Είναι, άραγε, επικίνδυνος ο λαϊκισμός των αντι-λαϊκιστών, αναρωτιέμαι. Ναι... αν για όλα φταίει ο λαϊκισμός, ο οποίος προφανώς είναι κάτι σαν φυσικό φαινόμενο, σαν τον δάκο που τρώει την ελιά.
Απλώς, να σας θυμίσω ότι το περασμένο καλοκαίρι, όταν ακόμα το αμερικανικό κατεστημένο δυσκολευόταν να συνειδητοποιήσει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα κέρδιζε τελικά το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών και ότι η Χίλαρι Κλίντον συναντούσε ισχυρό ανταγωνισμό από τον μέχρι τότε περιθωριακό Μπέρνι Σάντερς, ο Φράνσις Φουκουγιάμα, ένας από τους πλέον σημαντικούς διανοουμένους του καιρού μας, προσπάθησε μέσα από τις σελίδες του «Forein Affairs» να εξηγήσει τι συνέβαινε.
- Παραθέτοντας μια σειρά από βάσιμα επιχειρήματα, κατέληξε στο ότι οι εκπρόσωποι των πολιτικών ελίτ συνηθίζουν να βάζουν την ταμπέλα «λαϊκισμός» σε όσες πολιτικές απόψεις στηρίζονται από τους απλούς πολίτες, αλλά δεν αρέσουν στους ίδιους, επισήμανε ότι λανθασμένες επιλογές δεν κάνουν μόνο οι ψηφοφόροι, αλλά και οι ελίτ, υπογραμμίζοντας ότι οι λαϊκές κινητοποιήσεις δεν είναι εξ ορισμού καλές ή κακές.
Οι εκκλήσεις του Φουκουγιάμα δεν εισακούστηκαν από τις πολιτικές και πνευματικές ελίτ. Ακόμα και σήμερα, παρά τις τόσες χώρες που βρίσκονται σε πολιτική περιδίνηση, πολλοί είναι εκείνοι που επιμένουν ότι το πρόβλημα είναι απλώς ο λαϊκισμός, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των πολιτών και ο άναρχος δημόσιος διάλογος στα social media.
- Οταν όλα, όμως, κάθε φωνή λαϊκής δυσαρέσκειας και κάθε κοινωνικό αίτημα, αποδοκιμάζονται ως... εξανθήματα της νόσου του λαϊκισμού, τότε ένα κομμάτι της κοινωνίας αναγκαστικά θα προτιμήσει ακραίους τρόπους για να κάνει τη φωνή του να ακουστεί. Συχνά, όταν κάποιοι δεν σε σέβονται, επιλέγεις συνειδητά να τους κάνεις τουλάχιστον να σε φοβούνται, να μη σε θεωρούν δεδομένο.
- Οταν πεινάς, δεν είσαι ψύχραιμος, δεν αντέχεις να βλέπεις στην τηλεόραση το υψωμένο δάχτυλο του συστημικού πολιτικού που σου ζητάει να κάνεις υπομονή και παράλληλα ετοιμάζεται να σε χαρακτηρίσει ανεύθυνο, ρατσιστή και φασίστα, αν δεν τον ψηφίσεις. Οταν για κάποιους η κρίση είναι ευκαιρία και για σένα είναι μια μόνιμη κατάσταση συμπίεσης δικαιωμάτων και ατομικών προσδοκιών, κάποια στιγμή θα αναζητήσεις τρόπο να ξεσπάσεις.
Στο άρθρο του ο Φουκουγιάμα γράφει και κάτι ακόμα, πολύ βασικό: το γεγονός ότι οι πολίτες πάνε κόντρα στο κατεστημένο και το συντρίβουν με την ψήφο τους, δείχνει ότι η Δημοκρατία (των ΗΠΑ στη συγκεκριμένη περίπτωση) λειτουργεί πολύ καλύτερα από όσο ίσως να περιμέναμε. Η Δημοκρατία είναι αυτή που επιτρέπει στους πολίτες να αντιδράσουν στις ανισότητες και τη στασιμότητα, η Δημοκρατία είναι αυτή που καθιστά τα απεγνωσμένα μεσαία και χαμηλά στρώματα ρυθμιστές των εξελίξεων.
Αραγε, διεξάγεται ένας πόλεμος φιλελεύθερης δημοκρατίας-λαϊκισμού ή απλώς οι εξαθλιωμένοι παίρνουν στο κυνήγι τους βολεμένους; Από πού πρέπει κανείς να ξεκινήσει; Από την καταδίκη του λαϊκισμού ή από την επιδίωξη επιστροφής σε μια οικονομική και κοινωνική πρόοδο για όλους; Φρενάρει η ήττα του Βίλντερς την προέλαση του λαϊκισμού στην Ευρώπη;
Μπορεί και ναι. Η φετινή είναι η χρονιά «αφύπνισης των λαών στην ηπειρωτική Ευρώπη», είπε πρόσφατα η Μαρίν Λεπέν. Οι Ολλανδοί ξύπνησαν πράγματι, σηκώθηκαν απ’ τους καναπέδες και πήγαν μαζικά να ψηφίσουν - ή, μάλλον, να καταψηφίσουν τον Βίλντερς. Ηδη τον περασμένο Νοέμβριο οι αυστριακές προεδρικές εκλογές είχαν δείξει ότι δεν υπάρχει ευρωπαϊκό «φαινόμενο ντόμινο». Αλλά και για τους Γερμανούς ακροδεξιούς της AfD είναι κακός οιωνός η ήττα του Βίλντερς. Η Εναλλακτική για τη Γερμανία έχει πάρει την κατιούσα στις σφυγμομετρήσεις μετά την ανάληψη από τον Τραμπ της εξουσίας και την κάθοδο του Μάρτιν Σουλτς ως υποψήφιου καγκελαρίου των Σοσιαλδημοκρατών. Η επικεφαλής του AfD, η Φράουκε Πέτρι, πόνταρε στον Βίλντερς ότι θα κερδίσει τις εκλογές, αλλά τώρα αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα μ’ εκείνον, αφού το προσφυγικό εξαφανίζεται απ’ τα πρωτοσέλιδα.
Τέλος, να επισημανθεί ότι ο αριστερός και ο δεξιός λαϊκισμός πλησιάζουν ως προς τη ρητορική τους. Η ρητορεία τους είναι σχεδόν ταυτόσημη. Η εξέλιξη αυτή καθιστά πιο προβληματική την ομαλή διαδοχή στην εξουσία, καθώς επιτρέπει παράδοξες συμμαχίες που εκπέμπουν αλλόκοτες προεκλογικές υποσχέσεις. Ο λαϊκισμός, όπως τον περιγράφουν με δικούς τους όρους οι αρχαίοι, υποβιβάζει σταδιακά τους πολίτες αλλά και την ποιότητα της Δημοκρατίας. Ο εκμαυλισμός των ψηφοφόρων είναι ήδη φανερός από τη σταθερότητα της Χρυσής Αυγής στις δημοσκοπήσεις. Η συνεχιζόμενη δυσπραγία δεν υπόσχεται βελτίωση της εικόνας αυτής.
- Η λέξη λαϊκισμός χρησιμοποιείται από τους κυβερνώντες σαν ασπίδα προστασίας!
- Τη ξεστομίζουν κατά κόρον τα τελευταία χρόνια. Θέλοντας, λοιπόν, να μας πείσουν ότι η πολιτική που ασκείται είναι μονόδρομος, καταδικάζουν οτιδήποτε άλλο ως λαϊκίστικο!
- Σε πολλούς θα έχει τύχει να βρεθούν σε μια παρέα όπου τα θέματα που μονοπωλούν τη συζήτηση είναι η φτώχεια και η ανεργία!
- Ε, κάπου εκεί, κατά τη ροή της συζήτησης και ενώ οι τόνοι μπορεί να είναι υψηλοί, θα πεταχτεί ο μικρομεσαίος νοικοκυραίος της παρέας και θα αποκαλέσει λαϊκιστή όποιον βρει μπροστά του, σκεπτόμενος ότι έκανε το κομμάτι του στη παρέα, μιμούμενος τον αστό πολιτικό που τον εκφράζει!
- Αλήθεια, τα κόμματα που συγκυβερνούν σήμερα προεκλογικά δεν επένδυσαν στον λαϊκισμό; Μήπως έκαναν γνωστή τη μετεκλογική τους ατζέντα, που συμπεριλαμβάνει νέους φόρους και περισσότερη ανεργία στους νέους για τους οποίους ενδιαφέρεται τόσο πολύ ο πρωθυπουργός; Δεν είχαν κάνει σημαία τους την ανάπτυξη, την ασφάλεια, τις θέσεις εργασίας (κυρίως για τα νέα τα παιδιά) και την έξοδο από τη κρίση; Δεν εκμεταλλεύτηκαν τον φόβο και την ανάγκη για ελπίδα που είχε ο λαός;
- Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα και του Σημίτη* που κυβερνούσε για δεκαετίες, επενδύοντας στον ακραίο λαϊκισμό, λέγοντας ψέματα στον ελληνικό λαό, τάζοντάς του θέσεις εργασίας στο Δημόσιο και κάνοντας το ρουσφέτι πολιτική επιστήμη τώρα κουνάνε το δάχτυλο προς κάθε κατεύθυνση! (*blogger: κάπου εδώ χωράει και η ...παρουσία του κ. Βενιζέλου, που παριστάνοντας τον ανήξερο μας κουνάει το δάκτυλο και μιλάει για "εθνολαϊκιστές" για να θολώσει ακόμα περισσότερο τα νερά για να αποφύγει δυσάρεστες για τον ίδιο ερωτήσεις. Βαγγέλη πόσο περήφανος είσαι για το PSI; Πήγαινε στο 36ο λεπτό σχετικά με τη σχέση PSI και συντάξεων
blogger:
Κάποιοι ντόποιοι "εγκέφαλοι" έχουν εμπλουτίσει τη λέξη "λαϊκιστές" μιλώντας για "εθνικοολαϊκιστές" - πρέπει να ρωτήσουμε τον διανοούμενο ...Πιπίνη και τον γνωστό γλωσσοπλάστη - ποιητή, τιτανοτεράστιο διανοητή τον μέγιστο αναμορφωτή Βενιζέλο (τον μικρό)
Σχόλια