Πως η Γερμανία μπλόκαρε την ελάφρυνση του χρέους

Η πτώση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων, χρησιμοποιήθηκε σαν απόδειξη του θετικού αποτελέσματος του Εurogroup της 15ης Ιουνίου. Βέβαια, όπως και η συμβολική αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας από την Moodys, είναι άνευ πρακτικής σημασίας, καθώς η χώρα είναι εκτός αγορών.
Αποπνέει ένα θετικό μήνυμα για το ευρύ κοινό, παρόλο που δεν αναφέρεται στην πραγματική οικονομία. Όμως, οι επενδυτές θα περιμένουν και άλλα θετικά νέα, προκειμένου να πεισθούν ότι δημιουργείται κλίμα για έξοδο της χώρας στις διεθνείς αγορές.
Οι Έλληνες τραγωδοί (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης), είχαν διαφορετικές προσεγγίσεις της πραγματικότητας. Ο ένας την έβλεπε όπως είναι, ο άλλος όπως έπρεπε να είναι και ο τρίτος όπως θα ήθελε να είναι. Την τελευταία προσέγγιση υιοθετούν όσοι ισχυρίζονται ότι επετεύχθη μακροχρόνιο κλείδωμα πρωτογενών πλεονασμάτων, που σε συνδυασμό με ρήτρα ανάπτυξης, εξασφαλίζει αναπτυξιακή διέξοδο.

Γενικότητες και ρεαλισμός

Ο καθορισμός πρωτογενών πλεονασμάτων για όλη την διάρκεια των δανειακών συμβάσεων, είναι προϋπόθεση για την κατασκευή της Καμπύλης Βιωσιμότητας του χρέους, ώστε να είναι δυνατή η παρακολούθηση της εξέλιξής του από το ΔΝΤ. Αυτό που η ελληνική πλευρά διαπραγματεύθηκε είναι το ύψος των πλεονασμάτων.

Ο ελληνικός στόχος ήταν μόνο στην γενικότητά του γνωστός, δηλαδή να είναι όσον το δυνατόν χαμηλότερα. Δεν υπήρξε συγκεκριμένος αριθμητικός στόχος. Από την άλλη πλευρά, η Έκθεση Συμμόρφωσης της χώρας που συνέταξε η Κομισιόν, με τη σύμφωνη γνώμη της Γερμανίας, βασίζει το δικό της μοντέλο στον υπολογισμό πλεονασμάτων 2,2 % του ΑΕΠ μέχρι το 2060.

Το γεγονός αυτό προδίδει ότι υιοθετήθηκε η άποψη Σόιμπλε. Το ίδιο συμπέρασμα προκύπτει και από την πρόταση της ΝΔ για το πλεόνασμα (2%), όταν η πρόταση των Ευρωπαίων δανειστών ήταν 3,5 %.

Την ίδια στιγμή γνωρίζουμε από το ανακοινωθέν του Eurogroup, πως δεν υιοθετήθηκε ρήτρα ανάπτυξης, αλλά ότι θα συζητηθεί ένας μηχανισμός μετά τον Αύγουστο του 2018. Δηλαδή, δεν υπάρχει οριστική συμφωνία, αλλά έχει γίνει δεκτό καταρχήν πως θα δημιουργηθεί.

Η ενεργοποίησή του θα εξετασθεί από μελλοντικό Eurogroup, εάν δεν επαληθευτούν οι υποθέσεις του ευνοϊκού σεναρίου που έχει υιοθετηθεί. Οι δανειστές -με την εξαίρεση του ΔΝΤ- εκτιμούν ρεαλιστικό ετήσιο μέσο ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 1,25% για 40 χρόνια. Με τον τρόπο αυτό, δεν χρειάζεται ονομαστική ελάφρυνση του χρέους.

Ρήτρα αποσυμφόρησης

Ο χαρακτήρας των πιθανών αυτών μέτρων, που θα υιοθετηθούν όταν προσδιορισθεί ο μηχανισμός, θα είναι ο ίδιος με τα βραχυπρόθεσμα μέτρα. Δηλαδή, χρονικές μεταθέσεις ωριμάνσεων και αποπληρωμών τόκων (όχι χρεολυσιών), ώστε να συνεχίζεται η αποπληρωμή του χρέους και στα χρονικά σημεία που οι υποχρεώσεις ξεπερνούν το πλαφόν του 15% του ΑΕΠ (ρήτρα αποσυμφόρησης).

Δεν έχει βέβαια αρθεί η αβεβαιότητα σχετικά με την εφαρμογή του πακέτου μεσοπρόθεσμων μέτρων. Ισχύει η φράση «στο βαθμό που θα χρειασθεί». Ούτε έχει αρθεί η εξάρτηση από Σόιμπλε, καθώς ο προσδιορισμός τους θα γίνει με βάση νέα ανάλυση βιωσιμότητας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ευρωπαϊκή δημοσιονομική πολιτική (Δημοσιονομικό Σύμφωνο), πάντα με απόφαση του Eurogroup.

Ακριβώς επειδή δεν υπήρξε σαφήνεια στα μακροπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, που να επιτρέπει στο ΔΝΤ να συμμετάσχει στην χρηματοδότηση, υιοθετήθηκε η φόρμουλα της καταρχήν έγκρισης συμφωνίας stand-by. Ήταν ο τρόπος για να παραμείνει το ΔΝΤ στο πρόγραμμα και να εξυπηρετηθούν οι πολιτικές ανάγκες της κυβέρνησης Μέρκελ εν όψει των εκλογών.

Το ΔΝΤ δεν άλλαξε στάση και αυτό τεκμαίρεται από την ανακοίνωση Λαγκάρντ μετά το Eurogroup. Τότε δήλωσε πως η τελική ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους πριν τον Αύγουστο του 2018, θα γίνει από το ΔΝΤ.

Η οδός της υποταγής

Η αποδοχή του καθορισμού των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας ως κριτήριο βιωσιμότητας του χρέους, αποτελεί την μεγάλη νίκη του Σόιμπλε προς το παρόν. Το ΔΝΤ ακόμη επιμένει στην αναδιάρθρωση του χρέους για να συμμετάσχει στην χρηματοδότηση μετά το 2018.

Είναι αλήθεια, όμως, πως το ΔΝΤ υποχώρησε προσωρινά, μέχρι τις γερμανικές εκλογές. Δεν μπορεί, λοιπόν, να ισχυρισθεί κανείς πως οι ρυθμίσεις αυτές λύνουν το πρόβλημα του χρέους και τώρα πλέον προσβλέπουμε στην ανάπτυξη, με μετατροπή του υφεσιακού κύκλου σε ενάρετο.

Έξοδος από το 3ο μνημόνιο προβλέπεται λοιπόν το 2018, όταν κλείσουν όλες οι αξιολογήσεις, αλλά βέβαια όχι έξοδος από τις δανειακές συμβάσεις. Για τον λόγο αυτό υπεγράφη το συμπληρωματικό Μνημόνιο μέχρι το 2060, που μεταθέτει πάλι την λύση στο μέλλον.

Η ιδέα της εσπευσμένης εξόδου στις αγορές είναι κίνηση που εξυπηρετεί την γερμανική πολιτική για επιστροφή στην «κανονικότητα», με αποπληρωμή του χρέους στο ακέραιο. Αυτό θα κρατήσει την Ελλάδα σε βάθος χρόνου σε πολιτική και οικονομική υποταγή.

Η κίνηση αυτή, θα συνοδευτεί από την επιστροφή των τόκων των ελληνικών ομολόγων που παρακρατούνται από τους δανειστές (SMP’s) για να αποτελέσουν απόθεμα ασφαλείας για την έξοδο στις αγορές. Στόχος είναι η αποδυνάμωση των επιχειρημάτων του ΔΝΤ για την ανάγκη άμεσης αναδιάρθρωσης, καθώς ο όγκος του χρέους δημιουργεί αναπτυξιακό αδιέξοδο. Η αλήθεια θα πρέπει να λάμψει μέχρι την άνοιξη του 2018. Γιατί «είναι εθνικό ό,τι είναι αληθινό», όπως έλεγε ο Σολωμός σε ανάλογες καταστάσεις
ΠΗΓΗ

Σχόλια