Τότε ήταν που ο Αμερικανός ακαδημαϊκός Φράνσις Φουκουγιάμα κήρυξε «το τέλος της Ιστορίας» και τον «θρίαμβο της Δύσης» (μέσα από τις σελίδες του βιβλίου «Το Τέλος της Ιστορίας και ο Τελευταίος Aνθρωπος»)... και έγινε αστέρας.
Η (νεο)φιλελεύθερη δημοκρατία και η ελεύθερη αγορά αποτελούν το τέλος της ανθρώπινης ιδεολογικοπολιτικής εξέλιξης. Τάδε έφη ο Φουκουγιάμα (αρχικά σε άρθρο του το 1989, και εν συνεχεία στο best-seller του 1992) αποτυπώνοντας το κλίμα της εποχής.
Πίσω στο παρόν, ωστόσο, η δυτική ευημερία δοκιμάζεται σε όλα τα επίπεδα. Από την πλευρά του, ο Φουκουγιάμα, σχεδόν 62 ετών πλέον, συνεχίζει να γράφει βιβλία, απαλλαγμένα ωστόσο από τις «εσχατολογικές» προβλέψεις του παρελθόντος.
Μόλις κυκλοφόρησε το νέο του πόνημα με τον τίτλο «Πολιτική Τάξη και Πολιτική Παρακμή: Από τη Βιομηχανική Επανάσταση στην Παγκοσμιοποίηση της Δημοκρατίας» («Political Order and Political Decay: From the Industrial Revolution to the Globalisation of Democracy»). Ο λόγος για ένα ογκώδες έργο, μέσα από τις περίπου 650 σελίδες του οποίου ο Φουκουγιάμα, καθηγητής σήμερα Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, πλέον αναγνωρίζει πως η φιλελεύθερη δημοκρατία δυστυχώς δεν έχει ανοσία στην παρακμή.
Ναι, το «τέλος της Ιστορίας» ήταν υπερβολικό και πρόωρο διακηρύττουν οι κυριακάτικοι «Times» διαβάζοντας το τελευταίο βιβλίο του αστέρα-πολιτικού αναλυτή.
Το ενδιαφέρον ωστόσο με τον Φουκουγιάμα είναι πως δεν διστάζει να ανασκευάσει κάποιες από τις «βεβαιότητες» του παρελθόντος ή να έρθει σε ιδεολογική διάσταση με πρώην φίλους (όπως π.χ. με το νεο-συντηρητικό κατεστημένο της κυβέρνησης Μπους στις ΗΠΑ).
Υπέρ ενός ισχυρού κράτους
Τρία είναι σύμφωνα με τον Φουκουγιάμα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για να λειτουργήσει σωστά μια δημοκρατική κοινωνία:
- ισχυρό κράτος (με αξιοκρατική γραφειοκρατία),
- δημοκρατικός έλεγχος και
- κράτος δικαίου.
Τα εν λόγω στοιχεία πρέπει ωστόσο να υπάρχουν όλα μαζί ταυτόχρονα, με το λειτουργικό κράτος να αποτελεί προϋπόθεση για την επιβίωση κάθε δημοκρατίας. Μεγάλη πληγή, για τον Φουκουγιάμα, οι «πελατειακές σχέσεις» («clientelism»). Οταν μιλάει μάλιστα για αυτές, ο Αμερικανός αναφέρεται στο παράδειγμα της Ελλάδας.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ Πηγή
Σχόλια