Μέσα σε λίγες μόνο ημέρες η άλλοτε αρκτική τίγρη είδε την οικονομία της να καταρρέει
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Περικλής Δημητρολόπουλος
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2008
Η κυβέρνηση τις Ισλανδίας αποφάσισε χθες να κρατικοποιήσει και τρίτη τράπεζα, την Κaupthing, τη μεγαλύτερη της χώρας. Το «ισλανδικό θαύμα» χρειάστηκε κάποια χρόνια για να δημιουργηθεί αλλά μόλις μερικές ημέρες για να καταρρεύσει. Τι συνέβη στην αρκτική τίγρη;
Το πάρτι τελείωσε: έτσι περιγράφουν τα μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία την κατάσταση στην Ισλανδία, μια χώρα που επί χρόνια ζούσε πάνω από τις δυνάμεις της. «Βλέπω το άγχος στους ανθρώπους με τους οποίους μιλώ», λέει ο πάστορας Μπιργκίρ Ασγκέιρσον. «Οι άνθρωποι εδώ είναι υπερήφανοι. Όταν δεν μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους, αισθάνονται ότι ήρθε η καταστροφή».
Η κρίση στο Ρέικιαβικ ξέσπασε ξαφνικά πριν από μια βδομάδα όταν άρχισαν να πέφτουν ο δείκτης του χρηματιστηρίου και η κορόνα. Μέσα στις επόμενες επτά ημέρες ο χάρτης μιας οικονομίας που γνώρισε αλματώδη ανάπτυξη από τις αρχές της δεκαετίας έπρεπε να ξανασχεδιαστεί. Εξίσου ξαφνικά εμφανίσθηκε την περασμένη Δευτέρα στην τηλεόραση ο συντηρητικός πρωθυπουργός Γκέιρ Χάαρντε ανακοινώνοντας την κρατικοποίηση των πρώτων τραπεζών και διαβεβαιώνοντας τους πολίτες ότι οι αποταμιεύσεις τους είναι εγγυημένες- αν και θα παγώσουν για κάποιο διάστημα. Έχοντας τη σύμφωνη γνώμη της αντιπολίτευσης, ανήγγειλε παράλληλα τη δημιουργία δημόσιου ταμείου για τα στεγαστικά δάνεια των 300.000 Ισλανδών. «Θέλω να είμαι ειλικρινής», δήλωσε στους συμπατριώτες του. «Η κρίση δεν έχει τελειώσει. Θα κάνουμε τα πάντα για να προστατεύσουμε τις αποταμιεύσεις σας. Χρειαζόμαστε όμως κι άλλα χρήματα. Κι αν δεν τα βρούμε, η Ισλανδία κινδυνεύει με χρεοκοπία». Με άλλα λόγια, να γίνει ένα «αποτυχημένο κράτος». Γυμνός ο βασιλιάς
«Έως πριν από μερικές ημέρες, κοιταζόμασταν στον καθρέφτη και αισθανόμασταν βασιλιάδες του κόσμου. Οι τράπεζες γεννούσαν κέρδη, είχαμε το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ευρώπη. Ένας Ισλανδός, ο Μπγιοργκοφούλ Γκούντμουντσον, αγόρασε την αγγλική ομάδα Γουέστ Χαμ», δηλώνει ένας 25χρονος στην εφημερίδα Ρεπούμπλικα . Όπως αποδείχθηκε, όμως, ο βασιλιάς ήταν γυμνός. Η Ισλανδία είναι μια χώρα που το ΑΕΠ της φτάνει τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι τρεις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας όμως (αυτές που κρατικοποιήθηκαν) χρωστούν τώρα 126 δισ. δολάρια. Στην πιο ευτυχισμένη χώρα του κόσμου (σύμφωνα με το βρετανικό πανεπιστήμιο London School of Εconomics) και την καλύτερη ποιότητα ζωής (έκθεση ΟΗΕ του 2007), όπου την ασφάλεια εγγυώνται περίπου 600 αστυνομικοί, εξαπλώνεται ο πανικός. Η επικαιρότητα καταγράφει ουρές για λίγη βενζίνη και επεισόδια με ανθρώπους που διαπληκτίζονται για ένα μπουκάλι λάδι. Σήμερα ανοίγει ένα ειδικό κέντρο παροχής βοήθειας και ψυχιατρικών συμβουλών.
«Οι Ρώσοι δεν δανείζουν χωρίς ανταλλάγματα»
ΓΙΑ ΑΙΩΝΕΣ, η οικονομία της Ισλανδίας στηριζόταν στην αλιεία. Κάποια στιγμή άρχισε να εξάγει αλουμίνιο. Και στη συνέχεια, προωθώντας τις μεταρρυθμίσεις του θατσερικού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Όντοσν, προχώρησε σε μια ταχύτατη ιδιωτικοποίηση του τραπεζικού τομέα. Μέσα σε λίγα χρόνια, μερικές τράπεζες είχαν συσσωρεύσει πλούτο οκταπλάσιο του ΑΕΠ.
Πλούτισε όμως απότομα και ο κόσμος: την τελευταία πενταετία, το μέσο εισόδημα του πληθυσμού αυξήθηκε κατά 45% και τα χρήματα αυτά διατέθηκαν για την αγορά σπιτιών και αυτοκινήτων μέσω δανείων που στηρίχθηκαν σε ξένα νομίσματα. Τώρα, με το παγκόσμιο οικονομικό τσουνάμι να σαρώνει τα πάντα, το εθνικό νόμισμα καταρρέει, τα δάνεια δεν μπορούν να αποπληρωθούν και ο κόσμος βρίσκεται σε αδιέξοδο.
Ο καθηγητής Τορβαλντούρ Γκίλφασον, από το Πανεπιστήμιο του Ρέικιαβικ, είχε προβλέψει την καταστροφή εδώ και χρόνια. Κι αυτό που δεν μπορεί να καταλάβει τώρα είναι γιατί η κυβέρνησή του ζήτησε δάνειο από τον Πούτιν. «Μα, πιστεύουν στα σοβαρά ότι οι Ρώσοι θα μας δανείσουν χωρίς ανταλλάγματα;».
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=1403529&ct=2
==========
Μετά το βέτο του προέδρου
Δημοψήφισμα για το νομοσχέδιο αποπληρωμής χρεών στην Ισλανδία
Αναπάντεχη τροπή παίρνει η έγκριση του ισλανδικού νομοσχεδίου για την αποπληρωμή χρεών προς Βρετανία και Ολλανδία μετά την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της χώρας το 2008: Αν και εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο, ο πρόεδρος της χώρας άσκησε την Τρίτη βέτο, ανοίγοντας το δρόμο για δημοψήφισμα.
Το πολύπαθο νομοσχέδιο, που προετοιμαζόταν από το καλοκαίρι, άλλαζε συνεχώς και οδήγησε την πρωθυπουργό, Γιόχανα Σιγκουρδαρντότιρ, να απειλήσει μέχρι και με διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού για να ψηφιστεί με οριακή πλειοψηφία από το κοινοβούλιο της χώρας (33 υπέρ και 30 κατά) προβλέπει την αποπληρωμή χρεών συνολικού ύψους 3,8 δισ. ευρώ σε Λονδίνο και Χαγή.
Το βέτο όμως του προέδρου, Ολαφούρ Γκρίμσον, δίνει το λόγο στους Ισλανδούς, οι οποίοι διαδήλωναν έντονα κατά της ψήφισής του. Πρόκειται μάλιστα μόλις για τη δεύτερη φορά από την ίδρυση του κράτους το 1944 που ο πρόεδρος διαφωνεί με νόμο που ψήφισε το κοινοβούλιο.
Τα χρέη προέκυψαν μετά την κατάρρευση της Landsbanki και της θυγατρικής Icesave, στις οποίες διατηρούσαν καταθέσεις με υψηλά επιτόκια Βρετανοί και Ολλανδοί. Το Λονδίνο και η Χάγη εμφανίστηκαν ως εγγυήτριες, τις οποίες τώρα καλείται να πληρώσει η Ισλανδία.
Κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου, οι δρόμοι του Ρέικιαβικ γέμιζαν με διαδηλωτές που διαμαρτύρονταν ότι με το νομοσχέδιο το βάρος κατανέμεται άνισα και καλούνται εκείνοι να «πληρώσουν τα σπασμένα».
Από την άλλη, η αποπληρωμή θεωρείται αναγκαίο βήμα για την απελευθέρωση κεφαλαίων στήριξης στην ισλανδική οικονομία από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στο οποίο προσβλέπει η Ισλανδία για να γλιτώσει τη χρεοκοπία. Εξίσου σημαντική είναι η αποπληρωμή και για την προώθηση μίας μελλοντικής εισόδου της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μετά το προεδρικό βέτο, ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Fitch υποβάθμισε σε «junk» τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, με αρνητικές προοπτικές. Η επόμενη δόση ξεχωριστού δανείου ύψους 1,8 δισ. ευρώ από τις σκανδιναβικές χώρες αναμένεται επίσης να καθυστερήσει, ανέφερε το Reuters επικαλούμενο Φινλανδό αξιωματούχο.
Η ισλανδική οικονομία εκτιμάται ότι συρρικνώθηκε περίπου 8% το 2009, και η ανάκαμψη δεν αναμένεται νωρίτερα από το 2011. Τα 3,8 δισ. ευρώ που καλείται να αποπληρώσει το Ρέικιαβικ αντιστοιχούν σε περισσότερο από τα δύο τρίτα ενός συνηθισμένου ισλανδικού προϋπολογισμού.
http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=1091597&lngDtrID=251
Σχόλια