Οι Ηνωμένες Πολιτείες, όταν άρχισε η Τρίτη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο τη Θάλασσας, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, αποφάσισαν να ασχοληθούν με την δημιουργία του νέου Συντάγματος των Θαλασσών και των Ωκεανών αφού το νερό καλύπτει το 71% του πλανήτη Γη. Έτσι άρχισαν να μελετούν όχι μόνο τις επιπτώσεις για την Αμερική αλλά και για άλλα παράκτια κράτη. Έτσι, το 1974 η CIA εκπόνησε μελέτες για την τότε Σοβιετική Ένωση, την Μεγάλη Βρετανία, την Ρουμανία, την Αργεντινή, την Κίνα, την Ταϊλάνδη, και την Ελλάδα. Δεν έπεσε στην αντίληψή μου κάποια μελέτη για την Τουρκία ή την Κύπρο.
Η απόρρητη μελέτη για την Ελλάδα συντάχθηκε τον Απρίλιο του 1974, έφερε τον τίτλο «Law of the Sea Country Study – Greece” και αποχαρακτηρίστηκε το 2001. Η έκθεση ασχολείται με τις γενικές θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης (περίοδος χούντας), που αφορούσαν το Καθεστώς των Νήσων, τα Όρια της Αιγιαλίτιδας Ζώνης, τα Στενά Διεθνούς Ναυσιπλοΐας, το Αρχιπέλαγος, και την υφαλοκρηπίδα. Δεν υπάρχει καμία αναφορά στην ΑΟΖ , γιατί το θέμα αυτό δεν είχε ακόμα συζητηθεί στη Διάσκεψη. Η έκθεση, στην αρχή, ασχολείται με γενικά θέματα αναφέροντας ότι δεν υπάρχει καμία περιοχή της Ελλάδας που να απέχει περισσότερα από 50 μίλια από την θάλασσα. Η τοπογραφία του βυθού του Ιονίου Πελάγους είναι πιο βαθιά αλλά και πιο κανονική από του Αιγαίου Πελάγους. Το βάθος σε απόσταση 6 ν.μ. από την ακτή δεν ξεπερνά τα 360 μέτρα. Η βόρεια πλευρά του Ιονίου έχει βάθος από 720 μέχρι 1260 μέτρα, ενώ η νοτιοδυτική πλευρά φτάνει, σε ορισμένα σημεία, σε βάθος 3,600 μέτρων. Το Αιγαίο Πέλαγος έχει έναν ακανόνιστο βυθό στα περισσότερα σημεία γύρω στα 180 μέτρα. Διαθέτει τρεις μεγάλες λεκάνες, την περιοχή βόρεια της Κρήτης με βάθος 1,800 μέτρα, την περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου και την περιοχή ανάμεσα στην Τήνο και την Σάμο που φτάνει σε βάθος 3,600 μέτρων. Ακολουθεί μια αναφορά στους ορυκτούς πόρους επισημαινοντας ότι από το 1968 δόθηκαν άδειες για έρευνες σε μια δωδεκάδα εταιριών και η πρώτη ανακάλυψη έγινε έξω από την Θάσο με τις τότε εκτιμήσεις για αποθέματα πετρελαίου 2,5 εκατ. τόνων και φυσικού αερίου 50 εκατ. κυβικών ποδιών. Για την αλιεία αναφέρουν ότι οι Ελληνες δεν έχουν δείξει την κατάλληλη φροντίδα και εισάγουν το ένα τέταρτο της ζήτησης από εισαγωγές. Η υπερεκμετάλλευση έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στον κλάδο και η πτώση της παραγωγής έχει αναγκάσει τους Έλληνες αλιείς να στραφούν για αλιεύματα στον κεντρικό και βόρειο Ατλαντικό. Η Ελλάδα δεν δείχνει κανένα ενδιαφέρον για άλλα μεταλλεύματα, που μπορεί να υπάρχουν στους βυθούς των θαλασσών της αλλά δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για την προστασία των εναλίων αρχαιολογικών θησαυρών της.
Αναφερόμενοι στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό οι αναλυτές της CIA είχαν την γνώμη ότι διέθετε τον μικρότερο στόλο από όλα τα κράτη του ΝΑΤΟ και ήταν προσανατολισμένο στην προστασία της ηπειρωτικής χώρας. Κάνουν, επίσης, μνεία στα αμερικανικά αντιτορπιλικά, που είχαν χρησιμοποιηθεί στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και τότε είχαν δοθεί στην Ελλάδα με αποτέλεσμα το ελληνικό ναυτικό να διαθέτει καλύτερες δυνατότητες για να υπερασπιστεί τις ακτές και καλύτερη επιμελητεία υποστήριξης για την μεταφορά στρατευμάτων ανάμεσα στην ηπειρωτική χώρα και στα νησιά. Το Πολεμικό Ναυτικό της Ελλάδας είχε αναπτύξει μια καλή συνεργασία με το ιταλικό ναυτικό αλλά σχεδόν μηδενική συνεργασία με το τουρκικό ναυτικό, που θεωρείται μια δυνητική εχθρική δύναμη. Για την πολιτική που σκεφτόταν να ακολουθήσει η ελληνική κυβέρνηση, σχετικά με τις συζητήσεις που διεξάγονταν στον ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, οι αναλυτές της CIA πίστευαν ότι οι δικτάτορες στην Αθήνα δεν είχαν τα προσόντα να ασχοληθουν με θεματα διεθνούς δικαιου. Στην έκθεση αυτή εκθειάζουν μόνο τον Νομικό Σύμβουλο του Υπουργείου Εξωτερικών κ. Γεώργιο Ζωτιάδη. Βέβαια, ο Ζωτιάδης, τον Απρίλιο του 1973, ήταν της γνώμης ότι η Ελλάδα δεν έπρεπε να υποστηρίξει την δημιουργία ενός συστήματος, στο οποίο τα χωρικά ύδατα θα είχαν το ίδιο μήκος σε όλη την έκταση των ακτών και ιδιαίτερα των ακτών των νήσων. Επρόκειτο για τραγικό λάθος που, αργότερα, διόρθωσε η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Στην Έκθεση οι Αμερικανοί αναφέρουν ότι ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της χούντας του Ιωαννίδη, Σπυρίδων Τετενές είχε προτείνει την ιδέα συνεκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων του Αιγαίου με την Τουρκία πέραν των 12 ν.μ. (Εδώ πρέπει να απολογηθώ στους Αμερικανούς διότι πάντα ανέφερα ότι οι πρώτοι διδάξαντες την ιδέα της συνεκμετάλλευσης ήταν οι ΗΠΑ).
Καστελόριζο
Τέλος, μια άλλη έκθεση της CIA, τον Αύγουστο του 1964 με τίτλο: CASTELLORIZO (KASTELLORIZON) ISLAND (Turkish-Meis; Italian-Castelrosso; French-Chateau-Rouge) δεν αμφισβητεί καθόλου την ελληνικότητα του νησιού επισημαίνοντας ότι κατοικείται από Έλληνες για εκατοντάδες χρόνια και ότι παραχωρήθηκε στην Ελλάδα από την Ιταλία το 1947. Αναφέρει, επίσης, ότι αποτελεί ένα σύμπλεγμα νήσων με τον Άγιο Γεώργιο, το Μαράθι, την Υψηλή (Στρογγυλό) και τα βράχια Βουτζάκι). Το Καστελόριζο απέχει 1,25 ν.μ. από τις τουρκικές ακτές, 72 ν.μ. από την Ρόδο και 150 ν.μ. από την Κύπρο. Οι νησίδες ανάμεσα στην Στρογγύλη και τις τουρκικές ακτές ανήκουν στην Τουρκία. Στη συνέχεια, η έκθεση περιγραφει την ιστορία του νησιού, τον πληθυσμό, την οικονομία του, τις τηλεπικοινωνίες, τα μεταφορικά μέσα και καταλήγει με αυτόν τον απίστευτο επίλογο: «Μια παράδοση του Καστελόριζου στην Τουρκία από την Ελλάδα δεν μπορεί να θεωρηθεί γενναιόδωρη. Το νησί είναι γενικά άγονο, δεν έχει καμία γεωργική ή βιομηχανική μονάδα και υποστηρίζει έναν φθίνοντα πληθυσμό. Προσφέρει μόνο ένα προστατευμένο μικρό λιμάνι αλλά δεν είναι εξοπλισμένο με ναυτικές επιδιορθώσεις, αποθήκες ή διευκολύνσεις ανεφοδιασμού. Το Καστελόριζο δεν είναι κατάλληλο για την δημιουργία αεροδρομίου».
Ο Ρεξ Τίλλερσον και η επερχόμενη βαθιά ελληνοτουρκική ρήξη
Ξαφνικά τα σύννεφα στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος έχουν ένα βαθύ μαύρο χρώμα. Ο σουλτάνος Ταγίπ Ερντογάν αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι η καρέκλα του έχει αρχίσει να τρίζει επικίνδυνα και προετοιμάζεται να παίξει το τελευταίο του χαρτί για την επιβίωσή του. Γι’ αυτό παίζει με την φωτιά παριστάνοντας τον φίλο του Πούτιν και θέλει να προμηθευτεί τα πιο σύγχρονα ρωσικά αντιαεροπορικά S-400, χωρίς να υπολογίζει τις αμερικανικές αντιδράσεις. Κανείς δεν γνωρίζει στην Ουάσιγκτον τι σκέπτεται, εάν σκέπτεται, ο Ντόναλντ Τραμπ για τον Τούρκο Σουλτάνο, μια και όλοι γνωρίζουν ότι αντιπαθεί ιδιαίτερα τους ισλαμιστές. Έτσι η μοναδική διέξοδος για τον ΅Ερντογάν δεν είναι τίποτε άλλο από το να παγιδεύσει τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις σε μια κίνηση που θα έχει σαν αποτέλεσμα ακόμα και μια σύντομη σύγκρουση. Οι Αμερικανοί γνωρίζουν ότι οι Τούρκοι θέλουν θάλασσα και όχι νησιά, αλλά για να αποκτήσουν θάλασσα πρέπει να έχουν νησιά. Για αυτό το λόγο εποφθαλμιούν το Καστελόριζο και δυο νησιά στο βόρειο Αιγαίο. Βάσει του UNCLOS το ποσοστό που δικαιούται η Τουρκία σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα είναι 7,5% της συνολικής έκτασης του Αιγαίου, όπως δείχνει ο παρακάτω χάρτης.
ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΑΟΖ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Πηγή: Θεόδωρος Καρυώτης «Η ΑΟΖ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ», Αθήνα, Εκδόσεις Λιβάνη, 2014, σελ. 62 Πηγή: Θεόδωρος Καρυώτης «Η ΑΟΖ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ», Αυτό τον εφιαλτικό χάρτη βλέπει ο Ταγίπ Ερντογάν και αντιλαμβάνεται ότι δεν τον συμφέρει να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και προτιμά να μας παγιδεύσει. Όπως, πρόσφατα, έγραψε ο Μιχάλης Ιγνατίου: «Είναι, λοιπόν, πιθανή μία ελληνοτουρκική σύγκρουση; Η απάντηση αβίαστα είναι θετική καταφατική, και όπως πάντα δεν είναι η Ελλάδα αυτή που θα την προκαλέσει. Η Τουρκία του ευρισκόμενου σε εξαιρετικά δύσκολη θέση Ταγίπ Ερντογάν, είναι απρόβλεπτη όπως και ο ηγέτης της. Δεν μπορούμε να εφησυχάζουμε ούτε να αντιδρούμε εντελώς σπασμωδικά στις προκλήσεις της Τουρκίας. Αντιθέτως, πρέπει επειγόντως να λάβουμε τα μέτρα μας.» Έτσι, δεν επιτρέπεται πλέον καμία άλλη καθυστέρηση. Πρέπει ο Νίκος Κοτζιάς να επισκεφθεί την Ουάσιγκτον και να συναντήσει τον Ρεξ Τίλλερσον. Ο Έλληνας ΥΠΕΞ κάνει πολλά και δικαιολογημένα ταξίδια τους τελευταίους μήνες, αλλά έπρεπε ήδη να έχει έρθει στην Ουάσιγκτον για να συζητήσει με τον νέο Αμερικανό ομόλογό του. Ο Ρεξ Τίλλερσον είναι ο πιο ικανός υπουργός του Ντόναλντ Τραμπ και ίσως ο μοναδικός από τη νέα κυβέρνηση που γνωρίζει τα θέματα του Δίκαιου της Θάλασσας. Ως Πρόεδρος της EXXONMOBIL υπήρξε άριστος γνώστης της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας μια και η εταιρία του είχε αλωνίσει δεκάδες θαλάσσιες περιοχές για να εντοπίσει υδρογονάνθρακες. Η τελευταία ενέργειά του, ως Πρόεδρος της εταιρίας του ήταν να διεκδικήσει η EXXONMOBIL το οικόπεδο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ. Το τελευταίο που θα ήθελε η νέα κυβέρνηση Τραμπ θα ήταν ένα πολύ θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο.
- Ήδη έχουμε τα πρώτα δείγματα γραφής ότι οι Αμερικανοί που κυβερνούν σήμερα τις ΗΠΑ δεν συμπαθούν και μάλλον αντιπαθούν την σημερινή ελληνική κυβέρνηση.
- Πρέπει, επιτέλους, να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με τα γνωμικά του Τσακαλώτου και να ασχοληθούμε, στα σοβαρά, με την κυβέρνηση Τραμπ. Όπως είπε κάποτε ο πρόεδρος Ρούσβελτ, «we have nothing to fear but fear itself».
Σχόλια