Τη "συστημική φύση" των προβλημάτων
του ευρώ, τονίζει σε συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα "Λα Στάμπα", ο
νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς, με ιδιαίτερη αναφορά στην
περίπτωση της Ελλάδας.
Ειδικότερα, ερωτηθείς σχετικά με την έλλειψη αναγκαίων αναπροσαρμογών του Ευρώ για να μπορέσει να ξεπερασθεί η κρίση και, ιδιαίτερα, για τις περιπτώσεις της Ιταλίας και της Ελλάδας, ο κ. Στίγκλιτς υπογραμμίζει: "Είναι κάτι που αποδείχθηκε πως ήταν πολύ σοβαρό εμπόδιο.
Για την Ελλάδα, βεβαίως, ήταν καταστροφικό, αλλά πρέπει να τονίσουμε και κάτι άλλο. Αν είχε αντιμετωπίσει προβλήματα μόνον μια χώρα, το θέμα θα ήταν περιορισμένο: εντάξει, η Ελλάδα δεν στάθηκε ικανή να κάνει καλή διαχείριση, και τώρα πληρώνει τις συνέπειες.
Το πρόβλημα, όμως, άγγιξε και την Ισπανία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Κύπρο, την Ιταλία και την Γαλλία. Όλοι αντιμετώπισαν δυσκολίες, κάποιοι επιχειρηματικής φύσης, και άλλοι όχι. Και η Βόρεια Ευρώπη. Κατά συνέπεια, πρέπει να αναγνωρίσει, κανείς, ότι πρόκειται για συστημικό πρόβλημα".
Κατά τον επιφανή οικονομολόγο "το ευρώ μπορεί ακόμη να αναμορφωθεί, αλλά το πραγματικό ερώτημα είναι: "θα συμβεί κάτι τέτοιο;". Σε σχέση με τη στρατηγική της λιτότητας, υπογραμμίζει, ότι "από οικονομικής άποψης ήταν λανθασμένη γραμμή, διότι σε συνθήκες κρίσης, όπως εκείνες που αντιμετώπισε η Ευρώπη, θα χρειαζόταν το ακριβώς αντίθετο. Έπρεπε να προσφέρει κανείς, νέα ερεθίσματα και κίνητρα στην οικονομία, αντί να της προκαλέσει ασφυξία".
Πηγή
«Η δική μου ταπεινή συνεισφορά στα λεξικά», μου έλεγε γελώντας μερικούς μήνες αργότερα, «είναι ότι ανάμεσα στο Grexit και το Brexit επινόησα και το Lexit, δηλαδή την έξοδο από την Ε.Ε. που θα γίνει με πρωτοβουλία της Αριστεράς». Στα κείμενά του ο Τζόουνς εξηγούσε τότε ότι η Ε.Ε. αποτελεί έναν μηχανισμό επιβολής ακραίων νεοφιλελεύθερων πολιτικών που φτάνει στο σημείο να απομακρύνει από την εξουσία δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις οι οποίες αντιδρούν στα σχέδιά της.
Το πρόβλημα είναι ότι από την ημέρα που επινόησε το Lexit μέχρι την ημέρα που συναντηθήκαμε στο Λονδίνο για να μας παραχωρήσει μια συνέντευξη για το ντοκιμαντέρ «This is not a coup», ο Τζόουνς είχε πραγματοποιήσει στροφή 180 μοιρών. Ως σύμβουλος πλέον του ηγέτη των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, έδινε τη μάχη για την παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε.
Ο λόγος του ήταν ελαφρώς απολογητικός (ή τουλάχιστον αυτή την εντύπωση μου άφησε), αλλά η συζήτηση μαζί του ξεδίπλωνε μπροστά στα μάτια μας την πορεία των σχέσεων της βρετανικής Αριστεράς με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα.
«Θυμάμαι τους γονείς μου», μου είπε, «να διαδηλώνουν τη δεκαετία του
'70 για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Το επιχείρημά τους ήταν
ότι η ΕΟΚ δεν θα επέτρεπε σε μια σοσιαλιστική κυβέρνηση να εφαρμόσει την
πολιτική της». Σήμερα αναγνωρίζει ότι οι γονείς του είχαν απόλυτο
δίκιο.
«Από τη δεκαετία του '80 όμως», σπεύδει να συμπληρώσει, «σημειώθηκε μια αλλαγή που οφείλεται στην κυριαρχία του θατσερισμού και στον πεσιμισμό που επικράτησε στην Αριστερά. Πολλοί έβλεπαν να χάνουν τα κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα που είχαν κερδίσει με τόσους αγώνες και πίστευαν ότι ο μόνος δρόμος να τα προστατεύσουν περνούσε από τις Βρυξέλλες».
Το παράδοξο ήταν ότι η θατσερική Δεξιά, που αρχικά είχε στηρίξει την ένταξη της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ακολουθούσε την αντίθετη πορεία. Η αποτυχία της Θάτσερ να επιβάλει το poll tax (το χαράτσι που πυροδότησε εξέγερση στο Λονδίνο το 1990 και οδήγησε στην απομάκρυνσή της από την πρωθυπουργία) προκάλεσε σχίσμα στους συντηρητικούς.
«Οι θατσερικοί», μου εξηγεί ο Οουεν Τζόουνς, «προσχώρησαν στον ευρωσκεπτικισμό και πιθανότατα το ίδιο έκανε και η ίδια Θάτσερ – αν και η γεροντική άνοια από την οποία έπασχε δεν μας επιτρέπει να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα για τις θέσεις της».
Η Βρετανία λοιπόν βρέθηκε στην παρανοϊκή κατάσταση να έχει μια (αυτοαποκαλούμενη;) Αριστερά, η οποία καταδικάζει τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα της Ε.Ε., αλλά ζητά την παραμονή της χώρας σε αυτήν, ενώ παράλληλα ένα μεγάλο τμήμα της νεοφιλελεύθερης αλλά και της εθνικιστικής Δεξιάς επιδιώκει την άμεση απαγκίστρωση από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς.
«Η άποψή μου», διευκρινίζει ο συνομιλητής μου, «είναι ότι δεν υπάρχει οργανωμένη εκστρατεία της Αριστεράς για την αποχώρηση της χώρας από την Ε.Ε. Η σχετική καμπάνια ελέγχεται απόλυτα από τη Δεξιά και μια ψήφος υπέρ της αποχώρησης θα εκληφθεί ως στήριξη στις ξενοφοβικές θέσεις απέναντι στη μετανάστευση».
Η παρατήρηση του Τζόουνς είναι μερικώς μόνο ορθή. Το τελευταίο διάστημα η έννοια του Lexit απέκτησε σάρκα και οστά, καθώς δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, συνδικάτα, προσωπικότητες όπως ο Ταρίκ Αλί, αλλά και ένα μειοψηφικό τμήμα των Εργατικών μπαίνουν δυναμικά στη μάχη για την αποχώρηση από την Ε.Ε.
Ακόμη όμως και αν δεν υπήρχαν αυτοί, η παραδοχή των Εργατικών ότι στηρίζουν την παραμονή στην Ε.Ε., όχι λόγω αρχών αλλά γιατί το στρατόπεδο του Brexit κυριαρχείται από την ξενοφοβική Δεξιά, δεν αποτελεί απόδειξη μιας ακόμη πολιτικής και ιδεολογικής ήττας;
Χωρίς να χάσουν ούτε λεπτό, οι πολιτικοί αντίπαλοι του Κόρμπιν εντόπισαν τη λογική ανωμαλία: «Η Ε.Ε. αποτελεί μια δημοκρατική εκτροπή και γι' αυτό τη λατρεύει ο Κόρμπιν», έγραφε ο κοινοβουλευτικός συντάκτης του «Independent». Και όταν έχεις εξωθήσει στα άκρα τα όρια της λογικής και της ιδεολογίας σου, είναι δύσκολο να απαντήσεις σε ένα τέτοιο επιχείρημα.
Το φαινομενικά παράδοξο της ιστορίας είναι ότι ο Οουεν Τζόουνς, μιλώντας για την Ελλάδα, εξακολουθεί να πιστεύει ότι πρέπει να εγκαταλείψει το συντομότερο δυνατό την ευρωζώνη και να προχωρήσει σε στάση πληρωμών απέναντι στους πιστωτές της.
«Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται στην καταστροφική φυλακή του ευρώ και πρέπει να διαφύγει», μου είπε, συμπληρώνοντας ότι, παρά τις βραχυπρόθεσμες δυσκολίες του Grexit, έχει αποδειχθεί ότι οι χώρες που σταμάτησαν να πληρώνουν τα χρέη τους κατάφεραν να οικοδομήσουν και πάλι την οικονομία τους σε νέα βάση.
Είναι ίσως και αυτό ένα χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής «Αριστεράς» – να χειροκροτά τις μάχες που δίνουν άλλοι λαοί για πράγματα που η ίδια δεν τολμά να κάνει στον τόπο της.
► Διαβάστε
Σκοτώνουν την Ελλάδα... (εκδόσεις Τόπος)
Ενα από τα λαμπρότερα πνεύματα της Γαλλίας αναλύει το νέο τοπίο της Ε.Ε. σε σχέση με την Ελλάδα και αποδομεί την ιδέα ότι «μια άλλη ευρωζώνη είναι εφικτή». Το αναμένουμε με αγωνία να κυκλοφορήσει στα ελληνικά στα τέλη Μαΐου.
Πηγη
Ειδικότερα, ερωτηθείς σχετικά με την έλλειψη αναγκαίων αναπροσαρμογών του Ευρώ για να μπορέσει να ξεπερασθεί η κρίση και, ιδιαίτερα, για τις περιπτώσεις της Ιταλίας και της Ελλάδας, ο κ. Στίγκλιτς υπογραμμίζει: "Είναι κάτι που αποδείχθηκε πως ήταν πολύ σοβαρό εμπόδιο.
Για την Ελλάδα, βεβαίως, ήταν καταστροφικό, αλλά πρέπει να τονίσουμε και κάτι άλλο. Αν είχε αντιμετωπίσει προβλήματα μόνον μια χώρα, το θέμα θα ήταν περιορισμένο: εντάξει, η Ελλάδα δεν στάθηκε ικανή να κάνει καλή διαχείριση, και τώρα πληρώνει τις συνέπειες.
Το πρόβλημα, όμως, άγγιξε και την Ισπανία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Κύπρο, την Ιταλία και την Γαλλία. Όλοι αντιμετώπισαν δυσκολίες, κάποιοι επιχειρηματικής φύσης, και άλλοι όχι. Και η Βόρεια Ευρώπη. Κατά συνέπεια, πρέπει να αναγνωρίσει, κανείς, ότι πρόκειται για συστημικό πρόβλημα".
Κατά τον επιφανή οικονομολόγο "το ευρώ μπορεί ακόμη να αναμορφωθεί, αλλά το πραγματικό ερώτημα είναι: "θα συμβεί κάτι τέτοιο;". Σε σχέση με τη στρατηγική της λιτότητας, υπογραμμίζει, ότι "από οικονομικής άποψης ήταν λανθασμένη γραμμή, διότι σε συνθήκες κρίσης, όπως εκείνες που αντιμετώπισε η Ευρώπη, θα χρειαζόταν το ακριβώς αντίθετο. Έπρεπε να προσφέρει κανείς, νέα ερεθίσματα και κίνητρα στην οικονομία, αντί να της προκαλέσει ασφυξία".
Πηγή
Lexit ή Brexit;
Ο άνθρωπος που επινόησε τον όρο Lexit, για μια αριστερή έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση (αλλά μετά το ξέχασε), μιλά για τις ιστορικές σχέσεις της βρετανικής Αριστεράς με την Ε.Ε., ενώ προτείνει στην Ελλάδα να εγκαταλείψει την ευρωζώνη.Η Ε.Ε. αποτελεί έναν ανεξέλεγκτο γραφειοκρατικό μηχανισμό που στερεί την εξουσία από τα εθνικά κοινοβούλια
Τζέρεμι Κόρμπιν - μέσα της δεκαετίας του '90
Στις 14 Ιουλίου του 2015, καθώς η Ελλάδα έγλειφε ακόμη τις ανοιχτές
πληγές της από τη «διαπραγμάτευση» με τους Ευρωπαίους εταίρους, ο Οουεν
Τζόουνς, αρθρογράφος της εφημερίδας «Guardian», ανέβασε στο ίντερνετ ένα
σύντομο βίντεο με τις απόψεις του για την παραμονή της Βρετανίας στην
Ε.Ε.«Η δική μου ταπεινή συνεισφορά στα λεξικά», μου έλεγε γελώντας μερικούς μήνες αργότερα, «είναι ότι ανάμεσα στο Grexit και το Brexit επινόησα και το Lexit, δηλαδή την έξοδο από την Ε.Ε. που θα γίνει με πρωτοβουλία της Αριστεράς». Στα κείμενά του ο Τζόουνς εξηγούσε τότε ότι η Ε.Ε. αποτελεί έναν μηχανισμό επιβολής ακραίων νεοφιλελεύθερων πολιτικών που φτάνει στο σημείο να απομακρύνει από την εξουσία δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις οι οποίες αντιδρούν στα σχέδιά της.
Το πρόβλημα είναι ότι από την ημέρα που επινόησε το Lexit μέχρι την ημέρα που συναντηθήκαμε στο Λονδίνο για να μας παραχωρήσει μια συνέντευξη για το ντοκιμαντέρ «This is not a coup», ο Τζόουνς είχε πραγματοποιήσει στροφή 180 μοιρών. Ως σύμβουλος πλέον του ηγέτη των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, έδινε τη μάχη για την παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε.
Ο λόγος του ήταν ελαφρώς απολογητικός (ή τουλάχιστον αυτή την εντύπωση μου άφησε), αλλά η συζήτηση μαζί του ξεδίπλωνε μπροστά στα μάτια μας την πορεία των σχέσεων της βρετανικής Αριστεράς με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα.
«Από τη δεκαετία του '80 όμως», σπεύδει να συμπληρώσει, «σημειώθηκε μια αλλαγή που οφείλεται στην κυριαρχία του θατσερισμού και στον πεσιμισμό που επικράτησε στην Αριστερά. Πολλοί έβλεπαν να χάνουν τα κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα που είχαν κερδίσει με τόσους αγώνες και πίστευαν ότι ο μόνος δρόμος να τα προστατεύσουν περνούσε από τις Βρυξέλλες».
Το παράδοξο ήταν ότι η θατσερική Δεξιά, που αρχικά είχε στηρίξει την ένταξη της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ακολουθούσε την αντίθετη πορεία. Η αποτυχία της Θάτσερ να επιβάλει το poll tax (το χαράτσι που πυροδότησε εξέγερση στο Λονδίνο το 1990 και οδήγησε στην απομάκρυνσή της από την πρωθυπουργία) προκάλεσε σχίσμα στους συντηρητικούς.
«Οι θατσερικοί», μου εξηγεί ο Οουεν Τζόουνς, «προσχώρησαν στον ευρωσκεπτικισμό και πιθανότατα το ίδιο έκανε και η ίδια Θάτσερ – αν και η γεροντική άνοια από την οποία έπασχε δεν μας επιτρέπει να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα για τις θέσεις της».
Η Βρετανία λοιπόν βρέθηκε στην παρανοϊκή κατάσταση να έχει μια (αυτοαποκαλούμενη;) Αριστερά, η οποία καταδικάζει τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα της Ε.Ε., αλλά ζητά την παραμονή της χώρας σε αυτήν, ενώ παράλληλα ένα μεγάλο τμήμα της νεοφιλελεύθερης αλλά και της εθνικιστικής Δεξιάς επιδιώκει την άμεση απαγκίστρωση από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς.
«Η άποψή μου», διευκρινίζει ο συνομιλητής μου, «είναι ότι δεν υπάρχει οργανωμένη εκστρατεία της Αριστεράς για την αποχώρηση της χώρας από την Ε.Ε. Η σχετική καμπάνια ελέγχεται απόλυτα από τη Δεξιά και μια ψήφος υπέρ της αποχώρησης θα εκληφθεί ως στήριξη στις ξενοφοβικές θέσεις απέναντι στη μετανάστευση».
Η παρατήρηση του Τζόουνς είναι μερικώς μόνο ορθή. Το τελευταίο διάστημα η έννοια του Lexit απέκτησε σάρκα και οστά, καθώς δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, συνδικάτα, προσωπικότητες όπως ο Ταρίκ Αλί, αλλά και ένα μειοψηφικό τμήμα των Εργατικών μπαίνουν δυναμικά στη μάχη για την αποχώρηση από την Ε.Ε.
Ακόμη όμως και αν δεν υπήρχαν αυτοί, η παραδοχή των Εργατικών ότι στηρίζουν την παραμονή στην Ε.Ε., όχι λόγω αρχών αλλά γιατί το στρατόπεδο του Brexit κυριαρχείται από την ξενοφοβική Δεξιά, δεν αποτελεί απόδειξη μιας ακόμη πολιτικής και ιδεολογικής ήττας;
Χωρίς να χάσουν ούτε λεπτό, οι πολιτικοί αντίπαλοι του Κόρμπιν εντόπισαν τη λογική ανωμαλία: «Η Ε.Ε. αποτελεί μια δημοκρατική εκτροπή και γι' αυτό τη λατρεύει ο Κόρμπιν», έγραφε ο κοινοβουλευτικός συντάκτης του «Independent». Και όταν έχεις εξωθήσει στα άκρα τα όρια της λογικής και της ιδεολογίας σου, είναι δύσκολο να απαντήσεις σε ένα τέτοιο επιχείρημα.
Το φαινομενικά παράδοξο της ιστορίας είναι ότι ο Οουεν Τζόουνς, μιλώντας για την Ελλάδα, εξακολουθεί να πιστεύει ότι πρέπει να εγκαταλείψει το συντομότερο δυνατό την ευρωζώνη και να προχωρήσει σε στάση πληρωμών απέναντι στους πιστωτές της.
«Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται στην καταστροφική φυλακή του ευρώ και πρέπει να διαφύγει», μου είπε, συμπληρώνοντας ότι, παρά τις βραχυπρόθεσμες δυσκολίες του Grexit, έχει αποδειχθεί ότι οι χώρες που σταμάτησαν να πληρώνουν τα χρέη τους κατάφεραν να οικοδομήσουν και πάλι την οικονομία τους σε νέα βάση.
Είναι ίσως και αυτό ένα χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής «Αριστεράς» – να χειροκροτά τις μάχες που δίνουν άλλοι λαοί για πράγματα που η ίδια δεν τολμά να κάνει στον τόπο της.
► Διαβάστε
Σκοτώνουν την Ελλάδα... (εκδόσεις Τόπος)
Ενα από τα λαμπρότερα πνεύματα της Γαλλίας αναλύει το νέο τοπίο της Ε.Ε. σε σχέση με την Ελλάδα και αποδομεί την ιδέα ότι «μια άλλη ευρωζώνη είναι εφικτή». Το αναμένουμε με αγωνία να κυκλοφορήσει στα ελληνικά στα τέλη Μαΐου.
Πηγη
Σχόλια