανάπτυξη.
Τελικά ανάπτυξη είναι ότι θέλουμε να είναι.
-------------
Ή "θα ιδιωτικοποιήσω την δείνα επιχείρηση σε τρεις μήνες, ελάτε, παιδιά μ αγοράστε.
Και συμβαίνουν αυτά συνεχώς. Ή διαφορετικά, να μεθοδεύεις την πληροφόρηση. Και αυτό είναι εντελώς διαφορετικό.
Πές μου...
Ήθελα να ρωτήσω αν έχουμε αρκετό φιλμ... Όχι δεν νομίζω... Διότι έχω μια καλή ερώτηση.......
......
Ερωτ. Στο ίδιο θέμα της ρητορικής, μήπως μπορείς να μας εξηγήσεις λίγο πως με τη στατιστική μπορεί να δικαιολογείται σχεδόν οτιδήποτε; Όπως η ανεργία στη Μεγάλη Βρετανία, Ναι ή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Απ. Κατ' αρχάς, η πολιτική καλλωπίζεται μέσω της στατιστικής.
Όταν διαφωνούμε για τους αριθμούς, δε μιλάμε για την ουσία του προβήματος. Ο ένας λέει:
"Η ανεργία βρίσκεται κοντά στο 8,9%".
"Όχι, όχι, είναι στο 7,6%!".
"Προσοχή, μετά την εποχική διακύμανση, είναι στο 7,7%".
"Μα όχι, η προβολή μου ανά τρίμηνο ή τετράμηνο, είναι 7,8%".
Η συζήτση τέλειωσε χωρίς να τεθεί η βάση του πρβλήματος, ότι μια μεγγάλη πλειοψηφία ζει στην ανεργία και πασχίζει για να επιβιώσει.
Επιπλέον, με τη στατιστική... π.χ. στην Ολλανδία δεν υπάρχει ανεργία, λόγω των επιδομάτων αναπηρίας.
Στις ΗΠΑ δεν υπάρχει ανεργία, διότι το 2% του πληθυσμού είναι στη φυλακή.
Στις ΗΠΑ, πολλοί είναι σύμβουλοι,δηλαδή ντρέπονται να δηλώσουν άνεργοι, και δηλώνουν σύμβουλοι.
Υπάρχει τεράστιο πλήθος συμβούλων στι ΗΠΑ.
Στις δε ΗΠΑ, απελπίζονται και δνε ψάχνουν για δουλειά, περισσότερο από ότι στη Γαλλία, και δεν δηλώνουν άνεργοι, ή είναι "working poor", άτομα που βρίσκονται στη σύνταξη και συνεχίζουν να δουλεύουν, επειδή δεν έχουν αρκετά.
Είναι κάτω από το όριο της φτώχειας, 20% στις ΗΠΑ, μόλις 5% στη Γαλλία. Άρα οι σταττιστικές ανεργίας είναι πολύ εύπλαστες. Στην Αγγλία, άλλαξαν τη μέθοδο μέτρησης 17 φορές σε 20 χρόνια!.
Στη Γαλλία δυο φορές, και εξοικονομήσαμε 300.000 άνεργους κάθε φορά.
Οι αριθμοί χειραγωγούνται, αλλά το χειρότερο, νομίζω είναι να λες,"μιλάμε για αριθμούς και όχι για την πραγματικότητα".
Μήπως ήταν πολύ; Αλλάξατε μπομπίνα...
Η ευτυχία, για παράδειγμα, είναι κάτι πραγματικό,ο πλούτος, η αξία.
Δεν λέμε τι είναι ο πλούτος, η ευτυχία, η αξία, λέμε, " Η Γαλλία φέτος ανθεί!"
"Υπολογίζαμε 3% αύξηση της ανάπτυξης, αλλά θα φθάσει το 3% ή το 3,6%."
Κι' όλοι εστιάζουν στον αριθμό, που είναι κάτι αφηρημένο, χωρίς να ξέρουν τι κρίβει. Κι έτσι ο κόσμος γίνεται όλο και περισσότερο...
Στη Γαλλία, π.χ. αυξάνονται όλοένα τα εργατικά ατυχήματα. Οι Γάλλοι εργαζόμενοι παρενοχλούνται...
Αντί για το "τέλος της εργασίας" έχουμε την "εργασία χωρίς τέλος", δηλαδή τα "στελέχη που, για μένα, είναι οι βλάκες της κοινωνία, γυρίζουν σπίτι το Σ-Κ φέρνοντας δουλειά, παρακολουθούν εκπομπές για να "προοδεύσουν" στο χώρο τους.
Δεν σταματάνε, δεν αποσυνδέονται. Όποτε παίρνεις το τρένο τώρα πια, βλέπεις κόσμο να τηλεφωνεί και να γράφει στον υπολογιστή.
Δεν μπορούν πια να αποσυνδεθούν.
Είναι πραγματικά η εποχή της εργασίας χωρίς τέλος.
Και σου λένε, "Ορίστε, 3,5%!. Τέλεια!"
....
...
ΕΡ.
Αν μπορούμε να δούμε την οικονομία ως επιστήμη, ικανή να προβλέπει εξ αρχής ...Ακόμα και ο κ. Μενκ, που συμπαθείς πολύ, μιλά για νόμους οικονομικής έλξης. Μας μιλάς πάνω σ' αυτό...
Απ. Μάλιστα...
Η οικονομική επιστήμη είναι μεγάλο πρόβλημα, διότι φαίνεται να είναι επιστήμη από κάθε άποψη. Έχει επιστημονική δομή, βραβεία Νόμπελ στην κορυφή, έχει μαθηματική γλώσσα, όπως η φυσική, πιο περίπλοκη από τη φυσική μερικές φορές. Είναι έντονα τυοποιημένη με πολλές εξισώσεις ...θυμίζει θετική επιστήμη, ως η Φυσυική η η Βιολογία. Αλλά η πραγματικότητα;
Τί λένε όλες αυτές οι εξισώσεις;
Μας λένε μια ιστορία παλιά, της εποχής του Άνταμ Σμιθ, περί προσφοράς και ζήτησης, περί αυτορρύθμισης των αγορών, "Laissez-faire, Laisser-passer", σου 'πα, μου 'πες, κι' όλα καλά.
Οι άνθρωποι είναι εγωϊστές, κι' όσο πιο πολύ συγκρούονται οι εγωισμοί, τόσο πιο ευτυχισμένη η ανθρωπότητα, ει των αιώνα των αιώνων, αμήν...
Διότι η οικονομία μιλά για την αιωνιότητα.
Υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως ο Κέυνς, ο Μαρξ, ο Σουμπέτερ, αλλά το περίεργο είναι ότι το επικρατούν σώμα γνώσης, - και οι φοιτητές οικονομικών το γνωρίζουν αυτό - έχει δομήσει μια επιστήμη που αγνοεί δυο πράγματα.
Είναι πολύ τυποποιημένη αλλά αγνοεί δυο πράγματα.
Τον χρόνο, διότι το μέλλον θεωρείται πάντα βέβαιο, και το χρήμα, το νόμισμα.
Έχουν δομήσει θεωρίες που δε λαμβάνουν υπόψη το χρήμα, πράγμα εντυπωσιακό να φτιάχνεις μια οικονομική θεωρία που να μην λαμβάνει υπ όψιν το χρήμα και τον χρόνο.
Οι οικονομολόγοι, όπως ο Κέυνς προσπάθησαν να επαναεισάγουν ... αλλά ο ρόλος τη ςοικονομίας είναι να ηδονίζονται οι καθηγητές, και δεν πειράζει, ας παίζουν, έχει όντως κάτι το παιχνιώδες, ας στήσουν τα μοντελάκια τους, τις θεωρίες, τα παιχνίδια τους, δεν τους κατηγορώ.
Καλύτερα να κάνουν αυτό, παρά ν' ανοίγουν τρύπες στο όζον.
Αλλά το πρόβλημα είναι ότι όλοι αυτοί είναι εγγυητές, μ' αυτή την τεχνοκρατική ασπίδα, μαθηματική και τεχνοκρατική, είναι εγγυητές των "ειδικών" που είναι εντελώς ανίκανοι.
Και επικεφαλής αυτών θα έθετα τον Καμντεσσύ, σίγουρα όχι τον Στίγκλιτσ τον αντιπρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας, έναν εξαιρετικά ικανό οικονομολόγο, αλλά τον Καμντεσσύ, τον Τρισέ, που είναι ξεκάθαρα μεταμφιεσμένοι πολιτικοί, δηλαδή υποδύονται τους ειδικούς και επιχειρηματολογούν ακατάσχετα ότι χρειάζεται μείωση μισθών, θυσίες, ευελιξία, να ελέγξουμε τον πληθωριμσό, κ.ο.κ.
Αυτή λοιπόν η τεράστια τεχνοκρατική ασπία υπάρχει ώστε ο κόσμος να μην βλέπει τι είναι πίσω από την οικονομία.
Αντίθετα, με την επιτυχία που έχει κάτι σαν το ATTAC στη Γαλλία είναι η πρώτη φορά που ο κόσμος προσπαθεί να δει από πίσω.
"Προσοχή. Μιλάμε για τις χρηματοπιστωτικές αγορές. "Και λένε ότι είναι πολύπλοκα για εμάς; Ας δοκιμάσουμε να ρίξουμε μια ματιά"
Τι άλλο να πω; Για την επιστήμη;
ΕΡ. Για το γεγονός ειδικά ότι έχει καταστεί αδιαμφισβήτητη ...
ΑΠ. Ποιός μπορεί να καταλάβει την οικονομία;
Ειελικρινά, προκαλώ ακόμα κι έναν καλό φυσικό σήμερα, προκαλώ ένα καλό φυσικό να ασχοληθεί με ητν οικονομία. Θα χρειασθεί να κάνει μια τεράστια προσπάθεια. Οι οικονομολόγοι έχουν κατασκευάσει την δική τους τεχνική ορολογία και την έχουν τυπωποιήσει στο έπακρο.
Συμβαίνει αυτό που πέτυχαν με την καζουιστική [(http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%80%CF%84%CF%89%CF%83%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1 ) {Περιπτωσιολογία: Ελληνική απόδοση του διεθνούς όρου καζουιστική (από το λατ. casus = πτώση, περίπτωση). Είναι τμήμα της επιστήμης της ηθικής. Αναφέρεται στη σύγκρουση των ηθικών καθηκόντων και διατυπώνει γενικούς κανόνες σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζει κανείς τις διάφορες περιπτώσεις των ηθικών συγκρούσεων. Το πρόβλημα μελετήθηκε για πρώτη φορά από τους στωικούς φιλοσόφους και αργότερα από το Ρωμαίο Κικέρωνα. Μ` αυτό ασχολήθηκαν κατά τα νεότερα χρόνια οι σχολαστικοί θεολόγοι της Δύσης και οι ιησουίτες. Κατά τον Καντ η π. δεν είναι επιστήμη ούτε κλάδος αυτής, αλλά άσκηση, η οποία καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να ζητά κανείς την αλήθεια. }]
οι Ισουίτες. Μόνο οι Ισουίτες κατανοούσαν την καζουιστική. Ήταν εσωτερικό τους ζήτημα, με βάση ένα εντυπωσιακό σύστημα αξιολογίας, λογικής, οπότε πως μπορούσες να πολεμήσεις τη δογματική εξουσία μιας θρησκείας;
Έπρεπε να πληγεί απ'έξω: Ότι έκανε ο Πασκάλ με τις "Επαρχιακές επιστολές". Δεν προσπάθησε να διεισδύσει, ήταν αδύνατον, προφανώς.
Τους παρέκαμψε και είπε: "Ορίστε ποιοι είναι οι καζουιστές".
ΕΡΩΤ: Θα λέγατε, δηλαδή, πως οι βουλευτές και οι υπουργοί που μας κυβερνούν δεν κατανοούν από την οικονομία; (blogger: Εδώ να μπουν: 1. Παν. Γεννηματάς, 2. Του Μπουραντά για τον Στουρνάρα)
ΑΠ. Πιστεύω πως ναι.
Θεωρώ ότι, με εξαίρεση τις απλούστερες έννοιες, όπως μ"μη δαπανάς περισσότερο απ όσα κατέχεις", και το να "τηρείς τον προϋπολογισμό", ή ότι πρέπει να .... ποια άλλη απλή έννοια υπάρχει; Το "δίνε λίγα χρήματα σε όλους αλλιώς θα έχεις δυααρεστημένους".
Πιστεύω ότι αυτά είναι όλα και όλα!
Αλλά δεν έχουν σαφή άποψη για τη φύση του καπιταλισμού. Λίγοι το σκέφτονται αυτό.
Ποια είναι η φύση της αξίας, πως προκύπτει; Τί είναι πλούτος; Τί είναι η νέα οικονομία; Λίγοι τα σκέφτονται αυτά.
Αλλά τα θεωρούν κάτι σαν παράδεισο, πράγμα εντελώς γελοίο.
Όχι, θεωρώ ότι πολλοί πολιτικοί. Αλλά δεν τους χρειάζεται. Δεν είναι δικό τους πρόβλημα. Χρειάζονται μόνο "ειδικούς" που να φιμώνουν τον αντίλογο.
Ήδη στα θέματα οικονομία σου λένε, "Δεν ξέρω απ'αυτά!".
Δεν έχω δει ποτέ κάποιον να λέει,"Α είστε οικονομολόγος, Θα σας βαρεθώ αμέσως δεν καταλαβαίνω τίποτα."
"έχετε δίκιο εκ των προτέρων".
Οπότε, αυτό είναι ήδη θετικό για μένα.
Νομίζω ότι ο κόσμος ενδιαφέρεται περισσότερο για τη βιολογία, για τη φυσική, για την ιατρική, παρά για την οικονομία, επειδή η οικονομία παραείναι πολύπλοκη. Την ιατρική μπορείς να την καταλάβεις, ακόμη και την ιστορία με το AIDS το πως συμβαίνει, το πλαίσιο, τα ένζυμα, όλα αυτά. Αλλά την οικονομία, όχι, παραείναι περίπλοκη.
Και ο στόχος της οικονομίας είναι να παραμένει ακατανόητη.
Είναι μια ιδιόλεκτος εξουσίας.
...........
.....
ΕΡΩΤ. Να τελειώσουμε ίσως εξηγώντας πως, τελικά, ασκείται η εξουσία από τους "ειδικούς"...
ΑΠΑΝΤ. Είναι μια εξουσία τρομοκρατική, μια τρομοκρατία του λόγου. Στην ουσία λένε: "Δεν καταλαβαίνεις, οπότε σκάσε!"
Και προσέξτε, αυτό διαχέεται και μέσα στην αριστερά. Μη θεωρείς ότι μόνο οι δεξιοί λένε, "Δεν καταλαβαίνεις, οπότε σκάσε!"
Είναι μια τρομοκρατία του λόγου.
Το να δομείται σκόπιμα η οικονομία για να είναι ακατανόητη. Και πράγματι, κάποιοι που έχουν επενδύσει 10,15,20, χρόνια σε αυτό και κατέχουν μια θεσούλα
εξουσίας είναι σαν το γιατρό του Μολιέρου που μιλοε λατινικά για να μην τον καταλβαίνουν.
Έλεγε ανοησίες, αλλά στα λατινικά...Το ίδιο ισχύει εδώ, λένε ανοησίες, αλλά με μαθηματικά ή με στατιστικές, ώστε να μην καταλαβαίνει κανείς.
ΕΡΩΤ. Να μας πείτε λίγο για το πως η οικονομία παρουσιάζεται πάντα, όχι ως ιδεολογία, όχι ως πολιτικό εργαλείο, αλλά ως πραγματικότητα;
ΑΠΑΝ. Βεβείως! Είναι κι αυτό εξαιρετικά σημαντικό. Η δύναμη της οικονομίας είναι ότι τίθεται ως προφανής, ουδέτερη αλήθεια. Ένας ουδέτερος λόγος που δεν ενέχει καλό ούτε κακό, είναι επιστημονικός, με όλη την ουδετερότητα της επσιτήμης, σαν να είναι προφανής.
"Είναι προφανώς φυσιολογικό ότι η μείωση των μισθών συγκρατεί τον πληθωρισμό".
"Είναι προφανές ότι δεν πρέπει να έχουμε πληθωρισμό" (Blogger: εδώ δυο λόγια για το δόγμα των γερμανών για τον πληθωρισμό και φυσικά τα κέρδη τους...)
Άσχετα αν χωρίς πληθωρισμός προκαλείται πρωτοφανής ανισότητα, άνθρωποι οδηγούνται στην εξαθλίωση, προκύπτουν ανισότητες μεταξύ των χωρών Βορρά & Νότου, δημιουργείται μια κάστα εισοδηματιών που σε λίγο θα κυριαρχούν, αναιρούνται οι κρατικές εξουσίες, διαλύεται η κοινωνική ασφάλιση. (Σχόλιο Blogger: κοιτάξτε πότε ειπώθηκαν και τι ισχύει σήμερα! τέτοια πρόβλεψη!)
Τί σημασία έχουν οι συνέπειες; Είναι προφανής αλήθεια!
Δεν είναι δυνατόν να είστε υπερ του πληθωρισμού;" (Blogger: "Το χρέος ή το κουρεύεις ή το Πληθωρίζεις...)
Αλλά αν κοιτάξουμε την αλήθεια και την ιστορία, βλέπουμε ότι τις πολύ σπάνιες φορές που το κεφάλαιο είχε περιοριστεί κάπως, όπως μεταξύ 1945-1975,ήταν πληθωριστικές περίοδοι, όπου οι μισθοί μπορούσαν να αυξάνονται, επειδή αυτοί που δανείζονταν για να κτίσουν σπίτι κ.λ.π. κατάφερναν να εξοφλούν γρήγορα το χρέος τους χάρη στον πληθωρισμό.
Ενω τώρα ισχύει το αντίθετο, μια οικονομία για εισοδηματίες. Θα μπορούσες να ρωτάς, "Θέλετε να κυβερνούν οι εισοδηματίες;"
Αντ' αυτού λένε: "Θα είστε βέβαια κατά του πληθωρισμού".
ΕΡΩΤ. Και δυο λόγια για την περίφημη θεωρία του "αόρατου χεριού";
ΑΠΑΝ. Η θεωρία αυτή είναι εξαιρετική.
Πρώτα απ´ολα, ποντάρει στο ότι ο άνθρωπος είναι κακός.
Είναι σαφέστατο. Και σαν να λέει θα συμβιβασθούμε μ' αυτό.
Ο άνθρωπος είναι εγωιστής, άπληστος, και μάλλον μοχθηρός.
Και σκέφτεται τον εαυτό του. Δεν αγαπά τη συλλογικότητα.
Δεν είναι αλληλέγγυος, δεν αγαπά την κοινωνία, μόνο τον εαυτό του.
Ας μετατρέψουμε αυτό το ελάττωμα για όλους και για την κοινωνία.
Άς δρα έτσι. Μέσω του ανταγωνισμού θα γεννηθεί η ευτυχία για όλους.
Αυτή είναι η ιδέα του "αόρατου χεριού" Και λέει ότι κάθε που παρεμβαίνει, και προσπαθείς να ελέγξεις τον ανταγωνισμό των εγωισμών, το σύστημα διαταράσσεται και όλα επιδεινώνονται.
Γιατί μια μείζων αντιδραστική θέση αφορά τις "οδηνηρές συνέπειες".
Το είπε ο Χίρτσμαν και είναι καταπληκτικό.
Η δεξιά, οι αντιδραστικοί, ανέκαθεν προσάπτουν στην αριστερά ότι κάνει κακό θέλοντας να κάνει καλό.
"Πάτε να κάνετε καλό στους φτωχούς, δημιουργείτε νέους φτωχούς
Για μένα, την πιο καταπληκτική εικόνα τη δημοσίευσε το Economist μετά τη σύνοδο του Σηάτλ.
Έδειχνε παιδιά του Τρίτου Κόσμου να λιμοκτονούν, στην Αφρική,με τη λεζάντα,"Θύματα της αποτυχίας του Σηάτλ" (Blogger. Να βρω την εικόνα του εξωφύλου)
Είναι αισχρό! Χειρότερο κι από τις διαφημήσεις της Benetton. Σαν να υπονοούσε, "Διασκεδάζετε παρακωλύοντας τη σύνοδο του ΠΟΕ, "ακι τι πετύχατε; Δημιουργήσατε φτώχεια, δυστυχία, πείνα".
Ενώ τη φτώχεια, την πείνα, τη δυστυχία, τις δημιουργεί αυτό το σύστημα.
Η θεωρία του αόρατου χεριού είναι σαν το "Laissez-faire"!
Δεν μπορείς να το διορθώσεις, ο άνθρωπος είναι κακός, μοχθηρός.
Μόνο η κακία του άλλου μπορεί να αντιταχθεί στην κάποιου.
Βάλε δυο κακούς μαζί, και αλληλοαντισταθμίζονται.
Μην επέμβεις, και όλα θα πάνε καλά.
Ερωτ. Να πούμε τώρα γιατί δεν λειτουργεί αυτή η θεωρία στην πραγματικότητα;
Απάντηση: Γιατί δεν λειτουργεί;
Ο μόνος λόγος είναι ότι για να λειτουργήσει το αόρατο χέρι,
Θα έπρεπε οι άνθρωποι να είναι χωρισμένοι μεταξύ τους, εντελώς απομονωμένοι και ανεξάρτητοι, ...
(πρόβλημα στην καταγραφή...) ...πρέπει να μου θυμίσεις ότι οι οικονομολόγοι της δεξιάς το ξέρουν αυτό εδώ και 20 χρόνια.
Κι όποιος σου μιλάει για τη θεωρία του αόρατου χεριού, είναι είτε απατεώνας είτε ηλίθιος.
Δεν υπάρχει φιλελεύθερος οικονομολόγος που σέβεται τον εαυτό του, που θα πει σήμερα ότι λειτουργεί η θεωρία του αόρατου χεριού. Εντάξει;
(Blogger: εδώ να γίνει αναφορά στην απελευθέρωση της τιμής των καυσίμων επί Αδριανόπουλου - 1990-1991 - οι τιμές εκτεξεύτηκαν και ο Αδριανόπουλος δεν χρειάστηκε να ξαναβγεί βουλευτής....έλυσε το πρόβλημά του...)
Αν δεν το θυμηθώ, να με βάλεις να το πω εντάξει;
Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Μιλάς με οικονομολόγους και ...
ΕΡΩΤ. Θα μιλήσουμε και για τον Ρικάρντο. Είναι δυο παραδείγματα που ...
ΑΠΑΝΤ. Έχεις σπουδάσει οικονομικά εσύ; Όχι;
-Καταλαβαίνεις αυτά που λέω;
-Ναί.
ΕΡΩΤ. Επειστρέφουμε στο αόρατο χέρι. Γιατί δεν λειτουργεί;
ΑΠΑΝΤ. Γιατί δεν δουλεύει; Για να δουλέψει...
Οι οικονομολόγοι μελετούν το αόρατο χέρι από το 1776. Άρα, μελετούν το πρόβλημα αρκετό καιρό.
Για να λειτουργήσει, θα έπρεπε οι άνθρωποι να είναι χωρισμένοι, αυτόνομοι.
Να μην υπάρχουν σχέσεις, να μην υπάρχουν συλλογικότητες, παρά μόνο ο ορθολογισμός τους, διαχωρισμένος από τον ορθολογισμό των άλλων.
Θα πρέπει να υπάρχει ο απόλυτος ατομικισμός. Η πρώτη προϋπόθεση.
Δεύτερη, είναι να υπάρχει τέλεια πληροφόρηση.
Να ξέρουμε τι θα συμβεί στους αιώνες των αιώνων...
Αυτή είναι η δεύτερη προϋπόθεση. Ξέχασα την τρίτη, φτου!!!
Και τρίτη, να μην υπάρχουν αβεβαιότητες.
Μια καταιγίδα, ένα τυχαίο γεγονός. Ο πύραυλος Αριάν να καταστραφεί στην 25η εκτόξευση και όχι στην τρίτη...
Δεν πρέπει να υπάρχουν τυχαία γεγονότα στον κόσμο.
Δηλαδή, θα έπρεπε να είχαμε απόλυτη πληροφόρηση για το μέλλον. (Blogger: εδώ σηκώνει πολύ κουβέντα...)
Υπ'αυτές τις προϋποθέσεις, θα μπορούσε ενδεχομένως να λειτουργήσει το αόρατο χέρι, αλλά δεν είναι βέβαιο.
Διότι πρέπει να ξέρουμε, κι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, ότι οι φιλελεύθεροι οικονομολόγοι, οι μεγαλύτεροι, οι πιο συνεπείς, οι πιο επιψανείς, τα βραβεία Νόμπελ, έχουν αποδείξει εδώ και περίπου 25 χρόνια, ότι το θεώρημα του αόρατου χεριού δεν λειτουργεί.
Είναι απάτη!
Το απέδειξαν.
Πολλοί το υπέθεταν από καιρό.
Ο Κέυνς το υπέθετε, αφού πίστευε ότι η ιδέα της ισορροπίας δεν μπορούσε να εφαρμοσθεί στην οικονομία.
Υπήρχε ανισορροπία. Και κατά βάση, η οικονομία ήταν κάτι το χαοτικό.
Οι σκληροπυρηνικοί όμως και δύσπιστοι οικονομολόγοι, οι φιλελεύθεροι, οι πιο επιφανείς, που μιλάνε αυστηρά με επιστημονικούς όρους,έχουν πει, με πρώτο τον βραβευμένο με Νόμπελ Ζεράρ Ντεμπρέ, πριν από 25 χρόνια ότι δεν λειτουργεί.
Η αγορά δεν οδηγεί στην ισορροπία ή στην αποτελεσματικότητα.
Συγκρατήστε αυτά τα δυο. Η αγορά δεν οδηγεί στην ισορροπία, και άρα ο νόμος της προσφοράς και τη ζήτησης δεν σημαίνει τίποτα, και η αγορά δεν είναι αποτελεσματική.
Αν αφήσεις ανεξέλεγκτη τη αγορά, επιλέγεις την χειρότερη λύση.
Ευχαριστούμε, κύριοι φιλελεύθεροι, που μας το λέτε.
Το υποψιαζόμασταν, αλλά ευτυχώς που μας το λέτε εσείς.
Όποιος σήμερα μιλάει για "αόρατο χέρι", "προσφορά και ζήτηση", "αγορά", "ισορροπία", "αποτελεσματικότητα", είτε είναι απατεώνας, συμβαίνει συχνά -
είτε κλείνει τα μάτια, - συμβαίνει κι' αυτό.
Είναι αυτοί που δεν θέλουν να δουν, και που ο Σαρτρ αποκαλούσε "καθάρματα", γιατί ξέρουν, αλλά δεν το λένε,
ή είναι άσχετος, ισχύει και αυτό.
ΕΡΩΤ. Να περάσουμε στη θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος του Ντέηβιντ Ρικάρντο; Να εξηγήσουμε τι είναι και γιατί δεν λειτουργεί;
Για τους ίδιους λόγους που μόλις είπα.
Το συγκριτικό πλεονέκτημα είναι η θεωρία της διεθνούς εξειδίκευσης.
Είναι μια θεωρία που λέει ότι τα έθνη πρέπει να εξειδικεύονται ανάλογα με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα.
Είναι μια εντελώς στατική θεωρία, όπου έχεις ένα κουτί και μέσα του βάζεις τα πιόνα, δεν εξετάζεις όμως το σχήμα του κουτιού, αν αλλάξει το σχήμα του, καθώς θα αλλάξεις θέση στα πιόνα.
Είναι μια θεωρία της στιγμής. Γιατί δεν λειτουργεί;
Διότι το διεθνές εμπόριο δεν είναι μια ουδέτερη συναλλαγή ανάμεσα σε καλούς ιθαγενείς και στους καλούς κονκισταδόρες. Δεν συνέβει έτσι, ούτε συμβαίνει ποτέ.
Οι κονκισταδόρες φτάνουν και σκωτώνουν τους πάντες, και το εμπόριο έρχεται στην μετάπειτα φάση της ειρήνευσης.
Στο διεθνές εμπόριο όμως που είναι η μήτρα του εμπορίου...Το εμπόριο δεν είναι - κι αυτό είναι πάλι προκαταλάληψη - δεν είναι ανταλλαγές από χωριό, στην πόλη, το νομό, το κράτος και μετά τα κράτη μεταξύ τους. Δεν γίνεται έτσι, αλλά ακριβώς αντίστροφα.
Το διεθνές εμπόριο ακολουθεί τους στρατιωτικούς, τους άρπαγες, και μετά ακολουθεί η ειρήνευση προς το εσωτερικό.
ΕΡΩΤ. Γράφετε στο βιβλίο σας σχετικά με το "ήπιο εμπόριο" του Μοντεσκιέ, ...μπορείτε να αναφερθείτε λίγο ιστορικά...
ΑΠΑΝΤ. Η ιδέα του ήπιου εμπορίου, είναι: "Μην κάνετε πόλεμο, κάνετε εμπόριο".
Αυτό δεν συνέβει ποτέ.
Ακόμα και σήμερα. Θα ήμουν περίεργος για το πως δουλεύει το διεθνές εμπόριο, αλλά είμαι πεπεισμένος πλέον ότι πρώτοι οι στρατιωτικοί αυξάνουν πάντα τις δαπάνες και βάζουν σε τροχιά την οικονομία.
Αν δούμε στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, όλοι οι αμερικανοί πρόεδροι εκλέγονται συστηματικά γιατί προτείνουν την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών.
Δείτε το πρόγραμμα του Μπους, πρότεινε αύξηση στρατιωτικών δαπανών. Άρα, υπάρχει πάντα αυτή η αρπακτική διάθεση, της στρατιωτικής ηγεσίας που προηγείται του εμπορίου.
Μετά το εμπόριο δεν είναι πολύπλοκο.
Είναι η αλεπού ελεύθερη μέσα στο κοτέτσι.
Ο ισχυρός επιβάλλει τη θέλησή του στον αδύναμο. Αυτό είναι το εμπόριο.
Τι μπορώ να εμπορευτώ; Τί είναι η αγορά εργασίας;
Τι είμαι εγώ απέναντι στον Μπιλ Γκέητς;
Επιλέγω εγώ το αφεντικό μου, όπως αυτός εμένα; Αστεία πράγματα.
ΕΡΩΤ. Τί μπορούμε να πούμε γι' αυτό που λένε ότι: "Η ανισότητα δημιουργεί πλούτο;" Ή "όσο περισσότερη ισότητα τόσο λιότερος ο πλούτος".
ΑΠΑΝ. Αυτή είναι πάλι μια πολύ νεοφιλελεύθερη ιδέα. Δηλαδή πρέπει να εμποδίζουμε τον κόσμο να τεμπελιάζει. Ας τους δραστηριοποιήσουμε. Για να τους δραστηριοποιήσουμε χρειάζεται ανισότητα. Διότι αν ήταν όλοι ίσοι, δεν θα δραστηριοποιούνταν κανείς.
Οπότε για δραστηριοποιηθούν έντονα, θα πρέπει να βλέπουν απίθανα πράγματα, κι ας χρειασθούν τέσσερις αιώνες για να φτάσει ο μισθός τους το μισθό του διευθύνοντα συμβούλου της Ντίσνεϋ.
Δεν πειράζει. Αυτό θα τους δραστηριοποιήσει κ.λ.π.
Αν όμως τους βοηθάς με επιδόματα, χορηγίες.... θα αρχίσουν να τεμπελιάζουν, άρα δεν πρέπει. Άρα, η ανισότητα είναι κινητήρια δύναμη.
Τους βλέπουμε με τις γυναίκες και τους άντρες. Για να γίνουν καλύτερες οι γυναίκες πρέπει να υποθέσουμ ότι ο μισθός τους θα είναι ο μισός, οπότε θα γίνουν καλύτερες.
Ή το αντίστροφο. Για να βελτιωθούν οι άντρες πληρώνεις τ...
-------------------------
blogger: φαίνεται ότι και Βασιλική Σιούτη έχει του ίδιους προβληματισμούς...
Vasiliki Siouti
Πριν
από λίγο συνάδελφος έθιξε στον τοίχο της ένα ζήτημα πολύ σημαντικό για
εμάς τους δημοσιογράφους σε αυτήν την παρακμιακή εποχή που έχουμε μπει.
Το προσαρμόζω λίγο και...
αναρωτιέμαι φωναχτά: Μας πειράζει άραγε αν πληρωνόμαστε με χρήματα που προέρχονται είτε από ναρκωτικά, είτε από λαθρεμπόριο καυσίμων και λαθρεμπόριο τσιγάρων, είτε κλέβοντας το κράτος, είτε από τα μαύρα κομματικά ταμεία; Πηγή
αναρωτιέμαι φωναχτά: Μας πειράζει άραγε αν πληρωνόμαστε με χρήματα που προέρχονται είτε από ναρκωτικά, είτε από λαθρεμπόριο καυσίμων και λαθρεμπόριο τσιγάρων, είτε κλέβοντας το κράτος, είτε από τα μαύρα κομματικά ταμεία; Πηγή
=================
Blogger: Επαναφέρω μια παλιότερη ανάρτηση σε απάντηση της απουσίας σοβαρής πολιτικής και οικονομικής συζήτησης. Συμβαίνει μάλιστα το αντίθετο: Συσκότιση και ψεύδη!
Όπως σας υποσχέθηκα στις 4 Ιανουαρίου 2017 κάθησα και μετέφερα σε κείμενο το μεγαλύτερο τμήμα της συνέντευξης που έδωσε ο οικονομολόγος Bernard Maris στο περιοδικό "Charlie Ebdo", που σκοτώθηκε κατά την επίθεση στα γραφεία του περιοδικού το 2015. (Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στις την Τετάρτη 8 Μαρτίου 2000 στην καρδιά των γραφείων του Charlie Hebdo).
Μην βιασθείτε να πείτε: " μα είναι ...τόσο παλιά και πέρασε πολύς καιρός από το 2000", αν δεν διαβάσετε όλο το κείμενο - μεγάλο τμήμα της συνέντευξης. Είμαι σίγουρος ότι θα βρείτε πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία - απαντήσεις στην αίρεση του νεοφιλευθερισμού, την οποία "πληρώνουμε".
---------------------------------
O θείος Μπερνάρ.
Έχει θέσει τον εαυτό του την αποστολή να ξεσκεπάζει τους επαγγελματίες μηχανοράφους της οικονομία: εκείνους που καθημερινά όπου κι' αν ζούμε μας αραδιάζουν ανοησίες κάτω από ένα μανδύα ψευδοεπιστήμης με στόχο την συγκάλυψη των μηχανισμών μιας εξουσίας που μας υποδουλώνει.
Η τρομοκρατία την οποία ακούραστα καυτηρίαζε από τις σελίδες του Charlie Hebdo, στα βιβλία του ή στο ραδιόφωνο δεν είναι ίδια με εκείνη που, μια θλιβερή μέρα του Ιανουαρίου 2015, χρύπησε την εφημερίδα του και τον οδήγησε στον θάνατο. Εδώ πρόκειται για τρομοκρατία των λέξεων, που μας πλήττει όλους: εκείνη που χρησιμοποιούν οι έχοντες την εξουσία, "που ξέρουν τι λένε" και φιμώνουν με άκρα περιφρόνηση όσους τολμούν να σκέφτονται διαφορετικά ή να κάνουν ερωτήσεις. Ο Μαρίς πάσχιζε να ξεσκεπάσει αυτούς τους απατεώνες και να οπλίσει πνευματικά τους αναγνώστες και τους ακροατές του απέναντι στα ψέματα, να τους επιτρέψει να δουν πίσω από τον νεοφιλελεύθερο καθρέπτη.
Οι εικόνες που θα δείτε γυρίστηκαν σε φιλμ 16 χιλιοστών την Τετάρτη 8 Μαρτίου 2000 στην καρδιά των γραφείων του Charlie Hebdo
-------------------
.........
............
Μονόδρομη σκέψη..
....
Εντάξει πάμε..
Είμαι ο Μπερνάρ Μαρίς γνωστός και ως Θείος Μπερνάρ συντάκτης του Charlie Hebdo και καθηγητής πανεπιστημίου οικονομολόγος στο επέγγελμα.
Ερωτ. ...πως η μονόδρομη σκέψη εισχωρεί σε κάθε δυνατή μορφή συζήτησης, πως η νεοφιλελεύθερη σκέψη
Απ. Στη Γαλλία υπάρχουν τρία επίπεδα.
1. Υπάρχουν οι λεγόμενοι σοφοί που είναι αρκετά ομοιογενείς. Είναι οι ακαδημαϊκοί που διδάσκουν την οικονομία της ελεύθερης αγοράς.
2. Έπειτα υπάρχουν οι "ειδικοί" οισύμβουλοι κυρίως σε επιχειρήσεις που παρέχουν τις γνώσεις τους και στις εφημερίδες.
2. Και οι δημοσιογράφοι.
Άρα υπάρχουν τρεις σφαίρες διάδοσης της "Σκέψης".
Στους "σοφούς" υπάρχει ομοιγένεια με λισγοστές εξαιρέσεις περιχαρακωμένες στο περιθώριο και τους παρατηρούμε σαν παράξενα ζώα στο ζωολογικό κήπο,αλλα δεν επηρεάζουν διόλου τη ζωή, τη σκέψη, τον πολιτικό βίο.
Έπειτα, το επίπεδο των "ειδικών" είναι πλήρως ομογενοποιημένο, και όλοι εξηγούν τα καλά και τα ωραία ενός συγκεκριμένου οικονομικού μοντέλου,
Και έπειτα έχουμε του δημοσιογράφους που ενερφούν σαν ανηχείο ανάμεσα στους άλλους. Στους "σοφούς" και τους ειδικούς και οι οποίοι επίσης λένε, με σπάνιες εξαιρέσεις ότι το νεοφιλελεύθερο μοντέλο, η οικονομία της αγοράς, η αγορά που αυτορυθμίζεται, το μοντέλο της προσφοράς -ζήτησης, κ.ο.κ., είναι το βέλτιστο μοντέλο, το μοντέλο που μας αρμόζει.
Ερ. Μπορείς να μας δώσεις παραδείγματα της ρητορικής που αξιοποιείται; Ας πούμε οι λέξεις: "εμπιστοσύνη" και "διαφάνεια".
Απ: Για παράδειγμα, η οικονομία βασίζεται σε έννοιες μη μετρήσιμες. Αυτό είναι το παράδοξο της οικονομίας, πρόκειται για ποσοτική επιστήμη που χρησιμοποιεί έννοιες οι οποίες δεν είναι μετρήσιμες. Φερ΄ειπείν, δυο έξοχα παραδείγματα
είναι η "εμπιστοσύνη" και "διαφάνεια". Σου λένε ότι η οικονομία δεν μπορεί να λειτουργεί χωρίς "εμπιστοσύνη". Δυστυχώς η εμπιστοσύνη είναι κάτι απροσδιόριστο. Δεν είναι κάτι απτό, είναι σαν τον αέρα που αναπνέουμε. Αυτή δημιουργεί τη "χημεία" μας, χάρη σε αυτήν κάνουμε "δουλειές". Αν δεν εμπιστεύεσαι κάποιον, δεν έχεις πάρε-δώσε. Καμιά φορά πέφτουμε έξω, πάντως είναι κάτι εντελώς ποιοτικό. Δεν ποσοτικοποιείται η "εμπιστοσύνη". Κι ωστόσο, το περίεργο είναι ότι αυτός ο πυλώνας της οικονομίας επαναπροσδιορίζεται συνεχώς, λέγοντας ότι "Όταν επανέλθει η μεπιστοσύνη, όλα θ απάνε καλά". Η εμπιστοσύνη είναι μια μορφή πίστης. Άρα, μια άλλη μορφή δεισιδαιμονίας, μια άλλη μορφή πίστης και μάλιστα Πίστη και Εμπιστοσύνη έχουν κοινή ρίζα πράγμα που προδίδει αμέσως τη δύση της οικονομίας τη θρησκευτική της διάσταση.
Πρέπει να εμπιστευόμαστε, να έχουμε πίστη δε ότι συμβαίνει. Μόνο που δεν είναι πίστη στον ουρανό ή στον παράδεισο, αλλά δε ότι συμβαίνει εδώ επί της γης!
Η διαφάνεια είναι κάτι ακόμη πιο αδιόρατο, διότι η οικονομία δεν μπορεί να λειτουργεί με διαφάνεια. Είναι σαν τους βρυκόλακες που πεθαίνουν στο φως της μέρας. Η οικονομία χρειάζεται την αδιαφάνεια. Αρκεί να σκεφτείτε πως αν ξέραμε πάντα τι κάνουν οι όλοι οι άλλοι τι θα κάνουν ανά πάσα στιγμή, αυτό θα μας καθήλωνε. Άρα, πρέπει κάποιοι να κάνουν προβλέψεις, σχέδια, ελπίζοντας ότι δεν θα γίνουν γνωστά σε άλλους. Πρέπει να καιροσκοπούν. Η καιροσκοπία βασίζεται στην αδιαφάνεια. Αν υπήρχε αποκλειστικά διαφάνεια, αν ξέραμε ακριβώς τι θα γίνει αύριο, δεν θα μπορούσαμ να καιροσκοπίσουμε.
Για να καιροσκοπούμε, πρέπει να υπάρχει μια κάποια αβεβαιότητα. Όμως η οικονομία είναι 98% αβεβαιότητα. Υπάρχουν και βεβαιότητες. Γνωρίζουμε ότι 10000 άνθρωποι θα πεθάνουν σε τροχαία του χρόνου, άρα, αν είμαι ασφαλιστής, μπορώ να υπολογίζω τα συμβόλαιά μου. Αλλά τα υπόλοιπα, τι θα συμβεί, τι θα είναι σε ζήτηση, οι συγχωνεύσεις που θα γίνουν κ.λ.π. όλα αυτά είναι αδιαφανή. Η αδιαφάνεια δεν είναι μόνο ένα είδος αιθέρα όπου λειτουργεί η οικονομία αλλά και οι επιχειρήσεις μεθοδεύουν την αδιαφάνεια. Αυτό σημαίνει ότι η μεγάλη επανάσταση της παγκοσμιοποίησης είναι ότι αφαιρούν διάφορες εγγραφές που άλλοτε ελέγχονταν κάπως από το κράτος, από την εφορία, τα δημόσια οικονομικά για να μεταφέρουν τα χρήματα σε "παραδείσους", σε υπεράκτιες ή κυρίως με τη μέθοδο των ενδοεταιρικών συναλλαγών ώστε να επικρατεί αδιαφάνεια και κανείς να μην γνωρίζει τι συμβαίνει που πηγαίνουν τα χρήματα ή από που προέρχονται. Και αυτό είναι άκρως σημαντικό!
Ερ. Κι ωστόσο, κάποιοι όπως ο Καμντεσσύ και ο Τρισέ ζητούν συστηματικά αύξηση της διαφάνειας. Μπορείς να μας εξηγήσεις...
Απ: Ναι, αλλά αυτοί είναι...Ξέρω γω ...είναι σαν να επικαλούνται οι κλέφτες ένα κώδικα τιμής, σαν να επικαλείται η μαφία την αρετή ή σαν να κάνει κήρυγμα για εγκράτεια ένας παιδεραστής ιερέας.Είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα. Δηλαδή, όσο περισσότερο έχουμε συναίσθηση για όσα αδιαφανή ... Όπως στην περίπτωση της Ρωσίας όπου δεν έχουμε εικόνα παρά μόνο για ένα 30-40% Ή ακόμα και για το ίδιο το ΔΝΤ διότι ο Καμντεσσύ δεν ήξερε καν τα αποθεματικά του ΔΝΤ. Ένας αμερικανός γερουσιαστής του είπε: "Δεν ξέρετε καν τι ποσά διαθέτετε!" Άρα δεν ξέρω τι έχω εγώ, τι έχουν οι άλλοι, αλλά λέω και ότι χρειάζεται εμπιστοσύνη και διαφάνεια. Κι έτσι γίνονται κάποιες μπλόφες, π.χ. γνωστοποιοιούνν την αποζημίωση που έλαβε φέτος ο κ. Άισνερ, ο διυθύνων της Ντίσνεϋ και γίνεται θόρυβος, κι έτσι σου λένε, "Κάποιοι βγάζουν πολλά λεφτά, ίσως κάποτε μπορέσεις κι εσύ" Αλλά αυτά είναι ένα ελάχιστο μέρος, κι όλα τα άλλα είναι κρυφά, αδιαφανή. Δεν ξέρω που πηγαίνουν τα κέρδη της Vivendi. Δεν το ξέρω. Και δεν μπορώ να ξέρω για ένα 30-40% ίσως και περισσότερο. Δεν μπορώ να ξέρω πως μεθοδεύονται τα φορολογικά εταιρειών όπως η Lyonnaise dew Eaux ή η Saur στη Γαλλία. Αν αποκαλυπτόταν αυτό το σύστημα, θα έπαυε να λειτουργεί.Δεν θα μπορούσε να λειτουργεί. Ο καπιταλισμός λειτουργεί με βάση το ρίσκο και τον καιροσκοπισμό και χρειάζεται την αβεβαιότητα, το τυχαίο, το άγνωστο, την εκ των έσω πληροφόρηση. Αυτός που κερδίζει μια περιουσία στο χρηματιστήριο, φερ΄ειπείν έχει πληροφόρηση εκ των έσω. Αν ήξεραν όλοι τι θα γίνει αύριο στο χρηματιστήριο κανείς δεν θα κέρδιζε. Θα είμασταν όλοι έτσι ... Άρα πρέπει κάποιοι να έχουν εκ των έσω πληροφόρηση. Απατεώνες, κλέφτες, σπεκουλαδόροι, πολιτικοί που λένε, "Η τάδε εταιρεία θα επιδοτηθεί",
Ή "θα ιδιωτικοποιήσω την δείνα επιχείρηση σε τρεις μήνες, ελάτε, παιδιάμ αγοράστε.
Και συμβαίνουν αυτά συνεχώς. Ή διαφορετικά, να μεθοδεύεις την πληροφόρηση. Και αυτό είναι εντελώς διαφορετικό.
Πές μου...
Ήθελα να ρωτήσω αν έχουμε αρκετό φιλμ... Όχι δεν νομίζω... Διότι έχω μια καλή ερώτηση.......
......
Ερωτ. Στο ίδιο θέμα της ρητορικής, μήπως μπορείς να μας εξηγήσεις λίγο πως με τη στατιστική μπορεί να δικαιολογείται σχεδόν οτιδήποτε; Όπως η ανεργία στη Μεγάλη Βρετανία, Ναι ή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Απ. Κατ' αρχάς, η πολιτική καλλωπίζεται μέσω της στατιστικής.
Όταν διαφωνούμε για τους αριθμούς, δε μιλάμε για την ουσία του προβήματος. Ο ένας λέει:
"Η ανεργία βρίσκεται κοντά στο 8,9%".
"Όχι, όχι, είναι στο 7,6%!".
"Προσοχή, μετά την εποχική διακύμανση, είναι στο 7,7%".
"Μα όχι, η προβολή μου ανά τρίμηνο ή τετράμηνο, είναι 7,8%".
Η συζήτση τέλειωσε χωρίς να τεθεί η βάση του πρβλήματος, ότι μια μεγγάλη πλειοψηφία ζει στην ανεργία και πασχίζει για να επιβιώσει.
Επιπλέον, με τη στατιστική... π.χ. στην Ολλανδία δεν υπάρχει ανεργία, λόγω των επιδομάτων αναπηρίας.
Στις ΗΠΑ δεν υπάρχει ανεργία, διότι το 2% του πληθυσμού είναι στη φυλακή.
Στις ΗΠΑ, πολλοί είναι σύμβουλοι,δηλαδή ντρέπονται να δηλώσουν άνεργοι, και δηλώνουν σύμβουλοι.
Υπάρχει τεράστιο πλήθος συμβούλων στι ΗΠΑ.
Στις δε ΗΠΑ, απελπίζονται και δνε ψάχνουν για δουλειά, περισσότερο από ότι στη Γαλλία, και δεν δηλώνουν άνεργοι, ή είναι "working poor", άτομα που βρίσκονται στη σύνταξη και συνεχίζουν να δουλεύουν, επειδή δεν έχουν αρκετά.
Είναι κάτω από το όριο της φτώχειας, 20% στις ΗΠΑ, μόλις 5% στη Γαλλία. Άρα οι σταττιστικές ανεργίας είναι πολύ εύπλαστες. Στην Αγγλία, άλλαξαν τη μέθοδο μέτρησης 17 φορές σε 20 χρόνια!.
Στη Γαλλία δυο φορές, και εξοικονομήσαμε 300.000 άνεργους κάθε φορά.
Οι αριθμοί χειραγωγούνται, αλλά το χειρότερο, νομίζω είναι να λες,"μιλάμε για αριθμούς και όχι για την πραγματικότητα".
Μήπως ήταν πολύ; Αλλάξατε μπομπίνα...
Η ευτυχία, για παράδειγμα, είναι κάτι πραγματικό,ο πλούτος, η αξία.
Δεν λέμε τι είναι ο πλούτος, η ευτυχία, η αξία, λέμε, " Η Γαλλία φέτος ανθεί!"
"Υπολογίζαμε 3% αύξηση της ανάπτυξης, αλλά θα φθάσει το 3% ή το 3,6%."
Κι' όλοι εστιάζουν στον αριθμό, που είναι κάτι αφηρημένο, χωρίς να ξέρουν τι κρίβει. Κι έτσι ο κόσμος γίνεται όλο και περισσότερο...
Στη Γαλλία, π.χ. αυξάνονται όλοένα τα εργατικά ατυχήματα. Οι Γάλλοι εργαζόμενοι παρενοχλούνται...
Αντί για το "τέλος της εργασίας" έχουμε την "εργασία χωρίς τέλος", δηλαδή τα "στελέχη που, για μένα, είναι οι βλάκες της κοινωνία, γυρίζουν σπίτι το Σ-Κ φέρνοντας δουλειά, παρακολουθούν εκπομπές για να "προοδεύσουν" στο χώρο τους.
Δεν σταματάνε, δεν αποσυνδέονται. Όποτε παίρνεις το τρένο τώρα πια, βλέπεις κόσμο να τηλεφωνεί και να γράφει στον υπολογιστή.
Δεν μπορούν πια να αποσυνδεθούν.
Είναι πραγματικά η εποχή της εργασίας χωρίς τέλος.
Και σου λένε, "Ορίστε, 3,5%!. Τέλεια!"
....
...
ΕΡ.
Αν μπορούμε να δούμε την οικονομία ως επιστήμη, ικανή να προβλέπει εξ αρχής ...Ακόμα και ο κ. Μενκ, που συμπαθείς πολύ, μιλά για νόμους οικονομικής έλξης. Μας μιλάς πάνω σ' αυτό...
Απ. Μάλιστα...
Η οικονομική επιστήμη είναι μεγάλο πρόβλημα, διότι φαίνεται να είναι επιστήμ από κάθε άποψη. Έχει επιστημονική δομή, βραβεία Νόμπελ στην κορυφή, έχει μαθηματική γλώσσα, όπως η φυσική, πιο περίπλοκη από τη φυσική μερικές φορές. Είναι έντονα τυοποιημένη με πολλές εξισώσεις ...θυμίζει θετική επιστήμη, ως η Φυσυική η η Βιολογία. Αλλά η πραγματικότητα;
Τί λένε όλες αυτές οι εξισώσεις;
Μας λένε μια ιστορία παλιά, της εποχής του Άνταμ Σμιθ, περί προσφοράς και ζήτησης, περί αυτορρύθμισης των αγορών, "Laissez-faire, Laisser-passer", σου 'πα, μου 'πες, κι' όλα καλά.
Οι άνθρωποι είναι εγωϊστές, κι' όσο πιο πολύ συγκρούονται οι εγωισμοί, τόσο πιο ευτυχισμένη η ανθρωπότητα, ει των αιώνα των αιώνων, αμήν...
Διότι η οικονομία μιλά για την αιωνιότητα.
Υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως ο Κέυνς, ο Μαρξ, ο Σουμπέτερ, αλλά το περίεργο είναι ότι το επικρατούν σώμα γνώσης, - και οι φοιτητές οικονομικών το γνωρίζουν αυτό - έχει δομήσει μια επιστήμη που αγνοεί δυο πράγματα.
Είναι πολύ τυποποιημένη αλλά αγνοεί δυο πράγματα.
Τον χρόνο, διότι το μέλλον θεωρείται πάντα βέβαιο, και το χρήμα, το νόμισμα.
Έχουν δομήσει θεωρίες που δε λαμβάνουν υπόψη το χρήμα, πράγμα εντυπωσιακό να φτιάχνεις μια οικονομική θεωρία που να μην λαμβάνει υπ όψιν το χρήμα και τον χρόνο.
Οι οικονομολόγοι, όπως ο Κέυνς προσπάθησαν να επαναεισάγουν ... αλλά ο ρόλος τη ςοικονομίας είναι να ηδονίζονται οι καθηγητές, και δεν πειράζει, ας παίζουν, έχει όντως κάτι το παιχνιώδες, ας στήσουν τα μοντελάκια τους, τις θεωρίες, τα παιχνίδια τους, δεν τους κατηγορώ.
Καλύτερα να κάνουν αυτό, παρά ν' ανοίγουν τρύπες στο όζον.
Αλλά το πρόβλημα είναι ότι όλοι αυτοί είναι εγγυητές, μ' αυτή την τεχνοκρατική ασπίδα, μαθηματική και τεχνοκρατική, είναι εγγυητές των "ειδικών" που είναι εντελώς ανίκανοι.
Και επικεφαλής αυτών θα έθετα τον Καμντεσσύ, σίγουρα όχι τον Στίγκλιτσ τον αντιπρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας, έναν εξαιρετικά ικανό οικονομολόγο, αλλά τον Καμντεσσύ, τον Τρισέ, που είναι ξεκάθαρα μεταμφιεσμένοι πολιτικοί, δηλαδή υποδύονται τους ειδικούς και επιχειρηματολογούν ακατάσχετα ότι χρειάζεται μείωση μισθών, θυσίες, ευελιξία, να ελέγξουμε τον πληθωριμσό, κ.ο.κ.
Αυτή λοιπόν η τεράστια τεχνοκρατική ασπία υπάρχει ώστε ο κόσμος να μην βλέπει τι είναι πίσω από την οικονομία.
Αντίθετα, με την επιτυχία που έχει κάτι σαν το ATTAC στη Γαλλία είναι η πρώτη φορά που ο κόσμος προσπαθεί να δει από πίσω.
"Προσοχή. Μιλάμε για τις χρηματοπιστωτικές αγορές. "Και λένε ότι είναι πολύπλοκα για εμάς; Ας δοκιμάσουμε να ρίξουμε μια ματιά"
Τι άλλο να πω; Για την επιστήμη;
ΕΡ. Για το γεγονός ειδικά ότι έχει καταστεί αδιαμφισβήτητη ...
ΑΠ. Ποιός μπορεί να καταλάβει την οικονομία;
Ειελικρινά, προκαλώ ακόμα κι έναν καλό φυσικό σήμερα, προκαλώ ένα καλό φυσικό να ασχοληθεί με ητν οικονομία. Θα χρειασθεί να κάνει μια τεράστια προσπάθεια. Οι οικονομολόγοι έχουν κατασκευάσει την δική τους τεχνική ορολογία και την έχουν τυπωποιήσει στο έπακρο.
Συμβαίνει αυτό που πέτυχαν με την καζουιστική [(http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%80%CF%84%CF%89%CF%83%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1 ) {Περιπτωσιολογία: Ελληνική απόδοση του διεθνούς όρου καζουιστική (από το λατ. casus = πτώση, περίπτωση). Είναι τμήμα της επιστήμης της ηθικής. Αναφέρεται στη σύγκρουση των ηθικών καθηκόντων και διατυπώνει γενικούς κανόνες σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζει κανείς τις διάφορες περιπτώσεις των ηθικών συγκρούσεων. Το πρόβλημα μελετήθηκε για πρώτη φορά από τους στωικούς φιλοσόφους και αργότερα από το Ρωμαίο Κικέρωνα. Μ` αυτό ασχολήθηκαν κατά τα νεότερα χρόνια οι σχολαστικοί θεολόγοι της Δύσης και οι ιησουίτες. Κατά τον Καντ η π. δεν είναι επιστήμη ούτε κλάδος αυτής, αλλά άσκηση, η οποία καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να ζητά κανείς την αλήθεια. }]
οι Ισουίτες. Μόνο οι Ισουίτες κατανοούσαν την καζουιστική. Ήταν εσωτερικό τους ζήτημα, με βάση ένα εντυπωσιακό σύστημα αξιολογίας, λογικής, οπότε πως μπορούσες να πολεμήσεις τη δογματική εξουσία μιας θρησκείας;
Έπρεπε να πληγεί απ'έξω: Ότι έκανε ο Πασκάλ με τις "Επαρχιακές επιστολές". Δεν προσπάθησε να διεισδύσει, ήταν αδύνατον, προφανώς.
Τους παρέκαμψε και είπε: "Ορίστε ποιοι είναι οι καζουιστές".
ΕΡΩΤ: Θα λέγατε, δηλαδή, πως οι βουλευτές και οι υπουργοί που μας κυβερνούν δεν κατανοούν από την οικονομία; (blogger: Εδώ να μπουν: 1. Παν. Γεννηματάς, 2. Του Μπουραντά για τον Στουρνάρα)
ΑΠ. Πιστύω πως ναι.
Θεωρώ ότι, με εξαίρεση τις απλούστερες έννοιες, όπως μ"μη δαπανάς περισσότερο απ όσα κατέχεις", και το να "τηρείς τον προϋπολογισμό", ή ότι πρέπει να .... ποια άλλη απλή έννοια υπάρχει; Το "δίνε λίγα χρήματα σε όλους αλλιώς θα έχεις δυααρεστημένους".
Πιστεύω ότι αυτά είναι όλα και όλα!
Αλλά δεν έχουν σαφή άποψη για τη φύση του καπιταλισμού. Λίγοι το σκέφτονται αυτό.
Ποια είναι η φύση της αξίας, πως προκύπτει; Τί είναι πλούτος; Τί είναι η νέα οικονομία; Λίγοι τα σκέφτονται αυτά.
Αλλά τα θεωρούν κάτι σαν παράδεισο, πράγμα εντελώς γελοίο.
Όχι, θεωρώ ότι πολλοί πολιτικοί. Αλλά δεν τους χρειάζεται. Δεν είναι δικό τους πρόβλημα. Χρειάζονται μόνο "ειδικούς" που να φιμώνουν τον αντίλογο.
Ήδη στα θέματα οικονομία σου λένε, "Δεν ξέρω απ'αυτά!".
Δεν έχω δει ποτέ κάποιον να λέει,"Α είστε οικονομολόγος, Θα σας βαρεθώ αμέσως δεν καταλαβαίνω τίποτα."
"έχετε δίκιο εκ των προτέρων".
Οπότε, αυτό είναι ήδη θετικό για μένα.
Νομίζω ότι ο κόσμος ενδιαφέρεται περισσότερο για τη βιολογία, για τη φυσική, για την ιατρική, παρά για την οικονομία, επειδή η οικονομία παραείναι πολύπλοκη. Την ιατρική μπορείς να την καταλάβεις, ακόμη και την ιστορία με το AIDS το πως συμβαίνει, το πλαίσιο, τα ένζυμα, όλα αυτά. Αλλά την οικονομία, όχι, παραείναι περίπλοκη.
Και ο στόχος της οικονομίας είναι να παραμένει ακατανόητη.
Είναι μια ιδιόλεκτος εξουσίας.
...........
.....
ΕΡΩΤ. Να τελειώσουμε ίσως εξηγώντας πως, τελικά, ασκείται η εξουσία από τους "ειδικούς"...
ΑΠΑΝΤ. Είναι μια εξουσία τρομοκρατική, μια τρομοκρατία του λόγου. Στην ουσία λένε: "Δεν καταλαβαίνεις, οπότε σκάσε!"
Και προσέξτε, αυτό διαχέεται και μέσα στην αριστερά. Μη θεωρείς ότι μόνο οι δεξιοί λένε, "Δεν καταλαβαίνεις, οπότε σκάσε!"
Είναι μια τρομοκρατία του λόγου.
Το να δομείται σκόπιμα η οικονομία για να είναι ακατανόητη. Και πράγματι, κάποιοι που έχουν επενδύσει 10,15,20, χρόνια σε αυτό και κατέχουν μια θεσούλα
εξουσίας είναι σαν το γιατρό του Μολιέρου που μιλοε λατινικά για να μην τον καταλβαίνουν.
Έλεγε ανοησίες, αλλά στα λατινικά...Το ίδιο ισχύει εδώ, λένε ανοησίες, αλλά με μαθηματικά ή με στατιστικές, ώστε να μην καταλαβαίνει κανείς.
ΕΡΩΤ. Να μας πείτε λίγο για το πως η οικονομία παρουσιάζεται πάντα, όχι ως ιδεολογία, όχι ως πολιτικό εργαλείο, αλλά ως πραγματικότητα;
ΑΠΑΝ. Βεβείως! Είναι κι αυτό εξαιρετικά σημαντικό. Η δύναμη της οικονομίας είναι ότι τίθεται ως προφανής, ουδέτερη αλήθεια. Ένας ουδέτερος λόγος που δεν ενέχει καλό ούτε κακό, είναι επιστημονικός, με όλη την ουδετερότητα της επσιτήμης, σαν να είναι προφανής.
"Είναι προφανώς φυσιολογικό ότι η μείωση των μισθών συγκρατεί τον πληθωρισμό".
"Είναι προφανές ότι δεν πρέπει να έχουμε πληθωρισμό" (Blogger: εδώ δυο λόγια για το δόγμα των γερμανών για τον πληθωρισμό και φυσικά τα κέρδη τους...)
Άσχετα αν χωρίς πληθωρισμός προκαλείται πρωτοφανής ανισότητα, άνθρωποι οδηγούνται στην εξαθλίωση, προκύπτουν ανισότητες μεταξύ των χωρών Βορρά & Νότου, δημιουργείται μια κάστα εισοδηματιών που σε λίγο θα κυριαρχούν, αναιρούνται οι κρατικές εξουσίες, διαλύεται η κοινωνική ασφάλιση. (Σχόλιο Blogger: κοιτάξτε πότε ειπώθηκαν και τι ισχύει σήμερα! τέτοια πρόβλεψη!)
Τί σημασία έχουν οι συνέπειες; Είναι προφανής αλήθεια!
Δεν είναι δυνατόν να είστε υπερ του πληθωρισμού;" (Blogger: "Το χρέος ή το κουρεύεις ή το Πληθωρίζεις...)
Αλλά αν κοιτάξουμε την αλήθεια και την ιστορία, βλέπουμε ότι τις πολύ σπάνιες φορές που το κεφάλαιο είχε περιοριστεί κάπως, όπως μεταξύ 1945-1975,ήταν πληθωριστικές περίοδοι, όπου οι μισθοί μπορούσαν να αυξάνονται, επειδή αυτοί που δανείζονταν για να κτίσουν σπίτι κ.λ.π. κατάφερναν να εξοφλούν γρήγορα το χρέος τους χάρη στον πληθωρισμό.
Ενω τώρα ισχύει το αντίθετο, μια οικονομία για εισοδηματίες. Θα μπορούσες να ρωτάς, "Θέλετε να κυβερνούν οι εισοδηματίες;"
Αντ' αυτού λένε: "Θα είστε βέβαια κατά του πληθωρισμού".
ΕΡΩΤ. Και δυο λόγια για την περίφημη θεωρία του "αόρατου χεριού";
ΑΠΑΝ. Η θεωρία αυτή είναι εξαιρετική.
Πρώτα απ´ολα, ποντάρει στο ότι ο άνθρωπος είναι κακός.
Είναι σαφέστατο. Και σαν να λέει θα συμβιβασθούμε μ' αυτό.
Ο άνθρωπος είναι εγωιστής, άπληστος, και μάλλον μοχθηρός.
Και σκέφτεται τον εαυτό του. Δεν αγαπά τη συλλογικότητα.
Δεν είναι αλληλέγγυος, δεν αγαπά την κοινωνία, μόνο τον εαυτό του.
Ας μετατρέψουμε αυτό το ελάττωμα για όλους και για την κοινωνία.
Άς δρα έτσι. Μέσω του ανταγωνισμού θα γεννηθεί η ευτυχία για όλους.
Αυτή είναι η ιδέα του "αόρατου χεριού" Και λέει ότι κάθε που παρεμβαίνει, και προσπαθείς να ελέγξεις τον ανταγωνισμό των εγωισμών, το σύστημα διαταράσσεται και όλα επιδεινώνονται.
Γιατί μια μείζων αντιδραστική θέση αφορά τις "οδηνηρές συνέπειες".
Το είπε ο Χίρτσμαν και είναι καταπληκτικό.
Η δεξιά, οι αντιδραστικοί, ανέκαθεν προσάπτουν στην αριστερά ότι κάνει κακό θέλοντας να κάνει καλό.
"Πάτε να κάνετε καλό στους φτωχούς, δημιουργείτε νέους φτωχούς
Για μένα, την πιο καταπληκτική εικόνα τη δημοσίευσε το Economist μετά τη σύνοδο του Σηάτλ.
Έδειχνε παιδιά του Τρίτου Κόσμου να λιμοκτονούν, στην Αφρική,με τη λεζάντα,"Θύματα της αποτυχίας του Σηάτλ" (Blogger. Να βρω την εικόνα του εξωφύλου)
Είναι αισχρό! Χειρότερο κι από τις διαφημήσεις της Benetton. Σαν να υπονοούσε, "Διασκεδάζετε παρακωλύοντας τη σύνοδο του ΠΟΕ, "ακι τι πετύχατε; Δημιουργήσατε φτώχεια, δυστυχία, πείνα".
Ενώ τη φτώχεια, την πείνα, τη δυστυχία, τις δημιουργεί αυτό το σύστημα.
Η θεωρία του αόρατου χεριού είναι σαν το "Laissez-faire"!
Δεν μπορείς να το διορθώσεις, ο άνθρωπος είναι κακός, μοχθηρός.
Μόνο η κακία του άλλου μπορεί να αντιταχθεί στην κάποιου.
Βάλε δυο κακούς μαζί, και αλληλοαντισταθμίζονται.
Μην επέμβεις, και όλα θα πάνε καλά.
Ερωτ. Να πούμε τώρα γιατί δεν λειτουργεί αυτή η θεωρία στην πραγματικότητα;
Απάντηση: Γιατί δεν λειτουργεί;
Ο μόνος λόγος είναι ότι για να λειτουργήσει το αόρατο χέρι,
Θα έπρεπε οι άνθρωποι να είναι χωρισμένοι μεταξύ τους, εντελώς απομονωμένοι και ανεξάρτητοι, ...
(πρόβλημα στην καταγραφή...) ...πρέπει να μου θυμίσεις ότι οι οικονομολόγοι της δεξιάς το ξέρουν αυτό εδώ και 20 χρόνια.
Κι όποιος σου μιλάει για τη θεωρία του αόρατου χεριού, είναι είτε απατεώνας είτε ηλίθιος.
Δεν υπάρχει φιλελεύθερος οικονομολόγος που σέβεται τον εαυτό του, που θα πει σήμερα ότι λειτουργεί η θεωρία του αόρατου χεριού. Εντάξει;
(Blogger: εδώ να γίνει αναφορά στην απελευθέρωση της τιμής των καυσίμων επί Αδριανόπουλου - 1990-1991 - οι τιμές εκτεξεύτηκαν και ο Αδριανόπουλος δεν χρειάστηκε να ξαναβγεί βουλευτής....έλυσε το πρόβλημά του...)
Αν δεν το θυμηθώ, να με βάλεις να το πω εντάξει;
Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Μιλάς με οικονομολόγους και ...
ΕΡΩΤ. Θα μιλήσουμε και για τον Ρικάρντο. Είναι δυο παραδείγματα που ...
ΑΠΑΝΤ. Έχεις σπουδάσει οικονομικά εσύ; Όχι;
-Καταλαβαίνεις αυτά που λέω;
-Ναί.
ΕΡΩΤ. Επειστρέφουμε στο αόρατο χέρι. Γιατί δεν λειτουργεί;
ΑΠΑΝΤ. Γιατί δεν δουλεύει; Για να δουλέψει...
Οι οικονομολόγοι μελετούν το αόρατο χέρι από το 1776. Άρα, μελετούν το πρόβλημα αρκετό καιρό.
Για να λειτουργήσει, θα έπρεπε οι άνθρωποι να είναι χωρισμένοι, αυτόνομοι.
Να μην υπάρχουν σχέσεις, να μην υπάρχουν συλλογικότητες, παρά μόνο ο ορθολογισμός τους, διαχωρισμένος από τον ορθολογισμό των άλλων.
Θα πρέπει να υπάρχει ο απόλυτος ατομικισμός. Η πρώτη προϋπόθεση.
Δεύτερη, είναι να υπάρχει τέλεια πληροφόρηση.
Να ξέρουμε τι θα συμβεί στους αιώνες των αιώνων...
Αυτή είναι η δεύτερη προϋπόθεση. Ξέχασα την τρίτη, φτου!!!
Και τρίτη, να μην υπάρχουν αβεβαιότητες.
Μια καταιγίδα, ένα τυχαίο γεγονός. Ο πύραυλος Αριάν να καταστραφεί στην 25η εκτόξευση και όχι στην τρίτη...
Δεν πρέπει να υπάρχουν τυχαία γεγονότα στον κόσμο.
Δηλαδή, θα έπρεπε να είχαμε απόλυτη πληροφόρηση για το μέλλον. (Blogger: εδώ σηκώνει πολύ κουβέντα...)
Υπ'αυτές τις προϋποθέσεις, θα μπορούσε ενδεχομένως να λειτουργήσει το αόρατο χέρι, αλλά δεν είναι βέβαιο.
Διότι πρέπει να ξέρουμε, κι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, ότι οι φιλελεύθεροι οικονομολόγοι, οι μεγαλύτεροι, οι πιο συνεπείς, οι πιο επιψανείς, τα βραβεία Νόμπελ, έχουν αποδείξει εδώ και περίπου 25 χρόνια, ότι το θεώρημα του αόρατου χεριού δεν λειτουργεί.
Είναι απάτη!
Το απέδειξαν.
Πολλοί το υπέθεταν από καιρό.
Ο Κέυνς το υπέθετε, αφού πίστευε ότι η ιδέα της ισορροπίας δεν μπορούσε να εφαρμοσθεί στην οικονομία.
Υπήρχε ανισορροπία. Και κατά βάση, η οικονομία ήταν κάτι το χαοτικό.
Οι σκληροπυρηνικοί όμως και δύσπιστοι οικονομολόγοι, οι φιλελεύθεροι, οι πιο επιφανείς, που μιλάνε αυστηρά με επιστημονικούς όρους,έχουν πει, με πρώτο τον βραβευμένο με Νόμπελ Ζεράρ Ντεμπρέ, πριν από 25 χρόνια ότι δεν λειτουργεί.
Η αγορά δεν οδηγεί στην ισορροπία ή στην αποτελεσματικότητα.
Συγκρατήστε αυτά τα δυο. Η αγορά δεν οδηγεί στην ισορροπία, και άρα ο νόμος της προσφοράς και τη ζήτησης δεν σημαίνει τίποτα, και η αγορά δεν είναι αποτελεσματική.
Αν αφήσεις ανεξέλεγκτη τη αγορά, επιλέγεις την χειρότερη λύση.
Ευχαριστούμε, κύριοι φιλελεύθεροι, που μας το λέτε.
Το υποψιαζόμασταν, αλλά ευτυχώς που μας το λέτε εσείς.
Όποιος σήμερα μιλάει για "αόρατο χέρι", "προσφορά και ζήτηση", "αγορά", "ισορροπία", "αποτελεσματικότητα", είτε είναι απατεώνας, συμβαίνει συχνά -
είτε κλείνει τα μάτια, - συμβαίνει κι' αυτό.
Είναι αυτοί που δεν θέλουν να δουν, και που ο Σαρτρ αποκαλούσε "καθάρματα", γιατί ξέρουν, αλλά δεν το λένε,
ή είναι άσχετος, ισχύει και αυτό.
ΕΡΩΤ. Να περάσουμε στη θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος του Ντέηβιντ Ρικάρντο; Να εξηγήσουμε τι είναι και γιατί δεν λειτουργεί;
Για τους ίδιους λόγους που μόλις είπα.
Το συγκριτικό πλεονέκτημα είναι η θεωρία της διεθνούς εξειδίκευσης.
Είναι μια θεωρία που λέει ότι τα έθνη πρέπει να εξειδικεύονται ανάλογα με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα.
Είναι μια εντελώς στατική θεωρία, όπου έχεις ένα κουτί και μέσα του βάζεις τα πιόνα, δεν εξετάζεις όμως το σχήμα του κουτιού, αν αλλάξει το σχήμα του, καθώς θα αλλάξεις θέση στα πιόνα.
Είναι μια θεωρία της στιγμής. Γιατί δεν λειτουργεί;
Διότι το διεθνές εμπόριο δεν είναι μια ουδέτερη συναλλαγή ανάμεσα σε καλούς ιθαγενείς και στους καλούς κονκισταδόρες. Δεν συνέβει έτσι, ούτε συμβαίνει ποτέ.
Οι κονκισταδόρες φτάνουν και σκωτώνουν τους πάντες, και το εμπόριο έρχεται στην μετάπειτα φάση της ειρήνευσης.
Στο διεθνές εμπόριο όμως που είναι η μήτρα του εμπορίου...Το εμπόριο δεν είναι - κι αυτό είναι πάλι προκαταλάληψη - δεν είναι ανταλλαγές από χωριό, στην πόλη, το νομό, το κράτος και μετά τα κράτη μεταξύ τους. Δεν γίνεται έτσι, αλλά ακριβώς αντίστροφα.
Το διεθνές εμπόριο ακολουθεί τους στρατιωτικούς, τους άρπαγες, και μετά ακολουθεί η ειρήνευση προς το εσωτερικό.
ΕΡΩΤ. Γράφετε στο βιβλίο σας σχετικά με το "ήπιο εμπόριο" του Μοντεσκιέ, ...μπορείτε να αναφερθείτε λίγο ιστορικά...
ΑΠΑΝΤ. Η ιδέα του ήπιου εμπορίου, είναι: "Μην κάνετε πόλεμο, κάνετε εμπόριο".
Αυτό δεν συνέβει ποτέ.
Ακόμα και σήμερα. Θα ήμουν περίεργος για το πως δουλεύει το διεθνές εμπόριο, αλλά είμαι πεπεισμένος πλέον ότι πρώτοι οι στρατιωτικοί αυξάνουν πάντα τις δαπάνες και βάζουν σε τροχιά την οικονομία.
Αν δούμε στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, όλοι οι αμερικανοί πρόεδροι εκλέγονται συστηματικά γιατί προτείνουν την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών.
Δείτε το πρόγραμμα του Μπους, πρότεινε αύξηση στρατιωτικών δαπανών. Άρα, υπάρχει πάντα αυτή η αρπακτική διάθεση, της στρατιωτικής ηγεσίας που προηγείται του εμπορίου.
Μετά το εμπόριο δεν είναι πολύπλοκο.
Είναι η αλεπού ελεύθερη μέσα στο κοτέτσι.
Ο ισχυρός επιβάλλει τη θέλησή του στον αδύναμο. Αυτό είναι το εμπόριο.
Τι μπορώ να εμπορευτώ; Τί είναι η αγορά εργασίας;
Τι είμαι εγώ απέναντι στον Μπιλ Γκέητς;
Επιλέγω εγώ το αφεντικό μου, όπως αυτός εμένα; Αστεία πράγματα.
ΕΡΩΤ. Τί μπορούμε να πούμε γι' αυτό που λένε ότι: "Η ανισότητα δημιουργεί πλούτο;" Ή "όσο περισσότερη ισότητα τόσο λιότερος ο πλούτος".
ΑΠΑΝ. Αυτή είναι πάλι μια πολύ νεοφιλελεύθερη ιδέα. Δηλαδή πρέπει να εμποδίζουμε τον κόσμο να τεμπελιάζει. Ας τους δραστηριοποιήσουμε. Για να τους δραστηριοποιήσουμε χρειάζεται ανισότητα. Διότι αν ήταν όλοι ίσοι, δεν θα δραστηριοποιούνταν κανείς.
Οπότε για δραστηριοποιηθούν έντονα, θα πρέπει να βλέπουν απίθανα πράγματα, κι ας χρειασθούν τέσσερις αιώνες για να φτάσει ο μισθός τους το μισθό του διευθύνοντα συμβούλου της Ντίσνεϋ.
Δεν πειράζει. Αυτό θα τους δραστηριοποιήσει κ.λ.π.
Αν όμως τους βοηθάς με επιδόματα, χορηγίες.... θα αρχίσουν να τεμπελιάζουν, άρα δεν πρέπει. Άρα, η ανισότητα είναι κινητήρια δύναμη.
Τους βλέπουμε με τις γυναίκες και τους άντρες. Για να γίνουν καλύτερες οι γυναίκες πρέπει να υποθέσουμ ότι ο μισθός τους θα είναι ο μισός, οπότε θα γίνουν καλύτερες.
Ή το αντίστροφο. Για να βελτιωθούν οι άντρες πληρώνεις τις γυναίκες τα διπλάσια. Είναι κι αυτό μια ιδέα που δικαιολογεί τις ανισότητες.
Ακόμα και να δείχνεις τις ανισότητες.
Εγώ το θεωρώ πολύ σοβαρό.
Το γεγονός ότι δημοσιοποείς λες και είναι κάποιος που κέρδισε λαχείο, ή κάποιο οικονομικό θαύμα, τα απίστευτα κέρδη που έχουν οι διευθύνοντες σύμβουλοι.
Δεν έχει πια νόημα. Όπως βλέπεις ότι ο διευθύνων σύμβουλος της Coca Cola επιβραβεύεται με 900 εκατομμύρια φράγκα για να τον διώξουν.
900 εκατομμύρια φράγκα για να τον απολύσουν!
Είναι τόσο μεγάλο το ποσό που δεν έχει πια κανένα νόημα.
Όμως, έχει μαγικό αποτέλεσμα στους ανθρώπους.
Σου λένε: "Δες αυτούς τους σταρ που έχουν ταλέντο", και το ένα, και το άλλο.
Δεν έχουν ταλέντο. Έχουν κλέψει τα λεφτά των άλλων. Δεν είναι το ίδιο.
Δεν έχει σχέση με τον χορευτή, τον τενίστα, ή ότι άλλο.
ΕΡΩΤ. Και το "Λιγώτερο κράτος, περισσότερη ελευθερία" ή "Μεγαλύτερος ανταγωνισμός, περισσότερη ελευθερίά",
ΑΠΑΝΤ. Κι' αυτό είναι λάθος!
Η νομοθεσία επιτρέπει ...απελευθερώνει.
Πρέπει να δούμε τις νόρμες και νόμοι απελευθερώνουν.
Είναι ένα παράδοξο τη ζωής...
Στην έλλειψη νόμων εγκαθίσταται η Μαφία, και η Μαφία είναι ο ιδιωτικός νόμος.
Είναι το προνόμιο με την ετυμολογική έννοια του όρου.
Αν θέλουμε να καταργήσουμε τα προνόμια, χρειάζονται δημόσιοι νόμοι.
Γι' αυτό και οι προ-νομι-ούχοι είναι κατά των δημοσίων νόμων. Είναι προφανές.
Είναι αλήθεια ότι οι κοινωνικές νόρμες, το δικαίωμα στην εργασία, κ.λ.π., γεννήθηκε αποό συλλογικές δράσεις.
Δηλαδή, από το κράτος, που κάποια φορά στη ζωή του...
το έκανε σε σπάνιες περιπτώσεις, το έκανε πάντως μεταξύ 1880 και 1950, που πήρε το μέρος των αδυνάμων.
συμβαίνει κι' αυτό. Γιατί; Διότι οι πιο αδύναμοι ήταν οι πιο δυνατοί.
Όχι για πολύ.
Το κράτος όμως είναι πάντα στο πλευρό των πιο δυνατών.
Για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα μπόρεσε να .. του επέβαλαν να κάνει ότι έπρεπε να κάνει.
ΕΡΩΤ. Χτες ή προχτές είναι στο Capital μια εκπομπή για το Νταβός, καταπληκτική. Δεν έχω ξαναδεί κάτι τέτοιο. Έδειχνε τι γίνεται στο Νταβός. Ήταν πολύ διδακτικό. Εξαιρετικό.
ΑΠΑΝ. την έγραψες σε κασέτα;
--- Οχι, τυχαία έπεσα πάνω της.
ΑΠ. Να προσπαθήσουμε να πάμε την επόμενη φορά.
----Ναι μπορούμε να πάρουμε διαπίστευση.
ΕΡΩΤ. Μπορούμε να επανέλθουμε στο φιλευθερισμό-ελευθερία - φόβος ...
ΑΠΑΝ. Ναι. Εμένα μ' εντυπωσιάζει...
Έστω ότι έχει η ανεργία στην Αμερική, λιγότερο απ' όσο λένε οι Αμερικανοί, αλλά δεν έχει σημασία. Το εντυπωσιακό και το οποίο εκπλήττει τους αμερικανούς αξιωματούχους, τον Γκρήνσπαν, τον διευθύνοντα σύμβουλο της Intel, τον Στηβ Κέης, είναι ότι ο φόβος στους Αμερικανούς έχει εσωτερικευτεί.
Φοβούνται πολύ, ο Κέης μάλιστα μιλάει για παράνοια. Και η έμμονη ιδέα ότι θα υποχρεωθούν να φύγουν ... Έχουν τόσο πιαστεί στο σύστημα το τι θα γίνει αν απολυθούν, που δεν απαιτούν πλέον τίποτα.
Έχουν γίνει άτομα τρομοκρατημένα, υποταγμένα. Δηλαδή, έχουν καταφέρει το περίφημο να αυτολογοκρίνονται.
Αυτοακρωτηριάζονται, αυτολογοκρίνονται, και λένε μέσα τους: "προσοχή!"
Και τα αποτελέσματα είναι απίστευτα.
Παρενόχληση και κατάδοση στον εργασιακό χώρο, και πιο απτά πράγματα, όμως ένα είδος νεοσταχανοβισμού που οδηγεί σε αύξηση των εργατικών ατυχημάτων στις ΗΠΑ.
Ο τρόμος όμως κυρίως.
Όπως η ιστορία με τον γάτο στην "Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων".
Ο γάτος έχει εξαφανισθεί, αλλά έχει μείνει το χαμόγελο.
Η ανεργία έχει εξαφανισθεί και παραμένει ακόμα ο τρόμος της ανεργίας.
Είναι απίστευτο! Απίστευτο!
ΕΡΩΤ. Υπάρχει όμως μεγάλη ανεργία στις ΗΠΑ.
--
ΑΠΑΝ. Φυσικά.
Αν προσθέσεις ένα 2% φυλακισμένων και άλλο ένα 2% συμβούλων, κι άλλο ένα 2% με δουλειές που βρίσκεις στις υπανάπτυκτες χώρες, αλλά όχι στη Γαλλία, τα κακοπληρωμένα γκαρσόνια αυτούς που δουλεύουν στα ανσασέρ, έχεις αμέσως τα ποσοστά ανεργία της Ευρώπης...της Γαλλίας.
ΕΡΩΤ. Λένε επίσης ότι "Δημιουργώντας πλούτο, δημιουργείς θέσεις εργασίας".
ΑΠΑΝ. Ναί.
ΕΡΩΤ. Ότι η ανάπτυξη δημιουργεί θέσεις εργασίας. Μπορείς να το αναπτύξεις λίγο;
ΑΠΑΝΤ. Γιατί είναι λάθος. Οι επιχειρήσεις δεν δημιουργούν πια πλούτο, αλλά αξία. Τί είναι η αξία;
Είναι η αύξηση της τιμής των μετοχών στο χρηματιστήριο. Αυτό είναι.
Σημαίνει όμως άνοιγμα καινούργιων εργοστασίων, κατασκευή νέων κτηρίων;
Δεν είναι καν αυτό. Δεν είναι πια αυτό.
Είναι απλά καιροσκοπισμός πάνω στα κέρδη που θα έρθουν αργά η γρήγορα.
Και τα κέρδη θα μας τα δώσει το Ιντερνετ, διότι...
Την αξία τη δημιουργεί η ανεργία.
Επειδή η ανεργία είναι υψηλή, επειδή οι μισθοί είναι χαμηλοί, επειδή δεν υπάρχουν πια απεργίες.
Στη Γαλλία όπου γίνονταν πολλές απεργίες, δεν γίνονται καθόλου πια, παρά μόνο ελάχιστα στον δημόσιο τομέα,
γενικά δεν υπήρξε ποτέ πιο ήρεμη περίοδος στη Γαλλία από την επικράτηση του καπιταλισμού.
......
.... (Αλλάζουν χώρο λήψης λόγω θορύβου στο αρχικό γραφείο).
Δεν θα είμαι εδώ τη Δευτέρα ούτε την Κυριακή.
........
....
ΕΡΩΤ. Ένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν συχνά οι Financial Times, είναι ότι η παγκοσμιοποίηση δίνει δουλειά στις φτωχές χώρες.
ΑΠΑΝΤ. Μέχρι στιγμής δίνει παραγκουπόλεις...
Μπορεί να έχουν δουλειά αν τις γκρεμίσουν και χτίσουν κάτι άλλο στη θέση τους.
Όχι, δεν έχει....
Ναι υπάρχει οικονομική δραστηριότητα στις φτωχές χώρες, αλλά απ΄ ότι ξέρω, δεν νομίζω ότι αυτό αλλάζει πολλά.
Υπάρχουν 2,4 δισ άνθρωποι που κερδίζουν λιγότερο από ένα δολλάριο τη μέρα, οπότε δεν αλλάζουν πολλά.
ΕΡΩΤ. Νομίζω ότι διάβασα κάπου ότι μειώθηκε η δημιουργία θέσεων εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
ΑΠΑΝΤ. Ναι; Δημιουργούνται λιγότερες θέσεις;
---Έτσι κατάλαβα.
Υπάρχουν χώρες όπως η Νότια Κορέα (blogger: τότε έχει πάει το ΔΝΤ..) και όλες αυτές, που έχουν αναπτύξει βιομηχανικές δραστηριότητες Με τι τίμημα όμως;
Ή η Κίνα, που "απογειώνεται"....και γίνεται βιομηχανική χώρα. Με τι τίμημα όμως και πάλι;
Τί είναι όμως ο πλούτος που δημιουργείται στην Κίνα;
Τί είναι αυτές οι δραστηριότητες που δημιουργούνται;
Η χώρα έχει ήδη προβλήματα με το νερό, προβλήματα με απίστευτη μόλυνση.
Αυτή είναι η ανάπτυξη; Εγώ δεν το νομίζω.
Δείτε λίγο τη Ρωσία. Ο Μπιλ Γκέητς είναι πιο πλούσιος απ΄τη Ρωσία.
Τέλεια. Ένα άτομο που είναι πιο πλούσιο από μια τεράστια χώρα όπως η Ρωσία.
Ένα άτομο στις ΗΠΑ.
Αυτή είναι η παγκοσμιοποίηση; Περίφημα.
Το έγκλημα, η Μαφία, η μείωση στο προσδόκιμο ζωής...
ΕΡΩΤ. Μπορείς να μιλήσεις για το φυσιολογικό ποσοστό ανεργίας, ή το ποσοστό ανεργίας μη-επιταχυνόμενου πληθωρισμού;
ΑΠΑΝΤ. Είναι εκείνο το ποσοστό ανεργίας που δεν δημιουργεί πληθωρισμό.
Δηλαδή ο φόβος να χάσεις τη δουλειά σου είναι αρκετός ώστε να μη ζητάει ο κόσμος αύξηση μισθών.
Αναπτύχθηκε από οικονομολόγους, που είπαν ότι ανάλογα με τη χώρα χρειάζονται ποσοστά ανεργίας ώστε να μην αλλάζουν οι μισθοί. Αν υπάρχει πλήρης απασχόληση, ο κόσμος θα ζητάει αύξηση μισθών.
Προφανώς όταν υπάρχει αύξηση μισθών είναι λιγώτερα τα κέρδη.
Το πρόβλημα της οικονομίας δεν είναι πολύπλοκο.
Είναι μια πίτα. Ποιό τη μοιράζει και ποιος δίνει σε ποιον.
Προς το παρόν, την πίτα μοιράζονται μάλλον οι πλούσιοι και οι ισχυροί, και οι υπόλοιποι παίρνουν τα ψίχουλα.
Ελάχιστα.
Το ποσοστό φυσικής ανεργίας δημιουργήθηκε ώστε αυτός που έχει το μικρό μερίδιο να μη ζητήσει μεγαλύτερο.
ΕΡΩΤ. Και τι κρύβεται πίσω από αυτή τη μάχη κατά του πληθωρισμού; Διότι οι ηγέτες θα έχουν κάποιο λόγο...
ΑΠΑΝΤ. Αυτό το κρύβουν... δεν είναι πολύπλοκο. Έλλειψη πληθωρισμού, ευνοεί τους πιστωτές,(****) αυτούς που δανείζουν, που συσσωρεύουν πλούτο.
Οι πιστωτές είναι...
Όσο πιο πλούσιος είσαι τόσο πιο πολλά δανείζεις. Όσο πιο φτωχός είσαι, τόσο περισσότερο δανείζεσαι.
Κι αν θέλεις να κάνεις περιουσία, είσαι υποχρεωμένος να δανεισθείς.
Άρα, μια οικονομία χωρίς πληθωρισμό ευνοεί αυτόν που δανείζει, και όχι αυτόν που δανείζεται.
Δεν ευνοεί ούτε τις επιχειρήσεις που έχουν την τάση να δανείζονται, ευνοεί τις τράπεζες που δανείζουν στις επιχειρήσεις.
Οι τράπεζες δανείζουν στις επιχειρήσεις, και οι επιχειρήσεις φροντίζουν να αποπληρώνουν περνώντας στους εργαζόμενους το κόστος της αποπληρωμής.
ΕΡΩΤ. Υπάρχει μια έκφραση που συχνά χρησιμοποιούν οι πολιτικοί, ότι "δεν πρέπει να ξοδεύουμε περισσότερα απ όσα κερδίζουμε".
ΑΠΑΝΤ. Στις ΗΠΑ συμβαίνει το αντίθετο! Αυτό που μ' αρέσει στους Αμερικάνους, είναι ότι γενικά κάνουν το αντίθετο από ότι λένε.
Λένε να μην ξοδεύουμε περισσότερο από ότι κερδίζουμε, αυτοί όμως ξοδεύουν περισσότερα. Δανείζονται για να αγοράσουν μετοχές. Οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα στον κόσμο όπου η αποταμίευση είναι αρνητική.
Δεν έχουν αρκετά χρήματα για να αγοράσουν τις μετοχές τους.
Οπότε δανείζονται από τους Ευρωπαίους και τους Ιάπωνες.
Κι αυτό είναι η απόδειξη ότι μπορείς να ξοδεύεις περισσότερα από όσα κερδίζεις.
ΕΡΩΤ. Μας έλεγες ότι είναι μύθος επειδή δεν υπήρχε ανάπτυξη...
ΑΠΑΝΤ. Α, αυτό που έλεγα...Ναι!
ΕΡΩΤ. Μπορείς να το αναπτύξεις;
ΑΠΑΝΤ. Η οικονομία δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς πίστωση.
Ο κόσμος πρέπει να βάζει στοιχήματα. Αν θέλεις ανάπτυξη.
Εγώ προσωπικά δεν την θέλω.
Η "ανάπυξή" τους, δηλαδή να σπέρνεις την αστική λέπρα παντού, για μένα δεν είναι ανάπτυξη.
Έστω ότι χρειάζεται ανάπτυξη.
Γι' αυτό κάποιοι πρέπει να προβλέψουν τις μελλοντικές ανάγκες στέγασης. Κτίρια, σπίτια, εργαστήρια, το ένα, το άλλο.
Άρα, πρέπει να δημιουργήσεις χρήμα, και άρα χρειάζονται πιστώσεις.
Είναι προφανές ότι αν ξοδεύω μόνο ότι υπάρχει ήδη, είμαι υποχρεωμένος να πουλήσω να καταστρέψω ένα μικρό τομέα για να έχω ρευστό που θα προωθήσω σε έναν άλλο τομέα.
Είναι όμως, μηδέν από μηδέν, μηδέν!
Δηλαδή δεν θα καταφέρω ποτέ να δημιουργήσω θετικό αποτέλεσμα.
Για να υπάρχει θετικό αποτέλεσμα στην οικονομία, πρέπει να κάνω ένα στοίχημα για το μέλλον, και θα χρειασθεί πίστωση.
Αν δεχθώ ότι δεν πρέπει να ξοδεύουμε περισσότερα από όσα κερδίζουμε, η οικονομία θα πεθάνει! Σταματάει!
Προσοχή όμως.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα, είναι ότι η οικονομία δημιουργεί 10,20% του χρήματος τον χρόνο.
Είναι τεράστιο. Κολοσσιαίο.
Άρα πίστωση υπάρχει!
Έτσι χρηματοδοτείται ένα 3-4% της ανάπτυξης, και τα υπόλοιπα, πάνε στο χρηματιστήριο στους πιο πλούσιους,
που αγοράζουν στο χρηματιστήριο και εκτοξεύουν τις τιμές.
..........
(πρέπει να αλλάξουμε μπομπίνα.)
ΕΡΩΤ. Πριν έλεγες ότι Ο Μπιλ Γκέητς είναι πιο πλούσιος απ΄τη Ρωσία, είναι σαν καπιταλιστική μοναρχία.
Είναι άραγε η επιστροφή της μοναρχίας;
ΑΠΑΝΤ. Δεν έφυγε ποτέ η μοναρχία. Η πλάκα είναι ότι.. ακόμα και στο Charlie, που είναι μια επιχείρηση, όταν το επιχειρηματικό πνεύμα καπελώνει το δημιουργικό, βλέπεις τη φεουδαρχία να επανεμφανίζεται.
Ο αφέντης, οι δουλοπάροικοι, οι ιπποτικές τελετές, οι σχέσεις με τις αρχές.
Μην ξεγελιώμαστε, οι επιχειρήσεις είναι το φεουδαρχικό σύστημα.
Εγώ δεν πιστεύω στις επιχειρήσεις. Η δική σας ίσως να είναι...ξέρω γω ...τρίτης χιλιετίας...Αλλά η επιχείρηση...η επιχείρηση είναι τ' αφεντικό και τίποτα άλλο.
ΕΡΩΤ. Δεν είσαι μέτοχος στο Charlie;
AΠΑΝΤ. Ναί, ένα απ΄τα αφεντικά. Ένα μικρό αφεντικό.
ΕΡΩΤ. Τρεις μέτοχοι δεν είστε;
ΑΠΑΝΤ. Είναι ο Βαλ.. Ιδιοκτήτες είναι ο Βαλ και ο Καμπύ. Υπάρχουν και μικροί μέτοχοι. Μεσαίος μέτοχος είναι ο Ζεμπέ, και μικροί, εγώ και δυο άλλοι. Συμμετείχε και ο Ρενώ, ο τραγουδιστής, αλλά πούλησε το μερίδιό του.
ΕΡΩΤ. Μιλούσαμε για την ανάπτυξη προηγουμένως. Μπορείς να μας εξηγήσεις τι κρύβεται πίσω από την ανάπτυξη;
ΑΠΑΝΤ. Είναι πολύ ενδιαφέρον, διότι όταν βλέπεις τις στατιστικές της ανάπτυξης...Τί κρύβεται πίσω από την ανάπτυξη;
Όταν οδηγώ και πέσω σε μποτιλιάρισμα, συμμετέχω στην ανάπτυξη, γιατί καταναλώνω βενζίνη, και το ακαθάριστο εθνικό προϊόν είναι η κατανάλωση και οι επενδύσεις. Καταναλώνω, άρα συμμετέχω στην ανάπτυξη. Όταν καταστρέφω κάτι, ένα τοπίο, συμμετέχω στην ανάπτυξη. Όταν αφανίζω ένα ζωϊκό είδος, συμμετέχω στην ανάπτυξη.
Τελικά ανάπτυξη είναι ότι θέλουμε να είναι.
-------------
Ή "θα ιδιωτικοποιήσω την δείνα επιχείρηση σε τρεις μήνες, ελάτε, παιδιά μ αγοράστε.
Και συμβαίνουν αυτά συνεχώς. Ή διαφορετικά, να μεθοδεύεις την πληροφόρηση. Και αυτό είναι εντελώς διαφορετικό.
Πές μου...
Ήθελα να ρωτήσω αν έχουμε αρκετό φιλμ... Όχι δεν νομίζω... Διότι έχω μια καλή ερώτηση.......
......
Ερωτ. Στο ίδιο θέμα της ρητορικής, μήπως μπορείς να μας εξηγήσεις λίγο πως με τη στατιστική μπορεί να δικαιολογείται σχεδόν οτιδήποτε; Όπως η ανεργία στη Μεγάλη Βρετανία, Ναι ή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Απ. Κατ' αρχάς, η πολιτική καλλωπίζεται μέσω της στατιστικής.
Όταν διαφωνούμε για τους αριθμούς, δε μιλάμε για την ουσία του προβήματος. Ο ένας λέει:
"Η ανεργία βρίσκεται κοντά στο 8,9%".
"Όχι, όχι, είναι στο 7,6%!".
"Προσοχή, μετά την εποχική διακύμανση, είναι στο 7,7%".
"Μα όχι, η προβολή μου ανά τρίμηνο ή τετράμηνο, είναι 7,8%".
Η συζήτση τέλειωσε χωρίς να τεθεί η βάση του πρβλήματος, ότι μια μεγγάλη πλειοψηφία ζει στην ανεργία και πασχίζει για να επιβιώσει.
Επιπλέον, με τη στατιστική... π.χ. στην Ολλανδία δεν υπάρχει ανεργία, λόγω των επιδομάτων αναπηρίας.
Στις ΗΠΑ δεν υπάρχει ανεργία, διότι το 2% του πληθυσμού είναι στη φυλακή.
Στις ΗΠΑ, πολλοί είναι σύμβουλοι,δηλαδή ντρέπονται να δηλώσουν άνεργοι, και δηλώνουν σύμβουλοι.
Υπάρχει τεράστιο πλήθος συμβούλων στι ΗΠΑ.
Στις δε ΗΠΑ, απελπίζονται και δνε ψάχνουν για δουλειά, περισσότερο από ότι στη Γαλλία, και δεν δηλώνουν άνεργοι, ή είναι "working poor", άτομα που βρίσκονται στη σύνταξη και συνεχίζουν να δουλεύουν, επειδή δεν έχουν αρκετά.
Είναι κάτω από το όριο της φτώχειας, 20% στις ΗΠΑ, μόλις 5% στη Γαλλία. Άρα οι σταττιστικές ανεργίας είναι πολύ εύπλαστες. Στην Αγγλία, άλλαξαν τη μέθοδο μέτρησης 17 φορές σε 20 χρόνια!.
Στη Γαλλία δυο φορές, και εξοικονομήσαμε 300.000 άνεργους κάθε φορά.
Οι αριθμοί χειραγωγούνται, αλλά το χειρότερο, νομίζω είναι να λες,"μιλάμε για αριθμούς και όχι για την πραγματικότητα".
Μήπως ήταν πολύ; Αλλάξατε μπομπίνα...
Η ευτυχία, για παράδειγμα, είναι κάτι πραγματικό,ο πλούτος, η αξία.
Δεν λέμε τι είναι ο πλούτος, η ευτυχία, η αξία, λέμε, " Η Γαλλία φέτος ανθεί!"
"Υπολογίζαμε 3% αύξηση της ανάπτυξης, αλλά θα φθάσει το 3% ή το 3,6%."
Κι' όλοι εστιάζουν στον αριθμό, που είναι κάτι αφηρημένο, χωρίς να ξέρουν τι κρίβει. Κι έτσι ο κόσμος γίνεται όλο και περισσότερο...
Στη Γαλλία, π.χ. αυξάνονται όλοένα τα εργατικά ατυχήματα. Οι Γάλλοι εργαζόμενοι παρενοχλούνται...
Αντί για το "τέλος της εργασίας" έχουμε την "εργασία χωρίς τέλος", δηλαδή τα "στελέχη που, για μένα, είναι οι βλάκες της κοινωνία, γυρίζουν σπίτι το Σ-Κ φέρνοντας δουλειά, παρακολουθούν εκπομπές για να "προοδεύσουν" στο χώρο τους.
Δεν σταματάνε, δεν αποσυνδέονται. Όποτε παίρνεις το τρένο τώρα πια, βλέπεις κόσμο να τηλεφωνεί και να γράφει στον υπολογιστή.
Δεν μπορούν πια να αποσυνδεθούν.
Είναι πραγματικά η εποχή της εργασίας χωρίς τέλος.
Και σου λένε, "Ορίστε, 3,5%!. Τέλεια!"
....
...
ΕΡ.
Αν μπορούμε να δούμε την οικονομία ως επιστήμη, ικανή να προβλέπει εξ αρχής ...Ακόμα και ο κ. Μενκ, που συμπαθείς πολύ, μιλά για νόμους οικονομικής έλξης. Μας μιλάς πάνω σ' αυτό...
Απ. Μάλιστα...
Η οικονομική επιστήμη είναι μεγάλο πρόβλημα, διότι φαίνεται να είναι επιστήμη από κάθε άποψη. Έχει επιστημονική δομή, βραβεία Νόμπελ στην κορυφή, έχει μαθηματική γλώσσα, όπως η φυσική, πιο περίπλοκη από τη φυσική μερικές φορές. Είναι έντονα τυοποιημένη με πολλές εξισώσεις ...θυμίζει θετική επιστήμη, ως η Φυσυική η η Βιολογία. Αλλά η πραγματικότητα;
Τί λένε όλες αυτές οι εξισώσεις;
Μας λένε μια ιστορία παλιά, της εποχής του Άνταμ Σμιθ, περί προσφοράς και ζήτησης, περί αυτορρύθμισης των αγορών, "Laissez-faire, Laisser-passer", σου 'πα, μου 'πες, κι' όλα καλά.
Οι άνθρωποι είναι εγωϊστές, κι' όσο πιο πολύ συγκρούονται οι εγωισμοί, τόσο πιο ευτυχισμένη η ανθρωπότητα, ει των αιώνα των αιώνων, αμήν...
Διότι η οικονομία μιλά για την αιωνιότητα.
Υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως ο Κέυνς, ο Μαρξ, ο Σουμπέτερ, αλλά το περίεργο είναι ότι το επικρατούν σώμα γνώσης, - και οι φοιτητές οικονομικών το γνωρίζουν αυτό - έχει δομήσει μια επιστήμη που αγνοεί δυο πράγματα.
Είναι πολύ τυποποιημένη αλλά αγνοεί δυο πράγματα.
Τον χρόνο, διότι το μέλλον θεωρείται πάντα βέβαιο, και το χρήμα, το νόμισμα.
Έχουν δομήσει θεωρίες που δε λαμβάνουν υπόψη το χρήμα, πράγμα εντυπωσιακό να φτιάχνεις μια οικονομική θεωρία που να μην λαμβάνει υπ όψιν το χρήμα και τον χρόνο.
Οι οικονομολόγοι, όπως ο Κέυνς προσπάθησαν να επαναεισάγουν ... αλλά ο ρόλος τη ςοικονομίας είναι να ηδονίζονται οι καθηγητές, και δεν πειράζει, ας παίζουν, έχει όντως κάτι το παιχνιώδες, ας στήσουν τα μοντελάκια τους, τις θεωρίες, τα παιχνίδια τους, δεν τους κατηγορώ.
Καλύτερα να κάνουν αυτό, παρά ν' ανοίγουν τρύπες στο όζον.
Αλλά το πρόβλημα είναι ότι όλοι αυτοί είναι εγγυητές, μ' αυτή την τεχνοκρατική ασπίδα, μαθηματική και τεχνοκρατική, είναι εγγυητές των "ειδικών" που είναι εντελώς ανίκανοι.
Και επικεφαλής αυτών θα έθετα τον Καμντεσσύ, σίγουρα όχι τον Στίγκλιτσ τον αντιπρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας, έναν εξαιρετικά ικανό οικονομολόγο, αλλά τον Καμντεσσύ, τον Τρισέ, που είναι ξεκάθαρα μεταμφιεσμένοι πολιτικοί, δηλαδή υποδύονται τους ειδικούς και επιχειρηματολογούν ακατάσχετα ότι χρειάζεται μείωση μισθών, θυσίες, ευελιξία, να ελέγξουμε τον πληθωριμσό, κ.ο.κ.
Αυτή λοιπόν η τεράστια τεχνοκρατική ασπία υπάρχει ώστε ο κόσμος να μην βλέπει τι είναι πίσω από την οικονομία.
Αντίθετα, με την επιτυχία που έχει κάτι σαν το ATTAC στη Γαλλία είναι η πρώτη φορά που ο κόσμος προσπαθεί να δει από πίσω.
"Προσοχή. Μιλάμε για τις χρηματοπιστωτικές αγορές. "Και λένε ότι είναι πολύπλοκα για εμάς; Ας δοκιμάσουμε να ρίξουμε μια ματιά"
Τι άλλο να πω; Για την επιστήμη;
ΕΡ. Για το γεγονός ειδικά ότι έχει καταστεί αδιαμφισβήτητη ...
ΑΠ. Ποιός μπορεί να καταλάβει την οικονομία;
Ειελικρινά, προκαλώ ακόμα κι έναν καλό φυσικό σήμερα, προκαλώ ένα καλό φυσικό να ασχοληθεί με ητν οικονομία. Θα χρειασθεί να κάνει μια τεράστια προσπάθεια. Οι οικονομολόγοι έχουν κατασκευάσει την δική τους τεχνική ορολογία και την έχουν τυπωποιήσει στο έπακρο.
Συμβαίνει αυτό που πέτυχαν με την καζουιστική [(http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%80%CF%84%CF%89%CF%83%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1 ) {Περιπτωσιολογία: Ελληνική απόδοση του διεθνούς όρου καζουιστική (από το λατ. casus = πτώση, περίπτωση). Είναι τμήμα της επιστήμης της ηθικής. Αναφέρεται στη σύγκρουση των ηθικών καθηκόντων και διατυπώνει γενικούς κανόνες σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζει κανείς τις διάφορες περιπτώσεις των ηθικών συγκρούσεων. Το πρόβλημα μελετήθηκε για πρώτη φορά από τους στωικούς φιλοσόφους και αργότερα από το Ρωμαίο Κικέρωνα. Μ` αυτό ασχολήθηκαν κατά τα νεότερα χρόνια οι σχολαστικοί θεολόγοι της Δύσης και οι ιησουίτες. Κατά τον Καντ η π. δεν είναι επιστήμη ούτε κλάδος αυτής, αλλά άσκηση, η οποία καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να ζητά κανείς την αλήθεια. }]
οι Ισουίτες. Μόνο οι Ισουίτες κατανοούσαν την καζουιστική. Ήταν εσωτερικό τους ζήτημα, με βάση ένα εντυπωσιακό σύστημα αξιολογίας, λογικής, οπότε πως μπορούσες να πολεμήσεις τη δογματική εξουσία μιας θρησκείας;
Έπρεπε να πληγεί απ'έξω: Ότι έκανε ο Πασκάλ με τις "Επαρχιακές επιστολές". Δεν προσπάθησε να διεισδύσει, ήταν αδύνατον, προφανώς.
Τους παρέκαμψε και είπε: "Ορίστε ποιοι είναι οι καζουιστές".
ΕΡΩΤ: Θα λέγατε, δηλαδή, πως οι βουλευτές και οι υπουργοί που μας κυβερνούν δεν κατανοούν από την οικονομία; (blogger: Εδώ να μπουν: 1. Παν. Γεννηματάς, 2. Του Μπουραντά για τον Στουρνάρα)
ΑΠ. Πιστεύω πως ναι.
Θεωρώ ότι, με εξαίρεση τις απλούστερες έννοιες, όπως μ"μη δαπανάς περισσότερο απ όσα κατέχεις", και το να "τηρείς τον προϋπολογισμό", ή ότι πρέπει να .... ποια άλλη απλή έννοια υπάρχει; Το "δίνε λίγα χρήματα σε όλους αλλιώς θα έχεις δυααρεστημένους".
Πιστεύω ότι αυτά είναι όλα και όλα!
Αλλά δεν έχουν σαφή άποψη για τη φύση του καπιταλισμού. Λίγοι το σκέφτονται αυτό.
Ποια είναι η φύση της αξίας, πως προκύπτει; Τί είναι πλούτος; Τί είναι η νέα οικονομία; Λίγοι τα σκέφτονται αυτά.
Αλλά τα θεωρούν κάτι σαν παράδεισο, πράγμα εντελώς γελοίο.
Όχι, θεωρώ ότι πολλοί πολιτικοί. Αλλά δεν τους χρειάζεται. Δεν είναι δικό τους πρόβλημα. Χρειάζονται μόνο "ειδικούς" που να φιμώνουν τον αντίλογο.
Ήδη στα θέματα οικονομία σου λένε, "Δεν ξέρω απ'αυτά!".
Δεν έχω δει ποτέ κάποιον να λέει,"Α είστε οικονομολόγος, Θα σας βαρεθώ αμέσως δεν καταλαβαίνω τίποτα."
"έχετε δίκιο εκ των προτέρων".
Οπότε, αυτό είναι ήδη θετικό για μένα.
Νομίζω ότι ο κόσμος ενδιαφέρεται περισσότερο για τη βιολογία, για τη φυσική, για την ιατρική, παρά για την οικονομία, επειδή η οικονομία παραείναι πολύπλοκη. Την ιατρική μπορείς να την καταλάβεις, ακόμη και την ιστορία με το AIDS το πως συμβαίνει, το πλαίσιο, τα ένζυμα, όλα αυτά. Αλλά την οικονομία, όχι, παραείναι περίπλοκη.
Και ο στόχος της οικονομίας είναι να παραμένει ακατανόητη.
Είναι μια ιδιόλεκτος εξουσίας.
...........
.....
ΕΡΩΤ. Να τελειώσουμε ίσως εξηγώντας πως, τελικά, ασκείται η εξουσία από τους "ειδικούς"...
ΑΠΑΝΤ. Είναι μια εξουσία τρομοκρατική, μια τρομοκρατία του λόγου. Στην ουσία λένε: "Δεν καταλαβαίνεις, οπότε σκάσε!"
Και προσέξτε, αυτό διαχέεται και μέσα στην αριστερά. Μη θεωρείς ότι μόνο οι δεξιοί λένε, "Δεν καταλαβαίνεις, οπότε σκάσε!"
Είναι μια τρομοκρατία του λόγου.
Το να δομείται σκόπιμα η οικονομία για να είναι ακατανόητη. Και πράγματι, κάποιοι που έχουν επενδύσει 10,15,20, χρόνια σε αυτό και κατέχουν μια θεσούλα
εξουσίας είναι σαν το γιατρό του Μολιέρου που μιλοε λατινικά για να μην τον καταλβαίνουν.
Έλεγε ανοησίες, αλλά στα λατινικά...Το ίδιο ισχύει εδώ, λένε ανοησίες, αλλά με μαθηματικά ή με στατιστικές, ώστε να μην καταλαβαίνει κανείς.
ΕΡΩΤ. Να μας πείτε λίγο για το πως η οικονομία παρουσιάζεται πάντα, όχι ως ιδεολογία, όχι ως πολιτικό εργαλείο, αλλά ως πραγματικότητα;
ΑΠΑΝ. Βεβείως! Είναι κι αυτό εξαιρετικά σημαντικό. Η δύναμη της οικονομίας είναι ότι τίθεται ως προφανής, ουδέτερη αλήθεια. Ένας ουδέτερος λόγος που δεν ενέχει καλό ούτε κακό, είναι επιστημονικός, με όλη την ουδετερότητα της επσιτήμης, σαν να είναι προφανής.
"Είναι προφανώς φυσιολογικό ότι η μείωση των μισθών συγκρατεί τον πληθωρισμό".
"Είναι προφανές ότι δεν πρέπει να έχουμε πληθωρισμό" (Blogger: εδώ δυο λόγια για το δόγμα των γερμανών για τον πληθωρισμό και φυσικά τα κέρδη τους...)
Άσχετα αν χωρίς πληθωρισμός προκαλείται πρωτοφανής ανισότητα, άνθρωποι οδηγούνται στην εξαθλίωση, προκύπτουν ανισότητες μεταξύ των χωρών Βορρά & Νότου, δημιουργείται μια κάστα εισοδηματιών που σε λίγο θα κυριαρχούν, αναιρούνται οι κρατικές εξουσίες, διαλύεται η κοινωνική ασφάλιση. (Σχόλιο Blogger: κοιτάξτε πότε ειπώθηκαν και τι ισχύει σήμερα! τέτοια πρόβλεψη!)
Τί σημασία έχουν οι συνέπειες; Είναι προφανής αλήθεια!
Δεν είναι δυνατόν να είστε υπερ του πληθωρισμού;" (Blogger: "Το χρέος ή το κουρεύεις ή το Πληθωρίζεις...)
Αλλά αν κοιτάξουμε την αλήθεια και την ιστορία, βλέπουμε ότι τις πολύ σπάνιες φορές που το κεφάλαιο είχε περιοριστεί κάπως, όπως μεταξύ 1945-1975,ήταν πληθωριστικές περίοδοι, όπου οι μισθοί μπορούσαν να αυξάνονται, επειδή αυτοί που δανείζονταν για να κτίσουν σπίτι κ.λ.π. κατάφερναν να εξοφλούν γρήγορα το χρέος τους χάρη στον πληθωρισμό.
Ενω τώρα ισχύει το αντίθετο, μια οικονομία για εισοδηματίες. Θα μπορούσες να ρωτάς, "Θέλετε να κυβερνούν οι εισοδηματίες;"
Αντ' αυτού λένε: "Θα είστε βέβαια κατά του πληθωρισμού".
ΕΡΩΤ. Και δυο λόγια για την περίφημη θεωρία του "αόρατου χεριού";
ΑΠΑΝ. Η θεωρία αυτή είναι εξαιρετική.
Πρώτα απ´ολα, ποντάρει στο ότι ο άνθρωπος είναι κακός.
Είναι σαφέστατο. Και σαν να λέει θα συμβιβασθούμε μ' αυτό.
Ο άνθρωπος είναι εγωιστής, άπληστος, και μάλλον μοχθηρός.
Και σκέφτεται τον εαυτό του. Δεν αγαπά τη συλλογικότητα.
Δεν είναι αλληλέγγυος, δεν αγαπά την κοινωνία, μόνο τον εαυτό του.
Ας μετατρέψουμε αυτό το ελάττωμα για όλους και για την κοινωνία.
Άς δρα έτσι. Μέσω του ανταγωνισμού θα γεννηθεί η ευτυχία για όλους.
Αυτή είναι η ιδέα του "αόρατου χεριού" Και λέει ότι κάθε που παρεμβαίνει, και προσπαθείς να ελέγξεις τον ανταγωνισμό των εγωισμών, το σύστημα διαταράσσεται και όλα επιδεινώνονται.
Γιατί μια μείζων αντιδραστική θέση αφορά τις "οδηνηρές συνέπειες".
Το είπε ο Χίρτσμαν και είναι καταπληκτικό.
Η δεξιά, οι αντιδραστικοί, ανέκαθεν προσάπτουν στην αριστερά ότι κάνει κακό θέλοντας να κάνει καλό.
"Πάτε να κάνετε καλό στους φτωχούς, δημιουργείτε νέους φτωχούς
Για μένα, την πιο καταπληκτική εικόνα τη δημοσίευσε το Economist μετά τη σύνοδο του Σηάτλ.
Έδειχνε παιδιά του Τρίτου Κόσμου να λιμοκτονούν, στην Αφρική,με τη λεζάντα,"Θύματα της αποτυχίας του Σηάτλ" (Blogger. Να βρω την εικόνα του εξωφύλου)
Είναι αισχρό! Χειρότερο κι από τις διαφημήσεις της Benetton. Σαν να υπονοούσε, "Διασκεδάζετε παρακωλύοντας τη σύνοδο του ΠΟΕ, "ακι τι πετύχατε; Δημιουργήσατε φτώχεια, δυστυχία, πείνα".
Ενώ τη φτώχεια, την πείνα, τη δυστυχία, τις δημιουργεί αυτό το σύστημα.
Η θεωρία του αόρατου χεριού είναι σαν το "Laissez-faire"!
Δεν μπορείς να το διορθώσεις, ο άνθρωπος είναι κακός, μοχθηρός.
Μόνο η κακία του άλλου μπορεί να αντιταχθεί στην κάποιου.
Βάλε δυο κακούς μαζί, και αλληλοαντισταθμίζονται.
Μην επέμβεις, και όλα θα πάνε καλά.
Ερωτ. Να πούμε τώρα γιατί δεν λειτουργεί αυτή η θεωρία στην πραγματικότητα;
Απάντηση: Γιατί δεν λειτουργεί;
Ο μόνος λόγος είναι ότι για να λειτουργήσει το αόρατο χέρι,
Θα έπρεπε οι άνθρωποι να είναι χωρισμένοι μεταξύ τους, εντελώς απομονωμένοι και ανεξάρτητοι, ...
(πρόβλημα στην καταγραφή...) ...πρέπει να μου θυμίσεις ότι οι οικονομολόγοι της δεξιάς το ξέρουν αυτό εδώ και 20 χρόνια.
Κι όποιος σου μιλάει για τη θεωρία του αόρατου χεριού, είναι είτε απατεώνας είτε ηλίθιος.
Δεν υπάρχει φιλελεύθερος οικονομολόγος που σέβεται τον εαυτό του, που θα πει σήμερα ότι λειτουργεί η θεωρία του αόρατου χεριού. Εντάξει;
(Blogger: εδώ να γίνει αναφορά στην απελευθέρωση της τιμής των καυσίμων επί Αδριανόπουλου - 1990-1991 - οι τιμές εκτεξεύτηκαν και ο Αδριανόπουλος δεν χρειάστηκε να ξαναβγεί βουλευτής....έλυσε το πρόβλημά του...)
Αν δεν το θυμηθώ, να με βάλεις να το πω εντάξει;
Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Μιλάς με οικονομολόγους και ...
ΕΡΩΤ. Θα μιλήσουμε και για τον Ρικάρντο. Είναι δυο παραδείγματα που ...
ΑΠΑΝΤ. Έχεις σπουδάσει οικονομικά εσύ; Όχι;
-Καταλαβαίνεις αυτά που λέω;
-Ναί.
ΕΡΩΤ. Επειστρέφουμε στο αόρατο χέρι. Γιατί δεν λειτουργεί;
ΑΠΑΝΤ. Γιατί δεν δουλεύει; Για να δουλέψει...
Οι οικονομολόγοι μελετούν το αόρατο χέρι από το 1776. Άρα, μελετούν το πρόβλημα αρκετό καιρό.
Για να λειτουργήσει, θα έπρεπε οι άνθρωποι να είναι χωρισμένοι, αυτόνομοι.
Να μην υπάρχουν σχέσεις, να μην υπάρχουν συλλογικότητες, παρά μόνο ο ορθολογισμός τους, διαχωρισμένος από τον ορθολογισμό των άλλων.
Θα πρέπει να υπάρχει ο απόλυτος ατομικισμός. Η πρώτη προϋπόθεση.
Δεύτερη, είναι να υπάρχει τέλεια πληροφόρηση.
Να ξέρουμε τι θα συμβεί στους αιώνες των αιώνων...
Αυτή είναι η δεύτερη προϋπόθεση. Ξέχασα την τρίτη, φτου!!!
Και τρίτη, να μην υπάρχουν αβεβαιότητες.
Μια καταιγίδα, ένα τυχαίο γεγονός. Ο πύραυλος Αριάν να καταστραφεί στην 25η εκτόξευση και όχι στην τρίτη...
Δεν πρέπει να υπάρχουν τυχαία γεγονότα στον κόσμο.
Δηλαδή, θα έπρεπε να είχαμε απόλυτη πληροφόρηση για το μέλλον. (Blogger: εδώ σηκώνει πολύ κουβέντα...)
Υπ'αυτές τις προϋποθέσεις, θα μπορούσε ενδεχομένως να λειτουργήσει το αόρατο χέρι, αλλά δεν είναι βέβαιο.
Διότι πρέπει να ξέρουμε, κι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, ότι οι φιλελεύθεροι οικονομολόγοι, οι μεγαλύτεροι, οι πιο συνεπείς, οι πιο επιψανείς, τα βραβεία Νόμπελ, έχουν αποδείξει εδώ και περίπου 25 χρόνια, ότι το θεώρημα του αόρατου χεριού δεν λειτουργεί.
Είναι απάτη!
Το απέδειξαν.
Πολλοί το υπέθεταν από καιρό.
Ο Κέυνς το υπέθετε, αφού πίστευε ότι η ιδέα της ισορροπίας δεν μπορούσε να εφαρμοσθεί στην οικονομία.
Υπήρχε ανισορροπία. Και κατά βάση, η οικονομία ήταν κάτι το χαοτικό.
Οι σκληροπυρηνικοί όμως και δύσπιστοι οικονομολόγοι, οι φιλελεύθεροι, οι πιο επιφανείς, που μιλάνε αυστηρά με επιστημονικούς όρους,έχουν πει, με πρώτο τον βραβευμένο με Νόμπελ Ζεράρ Ντεμπρέ, πριν από 25 χρόνια ότι δεν λειτουργεί.
Η αγορά δεν οδηγεί στην ισορροπία ή στην αποτελεσματικότητα.
Συγκρατήστε αυτά τα δυο. Η αγορά δεν οδηγεί στην ισορροπία, και άρα ο νόμος της προσφοράς και τη ζήτησης δεν σημαίνει τίποτα, και η αγορά δεν είναι αποτελεσματική.
Αν αφήσεις ανεξέλεγκτη τη αγορά, επιλέγεις την χειρότερη λύση.
Ευχαριστούμε, κύριοι φιλελεύθεροι, που μας το λέτε.
Το υποψιαζόμασταν, αλλά ευτυχώς που μας το λέτε εσείς.
Όποιος σήμερα μιλάει για "αόρατο χέρι", "προσφορά και ζήτηση", "αγορά", "ισορροπία", "αποτελεσματικότητα", είτε είναι απατεώνας, συμβαίνει συχνά -
είτε κλείνει τα μάτια, - συμβαίνει κι' αυτό.
Είναι αυτοί που δεν θέλουν να δουν, και που ο Σαρτρ αποκαλούσε "καθάρματα", γιατί ξέρουν, αλλά δεν το λένε,
ή είναι άσχετος, ισχύει και αυτό.
ΕΡΩΤ. Να περάσουμε στη θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος του Ντέηβιντ Ρικάρντο; Να εξηγήσουμε τι είναι και γιατί δεν λειτουργεί;
Για τους ίδιους λόγους που μόλις είπα.
Το συγκριτικό πλεονέκτημα είναι η θεωρία της διεθνούς εξειδίκευσης.
Είναι μια θεωρία που λέει ότι τα έθνη πρέπει να εξειδικεύονται ανάλογα με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα.
Είναι μια εντελώς στατική θεωρία, όπου έχεις ένα κουτί και μέσα του βάζεις τα πιόνα, δεν εξετάζεις όμως το σχήμα του κουτιού, αν αλλάξει το σχήμα του, καθώς θα αλλάξεις θέση στα πιόνα.
Είναι μια θεωρία της στιγμής. Γιατί δεν λειτουργεί;
Διότι το διεθνές εμπόριο δεν είναι μια ουδέτερη συναλλαγή ανάμεσα σε καλούς ιθαγενείς και στους καλούς κονκισταδόρες. Δεν συνέβει έτσι, ούτε συμβαίνει ποτέ.
Οι κονκισταδόρες φτάνουν και σκωτώνουν τους πάντες, και το εμπόριο έρχεται στην μετάπειτα φάση της ειρήνευσης.
Στο διεθνές εμπόριο όμως που είναι η μήτρα του εμπορίου...Το εμπόριο δεν είναι - κι αυτό είναι πάλι προκαταλάληψη - δεν είναι ανταλλαγές από χωριό, στην πόλη, το νομό, το κράτος και μετά τα κράτη μεταξύ τους. Δεν γίνεται έτσι, αλλά ακριβώς αντίστροφα.
Το διεθνές εμπόριο ακολουθεί τους στρατιωτικούς, τους άρπαγες, και μετά ακολουθεί η ειρήνευση προς το εσωτερικό.
ΕΡΩΤ. Γράφετε στο βιβλίο σας σχετικά με το "ήπιο εμπόριο" του Μοντεσκιέ, ...μπορείτε να αναφερθείτε λίγο ιστορικά...
ΑΠΑΝΤ. Η ιδέα του ήπιου εμπορίου, είναι: "Μην κάνετε πόλεμο, κάνετε εμπόριο".
Αυτό δεν συνέβει ποτέ.
Ακόμα και σήμερα. Θα ήμουν περίεργος για το πως δουλεύει το διεθνές εμπόριο, αλλά είμαι πεπεισμένος πλέον ότι πρώτοι οι στρατιωτικοί αυξάνουν πάντα τις δαπάνες και βάζουν σε τροχιά την οικονομία.
Αν δούμε στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, όλοι οι αμερικανοί πρόεδροι εκλέγονται συστηματικά γιατί προτείνουν την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών.
Δείτε το πρόγραμμα του Μπους, πρότεινε αύξηση στρατιωτικών δαπανών. Άρα, υπάρχει πάντα αυτή η αρπακτική διάθεση, της στρατιωτικής ηγεσίας που προηγείται του εμπορίου.
Μετά το εμπόριο δεν είναι πολύπλοκο.
Είναι η αλεπού ελεύθερη μέσα στο κοτέτσι.
Ο ισχυρός επιβάλλει τη θέλησή του στον αδύναμο. Αυτό είναι το εμπόριο.
Τι μπορώ να εμπορευτώ; Τί είναι η αγορά εργασίας;
Τι είμαι εγώ απέναντι στον Μπιλ Γκέητς;
Επιλέγω εγώ το αφεντικό μου, όπως αυτός εμένα; Αστεία πράγματα.
ΕΡΩΤ. Τί μπορούμε να πούμε γι' αυτό που λένε ότι: "Η ανισότητα δημιουργεί πλούτο;" Ή "όσο περισσότερη ισότητα τόσο λιότερος ο πλούτος".
ΑΠΑΝ. Αυτή είναι πάλι μια πολύ νεοφιλελεύθερη ιδέα. Δηλαδή πρέπει να εμποδίζουμε τον κόσμο να τεμπελιάζει. Ας τους δραστηριοποιήσουμε. Για να τους δραστηριοποιήσουμε χρειάζεται ανισότητα. Διότι αν ήταν όλοι ίσοι, δεν θα δραστηριοποιούνταν κανείς.
Οπότε για δραστηριοποιηθούν έντονα, θα πρέπει να βλέπουν απίθανα πράγματα, κι ας χρειασθούν τέσσερις αιώνες για να φτάσει ο μισθός τους το μισθό του διευθύνοντα συμβούλου της Ντίσνεϋ.
Δεν πειράζει. Αυτό θα τους δραστηριοποιήσει κ.λ.π.
Αν όμως τους βοηθάς με επιδόματα, χορηγίες.... θα αρχίσουν να τεμπελιάζουν, άρα δεν πρέπει. Άρα, η ανισότητα είναι κινητήρια δύναμη.
Τους βλέπουμε με τις γυναίκες και τους άντρες. Για να γίνουν καλύτερες οι γυναίκες πρέπει να υποθέσουμ ότι ο μισθός τους θα είναι ο μισός, οπότε θα γίνουν καλύτερες.
Ή το αντίστροφο. Για να βελτιωθούν οι άντρες πληρώνεις τ...
Σχόλια