Η συζήτηση για τις παγκόσμιες μακροοικονομικές ανισορροπίες επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στο πλεόνασμα της Γερμανίας και στην οικονομική πολιτική που ασκεί αναφέρει σε ένα ενδιαφέρον άρθρο ο Clemens Fuest Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ifo και Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου.
Παρά την ζωτική σημασία της γερμανικής οικονομίας και τον ρόλο που διαδραματίζει στην ανάπτυξη και τη διατήρηση της σταθερότητας στην ευρωζώνη, η κριτική για το αυξανόμενο εξωτερικό πλεόνασμα της Γερμανίας αυξάνεται.
Η Γερμανία "κερδίζει πάρα πολλά και ξοδεύει πολύ λίγα", καθιστώντας "δύσκολη την υπεράσπιση του ελεύθερου εμπορίου".
Τι πρέπει λοιπόν να κάνει η Γερμανία;
Η απάντηση εξαρτάται από το αν η οικονομία ή η πολιτική καθοδηγεί τη λήψη αποφάσεων.
Η τρέχουσα κριτική, η οποία θεωρήθηκε «άβολη ατμόσφαιρα» στη σύνοδο κορυφής των G20 αυτού στο Αμβούργο, επικεντρώνεται σε δύο αξιώσεις.
Πρώτον, η Γερμανία βλάπτει την οικονομία της εξάγοντας πάρα πολλά και επενδύοντας πολύ λίγα στην Γερμανία.
Δεύτερον, η Γερμανία έχει περιορίσει τη ζήτηση από τον υπόλοιπο κόσμο, ιδίως από τις ΗΠΑ.
Εάν η Γερμανία συμβάλει περισσότερο στις παγκόσμιες δαπάνες, σύμφωνα με αυτή την άποψη, η οικονομική ανάκαμψη από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 θα ήταν ισχυρότερη.
Αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει οικονομικός λόγος για τη Γερμανία να κάνει κάτι διαφορετικό.
Αν η Γερμανία έχει κάποιο λόγο να αλλάξει πορεία, είναι κυρίως για πολιτικούς λόγους, όχι για οικονομικούς.
Στην κριτική ότι οι εγχώριες δαπάνες της Γερμανίας δεν στήριξαν τις επενδυτικές ανάγκες της είναι μύθος.
Από το 2001 έως το 2005, για παράδειγμα, το μέσο πλεόνασμα στη Γερμανία ήταν 2,4% του ΑΕΠ και οι μέσες εγχώριες επενδύσεις ήταν μόλις κάτω του 20% του ΑΕΠ.
Κατά τη διάρκεια το διάστημα 2011 με 2016, το πλεόνασμα αυξήθηκε στο 7,3% του ΑΕΠ, αλλά οι επενδύσεις παρέμειναν σταθερές στο 20%.
(Οι εγχώριες δαπάνες της Γερμανίας ήταν σημαντικά υψηλότερες στη δεκαετία του 1990, αλλά αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη γερμανική επανένωση).
Το πλεόνασμα έχει αυξηθεί για έναν λόγο:
Σύνεση.
Η Γερμανία αντιμετωπίζει την προοπτική δημοσιονομικής κρίσης καθώς ο πληθυσμός της γερνάει και το εργατικό της δυναμικό συρρικνώνεται.
Πρέπει να προετοιμαστεί για την προβλεπόμενη μείωση των συνταξιοδοτικών εισφορών και την αύξηση του κόστους ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Ενώ το έλλειμμα του δημόσιου τομέα ήταν 3% του ΑΕΠ στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Γερμανία διαχειρίζεται ένα μικρό πλεόνασμα σήμερα, πράγμα που αποτελεί μια απόλυτα λογική αντίδραση, όπως και η αύξηση των ιδιωτικών αποταμιεύσεων.
Προς το παρόν, είναι πιο λογικό να επενδύσουμε τις πρόσθετες αποταμιεύσεις στο εξωτερικό, επειδή η γήρανση του πληθυσμού στη Γερμανία περιορίζει τη δυνατότητα για χρήσιμες επενδύσεις στην Γερμανία.
Σε μια άλλη κριτική που ασκείται στην Γερμανία ότι είναι φειδωλή με τις παγκόσμιες αγορές της, είναι πιο περίπλοκη.
Η Γερμανία θα μπορούσε σίγουρα να βοηθήσει τις προβληματικές οικονομίες της ευρωζώνης αν αγόραζε περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες των χωρών αυτών.
Ωστόσο, οι περισσότερες εισαγωγές και το χαμηλότερο πλεόνασμα θα οδηγούσαν σε αύξηση των επιτοκίων, γεγονός που θα ήταν δυσμενής εξέλιξη για τις υπερχρεωμένες χώρες.
Στη δημοσιονομική πολιτική, όπως και στην εθνική ασφάλεια, είναι απολύτως φυσιολογικό μια χώρα να τοποθετεί τα δικά της συμφέροντα.
Ωστόσο, η παγκόσμια πίεση μπορεί να επηρεάσει τη Γερμανίδα Καγκελάριο Merkel για τουλάχιστον τρεις λόγους πολιτικούς και όχι οικονομικούς.
Πρώτον, η Γερμανία έχει έντονο ενδιαφέρον για τη διεθνή συνεργασία σε πολλούς τομείς, από τη μετανάστευση έως την ενεργειακή ασφάλεια.
Οι παραχωρήσεις σχετικά με τη μακροοικονομική πολιτική θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη συνεργασία.
Για τη Merkel, η προσέγγιση «πρώτα η Γερμανία» παρόμοια με τη στρατηγική «πρώτα οι ΗΠΑ» του προέδρου Donald Trump, θα ήταν αντιπαραγωγική.
Δεύτερον, οι δανειζόμενοι σπάνια βλέπουν τους δανειστές τους με συμπάθεια.
Η θέση της Γερμανίας ως βασικού δανειστή σε σχέση με άλλες χώρες μπορεί να οδηγήσει σε πολιτικές συγκρούσεις, διότι οι οφειλέτες έχουν κίνητρα να αποφύγουν την εξόφληση των δανείων.
Τρίτον, η διαδικασία μακροοικονομικών ανισορροπιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θεσπίστηκε για να αποφευχθεί η αποσταθεροποίηση των οικονομικών πολιτικών από τα μεμονωμένα κράτη μέλη, απαιτεί προσαρμογές των χωρών με πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών άνω του 6% του ΑΕΠ.
Η Γερμανία δύσκολα μπορεί να περιμένει από άλλες χώρες να συμμορφωθούν με τους κανόνες της ΕΕ.
Η Γερμανία θα μπορούσε να προσπαθήσει να τονώσει την εγχώρια κατανάλωση μέσω ταχύτερων αυξήσεων των μισθών. Αλλά, εκτός από τον ελάχιστο μισθό, η κυβέρνηση δεν καθορίζει κλίμακες αμοιβών.
Και ενώ η αύξηση του κατώτατου μισθού θα ενίσχυε το εισόδημα για όσους έχουν θέσεις εργασίας, θα μπορούσε επίσης να αυξήσει και την ανεργία και η κατανάλωση αντί να αυξηθεί να μειωθεί.
Μια άλλη επιλογή θα ήταν να αυξηθούν οι δημόσιες δαπάνες στις στρατιωτικές προμήθειες και στις υποδομές, αν και οι στρατιωτικές προμήθειες είναι μια μακροπρόθεσμη διαδικασία και οι περισσότερες επενδύσεις σε υποδομές θα είναι δύσκολες σε μια εποχή που ο κατασκευαστικός κλάδος λειτουργεί σε πλήρη παραγωγική ικανότητα.
Θα ήταν πιθανότατα ευκολότερο να ενισχυθούν οι εταιρικές επενδύσεις, όπως οι στρατηγικές επιταχυνόμενης απόσβεσης, οι μειώσεις φόρων για την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης και οι γενναιόδωρες προβλέψεις αντιστάθμισης ζημιών.
Πράγματι, η ενίσχυση των εγχώριων ιδιωτικών επενδύσεων μέσω της μεταρρύθμισης του εταιρικού φόρου φαίνεται να είναι η καλύτερη επιλογή.
Όμως, όσον αφορά την αντιμετώπιση των παγκόσμιων μακροοικονομικών ανισορροπιών, οι επικριτές της Γερμανίας θα απογοητευθούν.
Η Γερμανία αντιπροσωπεύει το 4,4% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Έτσι, η μείωση του εξωτερικού πλεονάσματος, ακόμη και κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες από το σημερινό επίπεδο του 8,5% του ΑΕΠ, θα είχε ελάχιστο αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία.
Μία αύξηση της ζήτησης ίση με 2,5% του γερμανικού ΑΕΠ θα ενίσχυε την παγκόσμια ζήτηση κατά μόλις 0,1%.
Ο κόσμος θα έχανε έναν αποδιοπομπαίο τράγο για τις οικονομικές του δυσκολίες.
Κάτι άλλο πρέπει να αλλάξει.
www.bankingnews.gr __ΠΗΓΗ
Σχόλια