Ενεργός γήρανση...

Αν η πλειοψηφία των συμπολιτών μας παραξενεύεται με την απροσχημάτιστη κυβερνητική επίθεση κατά του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας, προσωπικώς παραξενεύομαι με όσους... παραξενεύονται. Με δεδομένο ότι η κυβέρνηση, όσο κι αν επιμένει να αυτοαποκαλείται "αριστερά", δεν είναι παρά υπηρέτης του κεφαλαίου που φροντίζει να εξασφαλίσει και να αβγατίσει τα κέρδη των αφεντικών της, μου φαίνονται απολύτως λογικές οι επιδιώξεις της για δουλειά μέχρι τα βαθειά γεράματα, για οριστική απαλλαγή τής εργοδοσίας από κάθε είδους ασφαλιστικές εισφορές, για φόρτωμα όλων των ασφαλιστικών βαρών στους ώμους των εργαζομένων και για στήριξη των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών, οι οποίες περιμένουν πώς και πώς να συλήσουν το κουφάρι τού ασφαλιστικού μας συστήματος. Προς τί, λοιπόν, η έκπληξη;


"Λάθος ουρά, κύριε Πάτερσον. Εδώ είναι για συντάξεις. Εσείς είσαστε μόλις 83 ετών."

Η Ευρωπαϊκή ¨Ενωση δουλεύει εδώ και χρόνια για την προώθηση της "ενεργού γήρανσης (active ageing)", την οποία επεξεργάζεται από το 1982. Τον ορισμό της "ενεργού γήρανσης" έδωσε με αποκαλυπτικό τρόπο ο πρώην επίτροπος απασχόλησης, κοινωνικών υποθέσεων και κοινωνικής ένταξης Λάσζλο Άντορ: "Για την αντιμετώπιση των προκλήσεων ενός διαρκώς αυξανόμενου ποσοστού ηλικιωμένων ανθρώπων στις κοινωνίες μας, η απάντηση είναι μία: ενεργός γήρανση. Να ενθαρρύνονται, δηλαδή, τα μεγάλα σε ηλικία άτομα να παραμένουν δραστήρια με το να καθυστερούν περισσότερο να συνταξιοδοτηθούν, με το να εμπλέκονται σε εθελοντική εργασία μετά τη συνταξιοδότηση και με το να είναι σε θέση να ζουν με υγεία και αυτονομία" ("Ενεργός γήρανση και αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών", έκδοση Ε.Ε., 2012, σελίδα 8) .

Στις αρχές του 2000 δόθηκε μεγαλύτερη ώθηση στην υλοποίηση αυτού του σχεδίου. Το 2012 ήταν το ευρωπαϊκό έτος ενεργού γήρανσης. Τον περασμένο Μάρτιο πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες η "ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής καινοτομίας για την ενεργό και υγιή γήρανση", αναδεικνύοντας την επιμονή της Ε.Ε. στην υλοποίηση αυτής της στρατηγικής. Όμως, τα προπαγανδιστικά συνθήματα και οι διαφημιστικές καταχωρίσεις, με τα οποία συνοδεύεται η όλη καμπάνια, δεν πείθουν. Πώς να πειστείς ότι η Ε.Ε. νοιάζεται για την υγεία των ηλικιωμένων, όταν η άθλια κατάσταση των υποδομών υγείας και και η διάλυση των παροχών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης αποδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο;

Η Ε.Ε. επιχειρεί να τεκμηριώσει τις αντιασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις της επικαλούμενη -εκτός από τις κατά παραγγελία αναλογιστικές μελέτες που καταλήγουν στο συμπέρασμα για λήψη βάρβαρων αντιασφαλιστικών νόμων- και το δημογραφικό πρόβλημα. Παρουσιάζεται να χύνει κροκοδείλια δάκρυα επειδή "τα τελευταία πενήντα χρόνια, το προσδόκιμο ζωής στην Ε.Ε. έχει αυξηθεί οκτώ χρόνια ενώ οι δημογραφικές προβλέψεις κάνουν λόγο για μια περαιτέρω αύξηση πέντε ετών μέχρι το 2050. Σε συνδυασμό με τα μειωμένα ποσοστά γεννητικότητας, που επικρατούν από το 1970, αναμένεται ότι το φαινόμενο της δημογραφικής γήρανσης θα παγιώνεται ακόμη περισσότερο στις επόμενες δεκαετίες" ("Ενεργός γήρανση: βελτίωση των ευκαιριών").

Ποιά είναι η αλήθεια; Η υπογεννητικότητα είναι, μεταξύ άλλων, αποτέλεσμα της ίδιας της αντεργατικής επίθεσης του κεφαλαίου, της Ε.Ε. και των κυβερνήσεών της, που, με διάφορους τρόπους χτυπούν το δικαίωμα στη μητρότητα. Είναι, επίσης, απότοκο της εργοδοτικής τρομοκρατίας η οποία αναγκάζει, υπό την απειλή της απόλυσης, τις γυναίκες να μην κάνουν παιδιά όσο δουλεύουν ενώ η άθλια οικονομική κατάσταση των λαϊκών οικογενειών και των νέων ζευγαριών μετατρέπει σε πανάκριβη υπόθεση (σχεδόν άπιαστο όνειρο) την απόκτηση ενός και μόνο παιδιού.

Με την υποκριτική, λοιπόν, επίκληση του δημογραφικού προβλήματος που είναι και δικό της δημιούργημα, η Ε.Ε. ισχυρίζεται ότι "στους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζόμενους (...) οι θέσεις εργασίας πρέπει να προσαρμόζονται στην κατάσταση της υγείας τους και τις ανάγκες τους, πρέπει να τους παρέχεται η δυνατότητα να επικαιροποιούν τις δεξιότητές τους και να τους δίδονται ουσιαστικά κίνητρα, ώστε να εργάζονται για μεγαλύτερο διάστημα με την επανεξέταση των συστημάτων φορολογίας και παροχών" ("Πώς να προωθήσουμε την ενεργό γήρανση στην Ευρώπη", έκδοση Ε.Ε., 2011, σελίδα 13) και συμπληρώνει ότι η προσπάθεια πρέπει να έχει ως στόχο "την δημιουργία μιας κουλτούρας ενεργού γήρανσης ως μιας διά βίου διαδικασίας και, κατά συνέπεια, στην διασφάλιση ότι ο ταχέως αυξανόμενος πληθυσμός που αποτελείται από άτομα ηλικίας πλησίον ή άνω των 60 ετών, ο οποίος είναι εν γένει υγιέστερος και διαθέτει καλύτερη μόρφωση από οποιαδήποτε προηγούμενη ηλικιακή ομάδα, έχει κατάλληλες ευκαιρίες για απασχόληση και ενεργό συμμετοχή (...) μεταξύ άλλων μέσω του εθελοντισμού, της διά βίου μάθησης" (ό.π., σελίδα 14).

Γράφημα που δείχνει την αλματώδη αύξηση των εργαζομένων άνω των 55 ετών στις ΗΠΑ.
Σε μια χώρα 320 εκατ. κατοίκων, το 2015 εργάζονταν 33,1 εκατ. άνθρωποι 55+ ετών.
Αν διαβάσουμε "ανάποδα" τα στοιχεία, θα διαπιστώσουμε ότι το μέλλον των νέων γενεών είναι μάλλον ζοφερό.

Είμαστε σαφείς ως εδώ; Ας ανακεφαλαιώσουμε, λοιπόν:

Η Ε.Ε. επιδιώκει να διατηρήσει το έμπειρο εργατικό δυναμικό στην υπηρεσία τού κεφαλαίου "διά βίου". Για να το πετύχει, είναι διατεθειμένη να βρει στους ηλικιωμένους ακόμη και δουλειά κατάλληλη για την κατάσταση της υγείας τους και τις παθήσεις από τις οποίες ενδεχομένως υποφέρουν. Αν και ως κύρια αμοιβή για την δουλειά τους οι ηλικιωμένοι θα έχουν την ικανοποίηση ότι παραμένουν ενεργοί, θα μπορούν να απολαμβάνουν και κάποιο επί πλέον χαρτζηλίκι ή ακόμη και ορισμένες φοροαπαλλαγές. Φυσικά, θα μπορούν να συνεχίσουν να δουλεύουν μόνο και μόνο για να απολαμβάνουν την χαρά είτε της δουλειάς καθ' εαυτήν (εθελοντικά) είτε του να γερνάνε μαθαίνοντας καινούργια πράγματα (διά βίου μάθηση).

Τελειώνω για σήμερα. Όμως, αν σας συγκίνησαν τα όσα διαβάσατε, την Δευτέρα θα σας έχω ακόμη καλύτερο μενού. Θα μιλήσουμε για την "ασημένια οικονομία (silver economy)", η οποία πήρε το όνομά της από το χρώμα των μαλλιών των "ενεργώς γηρασκόντων". Υπομονή ως τότε. Πηγή
===============

... και ασημένια οικονομία

 Λέγαμε τις προάλλες (blogger: στο προηγούμενο άρθρο) για την "ενεργό γήρανση", η οποία σε απλά ελληνικά σημαίνει "δουλειά μέχρι το μνήμα". Όμως, οι βλέψεις τού ευρωπαϊκού κεφαλαίου και των πολιτικών υπηρετών του πάνε αρκετά μακρύτερα. Πόσο μακρύτερα; Η απάντηση έρχεται μέσα από την Στρατηγική Ευρώπη 2020, η οποία επεξεργάζεται και προωθεί την "ασημένια οικονομία" (δηλαδή, την οικονομία που βασίζεται στους ηλικιωμένους με τα ασημένια μαλλιά), ενώ παρόμοια επεξεργασία έχει κάνει και ο άλλος στυλοβάτης τού καπιταλισμού, ο ΟΟΣΑ.

Προβλέψεις για την ανάπτυξη της "ασημένιας οικονομίας" στην Ευρώπη (ποσά σε δισ. ευρώ).
Είναι πολλά τα λεφτά Άρη... [πηγή: capgeris.com]

Κατά την σύνοδο κορυφής που πραγματοποιήθηκε 9-10 Μαρτίου 2015 στις Βρυξέλλες, με θέμα "Καινοτομία για την ενεργό και υγιή γήρανση", ο επίτροπος έρευνας, επιστήμης και καινοτομίας Κάρλος Μοέδας προσδιόρισε τι ακριβώς σημαίνει "ασημένια οικονομία", λέγοντας: "Η ζωή αρχίζει στα 70. Σε κάθε κράτος - μέλος της ΕΕ, το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 65 ετών και άνω αυξάνεται, κάτι που μας φέρνει αντιμέτωπους με μια έτοιμη, αναδυόμενη αγορά για την κοινωνική επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, για την ανάπτυξη φθηνότερης, πιο αποτελεσματικής, εξατομικευμένης προσέγγισης για την υγειονομική περίθαλψη και μια αυξανόμενη βάση πελατών για προσαρμοσμένα αγαθά και υπηρεσίες".

Ας μείνουμε λίγο στην τελευταία φράση τού Μοέδας. Ο επίτροπος βλέπει τους ηλικιωμένους ως "αυξανόμενη βάση πελατών", η οποία δίνει την ευκαιρία στο κεφάλαιο να επενδύσει σε "προσαρμοσμένα αγαθά και υπηρεσίες". Ως τέτοια, προτείνονται ενδεικτικά: ανακαινίσεις παλαιών σπιτιών με τρόπο που να τα καθιστά κατάλληλα για την "ανεξάρτητη διαβίωση" ηλικιωμένων, τουριστικά προϊόντα χαμηλής περιόδου ή προσαρμοσμένα στις ανάγκες ηλικιωμένων, συστήματα φροντίδας και περιποίησης, οχήματα και αμαξίδια, ρομποτική, ιατρικές συσκευές, μονάδες θεραπείας και περιποίησης κλπ. Δεν είναι τυχαίο ότι στην εν λόγω σύνοδο κορυφής παρουσιάστηκαν πάνω από είκοσι νεοσύστατες επιχειρήσεις (start up), οι οποίες δρατηριοποιούνται στην "ασημένια οικονομία".

Σε έντυπό της με τίτλο "Αναπτύσσοντας την ευρωπαϊκή ασημένια οικονομία", η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζε μερικούς ενδιαφέροντες υπολογισμούς: "Ο πληθυσμός των 65 ετών ως ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 15-64 ετών αναμένεται να αυξηθεί από 26% το 2010 σε 53% το 2060. Με άλλα λόγια, θα υπάρχουν μόνο δύο άτομα σε "ηλικία εργασίας" 15 - 64 για κάθε άτομο ηλικίας άνω των 65 ετών το 2060, σε σύγκριση με τέσσερα το 2010. Η αγορά εργασίας συρρικνώνεται και αυτό γίνεται γρήγορα ένα πρόβλημα για τη μελλοντική απασχόληση και την ανάπτυξη. Μια έρευνα της Accenture έχει υπολογίσει ότι με την αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων στο εργατικό δυναμικό και με επενδύσεις που θα αυξάνουν την παραγωγικότητα στο ανθρώπινο κεφάλαιο, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να ενισχύσουν την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με μια μελέτη, στη Γερμανία μόνο αυτά τα μέτρα έχουν τη δυνατότητα να δώσουν ώθηση στο ΑΕΠ κατά 61 δισεκατομμύρια ευρώ και τα επίπεδα απασχόλησης να αυξηθούν με 1.500.000 έως το 2020" (έκδοση Ε.Ε., 23/2/2015).

Στο ίδιο έντυπο, η Ε.Ε. σημειώνει χαρακτηριστικά (σ.σ.: η υπογράμμιση δική μου): "Η Merrill Lynch εκτιμά ότι η ασημένια οικονομία αξίζει 7 τρισ. δολλάρια ετησίως, γεγονός που την καθιστά την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως. Μέχρι το 2020, η ιδιωτική αγοραστική δύναμη των ηλικιωμένων θα φτάσει τα 15 τρισ. δολλάρια σε παγκόσμιο επίπεδο. Όσον αφορά τις δημόσιες δαπάνες: στην ΕΕ αντιπροσωπεύει το 25% του ΑΕΠ ή περίπου 50% των δαπανών της γενικής κυβέρνησης και προβλέπεται να αυξηθεί κατά περισσότερο από 4% του ΑΕΠ μέχρι το 2060".

Δείτε τώρα πάλι το παραπάνω διάγραμμα. Ενώ η παγκόσμια "ασημένια αγορά" αναμένεται να φτάσει παγκοσμίως τα 15 τρισ. δολλάρια το 2020, η Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζει ότι το μερίδιό της θα περιοριστεί λίγο πάνω από το 1% αυτού του ποσού. Έτσι εξηγούνται τόσο το αυξημένο ενδιαφέρον των Βρυξελλών για την εν λόγω αγορά όσο και η πίεση που ασκούν στα κράτη-μέλη να προωθήσουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις ώστε η Ε.Ε. να μη μείνει πίσω στο "ασημένιο φαγοπότι". Γίνεται σαφές, λοιπόν, γιατί γύρω από την ενεργό γήρανση στήνεται και οργανώνεται περαιτέρω ένας ακόμη χορός εκατομμυρίων από τα λογής-λογής μονοπώλια νέων τεχνολογιών, ρομποτικής και πρόσθετων μηχανημάτων, που προσφέρονται να "βοηθήσουν" τους ηλικιωμένους να...  ξανανιώσουν, προκειμένου να δουλεύουν ώσπου να πεθάνουν.

Αφίσες από εκδηλώσεις για την "ασημένια οικονομία".
Αριστερά: "Ασημένια οικονομία, ένα νέο Ελντοράντο;" (2015) - Δεξιά: "Μετατρέψτε το ασήμι σε χρυσάφι" (2006!)

Και τώρα, ας συνοψίσουμε, χρησιμοποιώντας λόγια και φράσεις από τα επίσημα κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία έχουμε ήδη αναφέρει:

Για να μη πάει χαμένη η "μεγάλη εμπειρία των ηλικιωμένων" αλλά και για να προαχθεί περαιτέρω η "αλληλεγγύη των γενεών", η Ευρωπαϊκή Ένωση υπογραμμίζει ότι "η ζωή αρχίζει στα 70" και επιδιώκει μέσω της "ενεργού γήρανσης" να προωθήσει μια "ανεξάρτητη ζωή των ηλικιωμένων, οι οποίοι δεν θα βασίζονται πια στα παιδιά τους και στις νεώτερες ηλικίες". Επίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω της "ενεργού γήρανσης" δηλώνει το αμέριστο ενδιαφέρον της για την τρίτη ηλικία, διότι "διά της εργασίας μετά την συνταξιοδότηση, ο οργανισμός παραμένει υγιής και σφριγηλός, με αποτέλεσμα λιγώτερες παθήσεις άρα και μικρότερες επιβαρύνσεις του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος". Παράλληλα δε, μέσω αυτών των διαδικασιών, οι οποίες θα δώσουν "ώθηση στο ΑΕΠ", θα διευκολυνθεί η ανάκαμψη του κεφαλαίου από την κρίση διότι οι σχετικές επενδύσεις "θα μπορούσαν να ενισχύσουν την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας".


Ολα τα παραπάνω φανερώνουν ότι η Ε.Ε. και το κεφάλαιο όχι μόνο στοχεύουν στην αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ως τον θάνατο αλλά έχουν επεξεργαστεί με λεπτομέρειες και ολόκληρη βιομηχανία στο πώς θα εξασφαλίζουν μεγάλη κερδοφορία τόσο από την ένταση της εκμετάλλευσης σε αυτές τις ηλικίες και με την κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών όσο και με το στήσιμο επικερδών επιχειρήσεων ακόμα και για τον αέρα που θα ανασαίνουν οι... διά βίου εργαζόμενοι.

Σχόλια